Φωτογραφημένες Αττικές και Αθηναϊκές ημέρες.

Ερευνά και γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης. Δημοσιογράφος - Συλλέκτης. Ανεξάρτητος ερευνητής πειραϊκής ιστορίας και λογοτεχνίας.

 

ΑΘΗΝΑ. Μια παλιά γειτονιά. Ίσως στην Κυψέλη, πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα. «Δίδυμες φωτογραφίες» τραβηγμένες στο ίδιο σημείο σε μικρό χρονικό διάστημα».

 

 

 

ΑΤΤΙΚΗ. Οικογενειακά μπάνια στον Άγιο Ανδρέα. Σωτήριον έτος 1937.

 

 

 

 

ΠΑΛΑΙΟΝ ΦΑΛΗΡΟΝ. ″Καλοκαίρι 1949 στο σπίτι της Αμαλίας έναντι Τροκαντερό″.

 

 

 

 

ΑΘΗΝΑ. Σε άγνωστη χρονολογία, μια από τις πολλές απόψεις της πόλης που δεν μπορώ πλέον να αναγνωρίσω. Στο βάθος η Ακρόπολη και οι γύρω λόφοι.

 

 

 

 

ΑΘΗΝΑ. Περπατώντας στην Ομόνοια, σε άλλα χρόνια ξεχασμένα. Χαρτί A M CROWN COPYRIGHT RESERVED.

 

 

 

 

ΑΘΗΝΑ, στο πεζοδρόμιο της οδού Σταδίου. Αριστερά, η πλατεία Κλαυθμώνος κλειστή για ανακαίνιση, νομίζω τότε αυτό το τμήμα της έγινε υπαίθριο πάρκινγκ αυτοκινήτων. Φωτογραφικό χαρτί A M CROWN COPYRIGHT RESERVED.

 

 

 

 

ΑΘΗΝΑ. Γυναίκα καθισμένη σε παγκάκι στον τότε Βασιλικό, τώρα Εθνικό Κήπο. Αύγουστος 1958.

 

 

 

 

ΦΑΛΗΡΟ. Γυναίκα ακουμπισμένη σε αυτοκίνητο. Καλοκαίρι του 1958!

 

 

 

 

ΑΤΤΙΚΗ. Αθηναίοι στην θάλασσα. Σφραγίδα δυσανάγνωστη «ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Δ. [;] ΕΡΓΟΛΑΒΟΣ ΟΙΚΟ[ΔΟΜΩΝ;] ΑΘΗΝΑΙ».

 

 

 

 

Τρεις άνδρες και ένα αγοράκι στην παραλία. «ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΑ/ ΠΕΡΙΠΤΕΡΟΝ/ ΙΕΡΟΥ/ ΑΓ. ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΟΣ/ ΑΧΑΡΝΩΝ».

 

 

 

 

ΑΤΤΙΚΗ. Οι κάτοικοι του λεκανοπεδίου τρέχουν να κολυμπήσουν στις δροσερές - οργανωμένες με κάθε είδους ανέσεις - παραλίες του Σαρωνικού, παλαιότερα όμως όλες αυτές ήταν απλές, αφτιασίδωτες, περισσότερο κοντά στην φυσική τους κατάσταση, άρα πιο ελκυστικές. Εξαρτάται πώς το βλέπει κανείς και βέβαια πώς το έχει βιώσει… 30 Ιουλίου 1966. Παραλία Π.Ι.Κ.Π.Α. Ήταν Σάββατο.

 

 

 

 

ΑΘΗΝΑ. Τσολιάς στα τότε Ανάκτορα, τώρα Προεδρικό Μέγαρο. Η πύλη επί της Ηρώδου Αττικού κοντά στην βασιλέως Γεωργίου Β΄.

 

 

 

 

ΑΘΗΝΑ. Οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες δίνουν ένα μελαγχολικό τόνο ακόμα και σε μια μεγάλη πόλη που ζει σε έντονους ρυθμούς.

 

 

 

 

ΑΘΗΝΑ. Έτσι φαινόταν πριν δεκαετίες το τμήμα της πόλης από τον Λυκαβηττό προς τον Λόφο Στρέφη και το Πεδίο του Άρεως.

 

 

 

 

ΑΘΗΝΑ. Τραβηγμένη από τον Λυκαβηττό μάλλον με το αεράκι να χαλάει τα μαλλιά των γυναικών ενώ κάτω στην πόλη διακρίνεται το Χίλτον.

 

 

 

 

ΑΘΗΝΑ. Περπάτημα μια γυναίκας με φόντο την Ακρόπολη.

 

 

 

 

ΑΘΗΝΑ. Ξεκούραστο στιγμιότυπο από την πλατεία του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου.

 

 

 

 

ΑΘΗΝΑ. Άγαλμα Κολοκοτρώνη. Βγάζουμε φωτογραφίες σε κάθε μνημείο, σε κάθε αξιοθέατο. Για ενθύμιο όταν τελειώσει το ταξίδι…

Διακίνηση επιστολών και ειδήσεων στα χρόνια της επανάστασης στην Αθήνα και στον Πειραιά.

Ερευνά και γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης. Δημοσιογράφος - Συλλέκτης. Ανεξάρτητος ερευνητής πειραϊκής ιστορίας και λογοτεχνίας.

Παράλληλα με τις πολεμικές επιχειρήσεις, τις μάχες, τις κινήσεις που χρειάζονταν για να διευθετηθούν οι ανάλογες υποθέσεις, λειτουργούσαν και άλλες υπηρεσίες, που ξεφεύγουν από την προσοχή των πολλών ερευνητών. Θα αναφερθώ στις ταχυδρομικές.
Από τα πρώτα χρόνια είχε προβλεφθεί η μεταφορά ειδήσεων, επιστολών και διαταγών, με πεζούς ή έφιππους ταχυδρόμους (γραμματοφόροι, πεζοί, πεζοδρόμοι, επίτηδες {Επίτηδες: σκόπιμα, ηθελημένα. Επιτήδειος, αυτό που είναι ενδεδειγμένος για ανάληψη και εκτέλεση ενός έργου}, σουρτζήδες, μαξούς πεζoί), στους οποίους δια νόμου παρεχόταν πολλές διευκολύνσεις (διευκόλυνση στην πορεία, τροφή, κατάλυμα). Για την μετακίνησή τους ήταν εφοδιασμένοι με συστατικές επιστολές, κυρίως με τα απαραίτητα δικαιολογητικά, τα «διαβατήρια». Η τοπική εξουσία, οι έφοροι ή άλλοι αρμόδιοι, σημείωναν «όπισθεν του διαβατηρίου την ημέραν του εκεί πηγαιμού του και αναχωρήσεως του πεζοδρόμου». Υπήρχαν και μυστικοί ταχυδρόμοι, μεταφορείς σημαντικών απόρρητων επιστολών της Διοίκησης ή των οπλαρχηγών.
Η ταχυδρομική σύνδεση της Αθήνας με τα νησιά και τους άλλους τόπους γίνονταν μέσω των πλοίων, που τα περισσότερα μετέφεραν κάποιο δέμα, γράμμα ή ολόκληρα πακέτα επιστολών. Ο μεταφορέας μέσω των ιστιοφόρων της εποχής λεγόταν επίσημα θαλασσοδρόμος, το πλοίο που είχε αναλάβει την ταχυδρομική διακίνηση, θαλάσσιος ταχυδρόμος. Η πράξη ήταν σοβαρή, δύσκολη και η αμοιβή ανάλογη. Ειδικά στις πολιορκίες των φρουρίων οι «πεζοί» που μετέδιδαν εκατέρωθεν τις γραπτές ειδήσεις, έβαζαν την ζωή τους σε κίνδυνο αφού έπρεπε να ξεφεύγουν της προσοχής, να περάσουν μέσα από τους εχθρούς, να ελίσσονται, να είναι νοήμονες, τολμηροί, με φυσικές δυνάμεις (καλή όραση, αντοχή, γερά πόδια για τρέξιμο).
Γνωρίζουμε πολλές περιπτώσεις στις οποίες συλλαμβάνονταν από τον εχθρό, άλλες που κυνηγημένοι δείλιαζαν και πέταγαν τα γράμματα με αποτέλεσμα να τα πάρουν οι αντίπαλοι. Η αμοιβή τους λεγόταν ποδοκόπι (ντίντζι παρασί στα τούρκικα) ή πεζοδρομιλίκι, δεν ήταν καθορισμένη, ανάλογα την απόσταση, τα εμπόδια της διαδρομής κλπ.
Στα 1822 «προς εκτέλεσιν ταχείαν των προσταγών της Διοικήσεως», είχε προταθεί η δημιουργία «δημοσίων ιπποστασίων και σταθμών». [Κόρινθος, 9.2.1822]. Στα ελληνοτουρκικά λέγονταν μετζιλχανέδες (μεντζίλι - μενζίλι, μεζιλτζής - μεντζιλτζής - μεντζιλετζής).
Επίσης από το Βουλευτικό Σώμα όπου έδρευε στην Κόρινθο, ζητήθηκε ο Άρειος Πάγος (ο πολιτικός θεσμός της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδος) να εξοικονομήσει από την επαρχία του δεκαπέντε άλογα και να τα στείλει εκεί «εις δούλευσιν της Διοικήσεως». [26.2.1822]
Περίοδος Β΄ Προσωρινή Διοίκησις της Ελλάδος. Αριθ. 2707 Το Εκτελεστικόν Σώμα.
Προς τον Γενικόν Καπετάν Μαργαρίτην Κούταβον
Διορίζεσαι δια της παρούσης διαταγής ν’ απέλθης με το πλοίον σου εις τον Δράκον, δια να παραπλέης εκεί από τα όπισθεν μέρη πάντοτε ημέρας και νύκτας, δια να χρησιμεύσης εις την χρείαν της Πατρίδος. Την δε Σκαμπαβίαν σου να την έχης πάντοτε εις τον λιμένα του Δράκου, διορίζων άνθρωπον να στέκη άγρυπνος, και, όταν ιδή άνθρωπον εις την ξηράν λέγοντας Μαργαρίτης και εις τον αυτόν καιρόν πυροβολά, να εβγαίνης έξω ελεύθερος και άφοβος, δια να δίδης και να λαμβάνης Γράμματα της Διοικήσεως. Προς τούτοις διορίζεσαι να στείλης δέκα καΐκια εις τον Δράκον να σταθώσιν εκεί, δια να παραλάβης τα γυναικόπαιδα από τας Αθήνας και να τα μεταφέρης εδώ.
Εκ Σαλαμίνος 27 Αυγούστου 1823 Ο Πρόεδρος
Τ. Σ. Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης
Εις απουσίαν του Γραμματέως Σωτήριος Χαραλάμπης
Ν. Σπηλιάδης Ανδρέας Μεταξάς
Ίσον εξ ίσου απαράλλακτον τω πρωτοτύπω ευρισκομένω εν τω Υπουργείω των Ναυτικών Εν Αθήναις τη 18 9/βρίου 1846 Μ. Φ. Κούταβος
[Εθνική Βιβλιοθήκη. Αρχείον Αγωνιστών]
Δράκος: λαϊκή ονομασία του λιμένα και γενικώς του πειραϊκού χώρου.
Σκαμπαβία: ελαφριά άκατος ή λέμβος.
Την Ανατολική Ελλάδα θα εξυπηρετούσε το ταχυδρομικό κέντρο με έδρα την Κόρινθο. [Leicester Stanhope, Μεσολόγγι 28 Δεκεμβρίου 1823]. Φυσικά το άνοιγμα εκείνων των φακέλων που εθεωρούντο ύποπτοι, επιτρεπόταν χωρίς περιορισμό. Πολλοί διαμαρτύρονταν για την παραβίαση των σφραγισμένων γραμμάτων τους.
Στα τέλη του 1824 το Εκτελεστικό Σώμα στο Ναύπλιο εξ αιτίας μιας περίπτωσης πρότεινε «να διατηρηθή ο προσδιορισμός του ποδοκοπιού εις τους 20 παράδες την ώραν…» αν όμως το Βουλευτικό είχε αντίρρηση, να το πει αν και το εθνικό ταμείο «δεν είναι εις κατάστασιν να κάμη καμμίαν αποζημίωσιν».
Στα κατάστιχα των λογαριασμών των εξόδων της Επαρχίας Αθηνών βρίσκουμε πολλές πληρωμές σε πρόσωπα με τον χαρακτηρισμό «πεζός».
Λογαριασμός των Αθηναίων εις το Φρούριον (1826-1827).
Εις δυο πεζούς σταλμένους έξω από α΄ Ιουλίου 1826 γρόσια 52.
Εις Γιάννηδες πεζοδρόμους κατά μήνα Οκτώβριον αρχόμενον γρόσια 800.
Εις Ηλίαν Γαλαξειδιώτην πεζόν και Γιάννην Κουντουριώτην κατά μήνα Νοέμβριον γρόσια 360.
Εις ετέρους δυο πεζούς κατά μήνα Δεκέμβριον γρόσια 400.
Εις πεζούς κατά μήνα Μάρτιον και Απρίλιον Γιάννην και Ηλίαν 2.000.
Στις 16 Φεβρουαρίου 1826 διατάχθηκε ο Φροντιστής Αθηνών Μαργαρίτης Κούταβος να παρέχει στον πεζό Νικόλαο Αθηναίο «ανά τέσσαρα ταΐνια την κάθε ημέραν, εις έλλειψιν των οποίων θέλεις τω δίδει ανά δυο οκάδας αλεύρι την ημέραν».
Στα 1826-1827, με την πολιορκία της Ακρόπολης από τον Κιουταχή, είχαμε πολλές ανταλλαγές γραμμάτων. Οι περισσότερες αποστολές στέφτηκαν με επιτυχία προς μεγάλη έκπληξη των Τούρκων.
Ο Φαβιέρος είχε στήσει στην Αθήνα ένα είδος τακτικού ταχυδρομείου από πεζοδρόμους στα 1826 «με Ναύπλιον την ανταπόκρισιν». Διαδρομή Αθήνα, Μέγαρα, Καλαμάκι, Ναύπλιο. Τιμή, 20 παράδες… Την ίδρυσή του και την οργάνωση δηλοποίησε «ο Επιστάτης του Ταχυδρομείου» στο Ναύπλιο. [23.2.1826]
Στις 6 Μαρτίου του 1826 ο Μινίστρος των Εσωτερικών και Προσωρινός Μινίστρος του Πολέμου Ιωάννης Κωλέττης παράγγειλε στους πρόκριτους της Ύδρας να ετοιμάσουν καΐκι με ναύτες «και να το στείλετε αμέσως εις το πόρτο μας ονομαζόμενον Κεχριαίς» (Ίσθμια, Καλαμάκι). Αναφέρθηκε «το καΐκι του Αναργύρου» με συμφωνία περίπου 250 γροσίων το μήνα. Ο θαλασσοδρόμος ζήτησε παραπάνω από το ποσό αυτό.
Ο Νικόλαος Καρώρης, στο ημερολόγιό του μνημονεύει ονόματα και περιπτώσεις στα 1826-1827 όπου διάφορα άτομα έφερναν γράμματα με ειδήσεις από έξω προς το φρούριο (Μήτσος Κακούρης), ότι κάποιοι πεζοί δείλιαζαν να βγουν από εκεί και αποφάσιζαν να μην υπάγουν «και τα γράμματα έμειναν». Επίσης:
9.10. Την νύκτα εφάνησαν έξωθεν δυο γραμματοφόροι, ο Ηλίας Γαλαξειδιώτης και Αγγελής Γκάγκαρης, μισευμένοι από Σαλαμίνα τας 6 τρέχ. Έφεραν και αυτοί διάφορα γράμματα, παλαιά όμως, όσα δεν ημπόρεσαν να στείλουν με άλλους πεζούς…
13.10. Τα γράμματα έγιναν, αλλά δι’ έλλειψιν πεζού έμειναν.
14.10. Και πάλιν το εσπέρας δεν ευρέθη πεζός, μη θέλοντας κανένας να υπάγη.
15.10. Το εσπέρας εστάλη ο Γεωργάκης Μπουμπίκης, Αθηναίος, πληρωμένος με τα γράμματα, αλλά δεν ηδυνήθη να περάση….
Ξακουστοί έμειναν δυο πεζοί. Στην ομάδα του στρατηγού Διονύση Ευμορφόπουλου ανήκαν οι δύο Γιάννηδες, «οι Γιάννηδες του Ευμορφόπουλου». Όπως έγραψε ο Μακρυγιάννης, «Κουντουριώτης ο ένας και Δυστομίτης ο άλλος», ήταν οδηγοί που είχε στο κάστρο και τους έδωσε στον Φαβιέρο. Με έξυπνους τρόπους κατέβαιναν από τον βράχο, έμπαιναν στην πόλη σαν να μην συνέβαινε κάτι, περνούσαν από την αγορά, κατευθύνονταν στην Αγία Τριάδα και από εκεί διέσχιζαν τον Ελαιώνα οπότε έφταναν στα φιλικά στρατόπεδα: Καρώρης: 2 Οκτωβρίου. Το εσπέρας, περί την μισήν ώραν της νυκτός, όντες προετοιμασμένοι δυο στρατιώται του Δ. Ευμορφοπούλου, Γιάννης Κουντουριώτης και Γιάννης Διστομίτης, ο και Γιάνναρος, εκβήκαν από τις κάμαραις του Σερπετζέ με τ’ άλογα και, χωρίς να εννοήσουν το πράγμα οι Τούρκοι, επέρασαν από τους πρόποδας του Μουσείου (Σέγγιου) διευθυνόμενοι κατά το Δαφνί. Οι δε Έλληνες κάμνοντας θόρυβον, τους ετουφέκιζον κατόπιν ως εχθρούς, δια να απατηθούν οι Τούρκοι. Μετά μίαν ώραν έκαμαν φανόν επάνω του Χαϊνταριού, κατά το σύνθημα ότι επέρασαν ασφαλώς.
Κάμαραις του Σερπετζέ, το Ηρώδειο.
Τον Απρίλιο του 1827, όταν θαυμάστηκε η καρτερία των πολιορκημένων στην Ακρόπολη, συζητήθηκε να προσδιορισθεί ως υλική αμοιβή σε όλους της φρουράς «όσοι αθλήσουν άχρι τέλους» ή στις χήρες και στα ορφανά των «τεθανατωμένων» καθώς και στους πεζούς «όσοι διεκινδύνευσαν διακομίζοντες ειδήσεις», γη και ελιές από τον Ελαιώνα…
11.11. Την νύκτα αυτήν περί τας 5 ώρας έφθασαν από Σαλαμίνα οι Γιάννηδες του Ευμορφοπούλου, φέροντες διάφορα γράμματα έξωθεν, και 800 τυφεκόπετρες.
17.12. Την αυτήν νύκτα έγιναν σημεία εις Λειψοκουτάλαν περί του φθασίματος των πεζών, οίτινες εστάλθησαν πρώτοι και δεύτεροι.
Λειψοκουτάλα, η νησίδα Ψυττάλεια.
3 Φεβρουαρίου 1827. Δυο νέοι, Λουκάς Μωραΐτης, Αθηναίος, και Ηλίας, Γαλαξειδιώτης, ανεδέχθησαν με πληρωμήν 500 γροσίων να υπάγωσι και εις αυτούς εδόθησαν έγγραφα σημεία, δια να μας αποκριθούν έξωθεν. Περιπλέον τους εδόθη μια περιστερά να την απολύσουν εκείθεν με χαρτί επάνω της. Ίσως επιστρέψη εις το φρούριον και λάβωμεν έγγραφον απόκρισιν. Οι άνθρωποι αυτοί εκίνησαν την εσπέραν να περάσωσι δια της πόλεως αλλ’ επέστρεψαν άπρακτοι.
4 Φεβρουαρίου. Την νύκτα εκίνησαν πάλιν δια της πόλεως οι χθεσινοί βραδυνοί γραμματοκομισταί και περί τα μεσάνυκτα έγιναν τα σημεία του φθασίματός των εις Πειραιά. Έλαβον, είπομεν, μαζί των και την περιστεράν.
Ο Μακρυγιάννης έγραψε: Πρώτα από τον πόλεμον των Μποστανιών εβήκαν και ήφεραν κι’ ένα περιστέρι από το κάστρο· και το φορτώσαμεν γράμματα και το πήρα με καμπόσους και το πήγαμεν εις τους Τρεις Πύργους και τ’ απολύσαμεν. Όμως το σκότωσαν οι Τούρκοι και πήραν και τα γράμματα και είδαν τι τους γράφαμεν των πολιορκουμένων. Ήλθεν προσκυνισμένος από τους Τούρκους Ρωμαίος και μας το είπε.
15 Φεβρουαρίου. Εσυμφωνήθησαν από τους Αρχηγούς οι Γιάννηδες του Ευμορφοπούλου να υπάγωσιν εις Πειραιά και να επιστρέψωσι φέροντες ειδήσεις έξωθεν και να πληρωθώσι γρόσια χιλιάδες δύο, εξ ων τα μεν χίλια υπεσχέθη ο Κριεζώτης να τα δώση εξ’ ιδίων του, τα δε άλλα χίλια να συναχθώσιν από έρανον κοινόν και να τους δοθώσι τα γρόσια, όταν επιστρέψωσιν. Έγινε λοιπόν έν γράμμα κοινόν προς τους εν Πειραιεί οπλαρχηγούς, δια να φανερώσωσιν εις το φρούριον τα έξω τρέχοντα με τους Γιάννηδες, εγράφθη δε και σχέδιον σημείων (Signali), με τα οποία έξω να ειδοποιώσι διαφόρους ειδήσεις το φρούριον, εάν δεν επιτύχη η επιστροφή των Γιάννηδων… και οι Γιάννηδες παρατηρούντες και την ξαστερίαν της νυκτός έμειναν.
17 Φεβρουαρίου. Την νύκτα εκίνησαν οι δυο γραμματοφόροι δια της πόλεως, οι οποίοι και κατευωδώθησαν ογλήγορα εις Πειραιά και έκαμαν το σημείον του φθασίματός των.
19. …και εσυμφώνησαν τον Δημήτριον Σμυρναίον και Μιχάλην Χατσιώτη να το φέρουν εις Πειραιά και να το φέρουν, εξ ων ο είς ο Δημήτριος έλεγεν αποφασιστικά να έλθη οπίσω… Από τούτους τους δυο γραμματοκομιστάς, ο μεν Μιχάλης, δειλιάσας, επέστρεψεν, ο δε άλλος Δημήτρης επροχώρησε διά της πόλεως. Δεν έγινεν όμως την νύκτα εκείνην εις Πειραιά κανέν σημείον περί του κατευοδίου του.
21. Την ημέραν αυτήν ήλθε καΐκι εις τους Τρείς Πύργους και έκαμε τρεις φανούς, τους οποίους εξελάβομεν ως σημείον δια το φθάσιμον του τελευταίου πεζού των 19.
Στις 17 Μαρτίου οι πεζοί Γιάννης Κουντουριώτης και Ηλίας Γαλαξειδιώτης έφεραν στο κάστρο γράμματα της Διοίκησης, του Καραϊσκάκη και άλλων. Με την δικαιολογία ότι ο Γενικός Αρχηγός τούς είπε να επιστρέψουν μεταφέροντας αποκρίσεις των γραμμάτων, έλαβαν 2000 γρόσια για πληρωμή συγκεντρωμένα από τους αρχηγούς κατ’ αναλογία και στις 18.3. «ανεχώρησαν πάλιν δια Κερακίνι (στο στρατόπεδο του Κερατσινίου).
Το πήγαινε έλα των πεζών συνεχίστηκε, μάλιστα καταγράφεται ιστορία ενός Αθηναίου, του Σιδέρη Ρόζη, που θεωρήθηκε λιποτάκτης και προδότης, τον είχε φυλακίσει ο Καραϊσκάκης, μέχρι που ένας άλλος αυτόμολος βεβαίωσε το αντίθετο. Για να φανεί η αθωότητά του πιο πολύ και να συγχωρεθεί τελείως, ο Καραϊσκάκης τον έστειλε να ανέβει πάλι στο φρούριο, αν και ήταν πανσέληνος, με τα γράμματά του. Πράγματι, μπήκε τέλη Μαρτίου μαζί με έναν - γύρω στα 15 ετών - Αγραφιώτη.
Η επικοινωνία μέσω «χαρτοφόρων» συνεχίστηκε.
Τον Απρίλιο του 1827 ο Καρώρης βγήκε κρυφά μαζί με άλλους και μετά από πολλές δυσκολίες έφτασε στον Πειραιά στις 16 του μήνα.
Ο Καραϊσκάκης πέθανε στις 23 του ίδιου μήνα.
Στις 24 Μαΐου 1827 η Ακρόπολη ύστερα από πιέσεις και συμφωνίες παραδόθηκε στους Τούρκους.

Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό 3^η ΧΙΛΙΕΤΙΑ, τεύχος 89, Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2021, σελ. 15 - 16 - 17.

Πειραϊκές κι άλλες συναφείς φωτογραφίες.

Ερευνά και γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης. Δημοσιογράφος - Συλλέκτης. Ανεξάρτητος ερευνητής πειραϊκής ιστορίας και λογοτεχνίας.

 

ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ 19.ΑΠΡ.19.3Ε. Η ταχυδρομική σφραγίδα μάς βεβαιώνει ότι αυτή η καρτ ποστάλ έφτασε με πλοίο στον Πειραιά μαζί με την υπόλοιπη αλληλογραφία και επισημάνθηκε στις 19 Απριλίου 1919. Θα μπορούσαν να γραφτούν πολλά αφού πίσω από την ″αθώα″ κατά τα άλλα επιστολή κρύβεται ένα κεφάλαιο της ευρωπαϊκής ιστορίας. Ρωσική αναμνηστική κάρτα για την Βεσσαραβία, γραμματόσημο των Ρουμανικών Ταχυδρομείων, σφραγίδα ACHERMAN μια πόλης που έχει αλλάξει πολλά ονόματα ανάλογα με τους εκάστοτε κατακτητές ή τις εμπορικές τους συναλλαγές… Όπως γράφεται στο διαδίκτυο σήμερα ανήκει στην Ουκρανία. Είναι γραμμένη στα ελληνικά στις 27-3-19: ″Σας γράφω από των οχθών της λιμνοθαλάσσης του Δνειστέρου. Έφθασα προ δυο ημερών με τραυματίας και χθες ήλθεν το νοσοκομείον μας. Είμαι ευτυχώς υγειέστατος και έχω κουράγιο να εξακολουθήσω την περιπετειώδη αλλά ενδιαφέρουσαν εκστρατείαν ″. Παραλήπτης ο Αχιλλέας Καραβίας, Οδός Μάρνη 4, Αθήναι, Ελλάς.

 

 

 

Μια κάρτα προς τον Πειραιά. ″Αγαπητέ μου Τάκη σε φιλώ πολύ πολύ επίσης και τον Νίκον την μαμά σου Μπαμπά σου και Μαμαζέλ. Τάκη μου το καλοκαίρι θα σε περιμένω να καθίσεις πολλαίς ημέραις όταν κάμης εξετάσις να μου γράψης να στίλω τον Γεόργον να σε πάρη σε εύχομαι καλόν Πάσχα τον Νίκον να μου τον στίλετε. Η θύα σου Αναστασία ″. Κύριον Τάκην Ι. Μπαρμπαρέσον Πειραιά.

 

 

 

ΠΕΙΡΑΙΑΣ. Κάθε φωτογραφία έχει το περιεχόμενό της, φύση, ανθρώπους, κατασκευές. Αν είναι οικογενειακή προκαλεί το συναίσθημα, αλλιώς έχει αξία καλλιτεχνική, αναμνηστική, ιστορική, εκπαιδευτική… Εδώ παρουσιάζεται μια ηλικιωμένη γυναίκα (γιαγιά;) με δυο παιδιά. Δεν είναι απαραίτητο να τραβήχτηκε στον Πειραιά. Στον Πειραιά όμως, όπως βλέπουμε στην επικολλημένη ετικέτα της πίσω όψης, δόθηκε στο εργαστήριο μεγεθύνσεων φωτογραφιών FABRIQUE DES AGRANDISSEMENTS PHOTOGRAPHIQUES του Περικλή Μπισκίνη, οδός Υψηλάντου 102, για να βγει σε ένα αντίτυπο, μαύρο χρώμα μεγέθους 50Χ60 με ″Μπούστο την γριά μόνη της″. Φαίνεται ότι είχε φύγει από την ζωή κι αυτή θα ήταν ίσως από τις λίγες που την απεικόνιζαν.

 

 

 

ΠΕΙΡΑΙΑΣ. ″Με τα καλά κορίτσια Ουρανία και Αδαμαντία για ένα εμπόδιο στην λησμονιά. Εν Πειραιεί 14^η Μαΐου 1946.″

 

 

 

 

ΠΕΙΡΑΙΑΣ. Ευπρόσδεκτα χαμόγελα από τρεις καλοντυμένες Πειραιώτισσες που περπάτησαν σε κεντρικό δρόμο κοντά στο Δημοτικό Θέατρο, εκεί στα 1950. Η κυρία Olga Christopoulou - Kosanidou μού έστειλε το παρακάτω μήνυμα: «Απίστευτο!!! Οι δυο γυναίκες δεξιά και αριστερά ήταν θείες μου, αδελφές της μαμάς μου. Η γυναίκα στη μέση και η θεία μου στην αριστερή άκρη της φωτό ήταν δασκάλες στο σχολείο του Πειραιά Πετράκη-Βαλσαμίδου. Η θεία μου είχε πάντα την Α΄ τάξη δημοτικού και αυτή στη μέση της φωτό την Γ΄ τάξη δημοτικού. Ήταν και οι δυο δασκάλες μου. Ήταν μια ευχάριστη έκπληξη για μένα. Να είστε καλά!!!». Από αριστερά στα δεξιά, η Αθηνά (Λούλα) Κοτζιά σύζυγος Φερούση, η Ελένη Βλάχου και η Αγγελική (Μπεμπέκα) Κοτζιά, η μικρότερη από τα έξι κορίτσια της οικογενείας.

 

 

 

 

Εύχομαι καλό μήνα Ιούνιο, καλό καλοκαίρι στους συγγενείς και φίλους. Αν ακολουθηθεί ο κλασικός τρόπος, το ταξίδι για τα νησιά αρχίζει από το λιμάνι, αποχαιρετώντας την μονότονη καθημερινότητα με την προσμονή μιας ευχάριστης, άνετης, ξεκούραστης διαμονής. Καιρός να σταθούμε για λίγο στην προκυμαία και να πάρουμε την κατάλληλη στάση μπροστά στο φακό.
Ο χρόνος μόνο ξεχωρίζει τις φωτογραφίες και τους δίνει τον αντίστοιχο βαθμό νοσταλγίας.

 

 

 

 

Στα χρόνια που ο κόσμος κυκλοφορούσε στις πόλεις της Ελλάδος και στις πατρίδες της Ανατολής. Τουρκική καρτ ποστάλ που εικονίζει την γέφυρα του Γαλατά με προορισμό το Λουτράκι Κορινθίας και με περαιτέρω διαβίβαση στον Πειραιά: ″2 Ιουνίου 1952 Αγαπητέ μου Μπαμπά, Από προχθές βράδυ ευρίσκομαι στην Istanbul και μένω στον Θείο Γρηγόρη. Ήλθε και με παρέλαβε από το λιμάνι και στάθηκε αδύνατο να με αφίση να πάγω στο ξενοδοχείο. Είμαι στο σπίτι το Κοχηλέϊκο το μεγάλο και είναι πολύ καλά. Την Παρασκευή σούστειλα μια κάρτα από τον Πειραιά, μας είχαν ειπή πως το βαπόρι θάμενε μια ώρα και δεν προφθάσαμε να κάμωμε τίποτε κι ύστερα έμεινε 4 ώρες. Ας είναι εύχομαι νάσαι Μπαμπά μου καλά και γυρνώντας στην Αλεξάνδρεια νάχουν περάση οι στεναχώριες της καρδιάς σου. Δεν θάταν ασχημο πριν φύγης από την Ελλάδα να σ’ εξετάση ένας καρδιολόγος. Γειά σου Μπαμπά μου και καλή αντάμωσι Νικόλας″
Όταν η κάρτα έφτασε στο ξενοδοχείο στο Λουτράκι, ο πατέρας του Παναγιώτης είχε αναχωρήσει, κατέλυσε στον Πειραιά και έτσι διαβιβάστηκε στο Ξενοδοχείο των Ξένων (στην οδό Αγίου Σπυρίδωνος 22). Κατά πάσα όμως πιθανότητα ούτε εκεί την παρέλαβε.

 

 

 

 

ΠΕΙΡΑΙΑΣ. Μετά το μυστήριο του γάμου, το ζεύγος στέκεται κοντά στην είσοδο της εκκλησίας και δέχεται τα φιλιά και τις ευχές των καλεσμένων. Στιγμές χαράς και ελπίδας για μια καλή οικογενειακή ζωή. «ΦΩΤΟ - ΠΑΛΛΑΣ/ ΠΑΝ. ΠΑΤΕΡΑΚΗΣ/ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ 62/ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ». Χαρτί ARGENTA.

 

 

 

 

″Πάσχα εις το λιμεναρχείον. Ο λιμενάρχης Σύρου κ. Τσαπραλής, ο πλοηγός κ. Ιδομενεύς Βελώνης και διάφοροι άλλοι επισκέπται εις την αίθουσαν του κυλικείου κατά την εορτήν του Πάσχα εις το λιμεναρχείον. Ειδικώς ληφθείσα δια το «Κυκλαδικόν Φως». ΤΑΚΗΣ Α. ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ/ ΛΕΩΦ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ Α΄. ΑΡΙΘ. 4. ΤΗΛ. 40-575/ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ. Φωτογραφικό χαρτί GEVAERT.

 

 

 

 

ΠΕΙΡΑΙΑΣ. Τουρκολίμανο 17.5.1957. Σε εποχές που τα περισσότερα πράγματα ήταν σταθερά και απλοποιημένα. Όπως η διασκέδαση του κόσμου. Φωτογραφία τύπου καρτ ποστάλ, χαρτί ARGENTA.

 

 

 

 

ΠΕΙΡΑΙΑΣ. Μια χαμογελαστή γυναικεία παρουσία ερχόμενη από τα παλιά μάς ανοίγει την όρεξη να τρέξουμε στις παραλίες. «ΦΩΤΟ - “ΕΝΣΤΑΝΤΑΝΕ,,/ ΣΤΑΘΗ/ ΑΓΙΟΥ ΕΥΘΥΜΙΟΥ 30/ ΕΥΓΕΝΕΙΑ». Σφραγίδα 17 ΙΟΥΛ. 1957.

 

 

 

 

ΠΕΙΡΑΙΑΣ. Θαμπές φωτογραφίες από κακής ποιότητας μηχανή, αντανακλούν την εποχή των υπαίθριων φωτογράφων ή των ευαίσθητων στην λειτουργία τους ασπρόμαυρων φιλμ. Εδώ εικονίζονται τρεις άνδρες στο λιμάνι του Πειραιά, με μια δέστρα, τα πλοία και τα κτήρια στο βάθος.

 

 

 

 

ΠΕΙΡΑΙΑΣ. Κάποιο παλιό καλοκαίρι. Πάντα όμορφος, είτε με τις βραχώδεις ακτές φυσικές, αφτιασίδωτες είτε με τις επιχωματώσεις, τις παρεμβάσεις που έδωσαν ζωή και ομορφιά στο τοπίο. Όμως να που η μελέτη μιας σπάνιας φωτογραφίας σαν κι αυτής μας συναρπάζει… Πίσω η σφραγίδα: ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ – Η Καστέλλα/ PIRAEUS – The Kastella.

 

 

 

 

ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ/ ΠΕΙΡΑΙΑΣ. Γυμναστικές επιδείξεις μάλλον παρά κάποια γιορτή. Σε γήπεδο ή σε αυλή σχολείου; Τα παιδιά με αθλητικά ρούχα, η δασκάλα ή καθηγήτρια βγάζει λόγο με την βοήθεια μικροφώνου. Μια παλιά φωτογραφία χωρίς χρονολογία. «ΣΤΑΜΑΤ. Γ. ΘΥΜΑΡΑΣ/ ΚΑΥΚΑΣΟΥ 27/ & ΔΗΛΟΥ/ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ/ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ».

 

 

 

 

ΠΕΙΡΑΙΑΣ. Κορίτσια και αγόρια σε γυμναστικές επιδείξεις. «ΦΩΤΟ - ΜΟΝΤΕΡΝΟ/ ΒΑΣ. ΚΩΝΣΤ/ΤΙΝΟΥ 45/ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ».

 

 

 

 

ΠΕΙΡΑΙΑΣ. Ο τόπος αλλάζει. Το Μικρολίμανο αναπλάθεται. Ποιος το θυμάται σε παλαιότερη μορφή; Το παλαιό κέντρο - ψαροταβέρνα ΖΕΦΥΡΟΣ από την μεριά της θάλασσας.

 

 

 

 

ΠΕΙΡΑΙΑΣ. Καλημέρα, καλό Σαββατοκύριακο σε όλες/όλους από τα βάθη της καρδιάς κι από μια παλιά φωτογραφία ενός άνδρα με κοστούμι στο τότε Τουρκολίμανο!

 

 

 

 

ΠΕΙΡΑΙΑΣ/ ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑ. Να μπορούσαμε να ρωτήσουμε τις γυναίκες αυτές πώς λέγονταν και πώς περνούσαν! Ο χρόνος κράτησε μόνο το όμορφο παρουσιαστικό τους και την λεπτότητα του τρόπου που στήθηκαν μπροστά στον φακό… «ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΙΩΣΗΦΙΔΗΣ/ ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ/ ΚΥΠΡΟΥ 26 - ΤΕΡΜΑ ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ/ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ».

 

 

 

 

Λουόμενες σε ρηχά νερά. Δεν γνωρίζω σε ποια θάλασσα. Η φωτογραφία όμως τυπώθηκε στον Πειραιά δίχως χρονολογία. «Φωτο - Λουξ/ Δ. ΜΟΣΧΟΛΙΟΣ/ ΝΟΤΑΡΑ 44 ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ».

 

 

 

 

ΠΕΙΡΑΙΑΣ. Η Ακτή Μιαούλη πριν από χρόνια. Διαφημίσεις στις ταράτσες των ψηλών κτηρίων: Σιγαρέττα Καρέλια, Ζίμενς, Στακόρ, Φορντ, Μπύρα Άμστελ, εγκυκλοπαίδεια ΔΟΜΗ κ.ά.

Ας επιστρέψουμε στα παλιά με κάθε λογιών φωτογραφικές αναμνήσεις.

Ερευνά και γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης. Δημοσιογράφος - Συλλέκτης. Ανεξάρτητος ερευνητής πειραϊκής ιστορίας και λογοτεχνίας.

 

ΑΘΗΝΑ. Καρτ ποστάλ με εορταστικές ευχές προς τον Κωνσταντίνο Αίσωπο. ″Κύριε Κωστή. Επί τη εορτή σου ευχόμεθα έτη πολλά και ευτυχή, Ελένη Δημήτριος Τάκης – Πηνελόπη Δ. Παπαλεονάρδου ″. Γραμματόσημο των 2 λεπτών της αναμνηστικής έκδοσης για τα δέκα χρόνια από τους Ολυμπιακούς αγώνες του 1896 που τυπώθηκε στο Λονδίνο.

 

 

 

″Ανάμνησις από τα μπάνια του Φαλήρου″. Η ανάγκη των ανθρώπων για θαλασσινή δροσιά και αναψυχή δεν έχει χρονικούς περιορισμούς. Την διαφορά κάνει η ποιότητα της λήψης όταν διαθέτει ιδιαίτερη αισθητική απόλαυση, μεταφέρεται σε αλλιώτικο περιβάλλον, παρουσιάζει τις εκάστοτε ενδυματολογικές προτιμήσεις.

 

 

 

ΑΘΗΝΑ. Βασιλικός κήπος, τώρα Εθνικός κήπος. 26 άτομα στημένα για φωτογράφιση, χωρίς να γνωρίζουμε περισσότερα πληροφοριακά στοιχεία. Ήταν 24 Απριλίου 1935 ημέρα Τετάρτη. Ωοειδής κόκκινη σφραγίδα: «ΕΡΑΣΙΤΕΧΝΙΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑΙ/ Φωτο EVA/ ΚΑΒΑΛΛΑ».

 

 

 

ΑΘΗΝΑ. Παναθηναϊκό Στάδιο. 3 Ιουνίου 1937, ημέρα Πέμπτη. Φωτογραφικό χαρτί LEONAR.

 

 

 

ΑΤΤΙΚΗ. Αναμνήσθητε τις πρωτομαγιάτικες εξορμήσεις του κοντινού ή μακρινού παρελθόντος. ″Από την εκδρομή μας την Πρωτομαγιά του 1940 στον Κοκκιναρά″. Ήταν ημέρα Τετάρτη. Φέρτε στο νου σας το ποίημα ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ του Διονυσίου Σολωμού που μελοποίησε ο Θεοδωράκης και τις μνήμες του Σεφέρη… Φωτογραφικό χαρτί LEONAR.

 

 

 

ΑΘΗΝΑ. 80 χρόνια πριν.. Αλήθεια, πόσο βαθιά τραγικά μηνύματα μπορεί να εκπέμψει μια φαινομενικά «αδιάφορη» φωτογραφία; Ας κοιτάξουμε πρώτα τα χαμογελαστά πρόσωπα μιας τυπικής αθηναϊκής ή πειραϊκής συντροφιάς. Τίποτα δεν παραπέμπει σε κίνδυνο, σε φόβο, σε αναμονή ανεξέλεγκτων εξελίξεων. Ύστερα να διαβάσουμε την υπενθύμιση στην πίσω λευκή όψη: ″Εις τον Κήπον μας Εν ώρα Συναγερμού, τελευταία ημέρα ελεύθεροι, παρά τον σκληρόν μας αγώνα κατά των εχθρών μας.. 27 Απριλίου″. Το 1941 είναι σβησμένο για κάποιο άγνωστο λόγο. Στις 27.4.1941, Κυριακή του Θωμά, μπήκαν οι Γερμανοί στην Αθήνα. Πρώτη ημέρα κατοχής.

 

 

ΑΤΤΙΚΗ. Πύργος Βασιλίσσης. 14 Μαΐου 1944. Κορίτσια σε εκδρομικό ραχάτι… Φωτογραφικό χαρτί Velox.

 

 

 

ΑΘΗΝΑ. Ανεβαίνοντας στην Ακρόπολη. ″Για να μη ξεχάσεις το “Dousaki” που αν και τόσκασες σ’ αγαπούσε Dousy″. 26-5-44.

 

 

 

ΑΤΤΙΚΗ. Η φωτογραφία κρατάει πεισματικά την φρεσκάδα των προσώπων που ανελέητα σβήνει ο χρόνος. Μια εξόρμηση στην Πεντέλη, εννέα άτομα, τα δυο κρατάνε κομμένα λουλούδια της άνοιξης. Δευτέρα, 22 Απριλίου 1946.

 

 

 

ΑΘΗΝΑ. 6 Ιουνίου 1946. Προπύλαια Παναθηναϊκού Σταδίου. Κατασκευή από φθαρτά υλικά (γύψος) με 10+8 κίονες και δυο πλαϊνές πτέρυγες. Διάρκεια από 1906 έως 1952.

 

 

 

ΑΤΤΙΚΗ. ″Παίζοντας μπάλα σ’ ένα ξέφωτο της Βάρκιζας. Βάρκιζα 15-5-49 Τζέλλα″. Το στιγμιότυπο κατέγραψε την κίνηση του παίχτη, δεν είναι χαλασμένο το φιλμ…

 

 

 

ΑΤΤΙΚΗ. Εκδρομή στο Ζούμπερι (ή στου Ζούμπερη;). Πόσοι και πόσοι Αθηναίοι και Πειραιώτες χάρηκαν τις εξοχές του; Κυριακή 7 Μαΐου 1950.

 

 

 

ΑΤΤΙΚΗ. Πεντέλη. 29 Ιουνίου 1952. Ήταν ημέρα Κυριακή.

 

 

 

ΑΘΗΝΑ. Άγιος Γεώργιος Λυκαβηττός. Μια ημέρα γιορτής.

 

 

 

ΑΤΤΙΚΗ. Ιούνιος του 1953. Ενθύμιο στο Πεδίο του Άρεως.

 

 

 

ΑΤΤΙΚΗ. Εκδρομή στην Βάρκιζα. Ιούνιος 1953.

 

 

 

ΑΘΗΝΑ. Η γιορτή της μητέρας είναι μια φορά το χρόνο, ο ρόλος της γυναίκας-μάνας που φέρνει στον κόσμο μια ύπαρξη είναι καθημερινός, συνεπής, μεγαλειώδης. ″10 Μαΐου 1957 Ζάππειο Αλεξ. Bella″.

 

 

 

ΑΘΗΝΑ. Ακρόπολη 1959. Μέσα στις παλιές αναμνήσεις προστίθενται οι γνωριμίες κάθε είδους και για οποιονδήποτε λόγο πάνω στα πλοία που ταξίδευε ο κόσμος… Ανιαρές, ενδιαφέρουσες, αθώες, φιλικές, τυχαίες, σκόπιμες, ερωτικές, πρόσκαιρες ή με διάρκεια αυτές οι επαφές άφηναν μια γλυκιά νοσταλγία και διηγιόταν αργότερα σαν μια ευχάριστη περιπέτεια. Η στάση στον Πειραιά του υπερωκεάνιου που έκανε το δρομολόγιο από Κύπρο προς Αμερική, έγινε αφορμή να βρεθεί το όμορφο αυτό ζευγάρι στην Ακρόπολη. κάθισε σε μια πεσμένη κολόνα και ιδού το αποτέλεσμα! ″Γνωριμία στο βαπόρι. Ταξήδι από Κύπρο - Αμερική. Αφιερώνω την φωτογραφία στην αγαπημένη μου Λιζζέτα, ως ενθύμιον παντοτινό με όλη μου την καρδιά. Αλέκος. 13/6/59 ώρα 10 πρωινή″.

 

 

 

Αθήνα, καλοκαίρι κι ένας νέος άνδρας στημένος σε ένα βράχο, μας κοιτάζει από ψηλά, με φόντο την αγαπημένη μας πόλη. Δίχως χρονολογία. Χαρτί Agfa.