Ερευνά
και γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης.
Δημοσιογράφος - Συλλέκτης. Ανεξάρτητος
ερευνητής πειραϊκής ιστορίας και
λογοτεχνίας.
Παρουσιάζω τα υπόλοιπα πειραϊκά βιομηχανικά εργοστάσια από εκεί που άφησα την καταγραφή τους στο 75ο τεύχος του περιοδικού ΠΕΙΡΑΪΚΟ ΟΡΟΣΗΜΟ, σελ. 20-23 (Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2021). Ανάρτηση του πρώτου μέρους στο blog, Σάββατο 26 Ιουνίου 2021.
Η πειραϊκή βιομηχανία στα 1953-1954. Μέρος πρώτο.
Μπισκότα.
ΑΡΤΕΜΙΑΔΗΣ, Αλ. Ν. Αβραμίδης, Αρτεμισίου
και Δράμας 71. Αγαθ. Σαββίδης, Θεοδ. Ρετσίνα
44.
Σταφιδίνη
(Σταφυλοσάκχαρον).
Αδελφοί Α. και Γ. Μιχαηλίδης, Αλιπέδου
20. Α.Ε. Ανδρ. Αλιμπράντης, Χίου 72. Βιομηχανία
Προϊόντων Σταφίδας Α.Ε., Αθηνών 93. Ένωσις
Οινοπνευματοποιίας και Οινοποιίας
Α.Ε., Δωδεκανήσου 22.
Αλευροβιομηχανία.
Ελληνική Αλευροβιομηχανία Α.Ε., Όρμος
Κερατσινίου. Γεωργής και Νικολετόπουλος
Α.Ε., Αθηνών 35. Κυλινδρόμυλοι Αττικής
Α.Ε., οδός Φωκίωνος και 2ο
εργοστάσιο στο Μοσχάτο. Β. Κωνσταντόπουλος
Α.Ε., οδός Μουτσοπούλου. Μύλοι Αγίου
Γεωργίου Α.Ε., Όρμος Κερατσινίου. Ανώνυμος
Αλευροποιητική Εταιρία ΚΥΛΙΝΔΡΟΜΥΛΟΙ
ΕΥΤΥΧΙΑ. Κυλινδρόμυλοι Κ. Σαραντόπουλος
Α.Ε., Μουτσοπούλου 20. Μύλοι Δ. Καλαμάκη
Α.Ε., Δραγατσανίου και Μαυρομιχάλη. Μιχ.
Σ. Μοίρας και Σια Α.Ε., Υμηττού 64. Γενικόν
Εμπόριον Σίτου και Αλεύρων (ΓΕΣΑ),
Κωνσταντινουπόλεως 20. Γ. Κεσίσογλου,
Κυλινδρόμυλος Ο ΗΛΙΟΣ, Δραγατσανίου
76.
Ζυμαρικά.
ΡΕΞ, Βιομηχανία Ζυμαρικών Αδελφοί Γ.
Ανουσάκη, Δήμητρος 14. Αδελφοί Βλυσίδη,
Αιτωλικού 11. Υιοί Κωστή Βούρβουλη, Κ.
Μαυρομιχάλη 19. Λέανδρος Γούτος και
Εμμανουήλ Καραπιπέρης, Κωνσταντινουπόλεως
39. Κληρονόμοι Χρόνη Α. Γούτου, εργοστάσιο
Χρυσοστόμου Σμύρνης 57, γραφεία Δ. Γούναρη
και Φωκίωνος. Αδελφοί Δαλάκου, Δ. Γούναρη
37. ΝΤΙΚΟ, Ανδρέας Διοικητόπουλος, Κέκροπος
5. Ηλ. Μισιρλιάδης και Αδελφοί, Αδριανού
34. Βιομηχανία Ζυμαρικών ΜΟΤΤΙ, Ρετσίνα
40. Ι. Μποτσάκης, ΜΠΟΤΚΟ, Αγίου Ιωάννου
Ρέντη 6. Α.Ε. Ι. Σούλης, Δ. Γούναρη 36.
Σαράντος Χαραλαμπόπουλος, Δημοσθένους
5. Αρώνης και Ραφτόπουλος, Μυκάλης 37.
ΚΡΙΝΟΣ, Κολοκοτρώνη 124. Αναστ. Φιλιππάκου,
και Σια, Αντωνίου Θεοχάρη 12. Αλωνίνος
και Σακκουλόπουλος, Γρεβενών 33. Αναστάσιος
Βασιλειάδης, οδός Μοργκεντάου Νίκαια.
Ν. Γιαννούκαρης, Βιομηχανία Ζυμαρικών
ο ΑΒΕΡΩΦ, Φωτίου Κορυτσάς και Αγίου
Δημητρίου 99. Ευάγγελος Ζηλάκος, Πειραιώς
68, Μοσχάτον. ΒΙΟΤΖΥΜ, Κ. Κουλεντιανός
και Σια, Δ. Γούναρη 27. Σταύρος Μιντσινίγος,
Ραιδεστού 31. Αναστ. Παπουτσής, Ραιδεστού
7, Νίκαια. Σαββόπουλος, Χρυσούλης και
Γρηγοριάδης, Μ. Ασίας 29. Α.Ε. Ζυμαρικών
ΜΙΣΚΟ, οδός Πειραιώς, Μοσχάτον.
Ζύμαι
αρτοποιΐας. ΖΑΑΕ, Χημικά Εργοστάσια
Α.Ε., Δημοσθένους Ομηρίδου Σκυλίτση
60.
Αλίπαστα.
Χαρ. Βλαχούτσικος Α.Ε., Νικήτα 17. Γεώργιος
Αδάμης, Καποδιστρίου 25. Αδελφοί Καρέλλα,
Καποδιστρίου 11. Α.Ε. Επιχειρήσεων
Αλιπάστων, Νικήτα 11. ΛΕΩΝ Α.Ε., Νικήτα
10. Αδελφοί Λιδωρίκη, Νικήτα 14. Παναγ.
Λώζος, Αριστείδου 33. Αριστομένης Καρέλλας,
Λεωχάρους 6. Μ. Δ. Μπερτζελέτος και
Αδελφοί, Νικήτα 1. Αδελφοί Παναγιωτόπουλοι,
Αριστείδου 31. Μάριος Πιπινέλης, Νικήτα
15. Ιωάννης Λυμπερόπουλος, Νικήτα 1. Παναγ.
Φαντόπουλος, Ναυαρίνου 4.
Πυρηνελαιουργεία.
Α.Ε. ΠΑΛΛΑΣ ΑΘΗΝΑ, εργοστάσιο στις
Δεξαμενές Βασιλειάδου. ΚΙΑΠΕΚΟΣ και
ΚΥΡΙΑΚΟΣ, Αγίου Δημητρίου και Σαλαμίνος.
Α.Ε. ΡΕΑ, οδός Βασιλικών.
Σαπωνοποιΐα.
Αδελφοί Χατζηγεωργίου Ν. Μπήττυ 6 και
Πατησίων 370. Θ. Αλεπουδέλης και Σια,
Βασιλικών 50. Π. Δ. Παπουτσάνης Βιομηχανική
και Εμπορική Εταιρία, Πολυδεύκους 29.
Αδελφοί Ι. και Κ. Γεωργίου Ζερβού, Θηβών
32. Δημοκρ. Σιμίτης, Φωκίωνος 21. Στυλ.
Λαζόπουλος, Χρυσοστόμου Σμύρνης 86.
Αδελφοί Κ. Γιαμάκου, Καραβά 9. Π. Μπούρας,
Δήμητρος 9. Αναστ. Λαζόπουλος, Καλλέργη
και Δερβενακίων. Χαρ. Πολιτάκης, Αγίου
Ελευθερίου και Υμηττού. Ζήσης Σκάρπας,
Κερατσινίου 52. Θ. Τρύφων και Σια,
Νικολετοπούλου 19. Μ. Λεονταρίτης,
Ασκληπιού 7.
Υαλουργία.
Α.Ε. Χημικών Προϊόντων και Λιπασμάτων.
Νικολάου Κανελλοπούλου, Δραπετσώνα.
Γραφεία, Πλατεία Μητροπόλεως στην Αθήνα
(ενισχύθηκε από το Σχέδιο Μάρσαλ). ΥΑΛΟΣ,
Υαλουργική Βιομηχανία, Ψαρρών 51. Γεώργιος
Λιόντας, Ν. Φωκά 19. ΓΙΟΥΛΑ, Αδελφοί
Βουλγαράκη, Παναγή Τσαλδάρη, Νίκαια. Το
υαλουργείο του Αργυρόπουλου καταστράφηκε
από τους βομβαρδισμούς του 1944, άλλωστε
πέθανε κι ο ιδιοκτήτης του.
Φύσιγγες
εξ υάλου (ampules).
ΧΡΩΠΕΙ, Α.Ε. Σ.Α. Οικονομίδης και Σια,
Αθηνών 77-79, Ν. Φάληρον (και οργανικά
χρώματα). Εταιρία Χημικών Προϊόντων και
Λιπασμάτων.
Ρητινικά
προϊόντα (Κολοφώνιον και Τερεβινθέλαιον
- νέφτι).
Α. Σαλαπάτας και Ε. Μπουραντάς, Αγίας
Άννης 18. Ιωάννης Παπαδογιάννης, Αθηνών
77. Παναγ. Βλάχος, Αθηνών 65.
Εκρηκτικές
ύλες.
Ο Παναγ. Μαλτσινιώτης είχε τα γραφεία
του στην Δ. Γούναρη, εργοστάσιο στην Νέα
Κηφισιά. Ο. Γ. Δρέλλιας στην οδό Ροδόπης,
Δραπετσώνα, προς το παρόν αργεί.
Φαρμακευτικαί
βιομηχανίαι.
ADELCO,
Αδελφοί Κολοκοτρώνη, Αθηνών - Πειραιώς.
ΧΡΩΠΕΙ.
Λινέλαιον.
ΕΛΑΪΣ Α.Ε. Ελαιουργικών Επιχειρήσεων.
ΕΛΜΑ Ανώνυμος Εταιρία Ελαίων και
Μαργαρινών, αμφότερα στην Αθηνών -
Πειραιώς, Ν. Φάληρον.
Πεπιεσμένα
αέρια.
Ανώνυμος Εταιρία βιομηχανικών αερίων
ΟΞΥΓΟΝΟΝ, Ν. Φάληρον. ΑΙΟΛΟΣ Α.Ε.Ε.,
οξυγόνου και διαλελυμένης ασετυλίνης,
Αναπαύσεως 9, γραφεία Κρατίνου 6
Αθήναι.
Ανθρακικό
οξύ
έβγαζαν οι ΧΡΩΠΕΙ και τα χημικά προϊόντα
Νικολάου Μπουρούνη.
Θειϊκός
χαλκός.
Περιοδικώς ασχολείται η εταιρία στα
Λιπάσματα. Τα εργοστάσια Ζωγράφος -
Κουρσόπουλος και η Α.Ε. Βιομηχανία
Γεωργικών Φαρμάκων στην οδό Αθηνών
παρέμεναν κλειστά. Θειϊκόν
αργύλιον,
στυπτηρίαι,
Ι. και Α. Σβορώνος, Δημ. Φαληρέως 50.
Ανθρακικόν
ασβέστιον,
Ο.Ε. Κωνσταντινίδης και Σια, ιδρυθέν το
1946. Ναφθαλίνη,
Ελληνική Βιομηχανία Υποπροϊόντων
Γαιανθρακοπίσσης, Εμμανουήλ Σ. Δημητριάδης,
Αθηνών-Πειραιώς και Παναγή Τσαλδάρη,
Ν. Φάληρον. Χαρουπόκολλα
(κόλλα υφαντουργίας), ΖΑΑΕ, Τροχιοδρόμων
67 και Δ. Ο. Σκυλίτση 60, έπαυσε την παραγωγή
του από το 1954. Α.Ε. ΒΙΧΑΡ, Αδελφοί
Καχριμάνογλου, Χίου 6-8. Βάμβαξ
υδρόφιλος,
η ΧΡΩΠΕΙ. Βερνικοχρώματα
και βερνίκια,
ΒΙΒΕΧΡΩΜ Α.Ε. (Βιομηχανία Βερνικίων και
Χρωμάτων), Δρ. Στέφανος Δ. Πατέρας και
Σία, Βεροίας και Κιλικίας Νίκαια. Ο
ΗΛΙΟΣ, Ψαρρών και Ευβοίας.
Στιλβώματα υποδημάτων, Α.
Ε. Λευκοσιδηρουργίας και στιλβωμάτων
ΕΛΣΑ, Κολοκοτρώνη 3-5 (επίσης μεταλλοτυπικές
εργασίες). Γερ. Τουλιάτος και Υιός, Αθηνών
32. Διχρωμικά
άλατα
(καλίου και νατρίου), Ανώνυμος Βιομηχανική
Εταιρία ΠΡΩΤΕΥΣ, Αμερικής 21,
Κερατσίνι.
Φωταέριον.
Ελληνική Εταιρία Φωταερίου Α.Ε.,
εργοστάσιον Χαϊδαρίου 16, γραφεία Μέγαρον
Σταθμού ΕΗΣ.
Βιομηχανία
πλαστικών.
Κ. Κατελούζος, Καραΐσκου 138, γραφεία
Κολοκοτρώνη 82α.
ΒΙΣΟΡ, Δ. Πολίτης. Φ. Γ. Θεολόγου, γραφεία
Λ. Γεωργίου Α΄ 3, εργοστάσιο στο Μαρούσι.
Βιομηχανία Αναγομώσεως Ελαστικού
(Β.Α.Ε.) Α.Ε., Ευκλείας και Φαβιέρου (Ακτή
Ξαβερίου), γραφεία Ακτή Κονδύλη
4.
Σολοδέρματα
και βακέτται.
Αδελφοί Ν. Μαυράκη και Σια, τέρμα οδού
Γραβιάς και Κ. Παλαμά Δραπετσώνα. Ιωάννης
Παλαμούρδας, Μουτσοπούλου 94. Παναγιώτης
Σταυρούλιας, Αθηνών 59, γραφ. Φίλωνος 95.
Ευάγγελος Γεωργακόπουλος, Αθηνών 55.
Στυλιανός Βακάκης, Μητσοπούλου 98. Υιοί
Περγάμαλη, Μητσοπούλου 100. Θ. και Σ.
Καμηλέρης, Μητσοπούλου 96.
Χαρτοβιομηχανίαι.
Ανώνυμος Χαρτοποιητική Εταιρία ΠΑΠΥΡΟΣ.
Χ. Γ. Σαραντόπουλος. Οδός Αθηνών-Πειραιώς
Ν. Φάληρον. Προϊόντα: Χάρτης περιτυλίξεως
πάσης χρήσεως σελιλόζα, ημίλευκος, φαιός
και χαρτόνια φαιά. Η εταιρία είχε
αφομοιώσει και ένα μεγάλο μέρος της
Ανωνύμου Βιομηχανικής Εταιρίας ΕΡΜΗΣ,
που πλέον εργάζεται για λογαριασμό της.
Έχει εγκατεστημένες τέσσερις μηχανές,
από τις οποίες λειτουργούν μόνο οι δύο
(δεν περιλαμβάνονται οι μηχανές της
εταιρίας ΕΡΜΗΣ) των οποίων η παραγωγική
ικανότητα αναλόγως του είδους υπερβαίνει
τους 3.500 τόνους ετησίως. Η Ανώνυμος
Βιομηχανική Εταιρία ΕΡΜΗΣ είχε δυο
εργοστάσια, ένα στο Νέο Φάληρο, στην
Ακτή Ποσειδώνος και ένα στο Μοσχάτο,
Αθανασίου Διάκου 2. Τα εμπορικά του
γραφεία ήταν στην Αθήνα, οδός Κολοκοτρώνη
25 (τρεις παλιές μηχανές, πλάτους 1.60 μ.,
παραγωγικής ικανότητας 2.500 τόνων ετησίως.
Ένα ακόμα εργοστάσιο ΕΡΜΗΣ με μια μηχανή
πλάτους 1.60 μ., βρισκόταν στις Ροβιές
Ευβοίας).
Βιομηχανία
Γραφικών Τεχνών.
Εταιρία Λιθογραφίας και Κυτιοποιΐας
Ε. Δανιήλ και Σια, Αλών 4. Απόστολος
Μέρλας, Δήμητρος 7. Κ. Τσούμας και Ι.
Δημητρίου, Πραξιτέλους 7. Ε. και Δ. Μάνος,
Νοταρά 41β.
Εργοστάσια
κατασκευής επίπλων.
Βασίλειος Ν. Μωραΐτης, έπιπλα,
Πειραιώς-Αθηνών 45. Ν. Τουτουντζάκης και
Ν. Παΐζης, ξυλουργικαί εργασίαι οικοδομών,
Δ. Ο. Σκυλίτση 46. Ανώνυμος Βιομηχανική
Εταιρία Ξυλουργικών Επιχειρήσεων ΑΒΕΞΕ,
Β. Ι. Βασιλειάδης, κουφώματα και κιβώτια,
Ιπποδαμείας - Ευριπίδου - Καραΐσκου.
Κουφώματα:
Αγκάς και Σπυρόπουλος, οδός Ντενύ Κοσσέν.
Γ. Βαρβαρέσσος, Ιπποδαμείας 19. Π. Ζαμπέτας,
Κάστορος 57. Μυκωνιάτης και Κάσιος, Θηβών
25. Ν. Τερζίδης, Κάστορος 59. Ξύλινα
είδη κλωστοϋφαντουργίας (μασούρια,
καρούλια κ.ά.). Γ.
Κάππος, Αλιπέδου 5. Β. Κάππος, Ρετσίνα
34. Σ. Κάππος, Φωκίωνος 19. Ι. Διαμαντόπουλος,
Μεθώνης 56. Κ. Μωραΐτης, Πειραιώς 145.
Κομβία
εξ οστράκων (φιλδισένια).
Τάκης Παντελεάκης, Μνημείον Καραϊσκάκη,
Ν. Φάληρον. Βρεττός Μανωλέσος, Κολοκοτρώνη
45. Ψύκτρες
οδόντων.
Βιομηχανία Επεξεργασίας Κυτταρίνης
και Φαρμακευτικών Ιδιοσκευασμάτων,
Αδελφοί Βασιλειάδη, Πλατεία Αλεξάνδρας,
γραφεία Αργεντινής Δημοκρατίας 17β,
Αθήναι.
Εργοστάσια
επεξεργασίας φελλού.
Ελληνική Βιομηχανία Επεξεργασίας
Φελλού, Θεόδωρος Κ. Βαρβαλούκας, Μακένζυ
Κινγκ 46 και Ράλλη (φελλοί για ψάρεμα και
πώματα από φελλό). Αλ. Πατρικιάδης, Αθηνών
20 (ομοίως). Βιομηχανία
πισσοχάρτου και ασφαλτοχάρτου. Βιομηχανία
Πισσοχάρτου Ο ΕΡΜΗΣ, Αδελφοί Γιαννίδη,
Ακτή Ποσειδώνος Ν. Φάληρον. Αλεξ.
Ζαχαριάδης, Κεχαγιά 47, Ν. Φάληρον
(κλειστό).
Ψυκτροποιεία.
Υιοί Α. Συμιγδαλά, Δ. Ο. Σκυλίτση 36. Ν.
Βασιλάκης, Παλαμηδίου 18. Β. Κανίστρας,
Αλών 2. Χ. Κωνσταντόπουλος, Ρετσίνα 8. Μ.
Καρδάση, Καραΐσκου 143. Γ. Αλιφραγκής,
Αλιπέδου 3. Υιοί Σ. Αλιφραγκή, Ιάσωνος
62. Γ. Φατσέας, Πλαταιών 24. Κ. Πετρόπουλος,
Βενιζέλου 72. Γ. Νομικός, Βιτωλίων 4. Σ.
Μαρκοζάνης, Μπότσαρη 69.
Παραγωγή
φερμουάρ.
Ζαχαρίας Βασιλόπουλος, Παπαστράτου 48.
Βιομηχανία
καπνού.
Ανώνυμος Βιομηχανική Εταιρία Σιγαρέττων
ΑΒΕΣ Παπαστράτος, εργοστάσιον ιδιόκτητον
Κ. Μαυρομιχάλη και Γραβιάς, γραφεία
Αθηνών, Κοραή 1. Καπνοβιομηχανία ΕΘΝΟΣ
Γ. Α. Κεράνης Α.Ε., Αθηνών 37-39.
Βιομηχανία
παραγωγής ηλεκτρισμού.
Ηλεκτρική Εταιρία Αθηνών - Πειραιώς.
Δυο θερμικά εργοστάσια, άτινα λειτουργούν
ταυτοχρόνως, ήτοι έν τοιούτον εργοστάσιον
εκ τεσσάρων τουρμπογεννητριών ισχύος
ανά 15.000 χιλιοβάτ, ήτοι εν συνόλω 60.000
χιλιοβάτ, ως και έν μικρόν θερμικόν, και
άλλον εργοστάσιον εξ ομάδων ηλεκτροπαραγωγών
εκ πετρελαιομηχανών, αποτελούμενον εκ
τουρμπογεννητριών συνολικής ισχύος
54.000 χιλιοβάτ των πετρελαιομηχανών
ισχύος 12.000 χιλιοβάτ.
Το σύστημα διανομής
είναι τριφασικόν 50 c/s
εις 220/380 βολτ.
Ήτοι η υπό της ως άνω
εταιρίας συνολική εγκατεστημένη ισχύς
ανέρχεται εις 126.000 χιλιοβάτ ή 171.360 ίππους.
Τα ως άνω εργοστάσια της ΗΕΑΠ ευρίσκονται
εγκατεστημένα εις Άγιον Γεώργιον
Κερατσινίου Πειραιώς και εις Ν. Φάληρον
(Παλαιά Ηλεκτρική).
Τα προαναφερόμενα
πειραϊκά εργοστάσια έχουν κλείσει
δεκαετίες πριν.
Τα απομεινάρια τους
βλέπαμε αργότερα στα κτήρια που
εγκαταλείφτηκαν (τα πιο πολλά
κατεδαφίστηκαν) - βρίσκαμε τους τίτλους
τους γραμμένους σε σκουριασμένες
δυσδιάκριτες επιγραφές που μετά
πετάχτηκαν ενώ τα συναντάμε καταγραμμένα
σε επαγγελματικούς κι άλλους οδηγούς,
σε αρχεία φορέων, σε έγγραφα, αποδείξεις,
τιμολόγια που διατηρήθηκαν και
σκορπίστηκαν στα παλαιοπωλεία, σε
ιστορικά, ερευνητικά βιβλία και
ενημερωτικά έντυπα. Κρατήθηκαν μάλλον
κάποια προϊόντα - συσκευασίες που
απέκτησαν συλλεκτική αξία. Για την
προσφορά στην πρόοδο, τους ήχους και
την κάπνα τους, για το εργατικό δυναμικό
που τα λειτουργούσε κάτω από αντίξοες
πολλές φορές συνθήκες, διαβάζουμε σε
νοσταλγικά λογοτεχνικά κείμενα και
δημοσιογραφικά άρθρα.
Πρώτη
δημοσίευση: ΠΕΙΡΑΪΚΟ ΟΡΟΣΗΜΟ. Τεύχος
82. Ιανουάριος - Μάρτιος 2023. Η πειραϊκή
βιομηχανία στα 1953-1954 και φωτογραφικές
αναφορές σε παλαιότερες επιχειρήσεις.
Σελ. 16-19. [Εδώ χωρίς φωτογραφίες. Η
φωτογραφική κάλυψη του άρθρου στο
περιοδικό προέρχεται από την συλλογή
μου, σπαράγματα από το λογιστήριο του
κλωστηρίου Ιωάννου Μανούσκου]
