Φωτογραφικές περιπλανήσεις.

                                                                               Ερευνά και γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης.

Η παρουσίαση παλαιών φωτογραφιών της συλλογής μου που σχετίζονται με τον Πειραιά συνεχίζεται για να τις μοιραστώ μαζί σας απλόχερα και να αποτελέσουν έναυσμα να εμφανίσετε κι εσείς ό,τι αντίστοιχο βρίσκεται φυλαγμένο στο σπίτι σας χωρίς επιφυλάξεις - ιδιοτέλεια - υστεροβουλίες. Σκοπός μου είναι να τις εξαντλήσω ώστε να μην μείνουν αφανείς κι ανεκμετάλλευτες στα συρτάρια μου. Από την μεριά μου ικανοποιούμαι γνωρίζοντας ότι εκτιμάτε την προσπάθεια να διατηρώ το περιεχόμενο του παρόντος blog σε υψηλά επίπεδα, να παρέχω αυθεντικές γνώσεις χωρίς αυτοπροβαλλόμενες περιττολογίες και να αναρτώ δυσεύρετο, ατόφιο, ευκρινές φωτογραφικό υλικό.   
 

Μια Δευτέρα του Φεβρουαρίου 1929 στον Πειραιά. Η καθιστή κοπέλα στημένη με γούνινο παλτό σε καλλιτεχνική πόζα. ΦΩΤΟ ΣΙΚ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ. Οι γωνίες της φωτογραφίας είναι κομμένες για να τοποθετηθεί σε άλμπουμ, σε μικρό κάδρο ή κάπου αλλού. Οι μικρού μεγέθους χωρούσαν άνετα και στις θήκες των πορτοφολιών των κατόχων τους.

 

″Χαρισμένη στην αγαπημένη μου αδελφή ως ενθύμιον προς ένδειξιν αγάπης. Ελένη [;]. μαθήτρια Διδασκαλείου Πειραιώς. 5/10/1931″. Δυσδιάκριτη η σφραγίδα, στην μέση γράφει «ΣΤΟΑ ΜΕΤΑΞΑ». Στοά Μεταξά, αν μιλάμε για την πόλη μας, υπήρχε στον Πειραιά, Φωκίωνος 4 αλλά και στην Κοκκινιά.

 

Στο γυμναστήριο του Πειραϊκού Συνδέσμου, Χαριλάου Τρικούπη 31, στον χώρο του αρχαίου θεάτρου Ζέας. Το πίσω κτήριο στην γωνία των οδών Φιλελλήνων και Κουντουριώτου αντικαταστάθηκε από πολυκατοικία. ″Εσωτερικοί Αγώνες Πειραϊκού Συνδέσμου. Άπαντες Έφηβοι Α΄. Εν Πειραιεί τη 4 Νοεμβρίου 1934″. Χαρτί Velox, που θεωρείται «το πρώτο εμπορικά επιτυχημένο φωτογραφικό χαρτί» που δημιούργησε η εταιρεία του Leo Hendrik Baekeland.

 

Οι εκδρομές που οργανώνονται από τις κάθε είδους σχολές έχουν ψυχαγωγικό αλλά και εκπαιδευτικό χαρακτήρα. ″Εκπαιδευτική εκδρομή/ εις την μονήν Δαφνίου/ «Σκαραμαγκά»/ Εν Πειραιεί τη/ 2 Φεβρουαρίου/ 1936″. Ανάμεσα στους οκτώ νέους, φωτογραφίζεται κι ένας βοσκός της περιοχής. Η σκιά κάτω δεξιά οφείλεται στον κακό χειρισμό εκείνου που την τράβηξε.

 

Οι ασθενείς στα νοσοκομεία είχαν τον χρόνο να γνωρίζονται με τους υπαλλήλους, αν δεν υπήρχε ήδη μαζί τους κάποια παλαιότερη επαφή ή συγγενική σχέση. ″Ενθύμιον εις το/ Νοσοκομείον Πειραιώς/ με τον νοσοκόμον Κωσταν./ Μπουρανιά./ Πειραιεί 9-2-39.″. Το Τζάννειο Νοσοκομείο Πειραιά από το 1873 - ως αδελφάτο - ήταν το Δημοτικό Νοσοκομείο της πόλης έως το 1942 (Ν. 1467) που λειτούργησε ως Ν.Π.Δ.Δ. ανεξάρτητο από το Ν.Π.Δ.Δ. του Δήμου Πειραιά και από το 1953 εντελώς ως δημόσιο με την επωνυμία Τζάνειο Γενικό Νοσοκομείο Πειραιά.

 

Η φωτογραφία αυτή ανήκει στις κατοχικές που είχα παρουσιάσει στις 14 Οκτωβρίου 2018. Διαστάσεις του χαρτιού 8,5Χ6, της φωτογραφίας 5,5Χ4,8. Τρεις άνδρες και δυο γυναίκες με μαγιό καθισμένοι σε βράχο από εκείνους που βρίσκονταν κοντά στην ακτή πριν την διαμόρφωσή της με επιχωματώσεις. ″Καστέλλα 20-6-44″. Το όχι και τόσο σπάνιο για τα χρόνια του φιλμ σε ρολό είναι ότι βλέπουμε δυο διαφορετικά πλάνα τυπωμένα σε ένα καρέ.

 

Οι φωτογραφίες εκπλήσσουν με την ποικιλία των προσώπων και τον τρόπο διάταξης των σωμάτων στον χώρο. ″Ενθύμιον της/ εορτής του Πάσχα/ εν Πειραιεί τη/ 6/5/45″.

 

Κάπου στο λιμάνι με τα ξύλινα σκάφη και τα κατάρτια. Ο άνδρας δεξιά φοράει πένθος. Με μολύβι: ″Ενθύμιον/ Πειραιώς/ Έτος 1946/ Ζωγράφος [;]″
            
 

Δυο χαμογελαστοί άνδρες με ξέγνοιαστο περπάτημα στην παραλία του Παλαιού Φαλήρου. ″Ενθύμιον με το ξάδελφό/ μου Γιώργο Ευθυμίου/ στο παλ. Φάληρο/ καλοκαίρι/ 1946 ″.

 

Η εξοχές της Αττικής ήταν επισκέψιμες από  πλήθος νέων με σκοπό την ψυχαγωγία είτε σαν επιβεβλημένη αποχή από τα μαθήματα είτε ως διάλειμμα από την κόπωση της εργασίας. Μουσικά όργανα, φαγητά στα καλάθια, άπλωμά τους σε τραπεζομάντηλο και κάθισμα στο γρασίδι ή σε κουρελούδες . ″Ενθύμιον από την εκδρομήν/ Διόνυσο Κούλα Μαρία Πηνελό/ πη [δυσανάγνωστο επώνυμο] Λάζαρος/ Τάκης Μακρόπουλος/ Εν Πειραιεί τη 4 Ιουλίου 1947″. Αν διάβασα καλά το κείμενο και δεν κάνω λάθος την χρονολογία, η 4.7.1947 ήταν ημέρα Παρασκευή.

 

Φεβρουάριος 1948. Τρεις γυναίκες περπάτησαν στο Πασαλιμάνι. Δεν έβρεχε οπότε κυκλοφόρησαν άνετα. ″Ενθύμιον/ από τον περίπα/ τόν μας εις Πασιά/ λιμάνι./ Πειραιεύς τη 25^η -2-48.″. Ήταν ημέρα Τετάρτη.

 

Γυναικεία μορφή καθισμένη σε στούντιο για φωτογράφηση. «15 ΔΡΧ. ΤΑ 6/ ΦΩΤΟ - ΡΑΔΙΟ Ι. ΓΕΩΡΓΑΛΑ/ ΑΘΗΝΑΙ ΣΤΑΔΙΟΥ 36/ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ ΡΕΠΟΥΛΗ 35».

 

Η φωτογραφία διατηρεί αναλλοίωτη την ανθρώπινη ύπαρξη. Μάρτιος 1950. Ανάγλυφη εκτύπωση: «Καρδάσης/ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ».

 

Οι δυο επόμενες φωτογραφίες έχουν παραχωρηθεί για δημοσίευση από τον Λάζαρο Χαρτουλάρη με πρωτοβουλία και μεσολάβηση του κοινού μας φίλου Πυθαγόρα Κόσιβα. Στο συνοδευτικό σημείωμά του της 16/9/2018 ο Πυθαγόρας ανέφερε μεταξύ άλλων τα παρακάτω:
«Αγαπητέ μου Δημήτρη,
Όπως γνωρίζεις ήδη, εχθές επισκέφθηκα τον αγαπητό μου Λάζαρο Χαρτουλάρη (ετών 90). Είναι παλαιός γνήσιος Πειραιώτης (Καμινιώτης).
Ο Λάζαρος, μπορεί να σου αφηγηθεί πάρα πολλές ιστορίες (της πιάτσας) από τον Πειραιά. Καλός νοικοκύρης με δύο ΤΑΧΙ δικά του ένα στην Πιάτσα του Δημοτικού Θεάτρου από το 1952-1985.
Χαρακτηριστικά μου είπε, ότι τις Κυριακές, είχε τόσους πολλούς γάμους να κάνει, που είχε φθάσει ανά μισή ώρα να εξυπηρετεί νεόνυμφους στην εκκλησία!!!
Όπως αντιλαμβάνεσαι, πρόκειται για κινητό Ληξιαρχείο ιστορικών γεγονότων του Πειραιά»…

 

        1959. Άγιος Ελευθέριος Καμινίων. Ο γάμος του Λάζαρου Χαρτουλάρη εν μέσω συγγενών και φίλων.
 
 

1960. «Παλαιόν αυτοκίνητο του κυρίου Λαζάρου Χαρτουλάρη». Βρισκόμαστε στην Ακτή Μιαούλη, στο ύψος απέναντι από τον κήπο του Θεμιστοκλέους (Τινάνειος). Διακρίνονται το πρώην ξενοδοχείο ΠΑΡΘΕΝΩΝ και το μέγαρο της Εμπορικής Τραπέζης που για μερικά χρόνια χρησιμοποιήθηκε και ως Δημαρχείο στην οδό Μακράς Στοάς (τότε λεγόταν Ιωάννου Δροσοπούλου), η Αγία Τριάδα, το μέγαρο Σπυράκη και η αφετηρία λεωφορείων. Ο Χαρτουλάρης χρησιμοποιούσε την πιάτσα των ταξί στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Ευνόητο ήταν τις Κυριακές που τελούνταν οι γάμοι, να προτιμούσαν πολλοί αυτό το εμφανίσιμο και σπάνιο για την εποχή όχημα για την μεταφορά του εκάστοτε γαμπρού και της νύφης στην εκκλησία.

 

Κατάλογος Κοινωφελών Ιδρυμάτων Πειραιώς 1951.

                                                                            Ερευνά και γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης.

Στα μετά από τον δεύτερο μεγάλο πόλεμο του 20^ου αιώνα χρόνια, το κράτος έκλεινε τις πληγές του εφαρμόζοντας την περίθαλψη και την μόρφωση στα ευρύτερα λαϊκά στρώματα μέσω των αναδιοργανωμένων δημοσιών και ιδιωτικών κοινωφελών ιδρυμάτων πρόνοιας - εκπαίδευσης. Γύρω στα 1950, όταν εξέπνεε ο εμφύλιος αφήνοντας γύρω του έντονα τα συντρίμμια μιας βαριάς πολιτικής αντιπαράθεσης και ενός πεδίου ανασφάλειας, οι νικητές (κυβερνητικές δυνάμεις και αγγλοαμερικανοί σύμμαχοι), έδρασαν στοχευμένα για να ανοίξουν νέους δρόμους στην αντιμετώπιση των καίριων προβλημάτων υγείας, κοινωνικής προστασίας και επαγγελματικής κατάρτισης. Ονόματα φορέων της εποχής εκείνης - αντίστοιχα με τις Μ.Κ.Ο. - σήμερα θα προκαλούσαν έκπληξη, όμως θεωρήθηκαν απαραίτητα για την ομαλή μετάβαση στην εθνική ανασυγκρότηση. Για παράδειγμα:
Η ΠΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΥΦΛΩΝ στα Σεπόλια, που ιδρύθηκε από τους Αμερικάνους Φίλους των Τυφλών Ελλάδος. Παρείχε θεωρητική διδασκαλία και πρακτική εξάσκηση στην διατροφή πτηνών, έλεγχο των ασθενειών, εκκόλαψη και αγορά προϊόντων. Όταν μετά από ένα χρόνο αποφοιτούσαν οι τυφλοί ή ημίτυφλοι υπότροφοι, έπαιρναν 200 κλωσσόπουλα και υλικό διατροφής τους.   
Η ΠΡΟΝΟΙΑ ΒΟΡΕΙΩΝ ΕΠΑΡΧΙΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ, Ελευθερίου Βενιζέλου 40, Αθήνα, με πρόεδρο την Βασίλισσα Φρειδερίκη, με σκοπό την βοήθεια των ανταρτοπλήκτων και την περίθαλψη των εγκαταλειμμένων ή απειλουμένων για αρπαγή παιδιών.
Οι ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ (1949), Ηρώδου Αττικού 9 μέγαρο Εθνικής Κτηματικής Τραπέζης, διευθύντρια η Ελένη Βλάχου. Το 1950 έγινε τμήμα της «Προνοίας Συμμοριοπλήκτων». Το ΒΡΕΤΤΑΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΥΙΟΘΕΣΙΑΣ ΧΩΡΙΩΝ συνεργαζόταν μαζί τους και είχε υιοθετήσει 15 χωριά για διανομή τροφίμων, ενδυμάτων και λοιπών ειδών πρώτης ανάγκης.
Ο ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΔΙΑ ΤΑ ΕΝ ΕΥΡΩΠΗ ΕΜΒΑΣΜΑΤΑ ΚΕΑΡ με την συμφωνία του 1946 έδινε την δυνατότητα σε Αμερικανούς να στέλνουν πακέτα για φίλους και συγγενείς ή να υποδεικνύουν φτωχές οικογένειες για την αποστολή τους. Αγόραζε βιβλία για σχολεία και πανεπιστήμια. Είδη των πακέτων: τροφή, τροφή βρεφών, βρεφικός ιματισμός, πλεκτά, κουβέρτες. Κανείς δεν δικαιούταν πάνω από τρία δέματα κατά μήνα. Προσφέρονταν δωρεάν.
Στην Αθήνα είχαν γραφεία η ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΜΙΚΤΩΝ ΔΙΑΝΟΜΩΝ (ειδική για τους Ισραηλίτες), η ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΙΣ ΠΕΡΙΘΑΛΨΕΩΣ ΠΟΛΕΜΟΠΑΘΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ, το ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΝ ΙΔΡΥΜΑ ΕΓΓΥΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ, το ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΝ, το ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΝ ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ, η ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΕΩΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ, το ΕΘΝΙΚΟΝ ΚΑΘΟΛΙΚΟΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΝ ΠΡΟΝΟΙΑΣ, η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΕΜΙΚΗ ΠΕΡΙΘΑΛΨΙΣ, η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΕΝΩΣΕΩΣ, το ΚΑΘΙΔΡΥΜΑ ΧΟΒΑΡΤ ΚΑΡΑΓΚΕΖΙΑΝ (Αρμενική οργάνωση), η ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΔΙΑ ΤΗΝ ΣΩΤΗΡΙΑΝ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ (ανάδοχοι από Αμερική που βοηθούν οικονομικώς με χρήματα - δέματα παιδιά ή μαθητές, που στέλνουν μωρουδιακά ″σπάργανα″ κι άλλα είδη για φτωχά βρέφη), ο ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΔΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΕΙΣ ΕΛΛΑΔΑ, η ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΑΔΕΛΦΟΤΗΣ ΝΕΩΝ ΑΜΕΡΙΚΗΣ.
Βρετανικές οργανώσεις είχαμε το ΒΡΕΤΤΑΝΙΚΟΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΝ, το ΒΡΕΤΤΑΝΙΚΟΝ ΤΑΜΕΙΟΝ ΔΙΑ ΤΗΝ ΣΩΤΗΡΙΑΝ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ, την ΕΝΔΟ-ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΑΡΩΓΗ ΚΑΙ ΤΜΗΜΑ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΠΕΡΙΘΑΛΨΕΩΣ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΤΟΥ ΒΡΕΤΤΑΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ, το ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΙΚΟΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΝ ΤΩΝ ΒΡΕΤΤΑΝΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ.
Ακόμη δρούσε ο ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΝΤΙΦΥΜΑΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝ, η ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΝΩΣΙΣ ΔΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΝ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ (Γενεύη), η ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΙΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΑΙΔΙΟΥ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ, η ΕΛΒΕΤΙΚΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΕΙΣ ΕΥΡΩΠΗΝ, η ΕΛΒΕΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΙΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΒΟΗΘΕΙΑΣ, η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΡΥΘΡΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ, η ΟΡΓΑΝΩΣΙΣ ΚΑΡΙΤΑΣ (Η Καρίτας ήταν καθολική οργάνωση που έστελνε ιματισμό υπόδηση και φάρμακα σε φτωχούς και κατεστραμμένες από τον πόλεμο περιοχές), το ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΝ ΙΔΡΥΜΑ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΕΩΣ ΦΟΙΤΗΤΩΝ.
Τα Ηνωμένα Έθνη συμμετείχαν κι αυτά: ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΠΡΟΝΟΙΑΣ, ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΙΣ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ, ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΓΕΩΡΓΙΑΣ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΝ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ.
Βοήθεια στην Ελλάδα έστελναν κι άλλες οργανώσεις:
Ο Ερυθρός Σταυρός της Σουηδίας, του Καναδά, της Αυστραλίας και Νέας Ζηλανδίας στέλνουν εφόδια και υλικά στον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό.
Ο Ερυθρός Σταυρός Νεότητας του Βελγίου, του Καναδά, της Αυστραλίας και Νέας Ζηλανδίας στέλνουν βοήθεια στον αντίστοιχο Ελληνικό Σταυρό Νεότητας.
Οι γυναίκες πρόσκοποι - οδηγοί του Καναδά στέλνουν παιχνίδια, οι οδηγοί της Αιγύπτου ρουχισμό στις Ελληνίδες οδηγούς για τα επαναπατριζόμενα παιδιά. 
Το Καναδικό Συμβούλιο Ανασυγκροτήσεως, μέσω της Καναδικής Πρεσβείας, στέλνει σχολικό υλικό, βιβλία, χρήματα για την βελτίωση των πανεπιστημίων και δίνει υποτροφίες για σπουδές στον Καναδά. 
Το Καναδικό Συμβούλιο δια την Πρόνοια των Τυφλών μέσω του Ιδρύματος Εγγύς Ανατολής έστειλε πλεκτικές μηχανές στον Φάρο Τυφλών Ελλάδος.
Η Καναδική Κυβέρνηση (η πρεσβεία στην Βασιλίσσης Σοφίας 31), έδινε βοήθεια μέσω των γραφείων των Ηνωμένων Εθνών.
Το Ταμείο Ελληνικής Πολεμικής Περιθάλψεως Καναδά στέλνει στον Ε.Ε.Σ. ιατρικό υλικό, ρουχισμό και τρόφιμα.
Η Επιτροπή Υπηρεσίας Ουνιταριανών του Καναδά δια της Ηνωμένης Επιτροπής του Αμερικανικού Ιδρύματος Εγγύς Ανατολής και της Καναδικής Πρεσβείας, διανέμει ρουχισμό, κουβέρτες, οικιακά, μάλλινα και βαμβακερά νήματα, σχολικά είδη σε επαναπατριζόμενους πρόσφυγες της Μακεδονίας. Επίσης τεχνικά μέλη σε πολεμοπαθή παιδιά και έχει υιοθετήσει την Επαγγελματική Σχολή του Εράνου Βασιλίσσης στην Γλυφάδα.
Το Σουηδικό Ταμείο για την Σωτηρία του Παιδιού (αντιπρόσωπος η Μπρίκα Σκάνμπεργκ) δίνει χρήματα για το κτίσιμο ενός πρεβεντορίου (θεραπευτικό ίδρυμα, αναρρωτηρίου) στην Θεσσαλονίκη, εφοδιάζει παιδικά ιατρεία στην Ήπειρο, διανέμει ρουχισμό φάρμακα και τρόφιμα δια του Υπουργείου Προνοίας, Ε.Ε.Σ., της Αρχιεπισκοπής Αθηνών και του Π.Ι.Κ.Π.Α.
Ο Σύνδεσμος Παιδικών Χωριών Πεσταλότσι (από τον Johann Heinrich Pestalozzi, 1746-1827) δίνει στο Παιδικό Χωριό Τρόγκεν (Trogen) στην Ελβετία στέγη, κοινωνική ζωή και μόρφωση στην ελληνική γλώσσα σε 32 ορφανά με Έλληνες δασκάλους και διευθυντές.
Το Συμβούλιο Οργανώσεων Υπερποντίων Υπηρεσιών Βοηθείας (Council of Organisations for Relief Service Overseas, C.O.R.S.O.) στέλνει είδη ιατρικά και ψυχαγωγίας για διανομή μέσω του Βρεττανικού Ταμείου για την Σωτηρία του Παιδιού της Επιτροπής για Βοήθεια και Σχέσεις με τις Ξένες Εκκλησίες, της Σχολής Θηλέων των Κουαίκερ στην Θεσσαλονίκη (Quaker Domestic Training School, της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής, ιδρύθηκε στα 1946), της ΧΕΝ Αθηνών, της Οργανώσεως Προστασίας του Παιδιού στην Αθήνα, της Εταιρείας Διανομών και Αρωγής Φίλων της Ελλάδος, των Κέντρων Προνοίας Αττικής.
Νορβηγική Βοήθεια για την Ευρώπη. Αντιπρόσωπος ο Ανδρέας Γκράσμο στο Όσλο. Στέλνει χρήματα για διανομή σε ανταρτόπληκτους πρόσφυγες.
Δωρεές Νοτίου Αφρικής. Ιδιωτικές οργανώσεις με είδη και χρήματα διανέμονται μέσω της Πρεσβείας Νοτίου Αφρικής.
Άγνωστο αν όλο τα παρεχόμενα είδη έφταναν στον προορισμό τους ή δεν υπήρχαν ατασθαλίες.
Από τους παραπάνω είναι βέβαιο ότι ευεργετήθηκαν πολλοί Πειραιώτες.
Η διαπίστωση για την ταξινόμηση όλων των υπαρχόντων έως τότε φορέων έγινε αισθητή στην Σχολή Κοινωνικής Προνοίας του Αμερικανικού Κολλεγίου Θηλέων του Ελληνικού (Pierce College) η οποία είχε ιδρυθεί στα 1945 από την Κονγκρεγκασιοναλιστική Επιτροπή Χριστιανικής Διακονίας (στα αγγλικά μάλλον Congressional Christian Committee of Christian Worship). Οι εκπαιδευόμενες αν και ήταν ικανές να καταστρώνουν σχέδια και να δίνουν λύσεις «απετελματούντο και έχανον τον προσανατολισμόν των» προκειμένου να εφαρμόσουν τις διαθέσεις τους αφού δεν μπορούσαν να ανατρέξουν σε πληροφορίες και διευθύνσεις με ασφαλή αποτελέσματα. Αντλώντας τα στοιχεία από πρωτογενείς πηγές, τους ίδιους τους τομείς περίθαλψης, των κοινωνικών υπηρεσιών, της εκπαίδευσης και της υγιεινής, απόφοιτοι του Κολλεγίου κι άλλα ειδικευμένα άτομα συγκέντρωσαν κάθε χρήσιμη γνώση και με κόπο δημιούργησαν έναν κατάλογο που σε τελική μορφή κυκλοφόρησε σε βιβλίο στα 1951 με τον τίτλο «Κατάλογος Κοινωφελών Ιδρυμάτων Αθηνών - Πειραιώς 1951» σε 204 σελίδες και τιμή δρχ. 15.000 (τα τρία μηδενικά αφαιρέθηκαν στα 1954, Ν.2824/20.6.1954 , ΦΕΚ 79 τεύχος Α΄).
Το εγχειρίδιο δεν φάνηκε χρηστικό μόνο για επαγγελματικούς σκοπούς, αλλά φανέρωσε το επικρατούν στην Αθήνα και στον Πειραιά σύστημα κοινωνικής πρόνοιας.
Για πρώτη φορά προσφέρθηκε μια εικόνα τέτοιου είδους, που έδειξε αφ’ ενός ένα καταπληκτικό ευρύ δίκτυο κοινωνικών ιδρυμάτων και μια λαμπρή παράδοση κοινωνικής αντίληψης αναγόμενη στο απώτατο ιστορικό παρελθόν της χώρας, αφ’ ετέρου ανέδειξε τις διπλές χρήσεις και τις μεγάλες ελλείψεις.
Έκδηλη ήταν η απουσία ενός συντονιστικού σώματος. «Αισθητή επίσης είναι η έλλειψις ενός Συμψηφιστικού Γραφείου Κοινωνικών Υπηρεσιών – ήτοι ενός μητρώου οργανισμών κοινωνικής προνοίας όπου να καταχωρούνται τα ονόματα των ατόμων τα οποία λαμβάνουν βοήθειαν, ούτω ώστε να αποφεύγωνται αι διπλαί παροχαί και να επιτυγχάνεται η αρμονική συνεργασία των διαφόρων ιδρυμάτων προς αποτελεσματικωτέραν εργασίαν επί των διαφόρων περιπτώσεων». [Από τότε αυτή η διαπίστωση, που μόλις τα τελευταία χρόνια συμμαζεύεται δια της εγγραφής τους σε ψηφιακή μορφή μέσω του διαδικτύου]
Πρόεδρος της επιτροπής συντάξεως του καταλόγου ήταν η Μπελ Δ. Μαζούρ (Belle D. Mazur), ειδική επί ζητημάτων κοινωνικών υπηρεσιών και εποπτείας του Τμήματος Εργασίας της Διοικήσεως Οικονομικής Συνεργασίας (Δ.Ο.Σ.). Ευχαριστίες δίνονται στις τελειόφοιτες της τάξεως 1950 της Σ.Κ.Π. του Κολλεγίου του Ελληνικού και στην διευθύντριά τους Miss Mary E. Henry, στην Μαίρη Σταυρίτη, στην Κάκια Αυγουστίνου. Την δακτυλογράφηση έκανε η Διάνα Πολίτου. Διευθυντής και αντιπρόσωπος στην Ελλάδα της Κ.Ε.Χ.Δ. ήταν ο Frank D. Watson.
Εγώ θα ασχοληθώ στην παρουσίαση των εκπαιδευτηρίων και ιδρυμάτων πρόνοιας του Πειραιά και των όμορων περιοχών του. Θα ακολουθήσω δίκη μου διάταξη της καταγραφής τους για ευκολότερη ανάγνωση και την μικτή γλώσσα, απλή καθαρεύουσα και δημοτική.

-ΑΣΥΛΟΝ ΠΕΝΗΤΩΝ ΓΕΡΟΝΤΩΝ
Βασιλείου Αθανασίου Πρωθιερέως.
Βασιλίσσης Σοφίας [Γρηγόρη Λαμπράκη] 41, Πειραιάς. Τηλ. 42-046.
Διευθυντής: Αντώνιος Π. Κορνάρος.
Πρόεδρος: Ο εκάστοτε Αρχιεπίσκοπος Αθηνών.
Το γηροκομείο ιδρύθηκε στα 1891. Τελεί υπό την εποπτεία του Δήμου Πειραιώς. Υποστηρίζεται οικονομικώς εξ ιδίων πόρων, από τον Δήμο Πειραιώς, εσχάτως δε και από το Υπουργείο Προνοίας. Έχει ικανότητα 140 ατόμων. Προσφέρεται ισόβια κατοικία γερόντων των δυο φύλων και ιατρική παρακολούθηση. Γίνονται δεκτοί άποροι και εύποροι γέροντες που δεν έχουν οικογενειακή προστασία από όλη την Ελλάδα. Ηλικία εισόδου: πάνω από τα 65 για τους άνδρες και 60 για τις γυναίκες. Η είσοδος γίνεται με αίτηση προς την εφορία του Ιδρύματος «συνοδευομένης υπό δελτίου τροφίμων και άρτου».  
Πληρωμή: 300.000 δρχ. μηνιαίως για την Α΄ θέση, 200.000 δρχ. για την Β΄ θέση, 150.000 δρχ. για την Γ΄ θέση. Ο άποροι δωρεάν.
 
-ΕΣΠΕΡΙΝΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΝΙΚΑΙΑΣ.
Πλατεία Αγίου Γεωργίου, Νίκαια.
Διευθυντής: Εμμανουήλ Τραντάλης.
Πρόεδρος: Πότης Αλμπάνης, δήμαρχος Νικαίας.
Η σχολή ιδρύθηκε στα 1928, συντηρείται από τον Δήμο Νικαίας και από ευεργετήματα. Καμιά φορά επιχορηγείται και από το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας.
Η σχολή προσφέρει τετραετή εγκυκλοπαιδική και επαγγελματική εκπαίδευση σε 600 εργαζόμενα πτωχά παιδιά και των δυο φύλων. Διδάσκονται κέντημα, ραπτική, φραγκοραπτική.
Τα ενδιαφερόμενα παιδιά πρέπει να υποβάλλουν αίτηση στην διεύθυνση της σχολής μετά από προκήρυξη διαγωνισμού. Να έχουν απολυτήριο τουλάχιστον 6^ης Δημοτικού.
Δίδακτρα 15.000 μηνιαίως, οι άποροι δωρεάν.

-ΣΧΟΛΗ ΠΑΛΜΕΡ
Διεύθυνση: Καραγεώργη Σερβίας 9, Αθήνα. Τηλ. 28-581.
Παράρτημα Πειραιώς. Γεωργίου Α΄ 147. Τηλ. 42-845. [Ιδρυτής ο Ι. Ν. Θεοδώρου. Δεν υπάρχει Γεωργίου 147, θα ήταν σε γωνιακή πολυκατοικία με οδό με αυτό τον αριθμό, όπως Γεωργίου 20 και Κουντουριώτου 147, Γεωργίου και Ανδρούτσου 147]
Διευθυντής: Θ. Μπένος.
Είναι ιδιωτική ανεξάρτητη σχολή αναγνωρισμένη, που συντηρείται από δικούς της πόρους. Διδάσκονται:
Λογιστικά (10μηνη φοίτηση, 40.000 δρχ. μηνιαίως).
Στενογραφία, γραφομηχανή, Αγγλική, Ελληνική (φοίτηση 8-10 μηνών, 45.000 δρχ. μηνιαίως).
Ραδιοτεχνία (12μηνη φοίτηση, 60.000 δρχ. μηνιαίως).
Γενικό σχέδιο (12μηνη φοίτηση, 45.000 δρχ. μηνιαίως).
Τοπογραφία (8μηνη φοίτηση, 45.000 δρχ. μηνιαίως).
Ξένες γλώσσες: Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά (40.000 δρχ. μηνιαίως). Η φοίτηση εξαρτάται από την πρόοδο. Απευθύνεστε στα γραφεία της σχολής.

-ΣΧΟΛΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ «ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ»
Σχολή Μηχανικών του Συλλόγου Απόστολος Παύλος.
Καραΐσκου 83^α, Πειραιάς. Τηλ. 44-382.
Διευθυντής: Ιωάννης Οικονομίδης.
Πρόεδρος: Αλέξανδρος Τσιριντάνης.
Η σχολή αυτή ιδρύθηκε το 1947 με σκοπό την μόρφωση τεχνιτών με χαρακτήρα και με βάση τις χριστιανικές αρχές. Εν μέρει υποστηρίζεται από το κράτος και το Εμπορικό Επιμελητήριο. Προσφερόμενες υπηρεσίες, μαθήματα σε άπορα παιδιά των Αθηνών και του Πειραιά και παρακολούθηση των μαθητών στις εξωσχολικές τους ανάγκες, ατομικές και οικογενειακές. Ικανότητα 600 μαθητές. Εισάγονται με αίτηση στα γραφεία της σχολής. Ηλικία εισόδου 13-14 ετών. Οι άποροι φοιτούν δωρεάν.

-ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ
Εκπαιδευτικός Σύνδεσμος Επιστημόνων και Μηχανικών.
ΙΙ Μεραρχίας 23. Τηλ. 45-367.
Διευθυντής: Τάσος Βουλόδημος.
Πρόεδρος: Δημήτριος Βαρώνος.
Ο Σύνδεσμος αυτός ιδρύθηκε το 1933 με σκοπό την πνευματική εκπαίδευση και κατάρτιση εργαζομένων παιδιών. Είναι ίδρυμα ιδιωτικής πρωτοβουλίας οικονομικώς υποστηριζόμενο από τον Σύνδεσμο και το Σχέδιο Μάρσαλ.
Έχει Σχολή Ηλεκτρολογική, Μηχανικών Εσωτερικής Καύσεως, Ραδιοτεχνίας, Ραδιοτηλεγραφίας, Σχεδιαστών, Αρχιτεκτόνων και Τοπογράφων, Επαγγελματική Σχολή Θηλέων, Τμήματα Σωματικής Αγωγής και Καλλιτεχνικό. Ικανότητα 2.000 μαθητές. Οι ενδιαφερόμενοι να προσέρχονται με απολυτήριο Δημοτικού Σχολείου και πιστοποιητικό του Δήμου. Ηλικία εισόδου 14 ετών και πάνω. Διαμονή 1 με 6 χρόνια για όλες τις σχολές. Δίδακτρα 30.000 δρχ. μηνιαίως. Οι άποροι φοιτούν δωρεάν.

-«ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ» ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΘΗΛΕΩΝ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ
ΙΙ Μεραρχίας 23. Τηλ. 45-367.
Διευθυντής: Τάσος Βουλόδημος.
Πρόεδρος: Δημήτριος Βαρώνος.
Η σχολή αυτή είναι αναγνωρισμένη από το κράτος. Έχει ικανότητα 120 νεανίδων. Διδάσκονται Ελληνικά, Μαθηματικά, Ελληνική Ιστορία, Γαλλικά, Οικιακή Οικονομία, Μαγειρική, Κοπτική - Ραπτική, Κέντημα, Πλέξιμο, Δαντέλλα, Γυμναστική και Ωδική.
Χρειάζονται απολυτήριο Δημοτικού Σχολείου και εισέρχονται κατόπιν εξετάσεων τον Σεπτέμβριο. Είναι ημερήσια σχολή και λειτουργεί από 8 μέχρι 2, έχει δε και εργαστήρια κοπτικής και ραπτικής τα οποία λειτουργούν το απόγευμα μέχρι της 5^ης ώρας. Η πληρωμή από 28.000 μηνιαίως είναι υποχρεωτική για όλες. 

-ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΝ ΚΟΛΛΕΓΙΟΝ ΜΑΡΚΟΝΙ
[Σχολή Ραδιοτηλεγραφητών, Marconi Electronic College, από το 1931]
Οδός Καραΐσκου και Ρέπουλη [Σωτήρος Διός]. Τηλ. 41-159.
Διευθυντής: Ανδρέας Νιώτης.
Είναι σχολή αναγνωρισμένη από το Υπουργείο Ναυτικών και Εμπορικής Ναυτιλίας με το οποίο συνεργάζεται, επιχορηγείται από τον Πειραϊκό Σύνδεσμο.
Η φοίτηση είναι 11 μηνών, η δύναμη της σχολής γύρω στους 50 μαθητές που πρέπει να είναι τελειόφοιτοι Γυμνασίου. Το πλεονέκτημα της σχολής είναι ότι το δίπλωμα που δίνει συμπεριλαμβάνει και την θαλάσσια προϋπηρεσία η οποία σε άλλες σχολές είναι εκτός του διπλώματος.
Δίδακτρα 120.000 δρχ. μηνιαίως με χρήση μηχανημάτων.

-ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΙΡΑΪΚΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ
Οδός Καραΐσκου και Ρέπουλη [Σωτήρος Διός]. Τηλ. 41-159.
Η σχολή είναι νυκτερινή, με πενταετή φοίτηση. Διαθέτει όλους τους κλάδους μηχανικών όπως αυτοκινήτων, θαλάσσης, μηχανουργών κλπ. Η συγχρόνως με την θεωρητική, πρακτική εκπαίδευση των μαθητών, γίνεται στο ιδιόκτητο μηχανουργείο της σχολής.
Η δύναμη της σχολής είναι περί τους 500 μαθητές, τα δε δίδακτρα 30-35.000 δρχ. μηνιαίως. Για να εισαχθεί κανείς πρέπει να έχει απολυτήριο Δημοτικού Σχολείου ή πρώτης τάξης Γυμνασίου, οπότε εισέρχεται κατ’ ευθείαν στην 1^η τάξη της σχολής και όχι στο προκαταρκτικό τμήμα.

-«ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ» ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΔΗΜΟΥ ΝΙΚΑΙΑΣ
Καισαρείας και Καππαδοκίας, Νίκαια.
Διευθυντής: Ιωάννης Πολυχρονίδης.
Πρόεδρος: Π. Αλμπάνης.
Η νυχτερινή αυτή σχολή ιδρύθηκε το 1936 με σκοπό την επαγγελματική κατάρτιση εργαζομένων ή απόρων παιδιών. Είναι κρατικό ίδρυμα εξαρτώμενο από το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας.
Η ικανότητα της σχολής είναι 1.000 μαθητές κατ’ έτος. Έχει δυο τμήματα: Τμήμα Μηχανολογικό και Τμήμα Ηλεκτρολογικό. Υπάρχει προπαρασκευαστική τάξη και ακολουθούν ακόμα πέντε τάξεις. Ώρες μαθημάτων 6 - 9½. Εξαετής παραμονή.
Τα παιδιά πρέπει να προέρχονται κατά 70% από την Νίκαια, τα 30% από τους γύρω Δήμους, να είναι από 14 ετών και πάνω. Πρέπει επίσης να έχουν απολυτήριο Δημοτικού Σχολείου ή ενδεικτικό Γυμνασίου. Τα παιδιά να εμφανίζονται αυτοπροσώπως στο γραφείο της σχολής. Εγγράφονται τον μήνα Σεπτέμβριο.
Οι άποροι δωρεάν. Οι υπόλοιποι πληρώνουν 30.000 δρχ. μηνιαίως.

-«ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ» ΝΥΚΤΕΡΙΝΗ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ
Κουντουριώτου 127, Πειραιάς. Τηλ. 43-657.
Διευθυντής: Αλέξανδρος Παππάς.
Πρόεδρος: Χρίστος Λόλας.
Η νυχτερινή αυτή τεχνική σχολή ιδρύθηκε από το κοινωφελές Σωματείο Βιομηχάνων και Μηχανουργών «Ο Προμηθεύς», συντηρείται από το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας, από το μικρό ποσό των διδάκτρων των μαθητών και από το σωματείο «Ο Προμηθεύς». Έχει δύναμη 2.000 μαθητών.
Ο σκοπός της σχολής είναι η τεχνική κατάρτιση εργαζομένων. Λειτουργούν τμήματα μηχανικών, μηχανών εσωτερικής καύσεως, σχεδιαστών μηχανικών, μηχανικών ηλεκτρολόγων και τμήματα μετεκπαιδεύσεως. Συγχρόνως υπάρχουν και αθλητικά τμήματα για την ψυχαγωγία και σωματική άσκηση των μαθητών. Η φοίτηση είναι πενταετής. Η σχολή δέχεται 20% τελείως άπορα παιδιά (εργαζόμενα) και νέους, καθώς και κάθε εργαζόμενο παιδί ή νέο που θέλει να καταρτισθεί τεχνικώς στα αναφερόμενα τμήματα.
Προκηρύσσονται διαγωνισμοί την 1^η με 15^η Οκτωβρίου κάθε έτους, οπότε οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να υποβάλλουν αίτηση συμμετοχής στα γραφεία της σχολής.
Οι άποροι πρέπει να υποβάλλουν δελτίο απορίας ή βεβαίωση απορίας από την ενορία, να έχουν δε όλοι απολυτήριο 3^ης οκταταξίου, οπότε εισέρχονται στην 1^η τάξη, ή απολυτήριο 5^ης οκταταξίου και εξάμηνη προϋπηρεσία σε μηχανουργείο, οπότε εισέρχονται στην 2^α τάξη. Δίδακτρα: 20% των μαθητών (άποροι) τελείως δωρεάν, οι λοιποί 30.000 δρχ. μηνιαίως.

-«ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ» ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΝΥΚΤΕΡΙΝΗ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ
Οδός Τομπάζη και Δεξαμενής [Γεωργίου Θεοτόκη], Άγιος Βασίλειος, Πειραιάς. Τηλ. 43-410.
Διευθυντής και πρόεδρος: Ιάκωβος Μαρκοζάνης.
Η σχολή ιδρύθηκε στα 1948 με σκοπό την επαγγελματική μόρφωση εργαζομένων παιδιών. Είναι ίδρυμα ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Οι μαθητές διδάσκονται Ελληνικά, Μαθηματικά, Φυσική, Εθνική Αγωγή, Σωματική Αγωγή, Σχέδιο, Ατμομηχανή, Ατμολέβητες, Θερμοδυναμική, Μηχανική, Ηλεκτρισμό. Εισάγονται κατόπιν αιτήσεως στην σχολή και προσκόμισης το ολιγότερο απολυτηρίου Δημοτικού Σχολείου. Υποβάλλονται σε εισιτήριες εξετάσεις. Ικανότητα 600 μαθητές. Φοίτηση πενταετής. Δίδακτρα 30.000 δρχ. μηνιαίως. 20 μαθητές το έτος φοιτούν δωρεάν αφού αποδεδειγμένα είναι άποροι και αριστεύσαντες.

-ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΚΥΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΘΗΛΕΩΝ ΔΗΜΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Πλατεία Τσώρτσιλ (πρώην Κοραή).
Διευθύντρια: Δεσποινίς Μάλωση.
Πρόεδρος: Ο εκάστοτε Δήμαρχος Πειραιώς.
Η σχολή ιδρύθηκε στα 1931 για να βοηθήσει τις Ελληνίδες να λάβουν μια βιοτεχνική κατάρτιση. Υποστηρίζεται από τον Δήμο Πειραιώς.
Η σχολή καταρτίζει τεχνίτριες για τους γυναικείους κλάδους βιοτεχνίας, π.χ. ραπτική και κοπτική εξωτερικής γυναικείας αμφιέσεως. Επίσης μορφώνει νοικοκυρές, δίνει και εθνικοθρησκευτική αγωγή. Ικανότητα 275-280 μαθήτριες. [Έγιναν επισκέψεις σε διάφορα μουσεία, επισκέφτηκαν εκθέσεις, πήγαν εκδρομές, εξετάστηκαν στο Αντιφυματικό Ινστιτούτο, έκαναν γυμναστικές επιδείξεις, κάθε χρόνο συμμετείχαν στην έκθεση της σχολής, σε εκείνη του 1947 με την παρουσία της Βασίλισσας. Σε στρατιωτικά νοσοκομεία έδωσαν δώρα στους τραυματίες. Να σημειωθεί ότι όλα τα δέματα που έστειλε στους μαχόμενους στρατιώτες «η Φανέλλα του Στρατιώτου» συσκευάστηκαν από τις μαθήτριες μέσα στην σχολή αλλά και σε ευρύχωρη αίθουσα του Ζανείου Ορφανοτροφείου με την επίβλεψη των Κυριών της Φανέλλας] 
Για την εισαγωγή χρειάζεται απολυτήριο Δημοτικού Σχολείου. Δεν υπάρχει όριο ηλικίας. Οι εισιτήριες εξετάσεις γίνονται κάθε Σεπτέμβριο. Η φοίτηση είναι πενταετής και δέχεται κορίτσια από όλη την Ελλάδα. Πληρώνουν 10.000 δρχ. μηνιαίως εάν έχουν δελτίο απορίας ή πολυτέκνων.

-ΟΙΚΟΚΥΡΙΚΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΣΧΟΛΗ
Διεύθυνση: Διαδόχου Παύλου 20.
Διευθύντρια: Κική Κοτούλα.
Η σχολή, υπό την αιγίδα της Φιλικής Εταιρείας Νέων [που είχε ιδρύσει στα 1932 ο πατήρ Γεώργιος Πυρουνάκης], είναι ημερήσια, αναγνωρισμένη από το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας. Συντηρείται από την Εταιρεία και εκ των διδάκτρων των μαθητριών. Η δύναμη της σχολής είναι 70 μαθήτριες με τετραετή φοίτηση. Διδάσκονται οικοκυρική και ραπτική. Απευθύνονται στην Εταιρεία, οδός Καραΐσκου 98, τηλ. 42-471, Δευτέρα, Τετάρτη, Παρασκευή, ώρες 4-7½.

-ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΣΧΟΛΗ ΚΛΩΣΤΙΚΗΣ, ΥΦΑΝΤΙΚΗΣ, ΠΛΕΚΤΙΚΗΣ [Σ.Κ.Υ.Π.]
Βρίσκεται στο Νέο Φάληρο, στο Μέγαρο Ηλεκτρικού Σιδηροδρόμου [Τώρα στην μετεξέλιξή της στεγάζεται σε ανεξάρτητο κτήριο στην οδό Πειραιώς 95]. Τηλ. 44-058. Διευθυντής: Παρμενίων Διαμαντίδης.
Πρόεδρος: Θεόδωρος Μανούσος.
Η σχολή ιδρύθηκε το 1943 με σκοπό την δωρεάν φοίτηση, εκμάθηση και ειδίκευση σε τέχνες απόρων και ευπόρων παιδιών. Έχει ικανότητα 250 μαθητών.
Διδάσκει την τέχνη του κλώστη, υφαντή, βαφέα, φινιριστή και πλέκτη όλων των κλάδων. Οι ενδιαφερόμενοι υποβάλλουν αίτηση σε απλό χαρτί προς την διεύθυνση μαζί με απολυτήριο Δημοτικού Σχολείου. Ηλικία εγγραφής 14-17 ετών. Τετραετής φοίτηση. Η σχολή είναι ημερήσια. Δωρεάν για όλους.

-ΑΣΥΛΟΝ ΑΛΗΤΟΕΠΑΙΤΩΝ
Βασιλικών 50, Καμίνια. Τηλ. 42-411.
Διευθυντής: Θεοχάρης Στυλιανός (του Υπουργείου Κοινωνικής Προνοίας Πειραιώς).
Προϊστάμενος: Νικ. Γιαννακόπουλος.
Το άσυλο ιδρύθηκε το 1932 με σκοπό την προστασία των αλητοεπαιτών. Υπάγεται στο Κέντρο Κοινωνικής Προνοίας Πειραιώς και συντηρείται οικονομικώς από το Υπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας.
Προσφέρει στέγη, τροφή και ιατρική περίθαλψη σε άπορους αλητοεπαίτες, που μαζεύτηκαν από τα Κέντρα Κοινωνικής Προνοίας μέχρι να βρουν εργασία ή να τοποθετηθούν σε ιδρύματα. Επίσης παρέχει διαρκή κλινική περίθαλψη σε γέροντες άπορους ανάπηρους και μη δυνάμενους να εργαστούν.
Οι ανταρτόπληκτοι και οι αδύναμοι να εργαστούν πρέπει να αποτείνονται αυτοπροσώπως στο Κέντρο, ή με άλλο πρόσωπο που να φέρνει πιστοποιητικό από την αστυνομία για την απορία τους και ότι δεν έχουν στήριγμα από κάποιον ή στερούνται εργασίας. Η περίθαλψη είναι δωρεάν.

-Γραφεία Επιθεωρήσεως Εργασίας υπήρχαν στον Πειραιά, στο Νέο Φάληρο, στον Άγιο Γεώργιο Κερατσινίου και στην Νέα Κοκκινιά.

-Στο Γραφείο Ευρέσεως Εργασίας Πειραιώς υπεύθυνος ήταν ο Ιωάννης Γιαννούλης, τηλ. 44-316.

-Το Κέντρο Κοινωνικής Προνοίας Πειραιώς, στην οδό Βασιλίσσης Σοφίας [Γρηγόρη Λαμπράκη] 99. Η «Πρόνοια διά της εργασίας» προέβλεπε να δίνει εργασία σε δημόσια έργα (επιδιορθώσεις δρόμων, αναδασώσεις, λιμενικές βελτιώσεις κ.ά.) για άπορους και πρόσφυγες με αντίτιμο την περίθαλψη.

-ΠΑΙΔΙΚΑ ΙΑΤΡΕΙΑ Π.Ι.Κ.Π.Α.
Το ΠΑΤΡΙΩΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΛΗΨΕΩΣ (Π.Ι.Κ.Π.Α.) ιδρύθηκε στα 1914 από ιδιωτική πρωτοβουλία. Στα 1918 έγινε κρατικός οργανισμός «διά την παντοειδή προστασίαν της μητρότητος και των παιδικών ηλικιών». Ιπποκράτους 5, Αθήνα. Πρόεδρος η Λίνα Παναγή Τσαλδάρη.  
Κεντρικά Γραφεία Πειραιώς: Μπουμπουλίνας 30; Τηλ. 42-301.
Περιφερειακά ιατρεία:
Άγιος Βασίλειος, Ομηρίδου 63.
Πραξιτέλους 175.
Καστέλλα, Φαλήρου και Φωσκόλου 55.
Καμίνια, Μουτσοπούλου 2, γέφυρα Καλαμάκη.
Νίκαια, Γεωργίου Κονδύλη και Δαρδανελίων.
Αγίας Σοφίας, Μελά 8.
Ταμπούρια, Δράμας και Σπάρτης.
Δραπετσώνα, Κάστορος 19, Ανάληψις.
Συσσίτια Π.Ι.Κ.Π.Α. Με τις ειδικές εστίες ενισχυμένης τροφής χορηγείται δωρεάν μεσημεριάτικη τροφή σε κάθε αδύνατο παιδί αφού προσκομίσουν βεβαίωση απορίας. Γραφείο παιδικής διατροφής έχουμε στον Πειραιά στην οδό Ζωσιμαδών 35, τηλ. 44-391.
Νηπιαγωγεία Π.Ι.Κ.Π.Α. βρίσκονται στις διευθύνσεις: Μοσχάτο, Κοραή 4, τηλ. 96-441. Νίκαια, Μοργκεντάου 35.
Ο Όμιλος Λιβάνου στέλνει τρόφιμα Κέαρ και δέματα ρουχισμού σε εγκαταλειμμένα παιδιά ηλικίας μέχρι 12 ετών, που τα διαλέγει το Π.Ι.Κ.Π.Α.

-ΓΕΝΙΚΟΝ ΚΡΑΤΙΚΟΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΝ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Αγίων Αναργύρων και Θηβών. Τηλ. 41-701.
Το νοσοκομείο ιδρύθηκε στα 1922 και έχει ικανότητα 225 κλινών.
Έχει τα παρακάτω εξωτερικά ιατρεία που λειτουργούν καθημερινά από 8 έως 12: Παθολογικό, Χειρουργικό, Γυναικολογικό, Παιδιατρικό, Ωτορινολαρυγγολογικό, Οφθαλμολογικό, Δερματολογικό. Οι ασθενείς πρέπει να έχουν πιστοποιητικό απορίας από το Κέντρο Κοινωνικής Προνοίας.

-ΤΖΑΝΝΕΙΟΝ ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΝ
Διευθυντής ο Γερ. Φλαμιάτος. Πρόεδρος ο εκάστοτε δήμαρχος Πειραιώς, τώρα ο Γεώργιος Β. Χαραλαμπόπουλος [(1882-1972), Ιούνιος 1946 - Αύγουστος 1950]. Κρατικό νοσοκομείο με ικανότητα 300 κλινών.
Κλινικές: Παθολογική, Χειρουργική, Μαιευτική και Γυναικολογική, Οφθαλμολογική, Ωτορινολαρυγγολογική, Εξωτερικά Ιατρεία. Επίσης παρέχει: Ακτινολογικό εργαστήριο, Μικροβιολογικό εργαστήριο, Νευρολογικό ιατρείο.
Για να εισαχθεί ένας ασθενής πρέπει να έχει εισιτήριο νοσοκομείου και πιστοποιητικό απορίας. Οι αποδεδειγμένοι άποροι, ανταρτόπληκτοι, στρατεύσιμοι και οι οικογένειές τους δωρεάν. Οι υπόλοιποι με ελάχιστα νοσήλια, 3-15.000 δρχ. ημερησίως. Υπάρχουν και τμήματα 50 κλινών με πληρωμή 45-80.000 δρχ. ημερησίως. [Από το 1954 (Ν.2592) το Τζάνειο έγινε Ν.Π.Δ.Δ. και ο Δήμος αποδεσμεύτηκε από την επιχορήγησή του]

-ΚΕΝΤΡΟΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Βασιλίσσης Σοφίας 99, Πειραιάς. Τηλ. 43-982.
Διευθυντής: Μαστρογιάννης.
Λειτουργεί όπως εκείνο της Αθήνας αλλά δεν υπάγεται στο Κέντρο Κοινωνικής Προνοίας Αττικής. Διαιρείται σε τέσσερις τομείς που εξυπηρετούν τις παρακάτω περιφέρειες (ενορίες):
Α΄ τομέας. Βασιλίσσης Σοφίας 99, Πειραιάς.
Άγιος Κωνσταντίνος, Αγία Τριάδα, Άγιος Σπυρίδωνας, Ευαγγελίστρια, Άγιος Βασίλειος, Άγιος Νικόλαος, Ζωοδόχος Πηγή, Άγιος Νείλος, Αγία Παρασκευή Καλλιπόλεως, Προφήτης Ηλίας, Μυρτιδιώτισσα, Άγιος Δημήτριος Νέου Φαλήρου, Άγιος Ιωάννης Ρέντης, Άγιος Ελευθέριος Καμινίων, Αγία Σοφία.
Β΄ τομέας. Γρεβενών 10, Νίκαια.
Άγιος Νικόλαος, Οσία Ξένη, Άγιος Γεώργιος Νικαίας, Ευαγγελίστρια Νικαίας, Άγιοι Απόστολοι, Αγία Τριάδα Κορυδαλλού, Άγιος Γεώργιος Κορυδαλλού, Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, Γενέσιο Θεοτόκου, Άγιοι Ανάργυροι Παλαιάς Κοκκινιάς, Μεταμόρφωση Σωτήρος Παλαιάς Κοκκινιάς.
Γ΄ τομέας. Βασιλέως Γεωργίου Β΄ 22, Ταμπούρια.
Ανάληψη Δραπετσώνας, Άγιος Διονύσιος Πειραιά, Άγιος Παντελεήμων Δραπετσώνας, Άγιος Φανούριος Δραπετσώνας, Άγιος Ευθύμιος Ευγενίας, Υπαπαντή του Σωτήρος, Άγιος Δημήτριος Ταμπουρίων, Άγιος Γεώργιος Κερατσινίου, Παναγία Βλαχερνών Αμφιάλης, Άγιος Παντελεήμων Ταμπουρίων, Άγιος Γεώργιος Περάματος, Νήσος Σαλαμίς.
Δ΄ τομέας. Για τα νησιά.
Σπέτσες, Ύδρα με έδρα τις Σπέτσες. Περιφερειακό Γραφείο με έδρα τον Πόρο, περιοχή Τροιζήνας, Αίγινα, Κύθηρα, Αντικύθηρα.        

-ΕΘΝΙΚΟΝ ΙΔΡΥΜΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ
Ιδρύθηκε στα 1930 από το Αμερικανικό Ίδρυμα Εγγύς Ανατολής. Συγγρού 49. Επιχορηγείται από το Υπουργείο Προνοίας. Προσφέρει στέγη, συσσίτιο, ψυχαγωγία, νυχτερινό δημοτικό σχολείο, ξένες γλώσσες, μουσική, σχέδιο, θερινές κατασκηνώσεις. Αγόρια από 13 έως 18 ετών. Παράρτημα στην Νέα Ιωνία και στον Πειραιά, οδός Μαυρομιχάλη 31. Στις λέσχες προσφέρεται πολύ φτηνό φαγητό σε εργαζόμενα αγόρια μέλη έναντι μηνιαίας συνδρομής.

-ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΕΣΤΙΑ
«Δυο κτίρια, έν εις Αθήνας και έτερον εις Πειραιά, είναι ήδη υπό επισκευήν και πρόκειται να λειτουργήσουν εντός ολίγου ως λέσχαι εργαζομένων νέων. Ανάλογος πρόνοια πρόκειται να ληφθή και δια τας εργαζομένας νεανίδας».

-ΛΕΣΧΗ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΟΡΙΤΣΙΟΥ
Κεντρικό γραφείο, Περιάνδρου 1 στο Ζάππειο. Πειραιάς, Τσαμαδού 43, τηλ. 45-112, δύναμη 150 κορίτσια. Παρέχεται φαγητό στα μέλη σε χαμηλή τιμή. [Ιδρύθηκε στα 1937, λειτούργησε από το επόμενο έτος. Τσαμαδού και Ευριπίδου]

-ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΑΔΕΛΦΟΤΗΣ ΝΕΩΝ
Κασταμονής και Θηρών 14, Νίκαια. Λειτουργεί νυκτερινό Δημοτικό Σχολείο. Δίδακτρα 10.000 μηνιαίως.

-ΣΠΙΤΙ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ
Ιπποδαμείας 11, Πειραιάς. Τηλ. 41.074.
Διευθυντής: Γεώργιος Π. Οικονόμου.
Πρόεδρος: Παναγιώτης Μπαρμπαρέσσος.
Είναι παράρτημα του Ζαννείου Ορφανοτροφείου Αρρένων Πειραιώς και δέχεται ορφανά που προέρχονται από αυτό το ορφανοτροφείο. Τα παιδιά, ηλικίας 18-21 ετών, είναι απαραίτητο να εργάζονται εκτός της σχολής και να αυτοσυντηρούνται. Η στέγη τούς παρέχεται δωρεάν. Για το πόσο θα συνεχίζουν να παραμένουν στο Σπίτι τα ορφανά, αποφασίζει το συμβούλιο του Ορφανοτροφείου.

-ΠΕΙΡΑΪΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ
Οδός Καραΐσκου - Ρέπουλη. Τηλ. 41-159, 62-582.
Πρόεδρος: Δευκαλίων Ρεδιάδης.
Είναι μορφωτικό και αθλητικό σωματείο που ιδρύθηκε στα 1894.
Συντηρείται από δωρεές και συνδρομές των τακτικών μελών του που είναι γύρω στα 600. Για να γίνει κάποιος τακτικό μέλος, πρέπει να έχει εκπληρώσει τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις και να προταθεί-εγκριθεί από το ενδεκαμελές Διοικητικό Συμβούλιο. Έχει διακριθεί με πολλά ελληνικά και διεθνή βραβεία για την δράση του που είναι: Διατήρηση σχολών απόρων παίδων, σχολών μηχανικών, ωδείου, νυκτερινού γυμνασίου [από το 1937], ηλεκτρονικό κολλέγιο Μαρκόνι, τμήματα φιλολογικού, σωματικής αγωγής. Στις δράσεις του μπορεί να λάβει μέρος οποιοσδήποτε.

-ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΟΝ ΠΕΙΡΑΪΚΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ
Χαριλάου Τρικούπη 31, Πειραιάς. Οι νέοι μπορούν να επιδοθούν στο γυμναστήριο σε κάθε είδους αθλητισμό. Δίνεται ιματισμός, γίνονται δεκτοί νέοι και των δυο φύλων από παντού. Αιτήσεις συμμετοχής στην παραπάνω διεύθυνση. [Έφορος γυμναστηρίου, ο Γεώργιος Ρεδιάδης] 

-ΣΧΟΛΕΣ ΑΠΟΡΩΝ ΠΑΙΔΩΝ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΪΚΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ
Δίνουν πλήρη εκπαίδευση Δημοτικού Σχολείου δωρεάν, έχουν δύναμη γύρω στους 250 μαθητές. Παραρτήματα στα Καμίνια και στην Αγία Σοφία. [Έφορος, ο Γεώργιος Πατρινός]

-ΦΙΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΝΕΩΝ
Καραΐσκου 98, Πειραιάς. Τηλ. 42-471.
Πρόεδρος: Νικολόπουλος.
Γενικός Γραμματέας: Κρητικός.
Σωματείο αναγνωρισμένο συντηρούμενο από συνδρομές και δωρεές. Σκοπό έχει να προτρέψει τους νέους προς μια ζωή με βάση τις χριστιανικές αρχές και να τους μορφώσει πνευματικά-ηθικά. Η οργάνωση έχει γύρω στα 500 μέλη. Για να γίνει κάποιος δεκτός πρέπει να προταθεί από δυο μέλη και να πληρώνει 5.000 δρχ. μηνιαίως. Διαθέτει: νυχτερινό σχολείο, οικοκυρική σχολή, κατασκηνώσεις για άπορα παιδιά του Πειραιά, μορφωτικές σχολές όπου δίνονται διαλέξεις, μαθήματα ιστορίας και φιλολογίας και γίνονται εκδρομές. Τα γραφεία είναι ανοικτά κάθε Δευτέρα, Τετάρτη και Παρασκευή από 5-7 μ.μ.
Στο Α΄ Δημοτικό Σχολείο Κερατσινίου λειτουργεί το Νυκτερινό Σχολείο Κερατσινίου της Φιλικής Εταιρείας Νέων. Τα δίδακτρα είναι 100.000 δρχ. το μήνα.

-ΒΡΕΦΙΚΗ ΣΤΕΓΗ ΔΗΜΟΥ ΠΕΡΑΙΩΣ
Ιωνιδών 43, Πειραιάς. Τηλ. 45-166.
Διευθυντής: Μιχαήλ Μαντούβαλος.
Η στέγη είναι προσωρινό δημοτικό ίδρυμα από το 1942 με σκοπό την περίθαλψη των εκθέτων και εξωγάμων βρεφών. Η διαμονή είναι πενταετής και προσφέρει στέγη, τροφή, ένδυση και ιατρική φροντίδα. Μετά την πενταετία τα έκθετα στέλνονται στα ορφανοτροφεία. Δέχεται παιδιά από όλη την Ελλάδα, με δύναμη 20 βρεφών. Τα τροφεία είναι δωρεάν. [Είχε κατηγορηθεί στον τύπο με πολύ θόρυβο οπότε ο Δήμος αντέκρουσε με επιχειρήματα]  

-ΠΑΙΔΙΚΗ ΣΤΕΓΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΜΕΡΙΜΝΗΣ
Χίου και Δωδεκανήσου, Καμίνια. Τηλ. 41-427. Διευθύντρια η κυρία Πλακωτάρη. Συντηρείται και διευθύνεται από την Ελληνική Μέριμνα. Έχει δύναμη 100 παιδιών νηπιακής ηλικίας και των δύο φύλων της περιφέρεια Καμινίων. Η ενδιαφερόμενη μητέρα πρέπει να υποβάλλει αίτηση στην Ελληνική Μέριμνα, με δελτίο απορίας της, βεβαίωση εργοδότη ότι εργάζεται και ληξιαρχική πράξη του παιδιού της. Τροφεία 20.000 δρχ. μηνιαίως.
Η Ελληνική Μέριμνα ιδρύθηκε στα 1946. Σκοπός της είναι «η συμβολή εις την εθνικήν διαπαιδαγώγησιν καθώς και η παροχή περιθάλψεως και ενισχύσεως εις τους έχοντας ανάγκην». Βρίσκεται στην Ερμού 18, Αθήνα. Πρόεδρος η Δ. Σιφναίου, γενική γραμματέας η Π. Ζιτρίδου. Η Μέριμνα κατένειμε τις εργασίες τις σε επί μέρους Εφορείες.

-ΠΑΙΔΙΚΗ ΣΤΕΓΗ ΚΡΩΣΦΙΛΝΤ
Αναπαύσεως και Σφακτηρίας 16, στην Ανάσταση Δραπετσώνας. Τηλ. 47-947. Διευθύντρια η Άννα Λουκίδη. Πρόεδρος η κυρία Νικολετοπούλου.
Η Στέγη αυτή κάηκε το 1950. Η ημερομηνία επαναλειτουργίας της είναι άγνωστη. Για πληροφορίες να απευθύνεστε στην Παπαστράτειο Παιδική Στέγη του Εθνικού Σωματείου Παιδικών Στεγών. [Ιδρύθηκε στα 1932 από την Δομινίκη Ηλιάδη, 1884-Ιανουάριος 1963, που όταν ο σύζυγό της Arthur Henry Crosfield  έγινε τιτλούχος ονομάστηκε Lady Crosfield. Οικόπεδο 2680,4 τμ. Κτήριο 704 τμ. Αναπαύσεως 88]

-ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΕΙΟΣ ΠΑΙΔΙΚΗ ΣΤΕΓΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΩΜΑΤΕΙΟΥ
Το Εθνικό Σωματείο «Η ΠΑΙΔΙΚΗ ΣΤΕΓΗ» με κεντρικά γραφεία στην Νεοφύτου Βάμβα 3 και πρόεδρο την κυρία Καλαμάρη είναι οργάνωση ιδιωτικής πρωτοβουλίας συντηρούμενη εξ ιδίων πόρων (συνδρομές, δωρεές) και του Υπουργείου Προνοίας. Σκοπό έχει την συντήρηση και διεύθυνση πέντε παιδικών σταθμών: Παιδική Στέγη Παπαστράτειος Αθηνών (ιδρύθηκε στα 1937, Δημητσάνης 11, Αμπελόκηποι), Παιδική Στέγη Παπαστράτειος Πειραιώς, Παιδική Στέγη Παπαστράτειος Κρώσφιλντ, Παιδική Στέγη Παπαστράτειος Αργέντειος (Κυμαίων 1, Θησείο, 1940), Παιδική Στέγη Παπαστράτειος Κυνοσάργους (Αργέντη 1). Τροφεία 15.000 δρχ. μηνιαίως. [Σήμερα Δημητσάνας 11, Κυμαίων 2, Αργέντη 8]
«Η Παπαστράτειος Παιδική Στέγη Πειραιώς είναι υπό επισκευήν και προσωρινώς δεν λειτουργεί. Έχει και αυτή δυνατότητα διά 100 βρέφη». [Βρίσκεται στην Κυριακούλη Μαυρομιχάλη 20. Ιδρύθηκε στα 1938, οικόπεδο 1274 τμ., κτήριο 687 τμ.]

-ΖΑΝΝΕΙΟΝ ΟΡΦΑΝΟΤΡΟΦΕΙΟΝ ΑΡΡΕΝΩΝ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Ιπποδαμείας 11, Πειραιάς.  
Διευθυντής: Γεώργιος Π. Οικονόμου.
Πρόεδρος: Παναγιώτης Μπαρμπαρέσσος.
Το ορφανοτροφείο ιδρύθηκε στα 1874 με σκοπό την περίθαλψη και μόρφωση ορφανών και απόρων ελληνοπαίδων. Είναι ίδρυμα ιδιωτικό, συντηρούμενο κατά το ήμισυ από το Υπουργείο Προνοίας. Προσφέρει κατοικία 5-8 ετών με γενική συντήρηση και στοιχειώδη δημοτική, τεχνική, επαγγελματική εκπαίδευση. Ικανότητα 400 παιδιών. Δέχεται ορφανά άπορα παιδιά ηλικίας 9-12 ετών. Η αίτηση με πιστοποιητικό απορίας και ορφανίας γίνεται στο Διοικητικό Συμβούλιο.
Παράρτημα Εκάλης: Μαραθώνος και Σταμόντος, τηλ. 091-148. [Λεωφόρος Θησέως 131, Εκάλη]

-ΟΡΦΑΝΟΤΡΟΦΕΙΟΝ ΑΡΡΕΝΩΝ «Ο ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ» ΚΑΙ ΘΗΛΕΩΝ «ΙΕΡΟΣ ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΣ»
Πατρών και Καλοκαιρινού, Ταμπούρια. Τηλ. 47-774.
Διευθύντρια: Ιωάννα Πολιτοπούλου.
Πρόεδρος: Επίσκοπος Πολύκαρπος Λιώσης.
Το ορφανοτροφείο ιδρύθηκε το 1926 από τον Επίσκοπο Πολύκαρπο Λιώση και συντηρείται από ευεργετήματα και δωρεές φιλανθρώπων. Έχει δύναμη 40 παιδιών (10 αγόρια και 30 κορίτσια).
Προστατεύει, περιθάλπει και μορφώνει τα 40 εσωτερικά ορφανά του. Στέλνονται στο Δημοτικό και αργότερα στο Γυμνάσιο ή σε επαγγελματική σχολή. Τα κορίτσια μαθαίνουν ράψιμο και κέντημα μέσα στην σχολή.
Δέχεται άπορα παιδιά ορφανά αμφοτέρων γονέων από όλη την Ελλάδα, ηλικίας 7-10 ετών, τα οποία παραμένουν μέχρι τα 19 τους. Υποβολή αίτησης με ληξιαρχική πράξη θανάτου γονέων και γέννησης του παιδιού. Τροφεία δωρεάν.

-ΧΑΤΖΗΚΥΡΙΑΚΕΙΟΝ ΟΡΦΑΝΟΤΡΟΦΕΙΟΝ
Σανταρόζα 4, Πειραιάς. [Σε αυτή την διεύθυνση από τέλη 1945 έως τέλη 1959]
Διευθύντρια: Μαρία Γατοπούλου.
Πρόεδρος: Κωνσταντίνος Μπάκαλας.
Το ορφανοτροφείο ιδρύθηκε στα 1903 με σκοπό την προστασία και μόρφωση ορφανών κοριτσιών. Ιδιωτικό ίδρυμα συντηρούμενο εξ ιδίων πόρων και από το Υπουργείο Προνοίας. Έχει δύναμη 75 ατόμων. Παρέχει προστασία και περίθαλψη, δημοτική εκπαίδευση, ραπτική, πλεκτική, κέντημα, ράψιμο ασπρορούχων, οικοκυρική, παιδαγωγικά, ψυχαγωγία, μουσική, ζωγραφική, νοσηλεία και γυμναστική.
Δέχεται κορίτσια υγειά, ορφανά αμφοτέρων γονέων, ηλικίας 7-10 ετών. Η αίτηση συνοδεύεται με ληξιαρχική πράξη θανάτου γονέων, γεννήσεως παιδιού, πιστοποιητικό Δήμου με αριθμό μητρώου, πιστοποιητικό απορίας ιερέως ή δελτίου απορίας του Υπουργείου Προνοίας. Τροφεία δωρεάν.

-ΑΝΑΜΟΡΦΩΤΙΚΟΝ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΟΥΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ
Κορυδαλλός, Νίκαια. Τηλ. 43-570.
Διευθυντής: Χαρίλαος Προκοπίδης.
Κρατικό ίδρυμα που συντηρείται από το Υπουργείο Δικαιοσύνης. Ιδρύθηκε στα 1918 με σκοπό την διαπαιδαγώγηση των παραστρατημένων αγοριών.
Δύναμη 300 αγόρια. Δέχεται ηλικίες 8-16 ετών που στέλνονται από το Δικαστήριο Ανηλίκων ανεξαρτήτως κοινωνικής ή οικονομικής κατάστασης. Μπορούν να παραμείνουν έως τα 19 τους. Η αίτηση του ενδιαφερόμενου να στηρίζεται από τον δικαστή. Τροφεία δωρεάν.
  
-ΑΝΑΜΟΡΦΩΤΙΚΟΝ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ
Κορυδαλλός, Νίκαια. Τηλ. 43-570.
Διευθυντής: Χαρίλαος Προκοπίδης.
Ιδρύθηκε στα 1940 για την επαγγελματική κατάρτιση των «αναμορφουμένων» τροφίμων του καταστήματος. Τετραετής εκπαίδευση και κοινωνική τοποθέτηση μέσω εύρεσης εργασίας. Δύναμη 80 παιδιών μέχρι 15 ετών. Τροφεία δωρεάν.

-ΓΕΝΙΚΗ ΑΡΜΕΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΑΓΑΘΟΕΡΓΙΑΣ
Πλατεία Αγίας Ειρήνης στην Αθήνα. Ιδρύθηκε στα 1906 και χρηματοδοτείται από την κεντρική οργάνωση της Νέας Υόρκης. Συντηρεί αρμενικό σχολείο στο Δουργούτι [Νέος Κόσμος] και στην Κοκκινιά [Νίκαια].

-ΕΝΟΡΙΑΚΟΝ ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΝ ΤΑΜΕΙΟΝ
Ιδρύθηκε στα 1925 με σκοπό την περίθαλψη των πτωχών της κάθε ενορίας. Διευθυντής ο εφημέριος ή πρόεδρος, πρόεδρος ο εκλεγείς από την αρχιεπισκοπή τοπικός εφημέριος. Πρώτα παρουσιάζεται ο ενδιαφερόμενος και κατόπιν γίνεται η εξακρίβωση των αναγκών του.

Διαπιστώνω ότι πολλές υπηρεσίες που υπήρχαν στον Πειραιά δεν αναφέρονται (όπως τα δημόσια λουτρά, η Ελληνική Αντιφθισική Εταιρεία, τα Υγειονομικά Κέντρα - Πολυιατρεία). Οι περισσότερες πληροφορίες αντλούνται από τις παροχές που δίνονταν στην Αθήνα όπου προσέφευγαν για εξυπηρέτηση των διαφόρων αναγκών τους και οι Πειραιώτες.
Προσπάθησα κατά περίπτωση να διορθώσω τυχόντα λάθη στα ονόματα και στις διευθύνσεις - ίσως μου ξέφυγαν κάποια - και πρόσθεσα άλλα στοιχεία συγκεντρωμένα από το αρχείο μου.