Η παλιά Αγία Τριάδα και η Φίλωνος στο έτος 1957 σε αντιπαράθεση με το 1997.

                                                                                     Γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης.

Φάση της ανέγερσης του νέου ναού της Αγίας Τριάδας, όπως την τράβηξε ο φίλος μου Στέλιος Μαρκουλάκης από τη Φίλωνος στα 1957.

 

Η παλιά Αγία Τριάδα… Χτυπημένη από το βομβαρδισμό της 11.1.1944 ήταν επί χρόνια ερειπωμένη, έχοντας όρθια μόνο την πρόσοψη με τα δυο καμπαναριά της και κάποιους χαμηλούς γκρεμισμένους πλαϊνούς τοίχους. Εξακολουθούσε όμως να λειτουργεί αφού είχε κτιστεί και σκεπαστεί, με δίρριχτη σκεπή, μιά πρόχειρη κατασκευή στο μακρόστενο εσωτερικό της.

Η επιγραφή πάνω από την είσοδό της παρηγορούσε ακόμα τους πιστούς: «Δεύτε προς με πάντες οι κοπιώντες καγώ αναπαύσω υμάς».

Το 1950 ιδρύθηκε η «Παμπειραϊκή Ένωσις Αναστηλώσεως του Ιερού Μητροπολιτικού Ναού της Αγίας Τριάδος» με πρόεδρο τον Δημοσθένη Πουρή.

Ο τύπος της εποχής είχε ασχοληθεί έντονα για το αν έπρεπε ή όχι να γίνει ο ναός, να ξαναχτιστεί στο ίδιο μέγεθος ή να υψωθεί ένας μεγαλοπρεπέστερος, να αφεθεί ο χώρος για πλατεία, να γίνει σταθμός αυτοκινήτων, να ανεγερθούν δημοτικά καταστήματα, να αναδειχτούν τα αρχαία που βρέθηκαν.

Τέθηκε μάλιστα το θέμα, αν και κατά πόσο η πλατεία ανήκε στην κυριότητα της εκκλησίας ή, σαν κοινής χρήσεως, στο Δήμο Πειραιά.

Τα νομικά προβλήματα ξεπεράστηκαν και το 1955 ανοίχτηκαν τα θεμέλια για την τμηματική ύψωση του καινούργιου ναού, με αρχή εκείνα του ιερού προς την οδό Φίλωνος.
Οι δρόμοι που περιβάλλουν την Αγία Τριάδα είναι από εμπρός η Εθνικής Αντιστάσεως, που στα 1957 είχε την ονομασία Μεγάλης Βρετανίας και πιο παλιά Ιωάννου Μεταξά - οδός ή λεωφόρος Μιαούλη, η λεωφόρος Βασιλέως Γεωργίου Α΄  που πριν λεγόταν Αθηνάς, η Μακράς Στοάς πρώην Ιωάννου Δροσοπούλου και πρώτα Ομήρου και από την πίσω μεριά η Φίλωνος.

Η Φίλωνος μόνο διατήρησε το όνομά της. Στη Φίλωνος, πίσω από την Αγία Τριάδα, θα περπατήσουμε νοερά και θα κάνουμε τη βόλτα μας γυρνώντας χρόνια πίσω, στα 1957, ξεκινώντας από την οδό Τσαμαδού προς τη Γεωργίου.

Εκεί που είναι σήμερα [1997] ο Αποστολίδης, στη γωνία Φίλωνος και Τσαμαδού, υπήρχε μιά διώροφη οικοδομή [στην αρχική της μορφή υπήρξε η οικία του Τρύφωνα Μουτζόπουλου] με το γαλακτοζαχαροπλαστείο «Τα Ηνωμένα» στο ισόγειό της. Προπολεμικά βρίσκουμε στη θέση του το γαλακτοπωλείο - ζαχαροπλαστείο του Κυρ. Κωνσταντέλλου, Τσαμαδού 26^α και Φίλωνος.

Μετά μια ξύλινη είσοδος σε ανέβαζε στα γραφεία της ατμοπλοϊκής εταιρείας «Ελληνική», (Hellenic Lines) του Κουλουκουντή. Ύστερα μεταφέρθηκε στο μέγαρο της οδού Δημοσθένη Πουρή και Ακτής Μιαούλη.

Δίπλα της υπήρχε το τυπογραφείο του Σαρικόπουλου που είχε έλθει από τη Νοταρά 67.

Απέναντι, στην Τσαμαδού 28 και Φίλωνος βλέπουμε ό,τι απέμεινε από το παλιό μέγαρο των αδελφών Ζερβού. 

Η οικία του Ι. Κ. Ζερβού ήταν το 1928 στον Δ΄ όροφο ενώ στο ισόγειο στεγαζόταν το ζαχαροπλαστείο του Ψαράκη και η Τράπεζα Εθνικής Οικονομίας.

Από το βομβαρδισμό του ’44 έχασε τους τρεις πάνω ορόφους οπότε έμειναν το ισόγειο και ο πρώτος.

Η Μιλάνα με είδη ένδυσης του Ι. Αναστασιάδη και Σία έκλεισε τον Αύγουστο του ’89 για να ανοίξει το Mike Billy. Η Κεντρική Αγορά του Πειραιά, στη στοά που σε έβγαζε στη Νοταρά, εξελίχτηκε σε σούπερ μάρκετ στη Φίλωνος όπου οι Αφοί Μαζαράκη - Π. Πάνος - Α. Σκαλούμπακας και Σία - Γεώργιος Ι. Μακρυνόρης.   

Στον αριθμό 39, στα ρούχα Ciao Πειραιά και το «Άρτος Πυτιρούχος» του Στέλιου Νομικού, πριν από τον πόλεμο ήταν το χρωματοπωλείο του Α. Παπασπυρόπουλου. Χρωματοπωλείο υπήρχε και στα 1957. 

Ο οδηγός του 1928 αναφέρει τα κορνιζοποιεία του Παν. Γεωργιάδη στη Φίλωνος 39 και του Πέτρ. Λαλεχού στη Φίλωνος 45 αλλά δεν είμαι σίγουρος για τη ακριβή τους θέση επειδή οι αριθμοί κάποια στιγμή γύρισαν κατεύθυνση. Στο νέο κτήριο που ήταν το Ταμείο Μετάλλου τώρα βρίσκουμε τις Σχολές Ξυνή. 

Οι σχολές ήλθαν στον Πειραιά στα 1991.

Στον αριθμό 41 βλέπαμε δερμάτινα είδη και είδη ταξειδίου των Αδελφών Γαρμπή, προπολεμικό, και τα ρολόγια του Γωνιωτάκη. Τώρα είναι τα κοσμήματα Bellafo και τα παπούτσια του Παυλίδη. Στο μαγαζί του Γωνιωτάκη που υπάρχει ακόμα έγινε στα 1957 ληστεία που συζητήθηκε πολύ, γιατί ήταν ασυνήθιστο γεγονός για τα χρόνια εκείνα.

Στο 41β ήταν τα οπτικά και το εργαστήριο φωτογραφικών υλικών του Ελευθερίου Κανταρτζή που μεταφέρθηκαν και στην καινούργια πολυκατοικία, όπου τα οπτικά του Κ. Ενωτιάδη.

Στον αριθμό 43, στο παιχνίδι Καΐσσα ήταν το πρακτορείο του Φίλιξ Καούκι, δηλαδή η αεροπορική εταιρία Κ.L.M., πρώην προξενείο της Ολλανδίας (Κάτω Χωρών). Δίπλα, στο 45, ήταν πάντοτε η Ιονική Τράπεζα (Ιονική Τράπεζα ΛΤΔ, οδός Φίλωνος 44, τηλ. 22 στα 1928), αργότερα Ιονική και Λαϊκή Τράπεζα με διαμπερή πρόσβαση στη Νοταρά.

Στον αριθμό 47, όπου το φαρμακείο του Ευαγγέλου Μισαηλίδη, ήταν το φαρμακείο του Δούνια (Δούνιας - Πεντεφούντης στα 1966). Στα καταστήματα των αδελφών Θωμά (φωτο - οπτικά) και του Φυτανίδη (υποδήματα - τσάντες) υπήρχε το Σταρ Νικολαΐδης, πρωτοποριακό για την εποχή του, με ηλεκτρικές συσκευές και τμήμα δίσκων βινιλίου. Είχε υποκατάστημα και στην πλατεία Κλαυθμώνος.

[Το 1938 στη διεύθυνση Φίλωνος 47β ήταν τα ρούχα με την επωνυμία ΣΤΑΡ Α.Ε. αλλά είπα δεν είμαι βέβαιος με την αρίθμηση].

Στη Φίλωνος 49, τέλος, όπου η αρχική οικία Λουκά Ράλλη, βρισκόταν από τις αρχές του 20^ου αιώνα μέχρι το 1997 το Ράδιο Θεοφανίδης. Πούλαγε γραμμόφωνα, ραδιόφωνα, πικάπ, μετά δίσκους και κασέτες. Ετοιμάζεται να ανοίξει νέο κατάστημα πωλήσεως υγιεινών προϊόντων, δηλαδή καφέδων και όλων εκείνων που τρώμε στα γρήγορα θεωρόντας τα κατάλληλα για τη διατροφή μας.

Η νέα Αγία Τριάδα και πίσω της τα κτήρια της Φίλωνος, λεπτομέρεια από την καρτποστάλ του Μιχάλη Τουμπή, αρ. 570. Στο πλάι, επί της Μακράς Στοάς, υπήρχαν αφετηρίες λεωφορείων.

    

Ακριβώς στη γωνιά όπου το ΟPΤΙΚΟΝ, είχε τα δικά του οπτικά και φωτογραφικά είδη, με τεχνίτες τον Παναγιώτη και το Λεωνίδα, ο Αδαμάντιος Κανταρτζής, αδελφός του Ελευθερίου. Από το πατάρι του μαγαζιού του ο τότε υπάλληλος του Λευτέρη, ο Στέλιος Μαρκουλάκης, αργότερα υπάλληλος στα ΕΛ.ΤΑ., τράβηξε το 1957 τη φωτογραφία της παλιάς Αγίας Τριάδας με τα θεμέλια της νέας εκκλησίας, που δημοσιεύεται εδώ για πρώτη φορά.  

Πρώτη δημοσίευση: Εφημερίδα Πειραϊκή Πολιτεία. Πέμπτη, 17 Ιουλίου 1997, σελ. 18 με τίτλο: 

«Η παλιά Αγία Τριάδα και η Φίλωνος 40 χρόνια πριν». 

Μεταφορά εδώ με ελάχιστες αλλαγές, 28 Νοεμβρίου 2010.

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ:

[Στη θέση του Αποστολίδη άνοιξαν στα 2000 τα πολυκαταστήματα Sprider Stores]

Περιγραφή των καταστημάτων ως είχαν την Παρασκευή 3 Νοεμβρίου 2010.

Φίλωνος 37, Μέγαρο Ζερβού: α) Angela Corner είδη ρουχισμού. β) Μαρί Μπελ νυφικά βαπτιστικά.  

39. Ολόκληρο το κτήριο, ΙΕΚ ΞΥΝΗ. Ισόγειο: ανακαινισμένο κέντρο εγγραφών, Bellafo accessories και είσοδος της σχολής. 41.  Bellafo σε μικρότερο κατάστημα.  Lace εσώρουχα καλτσόν. Υποδήματα ΠΑΥΛΙΔΗΣ. Είσοδος κτηρίου. Οπτικά Ενωτιάδης. 43. Οίκημα κλειστό υπό ανακαίνιση. 45. Alfa Bank.  

47. Φαρμακείο. Οπτικά Αδελφοί Θωμά. Φυτανίδης υποδήματα. 49. Starbucks. Opticon. Επάνω όροφος ΙΕΚ ΞΥΝΗ, είσοδος από τη Γεωργίου Α΄ 3. Από 43-49 τα κτήρια είναι διώροφα.

Περιγραφή των καταστημάτων ως είχαν την Πέμπτη 29 Αυγούστου 2013.

Φίλωνος 37, α) Angela Corner είδη ρουχισμού. β) Μαρί Μπελ νυφικά βαπτιστικά, διαμπερές προς 

Νοταρά 36. 39. ΙΕΚ ΞΥΝΗ, στο ισόγειο Κέντρο Εγγραφών και Διασύνδεσης. 41. Bellafo. Lace κλειστό, ενοικιάζεται. Υποδήματα. Είσοδος κτηρίου. Κυριάκος Ενωτιάδης. 43. Οίκημα κλειστό με λαμαρίνες υπό ανακαίνιση.45. Alfa Bank. Κλειστή, επίσημα από τη Δευτέρα 17.10.2011.  Έξω, στο πεζοδρόμιο, ένας κοντός τύπος πουλάει κορδόνια παπουτσιών. 47. Φαρμακείο Ευαγ. Αναστ. Μισαηλίδη. Πάνω από την είσοδο τοποθετήθηκε επιγραφή με αναφορά σε ένα παλιό φαρμακείο του 1842. Οπτικά Αδελφοί Θωμά. Σάββας Φυτανίδης και Σια, υποδήματα, στον Πειραιά από το έτος 1924. 49. Άρωμα καφέ. Optikon.