Πειραιώτες ντυμένοι με παραδοσιακά κι αποκριάτικα ρούχα.

Ερευνά και γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης.

Στις πολλές φωτογραφίες που τυπώθηκαν στα πειραιώτικα φωτογραφεία ένας μεγάλος αριθμός περιλαμβάνει μικρά παιδιά, έφηβους, νεαρές γυναίκες και άνδρες ντυμένους με τις εθνικές ενδυμασίες, φορεσιές του τόπου καταγωγής, ειδικά ραμμένες για εκδηλώσεις, επετείους, θεατρικές παραστάσεις.
Αργότερα, τέτοια ρούχα χρησίμευσαν για το ντύσιμο στις αποκριές, κυρίως τα τσολιαδίστικα για τα αγόρια και τα ονομαζόμενα της «Βασίλισσας Αμαλίας» για τα κορίτσια και τις μεγαλύτερες γυναίκες. Εκτός από τα παραπάνω ο κόσμος στα χωριά και στις πόλεις φόραγε παλιά, σκισμένα ρούχα, μαντήλια, κουρέλια, προβιές, μάσκες, καπέλα και έβαφε το πρόσωπό του.
Ύστερα, με την αντιγραφή ξένων προτύπων, ήλθαν οι στολές των ηθοποιών που βλέπανε οι θαμώνες στους κινηματογράφους, καουμπόηδων και ινδιάνων, ζορό, μαγισσών, αμαζόνων, νεράιδας, κολομπίνας κ.ά. Να μην μιλήσουμε για τις πιο σύγχρονες εμφανίσεις ηρώων τύπου batman - spiderman και λοιπών επίκαιρων ή πρωτότυπων συνδυασμών.    
 
 

Γυναίκα με εθνική ενδυμασία ή επίσημο ένδυμα. ″Petite souvenir aux/ mes cousines/ Avec tendresse/ Thèano/ Pireè 12/3/33″. «ΦΩΤΟ - ΡΑΔΙΟ/ ΠΡΩΗΝ/ ΛΕΣΤΕΡ [;]/ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ/ ΦΙΛΩΝΟΣ 70». Φωτογραφία με οδοντώσεις τύπου POST CARD/ BRITISH MADE, με χώρο για Correspondence και Address.

 

Γυναίκα με εθνική ενδυμασία. «ΙΩ. ΘΕΟΔΩΡΙΔΗΣ/ ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ/ ΥΜΗΤΤΟΥ 29/ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ». Φωτογραφία με οδοντώσεις τύπου Post Card, με χώρο For Correspondence και Address Only.

 

Τέσσερις γυναίκες, οι τρεις ντυμένες με παραδοσιακές, ίσως αποκριάτικες ενδυμασίες. «ΦΩΤΟ - ΣΤΡΑΤ/ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ/ ΓΕΦΥΡΑ ΑΓΙΟΥ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ». Φωτογραφία τύπου ταχυδρομικού δελταρίου με οδοντώσεις. Χαρτί Agfa.

 

 

Μικρός ντυμένος με εθνική ενδυμασία. ″Πειραιεύς. 1938″. ″ΦΩΤΟ/ Π. ΚΑΡΙΠΗΣ/ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ″. Φωτογραφία τύπου ταχυδρομικού δελταρίου με οδοντώσεις.

 

 

Μικρός ντυμένος με εθνική ενδυμασία. Φωτογραφία με οδοντώσεις σε θήκη. «ΦΩΤΟ Βλαντή Τσαμαδού 44 ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ Τηλ 41025».

 

Μαθητής ντυμένος με παραδοσιακή φορεσιά. «ΦΩΤΟ - ΓΕΩΡΓ. ΠΑΠΠΑΣ/ ΠΑΛΑΜΗΔΙΟΥ 56 (ΑΓ.ΣΟΦΙΑ)/ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ». Φωτογραφία τύπου ταχυδρομικού δελταρίου με οδοντώσεις. Χαρτί Gevaert.

Παιδική θεατρική παράσταση, σε εθνική επέτειο, ενδεικτικά για τον εορτασμό της 25^ης Μαρτίου. «ΡΕΠΟΡΤΑΖ - ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΑ/ ΦΩΤΟ - ΔΙΕΘΝΕΣ/ ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 16 - ΤΗΛ. 43.739/ ΠΑΡΑΠΛ. ΚΑΘ. ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ - ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ».

 

 

Κορίτσι ντυμένο με μαύρο κορμάκι και φουρό, καπέλο. Κρατάει μαστίγιο. «ΘΕΜ. ΚΕΛΕΡΗΣ/ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ/ & ΚΑΡΑΟΛΗ - ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ/ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ - ΤΗΛ. 475.387». Φωτογραφία με οδοντώσεις.

 

 

Αποκριάτικη εκδήλωση σε αίθουσα. Παιδιά με διάφορες φορεσιές. Στον τοίχο η επιγραφή: ΕΝΩΣΙΣ ΣΜΥΡΝΑΙΩΝ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΝΙΚΑΙΑΣ/ ΕΝΙΣΧΥΣΑΤΕ ΤΗΝ ΑΝΕΓΕΡΣΙΝ ΤΗΣ  ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗΣ ΣΤΕΓΗΣ. Φωτογραφία με οδοντώσεις.

 

 

Η Αικατερίνη Αθανασάκη (γεν. 12.3.1947) με τρία ανίψια της. ″Εν Πειραιεί τη 8-3-1966/ Χαρισμένη εις τους σεβαστούς/ Γονείς μου. Με πολλά φιλιά/ Κατίνα″. «Studio Θεοδωρίδη/ Αγχιάλου 22/ Κερατσίνι».
 

 
ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ
Οι παρακάτω τέσσερις φωτογραφίες, αναμνήσεις παιδικής ηλικίας γνωστής μου πειραϊκής οικογενείας, παραχωρήθηκαν σε ηλεκτρονική μορφή οπότε δεν αναφέρεται σε ποιο φωτογραφείο τυπώθηκαν. Όλες ανήκουν στην δεκαετία του 1960.  

 
Δυο κορίτσια με ανατολίτικες φορεσιές, στον προαύλιο χώρο του 26ου Δημοτικού Σχολείου Πειραιά. 

 

 
Τρία κορίτσια με αποκριάτικες φορεσιές.

 

 
Σε πειραιώτικό σπίτι. Δυο αδέλφια με εθνική ενδυμασία και στολή καουμπόι.

1968. Σε πειραιώτικο σπίτι. Αγόρι ντυμένο ιππότης.

Πολιτιστικό και Πνευματικό Κέντρο Δήμου Πειραιά (ΠΟ.Π.ΚΕ.ΔΗ.Π.)

Έγγραφα και προσκλήσεις.

Ερευνά και γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης.
 
Στο πειραϊκό αρχείο μου εδώ και χρόνια βρίσκεται ένας ογκώδης φάκελος με έντυπο υλικό που αφορά στις δραστηριότητες του Πολιτιστικού και Πνευματικού Κέντρου Δήμου Πειραιά (ΠΟ.Π.ΚΕ.ΔΗ.Π.) στα χρόνια 1987 - 1992. Ένα μεγάλο μέρος του μού παραχωρήθηκε από τον αείμνηστο Χρίστο Αδαμόπουλο (1949 - Ιούλιος 2010), ο αιφνίδιος θάνατος του οποίου συγκλόνισε τότε τον λογοτεχνικό και φιλότεχνο κόσμο της πόλης. Χρημάτισε μέλος του Δ.Σ. και διευθυντής του ΠΟ.Π.ΚΕ.ΔΗ.Π. Υπήρξε μέλος της Φιλολογικής Στέγης Πειραιώς από τις αρχές του 1976, μέλος και μετά πρόεδρος του Ομίλου για την διάδοση της Ελληνικής Γλώσσας ενώ τελευταία, στις 29.3.2010 είχε εκλεγεί μέλος του Δ.Σ. της Εταιρείας Παπαδιαμαντικών Σπουδών.
Το υπόλοιπο είναι αποτέλεσμα της συλλεκτικής μου μανίας, αφού είχα ο ίδιος παρακολουθήσει πολλές από τις εκδηλώσεις του και κράτησα τις προσκλήσεις και τα προγράμματα.
Για την ιστορία, αφού διαπιστώνω ότι δεν υπάρχει αντίστοιχη καταγραφή, απευθυνόμενος όπως προτιμώ στους ειδικούς μελετητές και τους απαιτητικούς αναγνώστες κι όχι σε θιασώτες επιδερμικών ανάλαφρων και ευτράπελων γεγονότων της πόλης, κάνω μια περιληπτική παρουσίασή του θυμίζοντας στους συμμετέχοντες την προσφορά του Δήμου και διδάσκοντας στους νεότερους τις πράξεις του παρελθόντος. Φυσικά νομίζω ότι αν ψάξω πάλι στα ντουλάπια μου θα βρω κι άλλα τέτοια συμπληρωματικά στοιχεία.
Ας θεωρηθεί και το άρθρο μου αυτό ως συμβολή στην γενική ιστορία του αγαπημένου μας Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά αφού εκεί έγιναν οι περισσότερες των εκδηλώσεών του.
Το ΠΟ.Π.ΚΕ.ΔΗ.Π. ιδρύθηκε με το Π.Δ. 1137/1980, επί δημαρχίας Γεωργίου Κυριακάκου. Διατηρήθηκε μέχρι την πρώτη θητεία του Στέλιου Λογοθέτη, όταν πλέον από το 1993 νομίζω και μετά αντικαταστάθηκε από την Δημοτική Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Πειραιά (Δ.Ε.Π.Α.Π).
Το κομμάτι του αρχείου μου που θα παρουσιάσω αφορά στα χρόνια του Ανδριανόπουλου, του Στρατηγού που τον αντικατάστησε και στα δύο πρώτα του Λογοθέτη.
Ο Ανδρέας Ανδριανόπουλος ανέλαβε καθήκοντα δημάρχου από 1.1.1987 και παραιτήθηκε στις 3 Μαΐου 1989 για να θέσει υποψηφιότητα στις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου 1989. Τον διαδέχτηκε (από 11.5.1989 έως 31.12.1990) ο γιατρός Γεώργιος Στρατηγός με εκλογή του από τους δημοτικούς σύμβουλους της πλειοψηφίας. Στις εκλογές της 14 Οκτωβρίου 1990 βγήκε ο Στέλιος Λογοθέτης που ανέλαβε καθήκοντα στην 1.1.1991. Ως δήμαρχοι, διατέλεσαν και πρόεδροι του Δ.Σ. του ΠΟ.Π.ΚΕ.ΔΗ.Π.
1) 27 Οκτωβρίου 1987: Επιστολή του Χρίστου Αδαμόπουλου προς τον μητροπολίτη Πειραιώς. «Κατόπιν εντολής του Δημάρχου Πειραιώς κ. Ανδρέα Ανδριανόπουλου ανατέθηκε σε μένα και τον καθηγητή Φυσικής κ. Χρήστο Γούδη (Πανεπιστήμιο Πατρών), η οργάνωση μιας σειράς ομιλιών» στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, σε ημερομηνίες που θα ορισθούν. Με κριτήριο την παιδεία του ανθρώπου, οι συμμετέχοντες προτιμούνται να είναι Πειραιώτες, νέοι, με εσωτερική καλλιέργεια και πίστη προς τον Θεό. Παρακαλεί να συμμετέχει η εκκλησία με κάποιον της δικής του εκλογής. Κοινοποίηση έγινε στον Πρωτοσύγκελο πατέρα Ιγνάτιο. Στο πρόγραμμα που εκδόθηκε αργότερα δεν αναφέρεται να δόθηκε ομιλητής από την μητρόπολη.

 

2) Τρίπτυχο φυλλάδιο. Πνευματικός Πειραιάς 1988. Γ΄ κύκλος. Ανοιχτές διαλέξεις. 20.1.1988 - 24.3.1988. Ο προγραμματισμός των δέκα εκδηλώσεων που έγιναν στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Υπεύθυνος ο Χρίστος Αδαμόπουλος. Ομιλητές, οι Δαμιανός Στρουμπούλης, Αντώνης Τρούλος, Αντώνης Ζαρίφης, Παναγιώτης Βρεττάκος, Χρίστος Αδαμόπουλος, Γιώργος Παυλίδης, Ανάργυρος Μαυρομματάκος, Μαρία Αδάμ, Μίτση Γκούμα και στην τελευταία οι Νικηφόρος Βρεττάκος, Στέλιος Γεράνης, Γιάννης Χατζημανωλάκης.
3) Η πρόσκληση της διάλεξης της 20.1.1988, ώρα 8 μ.μ., του Δαμιανού Στρουμπούλη στο φουαγιέ του Δ.Θ.Π. με θέμα ΠΕΡΙ ΠΟΙΗΣΕΩΣ.
4) Το ΠΟ.Π.ΚΕ.ΔΗ.Π. σε συνεργασία με το Γαλλικό Ινστιτούτο. Συναυλία τζαζ του Stephane Grappelli στις 24.2.1988, ώρα 9 μ.μ. στο Δ.Θ.Π. Πρόσκληση Νο 326 για δύο άτομα στα ελληνικά και γαλλικά.
 

 
5) Έντυπο 16 σελίδων. Οδηγός σπουδών 1988 στο Ελεύθερο Δημοτικό Πανεπιστήμιο Πειραιά. «Είναι ένα μεγάλο πείραμα στα πλαίσια ενός «Κινήματος Αναβάθμισης της Παιδείας» που ξεκινά ο Δήμος του Πειραιά για περισσότερη Γνώση, περισσότερη Τέχνη και περισσότερη Μάθηση». Υπεύθυνος για την οργάνωση και την λειτουργία του ΕΛ.ΔΗ.ΠΑ. ήταν ο Χρίστος Γούδης, καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών. Στεγαζόταν βραδινές ώρες στο 2^ο Δημοτικό Διαμέρισμα, στην Ελευθερίου Βενιζέλου 55 και Κουντουριώτου. Α΄ κύκλος: Πληροφορική. Β΄ κύκλος: Νομικές επιστήμες, Φιλοσοφία και Θεολογία, Θετικές επιστήμες. Γ΄ κύκλος: Οι ανοικτές διαλέξεις στο Δ.Θ.Π.
6) Πρόγραμμα κινηματογραφικών προβολών του ΠΟ.Π.ΚΕ.ΔΗ.Π. στο ΣΙΝΕΑΚ κατά μήνα Απρίλιο 1988: 4 έως 9.4. Η ΒΙΒΛΟΣ. 10 έως 17.4. ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ. 18 έως 24.4. ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ ΤΟΥ ΠΟΣΕΙΔΩΝΑ. 25.4 έως 1.5. ΣΤΑΡΦΛΑΪΤ - ΑΠΕΙΛΗ ΣΤΟΝ ΑΕΡΑ.
7) Το ΠΟ.Π.ΚΕ.ΔΗ.Π. και το Κέντρο Μελέτης Ελληνικών Τραγουδιών. Βραδιά αφιερωμένη στα 70 χρόνια μουσικής προσφοράς του Γιώργου Κατσαρού. Τρίτη, 31.5.1988, ώρα 10 μ.μ. στο Δ.Θ.Π. Φιλική συμμετοχή, ο Γιάννης Λεμπέσης και ο μουσικός πυρήνας του Κ.Μ.Ε.Τ. Πρόσκληση για άτομα δυο.
8) Βεάκειο Αμφιθέατρο Πειραιά. Το ΠΟ.Π.ΚΕ.ΔΗ.Π. προσκαλεί στην επίσημη πρώτη του Κουαρτέτου Εγχόρδων Δήμου Πειραιά, την Πέμπτη 8 Σεπτεμβρίου 1988, ώρα 9 μ.μ. Πρόσκληση αυστηρά προσωπική για τους «επίσημους». Ανάγλυφη σφραγίδα του Δήμου Πειραιά.
 

 
9) Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Καλλιτεχνικές Εναλλαγές 88 - 89. Πρόσκληση με σφραγίδα για τις εκδηλώσεις του ΠΟ.Π.ΚΕ.ΔΗ.Π. Έντυπο χωρίς αναφορά κάποιου δρώμενου, ίσως ήταν δείγμα που δεν υιοθετήθηκε.
10) Βεάκειο Αμφιθέατρο Πειραιά. Καλλιτεχνικές εναλλαγές 1988. Το ΠΟ.Π.ΚΕ.ΔΗ.Π. προσκαλεί στην επίσημη πρώτη του Κουαρτέτου Εγχόρδων Δήμου Πειραιά, την Πέμπτη 8 Σεπτεμβρίου 1988, ώρα 9 μ.μ. Πρόσκληση για το κοινό.
11) Το πρόγραμμα της εκδήλωσης στο Βεάκειο. Καλλιτεχνικές Εναλλαγές 1988. Σελίδες 12 με το εξώφυλλο. Πρόκειται για το πρώτο Δημοτικό Κουαρτέτο Εγχόρδων που ιδρύεται στην χώρα μας. Αποτελείται από τους Πάνο Βαλεντή (α΄ βιολί), Μικαέλα Μητροπούλου (β΄ βιολί), Πρόδρομο Τσορούκογλου (βιόλα), Φίτα Βαλεντή (βιολοντσέλλο).
12) 28 Σεπτεμβρίου 1988. Μεγάλη αίθουσα του ξενοδοχείου Cavo d’ Oro (Amadeus), Βασιλέως Παύλου 21. Πρόσκληση του δημάρχου Ανδρέα Ανδριανόπουλου σε άτομα που αναγνωρίζει την παρουσία τους για την αναβάθμιση της πόλης. Θα τους ενημερώσει «για όσα έγιναν και όσα μελετάμε να γίνουν». Η γνώμη τους πιστεύει θα βοηθήσει το έργο του.        
13) Το ΠΟ.Π.ΚΕ.ΔΗ.Π., οδός Νοταρά 26, παρουσιάζει σε μονόφυλλο το πρόγραμμα Οκτωβρίου 1988 στο Δ.Θ.Π. για τα παιδιά. Θέατρο της Κούκλας (Σαρρή), Το Θέατρο της Μεσογείου (Γαλλία) με αφηγήτρια την Νένα Βενετσάνου, το Θέατρο Σκιών του Βάγγου Κορφιάτη και το Εθνικό Μουσικό Θέατρο Νέων της Αγγλίας σε συνεργασία με την Βασιλική Όπερα του Λονδίνου. Αντίτυπά του στέλνονταν στα σχολεία και διανέμονταν στην είσοδο του ΣΙΝΕΑΚ.
14) Πρόγραμμα κινηματογραφικών προβολών του ΠΟ.Π.ΚΕ.ΔΗ.Π. στο ΣΙΝΕΑΚ κατά μήνα Οκτώβριο και Νοέμβριο 1988: 10 έως 16.10. Ο ΜΙΚΡΟΣ ΠΙΛΟΤΟΣ. 17.10. έως 23.10 ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΑΜΙΓΚΟΣ. 24.10 έως 30.10. ΑΝΤΙΟ ΠΑΙΔΙΑ. 31.10 έως 6.11. ΚΡΥΣΤΑΛΛΙΝΗ ΚΑΡΔΙΑ. 7.11. έως 13.11. ΕΙΣΒΟΛΕΙΣ ΤΩΝ ΒΥΘΩΝ.
Κάθε Παρασκευή στις 9 μ.μ. η ΣΠΕΝΤΖΟΣ ΦΙΛΜ προσφέρει στην πόλη από μια κινηματογραφική πρεμιέρα.
15) Καλλιτεχνικές Εναλλαγές. Νοταρά 26. Έντυπο διπλωμένο στα πέντε. Το επίσημο πρόγραμμα των εκδηλώσεων Οκτωβρίου 1988.
Σάββατο 8 Οκτωβρίου: Η Βασιλική Ακαδημία Μουσικής (Ορχήστρα Νέων) σε συνεργασία με το Βρεττανικό Συμβούλιο. Συναυλία στο Δ.Θ.Π.
Τετάρτη 12 Οκτωβρίου: Κουαρτέτο Εγχόρδων Δήμου Πειραιά. Συναυλία στην Πλατειά Κοραή (κιόσκι).
Σάββατο 15 Οκτωβρίου: Θέατρο της Κούκλας του Τάκη Σαρρή. Παιχνίδια στο Τσίρκο. Δ.Π.Θ. Ώρα 19.00.
Κυριακή 16 Οκτωβρίου. Θέατρο της Κούκλας του Τάκη Σαρρή. Παιχνίδια στο Τσίρκο. Δ.Π.Θ. Ώρα 11.00.
Δευτέρα 17 Οκτωβρίου: Χορωδία Μαντολινάτα Φ. Αλέπορου. Δ.Θ.Π.
Τρίτη 18 Οκτωβρίου: Το συγκρότημα τζαζ Loose Tubes σε συνεργασία με το Βρεττανικό Συμβούλιο. Δ.Θ.Π.
Τετάρτη 19 Οκτωβρίου: Κουαρτέτο Εγχόρδων Δήμου Πειραιά. Συναυλία στο Δ.Θ.Π.
Πέμπτη 20 Οκτωβρίου: Θέατρο για παιδιά. Thèatre de la Mediterranèe. Οδύσσεια ’86. Andrè Neyton. Στον ρόλο της Πηνελόπης και αφηγήτρια, η Νένα Βενετσάνου. Δ.Θ.Π.
Παρασκευή 21 Οκτωβρίου: Θέατρο για παιδιά. Thèatre de la Mediterranèe. Οδύσσεια ’86. Andrè Neyton. Στον ρόλο της Πηνελόπης και αφηγήτρια, η Νένα Βενετσάνου. Δ.Θ.Π.
Σάββατο 22 Οκτωβρίου: Το Θέατρο Σκιών του Βάγγου Κορφιάτη. «Ο Καραγκιόζης γιατρός με το ζόρι». Δ.Θ.Π.
Δευτέρα 24 Οκτωβρίου: National Youth Music Theatre. Υπό την αιγίδα του Δήμου Πειραιά. “The Little Rats”. Δ.Θ.Π. Ώρες 17.00 και 21.00.  
Τρίτη 25 Οκτωβρίου: National Youth Music Theatre. Υπό την αιγίδα του Δήμου Πειραιά. “The Little Rats”. Δ.Θ.Π. Ώρα 21.00. Τα έσοδα θα δοθούν στην μονάδα παρακολούθησης παιδικού Aids του Νοσοκομείου Παίδων Η Αγία Σοφία.
Κυριακή 30 Οκτωβρίου: Το μπαλλέτο Αθηνών Ρενέ Κάμμερ. Δ.Θ.Π.
Δευτέρα 31 Οκτωβρίου: Το μπαλλέτο Αθηνών Ρενέ Κάμμερ. Δ.Θ.Π.
16) Ο Δήμαρχος και το Διοικητικό συμβούλιο του ΠΟ.Π.ΚΕ.ΔΗ.Π. έχουν την τιμή να σας προσκαλέσουν στην συναυλία του Κουαρτέτου εγχόρδων Δήμου Πειραιά που θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 12 Οκτωβρίου 1988 και ώρα 9 το βράδυ στην Πλατεία Κοραή (κιόσκι).

17) Το πρόγραμμα του Κουαρτέτου Εγχόρδων Δήμου Πειραιά, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων των Καλλιτεχνικών Εναλλαγών 1988. 12 Οκτωβρίου 1988, ώρα 9 μ.μ. στην Πλατεία Κοραή (κιόσκι) και 19 Οκτωβρίου 1988, ώρα 9 μ.μ. στο Δημοτικό Θέατρο. Σελίδες 12 με το εξώφυλλο.
18) Πρόσκληση της Ρουμανικής Πρεσβείας για εγκαίνια έκθεσης «Ρουμανία - εικόνες και σύγχρονες πραγματικότητες» στο φουαγιέ του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά (21.10.1988).
19) Καλλιτεχνικές Εναλλαγές. ΠΟ.Π.ΚΕ.ΔΗ.Π. Ο δήμαρχος Πειραιά και το Promote International Arts σας προσκαλούν στην παράσταση του National Youth Music Theatre που θα δοθεί στις 24 Οκτωβρίου 1988 στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά.
20) 31 Οκτωβρίου 1988. Η αρμόδια του ΠΟ.Π.ΚΕ.ΔΗ.Π. Τ. Κ. Κωστούλια έστειλε επιστολές προς τους διευθυντές σχολείων ώστε οι μαθητές να παρακολουθήσουν τις παραστάσεις των Καλλιτεχνικών Εναλλαγών μηνός Νοεμβρίου. Ενδεικτικά δίνονται οι τίτλοι κάποιων εκδηλώσεων. Οι σπουδαστές των Ωδείων έχουν την δυνατότητα να προμηθεύονται δωρεάν προσκλήσεις από το ταμείο. Η τιμή για τα παιδιά είναι 400 δραχμές, «που πιστεύουμε ότι είναι προσιτή σε όλους». Για παιδιά που δεν έχουν χρήματα, μπορεί με υπόδειξή τους να καλύψει ο δήμος το ποσό με δωρεάν προσκλήσεις.
21) Φυλλάδιο 16 σελίδων με το εξώφυλλο. Πνευματικές προσωπικότητες στον Πειραιά. Γ΄ κύκλος. Ανοιχτές διαλέξεις. 2.11.1988 - 22.3.1989.
Το ΠΟ.Π.ΚΕ.ΔΗ.Π., ενισχυμένο με την δυναμική παρουσία του Χρίστου Αδαμόπουλου, ο οποίος είχε άμεσες επαφές με τον πνευματικό κόσμο του Πειραιά αλλά και των Αθηνών, ετοίμασε ανοικτές διαλέξεις από συγγραφείς και λογοτέχνες στο φουαγιέ του Δ.Θ.Π. Διάφορα θέματα, αφού τα εισηγήθηκαν οι λογοτέχνες μας συζητήθηκαν με τους μαθητές σε σχολεία της πόλης. Μεταξύ των άλλων εκδηλώσεων, είδαμε δυο εκθέσεις του Σπύρου Μανουσάκη, μια για τους βαλκανικούς πολέμους και την απελευθέρωση της Κρήτης, η άλλη για τον Μακεδονικό αγώνα.
Να αναφέρω εδώ ότι το ΠΟ.Π.ΚΕ.ΔΗ.Π. συμμετείχε με δικό του περίπτερο στην έκθεση βιβλίου του Συλλόγου Βιβλιοχαρτοπωλών και Εκδοτών στο Πασαλιμάνι από 30.6 έως 12.7.1988. Θυμάμαι ότι εξέθετε πολλά πειραιώτικα βιβλία. Τότε ο Αδαμόπουλος, για να γνωρίσει το κοινό τα έργα των ποιητών και συγγραφέων του τόπου μας, είχε την σκέψη να δημιουργήσει μόνιμο εκθετήριο σε κεντρικό σημείο της πόλης. Ζήτησε να στείλουν (προσφέροντας από δυο - τρία αντίτυπα) βιβλία τους. Αρκετοί ανταποκρίθηκαν με προθυμία. Συγκεντρώθηκαν αρκετά. Συντάχτηκε μάλιστα και ευχαριστήρια επιστολή προς αυτούς από τον δήμαρχο Ανδρέα Ανδριανόπουλο.
Έτσι φτιάχτηκε ένας χειρόγραφος κατάλογος που φωτοτυπήθηκε [«Κατάλογος Συγγραφέων και έργων τους που έχουν προσφερθεί στο ΠΟ.Π.ΚΕ.ΔΗ.Π. (έτος 1988 - 1989)] από 23 διπλωμένα φύλλα διαστάσεων 34Χ47 εκατοστών (δηλαδή δυο μεγάλα φύλλα κολλημένα μεταξύ τους) με τα στοιχεία των βιβλίων. Έναν τέτοιο κατάλογο μού έδωσε αργότερα ο Αδαμόπουλος. Για να με πληροφορήσει, έγραψε πάνω του: «Τα βιβλία αυτά παραδόθηκαν στην Δημοτική μας Βιβλιοθήκη? Εκεί πρέπει να πήγαν άμα έφυγα! Με τη φροντίδα και την επιμέλεια του Χρ. Αδαμόπουλου Δ/ντού του ΠΟ.Π.ΚΕ.ΔΗ.Π.».
22) Τετάρτη 2 Νοεμβρίου 1988, ώρα 8 μ.μ. Ομιλία του Τάσου Αθανασιάδη «Από τον Εαυτό μας στον Άλλον». Φουαγιέ Δ.Θ.Π.

23) Καλλιτεχνικές Εναλλαγές. Νοταρά 26. Έντυπο διπλωμένο στα πέντε. Το επίσημο πρόγραμμα των εκδηλώσεων Νοεμβρίου 1988.
Τρίτη 1 Νοεμβρίου: Συναυλία Children’s Ragtime Band “Gabrovo” και η Stigma Jazz band (Λέσχη Τζαζ της Κορίνθου). Δ.Θ.Π.
Παρασκευή 4 Νοεμβρίου: Θέατρο «Προσωπείο». «Γιουγκουφμιμπέϊμπε», επιθεώρηση. Δ.Θ.Π.
Σάββατο 5 Νοεμβρίου: Θέατρο «Προσωπείο». «Γιουγκουφμιμπέϊμπε», επιθεώρηση. Δ.Θ.Π.
Κυριακή 6 Νοεμβρίου: Θέατρο «Προσωπείο». «Γιουγκουφμιμπέϊμπε», επιθεώρηση. Δ.Θ.Π.
Σάββατο 12 Νοεμβρίου: Ρεσιτάλ Αλίκης Καγιαλόγλου (με τη συνεργασία του Υπουργείου Πολιτισμού). Δ.Θ.Π.
Κυριακή 13 Νοεμβρίου: Ρεσιτάλ Dr. D’ Albert (βιολί) και Αγγελικής Παπαγεωργακοπούλου (πιάνο). Δ.Θ.Π.
Δευτέρα 14 Νοεμβρίου: Φωτογραφική σύνθεση - ηχόραμα «Λειτουργία κάτω από την Ακρόπολη» του Σαράντου Σακελλάκου. Προλογίζει ο Νικηφόρος Βρεττάκος. Δ.Θ.Π.
Σάββατο 19 Νοεμβρίου: Θέατρο μαριονέτας. Θέατρο «Νευροσπαστών» Νίκου Γκότση. Ταξίδι στην φανταστική Ατλαντίδα. Δ.Θ.Π. 
Κυριακή 20 Νοεμβρίου: Θέατρο μαριονέτας. Θέατρο «Νευροσπαστών» Νίκου Γκότση. Ταξίδι στην φανταστική Ατλαντίδα. Δ.Θ.Π.
Παρασκευή 25 Νοεμβρίου: Μουσική - Ποίηση - Θέατρο. Συναυλία με μουσική Γιώργου Κουρουπού. Δ.Θ.Π.
Κυριακή 27 Νοεμβρίου:  Μουσική - Γυνή - Θέατρο. Τραγουδούν Σοφία Μιχαηλίδου και Δέσποινα Χατζηανδρέου. Στα δυο πιάνα, οι Μιχάλης Τρανουδάκης και Πέτρος Τσιτσόπουλος. Δ.Θ.Π.
 

24) Το ΠΟ.Π.ΚΕ.ΔΗ.Π. και το Ναυτικό Μουσείο Ελλάδος. Εγκαίνια έκθεσης ιστορικών φωτογραφιών με θέμα: «Βαλκανικοί πόλεμοι και Απελευθέρωση Κρήτης». Φουαγιέ Δ.Θ.Π., Σάββατο 5 Νοεμβρίου 1988, ώρα 7.30 μ.μ. Διάρκεια μέχρι 22 Νοεμβρίου.
25) Η πρόσκληση για την εκδήλωση προς τιμή Νικηφόρου Βρεττάκου την Δευτέρα 14 Νοεμβρίου στο Δ.Θ.Π. με αφορμή την φωτογραφική σύνθεση - ηχόραμα «Λειτουργία κάτω από την Ακρόπολη» του Σαράντου Σακελλάκου. Θα του απονεμηθεί τιμητικό μετάλλιο.
26) Πρόσκληση. Καλλιτεχνικές Εναλλαγές. Το ΠΟ.Π.ΚΕ.ΔΗ.Π. σε συνεργασία με την πρεσβεία της Ινδίας. Μουσικοχορευτική βραδιά του συγκροτήματος KATHAK. Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, Πέμπτη 24 Νοεμβρίου 1988, 9 το βράδυ.
27) Πρόσκληση. Καλλιτεχνικές Εναλλαγές. Το ΠΟ.Π.ΚΕ.ΔΗ.Π. σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού.  «Μουσική - Ποίηση - Θέατρο». Συναυλία Γιώργου Κουρουπού. Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, Παρασκευή 25 Νοεμβρίου 1988, 9 το βράδυ.

28) Το πρόγραμμα της παραπάνω εκδήλωσης στο Δ.Θ.Π. Τέσσερις σελίδες.
29) Πρόσκληση. Κυριακή 27 Νοεμβρίου, ώρα 9 μ.μ.: Συναυλία «Μουσική - Γυνή - Θέατρο». Τραγουδούν Σοφία Μιχαηλίδου και Δέσποινα Χατζηανδρέου. Στα δυο πιάνα, οι Μιχάλης Τρανουδάκης και Πέτρος Τσιτσόπουλος. Ακούστηκαν 28 συνθέσεις. Δ.Θ.Π.
30) Πρόσκληση. Ο Γιώργος Σίσκος, η Βέτα Προέδρου, η Πέπη Μεταλλείδου και οι συνεργάτες τους καλούν στην πρεμιέρα του έργου ΕΝΟΧΟΙ ΚΑΙ ΑΘΩΟΙ του Εμμανουέλ Ρομπλές (Emmanuel Roblès, απόδοση στα ελληνικά του έργου Montserrat, 1948). Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, Κυριακή 25 Δεκεμβρίου 1988, ώρα 9 μ.μ. Πάνω στο έντυπο που έχω, βλέπουμε το δείγμα υπογραφών των τριών ηθοποιών για το γνήσιο της εισόδου των προσκεκλημένων.
31) Ελεύθερο Δημοτικό Πανεπιστήμιο Πειραιά. Οδηγός σπουδών 1989. 32 σελίδες με το πρόγραμμα των τεσσάρων κύκλων. Ο Γ΄ κύκλος είχε να κάνει με τις ανοιχτές διαλέξεις από διακεκριμένους Πειραιώτες στο Δ.Θ.Π. (ώρα 8 μ.μ.). Υπεύθυνος ο Χρίστος Αδαμόπουλος. Είχαν δρομολογηθεί οι παρακάτω:
Τετάρτη 2 Νοεμβρίου: Από τον Εαυτό μου στον Άλλον. Ομιλητής Τάσος Αθανασιάδης.
Τετάρτη 16 Νοεμβρίου: Το είναι της λογοτεχνίας. Ομιλητής Νίκος Μακρής.
Δευτέρα 21 Νοεμβρίου: Έθνος και λογοτεχνία. Ομιλήτρια Τατιάνα Σταύρου.
Τρίτη 29 Νοεμβρίου: Ο μυστικισμός στην ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη. Μαρία Λαμπαδαρίδου - Πόθου.
Τετάρτη 7 Δεκεμβρίου: Η ποιήτρια Μελισσάνθη. Τιμητική βραδιά για τα ογδοντάχρονά της. Συνδιοργάνωση ΠΟ.Π.ΚΕ.ΔΗ.Π., Φιλολογική Στέγη Πειραιώς, Εταιρία Γραμμάτων και Τεχνών Πειραιά.
Πέμπτη 15 Δεκεμβρίου: Το ιστορικό μυθιστόρημα. Κώστας Ασημακόπουλος.
Τρίτη 10 Ιανουαρίου 1989. Η ποίηση στον καιρό μας. Χάρης Χρόνης.
Πέμπτη 19 Ιανουαρίου: Κώστας Ταχτσής, μια παζολινική περίπτωση. Ανδρέας Αγγελάκης. [Έγινε στην αίθουσα του ΣΙΝΕΑΚ]
Πέμπτη 26 Ιανουαρίου: Το παραμύθι ως μέσον διαπαιδαγώγησης του παιδιού. Αγγελική Βαρελά.
Τρίτη 7 Φεβρουαρίου: Διαθλάσεις του ποιητικού λόγου. Ειρήνη Αλιφέρη.
Πέμπτη 16 Φεβρουαρίου: Κώστας Καρυωτάκης «ο ιδανικός αυτόχειρας της Πρέβεζας». Στέλιος Γεράνης.
Παρασκευή  24 Φεβρουαρίου/ Τετάρτη 15 Μαρτίου: Τίμηση Κωστή Παλαμά.
Δευτέρα 27 Φεβρουαρίου: Η ιστορική θέση του Κωστή Παλαμά στα Ελληνικά Γράμματα. Νικηφόρος Βρεττάκος.
Πέμπτη 3 Μαρτίου: Ο Παλαμάς πάντα παρόν. Συζητούν, Στέλιος Γεράνης, Γιωργής Κότσιρας, Ευάγγελος Μόσχος, Μενέλαος Παλλάντιος.
Τετάρτη 8 Μαρτίου: Ο ποιητής Μιχαήλ Δ. Στασινόπουλος. Ομιλητής ο Χρίστος Αδαμόπουλος.
Τρίτη 14 Μαρτίου: Σκέψεις για τη σημερινή γλώσσα. Άγγελος Βλάχος.

32) Πρόσκληση του ΠΟ.Π.ΚΕ.ΔΗ.Π. για την διάλεξη του Ανδρέα Αγγελάκη «Κώστας Ταχτσής: Μια παζολινική περίπτωση». ΣΙΝΕΑΚ, Πέμπτη 19 Ιανουαρίου 1989, ώρα 8 μ.μ.
33) Τρίτη 24 Ιανουαρίου 1989, ώρα 8 μ.μ. Πρόσκληση του ΠΟ.Π.ΚΕ.ΔΗ.Π. στην ομιλία της Λίζας Μιχελή «Η ιστορία του Πειραιά στη διαδρομή του ΙΘ΄ αιώνα». Προλογίζει ο Ι. Κ. Μαζαράκης - Αινιάν. Φουαγιέ Δ.Θ.Π. Εκδήλωση στα πλαίσια των εκδηλώσεων ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ ΣΤΟΝ ΠΕΙΡΑΙΑ. Παράλληλα στην αίθουσα εκθέσεων θα λειτουργήσει έκθεση φωτογραφιών παρμένες από το βιβλίο της ΑΠΟ ΤΟ ΠΟΡΤΟ ΛΕΟΝΕ ΣΤΗΝ ΜΑΝΧΕΣΤΡΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ. Από 24.1. έως 28.1.1989.
34) Πρόσκληση. Το ΠΟ.Π.ΚΕ.ΔΗ.Π. σας προσκαλεί στην ομιλία της συγγραφέως Αγγελικής Βαρελά με θέμα: Το παραμύθι ως μέσον διαπαιδαγώγησης του παιδιού. Πέμπτη 26 Ιανουαρίου 1989, ώρα 8 μ.μ. Θα ακολουθήσει συζήτηση. Φουαγιέ Δ.Θ.Π.
35) Πρόσκληση. Το ΠΟ.Π.ΚΕ.ΔΗ.Π. σας προσκαλεί στην ομιλία της ποιήτριας Ειρήνης Αλιφέρη με θέμα: Διαθλάσεις του ποιητικού λόγου. Τρίτη 7
Φεβρουαρίου 1989, ώρα 8 μ.μ. Θα ακολουθήσει συζήτηση. Φουαγιέ Δ.Θ.Π.
 

36) Πρόσκληση. Το ΠΟ.Π.ΚΕ.ΔΗ.Π. σας προσκαλεί στην ομιλία του ποιητή Στέλιου Γεράνη με θέμα: Κώστας Καρυωτάκης: Ο ιδανικός αυτόχειρας της Πρέβεζας. Πέμπτη 16 Φεβρουαρίου 1989, ώρα 8 μ.μ. Θα ακολουθήσει συζήτηση. Φουαγιέ Δ.Θ.Π.
 

37) Πρόσκληση. Το ΠΟ.Π.ΚΕ.ΔΗ.Π. σας προσκαλεί στην δημόσια συζήτηση με θέμα: Η πνευματική παρουσία του Στράτη Μυριβήλη και η προσφορά του στα Νεοελληνικά Γράμματα. Συζητούν οι Ειρήνη Αλιφέρη, Νίκος Κούνδουρος, Νίκος Μακρής, Θανάσης Πετσάλης - Διομήδης. Συντονίζει ο Χρίστος Αδαμόπουλος. Τετάρτη 22 Μαρτίου 1989, ώρα 8 μ.μ. Φουαγιέ Δ.Θ.Π.
38) Το φυλλάδιο των 20 σελίδων της έκθεσης «Μακεδονικός Αγών», υλικό από το αρχείο του Πειραιώτη συλλέκτη Σπύρου Μανουσάκη. Για την οργάνωση συνεργάστηκε το ΠΟ.Π.ΚΕ.ΔΗ.Π. (Χρίστος Αδαμόπουλος) και η Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά (τότε στεγαζόταν στο κτήριο του Δημοτικού Θεάτρου, Αγίου Κωνσταντίνου 4, διευθυντής ο αξέχαστος Γιάννης Χ. Ρούσσος, 1953 - 2012). Δ.Θ.Π. Από 12.3.1990 έως 31.3.1990.
Οι ομιλίες που έγιναν:
Δευτέρα 12 Μαρτίου 1990, ώρα 8 μ.μ. Ιωάννης Κ. Μαζαράκης - Αινιάν: «Ο Μακεδονικός Αγώνας στα πλαίσια του Ανατολικού ζητήματος».
Δευτέρα 19 Μαρτίου 1990, ώρα 8 μ.μ. Μανώλης Ανδρόνικος: «Η ζωγραφική στην αρχαία Μακεδονία». Ήμουν παρών και του έκανα κάποιες ερωτήσεις για την ζωγραφική στα ταφικά μνημεία.
Τετάρτη 28 Μαρτίου 1990, ώρα 8 μ.μ. Αχιλλέας Λαζάρου: «Μακεδονία και Μακεδόνες διαχρονικά και διεπιστημονικά».
39) ΠΟ.Π.ΚΕ.ΔΗ.Π. Πειραιάς. Πολιτιστικές παρουσίες 1990. Κενή πρόσκληση που τυπώθηκε για τις εκδηλώσεις στο Βεάκειο. Διαφήμιση του καταστήματος καλλυντικών ΕΛΣΑ στην Γεωργίου Α΄ (γιαπί Ραλλείου) που δεν λειτουργεί πλέον.  
 

 
40) Το ΠΟ.Π.ΚΕ.ΔΗ.Π. και το τμήμα Δημοτικών Θεάτρων. Συναυλία Κουαρτέτο Εγχόρδων Δήμου Πειραιά. «Ο Δήμαρχος Πειραιά Γεώργιος Π. Στρατηγός σας προσκαλεί την Δευτέρα 28 Μαΐου 1990 ώρα 9 μ.μ. στο Δημοτικό Θέατρο στην επίσημη βραδυνή για το κλείσιμο της χειμερινής σαιζόν».
41) Φωτοτυπία άρθρου - πρότασης «Για μια ενιαία κουλτούρα στον Πειραιά του 1991» του Χρίστου Αδαμόπουλου στην εφημερίδα ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ της 6.11.1990 του Παύλου Πέτσα (αρχισυντάκτης ήταν ο Γιάννης Φύτρας). Γράφτηκε μέσα από τα βιώματά του ως διευθυντής του ΠΟ.Π.ΚΕ.ΔΗ.Π. Ο Αδαμόπουλος ήταν και μέλος στην Εθνική Εταιρεία των Ελλήνων Λογοτεχνών. Στην ιδία εφημερίδα της 20.11.1990 διάβασα την εργασία του «Πορφύρας και Μελισσάνθη». Κείμενο γραμμένο λίγο μετά τον θάνατό της, όταν το μεσημέρι 9 Νοεμβρίου 1990 βρέθηκε νεκρή στην μπανιέρα του σπιτιού της.

 

42) Δήμος Πειραιά. ΠΟ.Π.ΚΕ.ΔΗ.Π. Οδηγός Σπουδών 1991. Ελεύθερο Δημοτικό Πανεπιστήμιο. Έντυπο 24 σελίδων. Τα μαθήματα του ΕΛ.ΔΗ.ΠΑ., που λειτουργούσε για τέταρτη χρονιά, διδάσκονταν στην Λέσχη Νεολαίας Πειραιά (Ζωσιμάδων 35) και στο Β΄ Δημοτικό Διαμέρισμα (Ελ. Βενιζέλου 55).

 

 
43) Το τριπλότυπο είσπραξης 1.500 δραχμών με χρονολογία 16.2.1992, αντίτιμο συμμετοχής μου στα σεμινάρια του ΑΝ.ΔΗ.ΠΑ, μαθήματα ιστορίας του Πειραιά που έγιναν στην αίθουσα του Ιστορικού Αρχείου Δήμου Πειραιά, κτήριο Δημοτικού Θεάτρου, δεύτερος όροφος, είσοδος από την Βασιλέως Γεωργίου Α΄ 9.

 

44) Πρόσκληση του ΠΟ.Π.ΚΕ.ΔΗ.Π. για την εκδήλωση στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. 60 χρόνια από το θάνατο του Πορφύρα. Δευτέρα 7 Δεκεμβρίου 1992, ώρα 8 μ.μ. Ομιλητές οι Νίκος Αξαρλής, Τάσος Κόρφης και Ελένη Πολίτου - Μαρμαρινού. Συντονιστής ο Χάρης Λιωνής. Την παραπάνω πρόσκληση μού έστειλε ο Δήμος Πειραιά. 
45) Ανοιχτό Δημοτικό Πανεπιστήμιο. ΠΟ.Π.ΚΕ.ΔΗ.Π. Πρόγραμμα σπουδών 1992. Φωτοτυπία με 10+3 φύλλα ώστε να συμπληρωθεί και διορθωθεί πριν πάει για τύπωμα. Το ΕΛ.ΔΗ.ΠΑ. είχε γίνει ΑΝ.ΔΗ.ΠΑ.
46) Ανακοίνωση του ΠΟ.Π.ΚΕ.ΔΗ.Π. για την διοργάνωση 5 κύκλων μαθημάτων από 17.3. έως 4.6.1992, μεταξύ των οποίων εκείνων με θέματα ιστορίας από Τρίτη 17.3.1992. Επίσης σε φωτοτυπίες το πρόγραμμα για τα μαθήματα της ιστορίας, ιατρικής, φεμινιστικών σπουδών, τεχνών, οικολογίας.

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ
-Στο αρχείο μου βρήκα επίσης έναν φάκελο ειδικά τυπωμένο για να τίθενται τα εκπαιδευτικά έντυπα των σπουδαστών στον κύκλο ιστορίας του Ανοιχτού Δημοτικού Πανεπιστημίου, Πειραιάς 1992. Μέσα του είχα τοποθετήσει το πρωτότυπο 16σέλιδο του ΑΝ.ΔΗ.ΠΑ./ ΠΟ.Π.ΚΕ.ΔΗ.Π. με το πρόγραμμα σπουδών 1992 που έχω και σε φωτοτυπία (αρ. 45).
- Ο Χρίστος Αδαμόπουλος (γεν. 14.9.1949) πέθανε την Τετάρτη 7 Ιουλίου 2010, περίπου ώρα 17.50. Το ίδιο πρωινό, στις 05.50 έφυγε από την ζωή ο Νίκος Σκαράκης (γεν. 31.1.1925), ημέρα που συνέπιπτε με εκείνη της επετείου του γάμου του με την Ειρήνη Σκαράκη. Στις 7.7.2010 ο πειραϊκός λαός κήδευε τον πρώην βουλευτή και δήμαρχο Γιάννη Παπασπύρου (1922 - 6.7.2010). Οι εξόδιοι ακολουθίες των δύο Πειραιωτών έγιναν στις 9.7.2010, ώρες 11.00 (του Χρίστου, στο Σχιστό) και στις 16.00 (του Νίκου, όπως και επιθυμούσε, στον Άγιο Σπυρίδωνα. Ο τάφος του είναι στην Ανάσταση).      
-Αμέσως μετά την ανάρτηση του άρθρου μου, ο Γιώργος Μπαλούρδος, πάντα φίλος και άριστα καταρτισμένος στα τοπικά λογοτεχνικά δρώμενα της εποχής που ασχολούταν με τον Πειραιά αλλά κυρίως συνεπής μελετητής και κριτής στο σύνολο της ελληνικής πνευματικής ζωής, επικοινώνησε μαζί μου. Όπως συνηθίζουμε βγήκαμε για φαγητό (6.4.2019) και αφού με την συζήτηση εξαντλήσαμε όλα τα πρόσφατα πειραϊκά, συμπλήρωσε με περισσότερα τεκμήρια το παρατηρούμενο κενό των εγγράφων και προσκλήσεων του ΠΟ.Π.ΚΕ.ΔΗ.Π. της χρονιάς του 1989-1990.
Μου υπενθύμισε ότι είχε κι εκείνος συμμετάσχει στην μεγάλη πνευματική προσπάθεια του Αδαμόπουλου να παρουσιάσει μέσω των ομιλιών πολλούς επώνυμους λογοτέχνες, εικαστικούς, κριτικούς κι επιστήμονες.
Έθεσε μάλιστα στην διάθεσή μου τον Οδηγό Σπουδών 1989-1990 του Ελεύθερου Δημοτικού Πανεπιστήμιου (ΕΛ.ΔΗ.ΠΑ.) που οργάνωσε ο Δήμος Πειραιά μέσω του ΠΟ.Π.ΚΕ.ΔΗ.Π.
Σας δείχνω λοιπόν το εξώφυλλο του 32σέλιδου εντύπου, ανοίγω στο κεφάλαιο «Πνευματικές παρουσίες στον Πειραιά» (σελίδες 28-29) και σας εκθέτω το πρόγραμμα όπως είχε.
Ο Γιώργος Μπαλούρδος ανέλαβε την Δευτέρα 19 Φεβρουαρίου 1990 στο Φουαγιέ την ανάπτυξη του θέματος «Ποιητικές προσεγγίσεις στον ερωτικό λόγο του Τάκη Σινόπουλου και στο ΑΣΜΑ ΑΣΜΑΤΩΝ». Επίσης θυμάται ότι αντί της διάλεξης του Στρουμπούλη «Εν αρχή ήν ο λόγος» (7.2.1990) πραγματοποιήθηκε μια άλλη με θέμα περί ποιήσεως που έγινε στην μεγάλη αίθουσα του Δημοτικού μας Θεάτρου.
Η μελέτη του, συμπληρωμένη και με ικανή βιβλιογραφία κυκλοφόρησε αργότερα σε ένα βιβλίο (56 σελίδες) από τις εκδόσεις ΒΙΒΛΙΟΓΟΝΙΑ με πρόλογο του καθηγητή Μιχάλη Μερακλή. 
Όπως επέτασσε μάλιστα η ευγένεια, ο Αντιδήμαρχος Πολιτισμού Νεολαίας και Παιδείας του Δήμου Πειραιά Γεράσιμος - Ανδρέας Βουτσινάς έστειλε και σ’ αυτόν μια ευχαριστήρια επιστολή για την συμμετοχή του στις εν λόγω εκδηλώσεις.  

 




            

Πειραϊκά φαγοπότια σε ταβέρνες μέσα από παλιές φωτογραφίες.

Ερευνά και γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης.

Εκτός από τις βόλτες, τις καφετέριες και παλαιότερα τα σινεμά, τα πλέον αγαπημένα στέκια των Πειραιωτών εξακολουθούν να είναι τα κάθε κατηγορίας φαγάδικα.
Ταβέρνες, καπηλειά, ευπρεπή οικογενειακά εστιατόρια, κοσμικά κέντρα, μαγειρεία, σουβλατζίδικα, ταχυφαγεία. Να μην μιλήσω για τις παρωχημένες μπακαλοταβέρνες, τις περιορισμένης έκτασης παράμερες γωνιές των συνοικιακών μπακάλικων με την λαδόκολλα στο τραπέζι, τα γεμάτα απλές, αγνές λειχουδιές πιάτα και το τενεκεδένιο κανάτι ή γυάλινο μπουκάλι του κρασιού που γνώρισα παιδί - συνοδεύοντας τους μεγάλους - να βρίσκονται στα Καμίνια, στην Αγία Σοφία και στα Ταμπούρια (ελάχιστα αντιγράφουν ακόμα την δόξα τους).
Μεσημεριανή, κυρίως όμως βραδινή η έξοδος για φαγητό των λαϊκών και μεσαίων τάξεων για να περάσει ευχάριστα η ώρα και να ξεφύγουν από την μονοτονία της σπιτικής διατροφικής συνήθειας, το μαγείρεμα.  
Θα αναφερθώ μόνο στις χαρούμενες στιγμές του ζευγαριού ή της παρέας που κανόνισε να πάει να φάει σε ταβέρνα. Δεν έχει σημασία ο τόπος, κάπου στο εσωτερικό της πόλης ή στην παραλία, στο Χατζηκυριάκειο, στο Τουρκολίμανο, στην Δραπετσώνα μέχρι το Πέραμα, σε ανοιχτό ή κλειστό χώρο σε συνάρτηση με τον καιρό. Εκεί πάνω στο κέφι ένας φωτογράφος πλησίαζε τους συνδαιτυμόνες και ρωτούσε αν θέλουν να τους τραβήξει κάποια αναμνηστική πόζα.
Όταν αποδέχονταν, ανοίγανε κάπως τις καρέκλες τους για να φαίνονται όλοι, έπαιρναν σοβαρό ή εύθυμο ύφος ανάλογα την διάθεση της στιγμής, μάζευαν χαμηλά τα χέρια ή τα σήκωναν κρατώντας το ποτήρι και κοιτώντας προς τον φακό, ... ήταν  έτοιμοι για το ενσταντανέ!
Όλες οι φωτογραφίες βρίσκονται στην συλλογή μου εκτός από την τελευταία. 

Προπολεμικό Πέραμα. Τρεις νέοι καθισμένοι σε εξοχική ταβέρνα. Με μολύβι: “Ενθύμιον εις το Πέραμα το 1939”. Αρχικά έγραφε 1936 και διορθώθηκε σε 1939. Ποτέ να μην είμαστε βέβαιοι για το αξιόπιστο των χειρόγραφων σημειώσεων στις παλιές φωτογραφίες. Πολλοί που ήθελαν αργότερα να ταξινομήσουν ή να καταγράψουν το περιεχόμενο των φωτογραφιών τους, έκαναν συχνά λάθη στις χρονολογίες και πιο σπάνια στον τόπο που τραβήχτηκαν. 

 

Σε ταβέρνα στο Τουρκολίμανο του 1958. Στον τοίχο κρεμασμένες μπανάνες. Κάποια χαμόγελα για την φωτογράφηση, σοβαρότητα από μερικούς αλλά και βαριεστιμάρα (χαμένος στις σκέψεις του;) ενός άντρα στο βάθος αριστερά. Χύμα κρασί στο ένα τραπέζι, μπύρα FIX. Χαρτί ARGENTA.

 

Σε ταβέρνα δίπλα στις βάρκες στο Τουρκολίμανο του 1959. ″Αθήναι/ Τουρκολίμανο/ 17 Ιουλίου/ 1959/ Κον/ Νικόλαον/ Σκαρβέλην″.

 

Σε ταβέρνα στο Τουρκολίμανο (Μικρολίμανο). Τραπέζια δίπλα στις βάρκες κάποια καλοκαιρινή βραδιά. Χαρούμενες συντροφιές απολαμβάνουν θαλασσινή τροφή συνοδευόμενη με μπύρα FIX και κρασί ή ρετσίνα. «ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΙ [;]/ ΠΕΙΡΑΪΚ[;]/ Θ.ΚΑΡΑΔΗΜΟΣ-Θ.ΜΕΝΕΓΑΤΟΣ/ ΝΟΤΑΡΑ 34 ΤΗΛ. 43433. Χαρτί Gevaert.

 

Ομάδα ένδεκα ανδρών σε ταβέρνα. Είχαν ενώσει τρία τραπέζια. Ο αριστερά καθήμενος είναι «κομμένος» από τον φακό, δεν χώραγε στο πλάνο. Πέντε από αυτούς κρατούν στο χέρι τους τσιγάρο. Στον τοίχο, διαφημίσεις της μπίρας FIX, ″Το ποτό που συνιστάται για την υγεία″. Πράγματι, οι άνδρες δεν πίνουν κρασί. «ΦΩΤΟ - “ΕΝΣΤΑΝΤΑΝΕ,,/ ΣΤΑΘΗ [;]/ ΑΓΙΟΥ ΕΥΘΥΜΙΟΥ 30 [;]/ ΕΥΓΕΝΕΙΑ» 21 ΙΑΝ. 1962.

 
Σε πειραιώτικη ταβέρνα. Χαρούμενο στιγμιότυπο με έναν μικρό ανεβασμένο στην καρέκλα να τσουγκρίζει το ποτήρι με τους ομοτράπεζούς του. «ΦΩΤΟ - ΑΠΟΛΛΩΝ/ “Ο ΤΑΣΟΣ,,/ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Α΄. - ΝΟΤΑΡΑ 61/ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ».

 

Σε πειραιώτικη ταβέρνα. «ΦΩΤΟ - ΑΠΟΛΛΩΝ/ “Ο ΤΑΣΟΣ,,/ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Α΄. - ΝΟΤΑΡΑ 61/ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ».

 

 
Σε πειραιώτικη ταβέρνα. Όμοια σκηνή με την προηγούμενη, παρατηρούμε μετακίνηση των ατόμων. «ΦΩΤΟ - ΑΠΟΛΛΩΝ/ “Ο ΤΑΣΟΣ,,/ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Α΄. - ΝΟΤΑΡΑ 61/ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ».

 

Τρεις άνδρες σε πειραιώτικη ταβέρνα. «ΦΩΤΟ - ΡΕΠΟΡΤΑΖ/ ΠΑΝ. ΠΑΤΕΡΑΚΗΣ/ ΚΑΡΑΟΛΗ & ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ 37/ ΤΗΛ. 485.883 - ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ».

 

Τρεις άνδρες με τα ποτήρια στο χέρι στημένοι για φωτογράφηση. «ΦΩΤΟ/ ΜΠΑΡΜΠΑΓΙΑΝΝΗΣ/ ΑΓ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ 3/ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ». Τρία πιρούνια, ένα μπουκάλι κρασί, ένα πιάτο στο τραπέζι, ίσως ήταν η αρχή και περίμεναν τα παραγγελμένα. Μπορεί όμως και να «διήγον βίον λιτόν»...

 

Εύθυμη ανδρική συντροφιά σε ταβέρνα, μάλλον στην αυλή της, προς το τέλος μιας καλής βρώσης και πόσης. Μόνο κρασί, όχι μπίρα. «ΦΩΤΟ/ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΝ/ [;] ΣΩΤΗΡΙΑΔΗ/ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ 104/ ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑ».

 

Άνδρας και γυναίκα, ίσως ζευγάρι, ολόχαροι, φωτογραφημένοι σε ταβέρνα. Το ίδιο μοτίβο, με διαφορετικό τρόπο, συνεχίζεται και στις ημέρες μας από κοπέλες ή άντρες που φωτογραφίζουν τους θαμώνες στα κέντρα διασκέδασης: εκτυπώνουν εν συντομία πολλά έγχρωμα αντίτυπα και τα διανέμουν, μόνο που τώρα αφήνουν τους ενδιαφερόμενους να διαλέξουν ποιες θεωρούμενες αρεστές στάσεις θα αγοράσουν. Οι υπόλοιπες απούλητες φωτογραφίες καταστρέφονται.

 

Μέλη της οικογενείας Αποστόλου σε ταβέρνα στον Πειραιά. Τριγύρω κομφετί και σερπαντίνες, κάποιες αποκριές χωρίς χρονολογία.