Ερευνά
και γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης.
Το πόσες πληροφορίες των περασμένων δεκαετιών μπορεί «να εκμαιεύσει» κάποιος από τα πρακτικά του Δημοτικού Συμβουλίου Πειραιά είναι πρόδηλο και δεν χρειάζεται να επαναλάβω.
Ερευνώντας κατά καιρούς τα δακτυλογραφημένα αντίτυπα που βρίσκονται στην συλλογή μου, κατάλοιπα από το αρχείο του Θεοφάνη Κωνσταντινίδη, σας παρουσιάζω το περιεχόμενο από το παρακάτω κείμενο.
Η έκτη συνεδρίαση της νέας δημαρχιακής αρχής που ανέλαβε καθήκοντα στις 24 Ιουνίου 1959 έγινε στην αίθουσα συνεδριάσεων του Κεντρικού Δημοτικού Καταστήματος στις 4 Σεπτεμβρίου 1959. Ήταν ημέρα Παρασκευή. Παρόντες 25 σύμβουλοι από του 31. Πρόεδρος ο Νικόλαος Μάρουγκας. Γραμματέας ο Εμμανουήλ Ρουσσάκης. Μετείχε ο δήμαρχος Παύλος Γ. Ντεντιδάκης (1895-1970).
Στις 16 Αυγούστου 1959 καταργήθηκε το δεκάλεπτο και το πεντάλεπτο υπέρ του Δήμου (είχαν επιβληθεί δυνάμει του Ν.Δ. 3033 και Ν.Δ. 3777 αντίστοιχα). Από τις εισπράξεις θα μπορούσαν να γίνουν πολλά από τα έργα οδοποιίας. Σε ισορροπία το Υπουργείο Δημοσίων Έργων με δαπάνες του θα βοηθήσει να γίνουν αντιπλημμυρικά έργα: εκβάθυνση δια μηχανημάτων της κοίτης του ρεύματος «Καναπιτσερί» με ταχύ ρυθμό. Έτσι θα εξασφαλίσει από τις πλημμύρες του χειμώνα τις συνοικίες Καραβά και Παλαιά Κοκκινιά. Στο μέλλον προβλέπεται η επιχωμάτωση του ρεύματος αφού πρώτα γίνει ο αποχετευτικός αγωγός. Συνεχίζονται να κατασκευάζονται αντιπλημμυρικοί τάφροι στον Κορυδαλλό και Αιγάλεω. Λίαν προσεχώς θα εκτελεστεί το δίκτυο ομβρίων στα Καμίνια Απόλλωνα και Δηλαβέρη. «Αι ανάγκαι της πόλεώς μας από απόψεως στοιχειωδών τεχνικών έργων οδοποιίας, εξωραϊστικών έργων, διανοίξεως οδών εις τα πλείστα σημεία της πόλεως, ένθα παλαιά προεξέχοντα κτίσματα εμποδίζουν την κυκλοφορίαν, αι ανάγκαι ολοκληρώσεως της υδρεύσεως και του ηλεκτροφωτισμού της πόλεως, ως και η ανανέωσις του τροχαίου υλικού καθαριότητος, είναι ζητήματα επιτακτικής λύσεως και φύσεως και χρήζουν αμέσου επεμβάσεως εκ μέρους ημών».
Η κυβέρνηση με το Νόμο 3777/57 βοήθησε τους τρεις μεγάλους δήμους παραχωρώντας τους το 75% του προϊόντος του συμπληρωματικού αναλογικού φόρου επί του εισοδήματος των οικοδομών (Ν.Δ. 3323/55) που για το 1958 υπολογίστηκε σε 55.000.000 δραχμές. Το 40% έλαβε η Αθήνα, το 25% η Θεσσαλονίκη και μόνο το 10% ο Πειραιάς που με την απελευθέρωση βρέθηκε προ ερειπίων «υπό τα οποία ακόμα στενάζει η πόλις» και από άποψη πληθυσμού είναι αναλογικά μεγάλος.
Η Η.Ε.Μ. θα εγκαταλείψει τον Δεκέμβριο τις τροχιοδρομικές γραμμές 17 και 18. Αν οι γραμμές που θα αντικατασταθούν με λεωφορεία δοθούν στον δήμο προς εκμετάλλευση, υπολογίζεται ότι θα καλυφθεί μέρος της απώλειας του δεκαλέπτου.
Οι υπηρεσίες του δήμου είναι εγκατεσπαρμένες τήδε κακείσε και δεν μπορεί να γίνει παρακολούθηση των λειτουργιών του. Να γίνει δημοπρασία για να βρεθεί νέο οίκημα, το «Ωρολόγιον» θα χρησιμοποιείται μόνο για υποδοχές ξένων και για τα συμβούλια. Το ενοίκιο θα δίνεται από το Ταχυδρομικό Μέγαρο, που μόλις το επιστρέψουν «οι βραχμάνες του Υπουργείου» από τις άδειές τους, λάβουν απόφαση να υπογράψουν σύμβαση να το ενοικιάσει ο δήμος πάλι στο κράτος αλλά με πιο συμφέροντες όρους. Η σύμβαση για την υπογραφή ίδρυσης εργοστασίου απορριμμάτων θα συζητηθεί σύντομα είπε μεταξύ άλλων ο δήμαρχος.
Ο δημοτικός σύμβουλος Λουκάς Στυλ. Μάτσας πρότεινε να λάβει ο Ολυμπιακός το μετάλλιο της πόλης του Πειραιώς στις 12.9.1959, παραμονή του αγώνα του για το κύπελλο Ευρώπης με την Μίλαν αφού φέτος κατέκτησε το Κύπελλο Ελλάδος και ανακηρύχτηκε πρωταθλητής της χώρας για έκτη συνεχή φορά.
Όσον αφορά στο δεκάλεπτο, με απόφαση 286/12.9.1956 του Δ.Σ. επέβαλε ο δήμος την είσπραξή του στις λεωφορειακές γραμμές Πειραιώς. Σε συνεννόηση με τα αρμόδια υπουργεία έγινε πράξη μετά από 7 μήνες, στα μέσα Απριλίου 1957. Τότε εισπράχτηκαν 1.815.000 δραχμές. Στα 1958 έλαβε 3.617.000. Με αυτά τα χρήματα (τα συγκέντρωνε το Ταμείο των Μονίμων Οδοστρωμάτων) έγιναν αρκετές κατασκευές οδών (Ρετσίνα, Λακωνίας, περιμετρική πλατείας Καρπάθου, τμήμα της Ήβης κ.λ.π.). «Ο Δήμος Πειραιώς ασφυκτιά και θα αποθάνη εάν δεν έλθη το Κράτος και πάλιν αρωγόν δια να τον ενισχύση».
Η κακή κατάσταση στις συνοικίες λόγω μη ασφαλτόστρωσης των οδών, μη ύπαρξης υπονόμων, ύδρευσης, φωτισμού, επέφερε την διαμαρτυρία των κατοίκων της Παλαιάς Κοκκινιάς, του Αγίου Δημητρίου και της Υπαπαντής. «Είναι το δεύτερον κρούσμα το οποίον παρουσιάζεται εις το Πειραιά, δια του οποίου απειλείται ο διαχωρισμός των εν λόγω συνοικιών από τον Δήμον». Οι απόψεις του τοπικού συλλόγου Η ΠΡΟΟΔΟΣ της Υπαπαντής Ταμπουρίων ήταν σωστές, ο σύμβουλος Κατσιβαρδάκος είναι κάτοικος της περιοχής εκείνης. «Η εν λόγω περιοχή ευρίσκεται εις αθλιεστάτην, εις πρωτόγονον κατάστασιν. Εάν μεταβήτε και θελήσετε να διέλθητε την οδόν Θερμοπυλών, θα ίδητε ότι δεν ημπορείτε να διέλθητε ούτε με τα πόδια».
Επί της δημαρχίας Σαπουνάκη είχε ζητηθεί το ίδιο από το Χατζηκυριάκειο.
Μικρή αναφορά έγινε για τα έργα του Ο.Λ.Π. στο Φαληρικό Δέλτα. Κάποια σχέδια για προβλήτα, εγκαταστάσεις. Ο Ιωάννης Μητρόπουλος έλειπε σε άδεια και έτσι η συζήτηση δεν είχε μάκρος. Επανήλθε όμως αργότερα ο Βασίλειος Κατσιβαρδάκος πιστεύοντας ακράδαντα ότι αν κατασκευαστεί αυτή η αποβάθρα «συν τω χρόνω θα γίνη λιμήν». Είναι πιο εύκολο από εκεί ο πλοίαρχος να αποβιβάσει τους επιβάτες. «Εάν λοιπόν, συμβή αυτό και μετά τας υψηλάς προσωπικότητας πλευρίση το σκάφος με τους περιηγητάς, τότε τι θα γίνη; Ο λιμήν μας νεκρούται. Ήδη, μετά την καταστροφήν του 1944, οπότε η πόλις του Πειραιώς εξεκενώθη κι εξεκενώθη από τους Πειραιώτας εκείνους, οι οποίοι ημπορούσαν να δώσουν μιαν κίνησιν εις την πόλιν μας και οι οποίοι έγιναν κάτοικοι των Αθηνών, η πόλις υπέπεσεν εις μαρασμόν. Εάν και ο λιμήν του Πειραιώς μάς ξεφύγη από τα χέρια και μεταφερθή εις το Φαληρικό Δέλτα να είσθε βέβαιοι ότι η πόλις μας θα νοιώση νέον μαρασμόν, χειρότερον του πρώτου. Και τότε το υπέροχον Πασαλιμάνι μας, εις το οποίον ημπορούν να γίνωνται αι επιβιβάσεις και αι αποβιβάσεις των υψηλών προσώπων, των περιηγητών και γενικά πάσα επιβατική κίνησις, θα μείνη νεκρόν. Το Πασαλιμάνι αυτό το οποίον θαυμάζουν οι Έλληνες και οι ξένοι».
Πριν αναλάβει τα καθήκοντά του ο Ντεντιδάκης κλήθηκε μεταξύ άλλων σε σύσκεψη στο ΕΒΕΠ για να συζητηθεί η ανεύρεση χώρου στέγασης της Βιομηχανικής Σχολής που θα κατέβαινε από την Αθήνα. Ζητήθηκε από τον δήμο να παραχωρηθεί οίκημα. «Όπως είναι γνωστόν, ο Δήμος δεν έχει ίδιον οίκημα δια τον εαυτόν του». Είχε προταθεί το σχολείο του Προμηθέα, όμως το οίκημα δεν ανήκε στον δήμο και στέγαζε ήδη δυο σχολεία. Έγινε υπόδειξη να ενοικιάσουν κάποιο κτήριο. Υπέδειξαν το εξαώροφο ακίνητο Βιτόγιαννη και Διάκου της γωνίας Κολοκοτρώνη και Σωτήρος, που τότε ήταν ελεύθερο. Οι αίθουσες ήταν μικρές και δεν είχαν αυλή. Έψαχναν κάπου στο κέντρο. Αναφέρθηκε και η «Μάντρα του Σκυλίτση» που ανήκε στο Ν.Α.Τ. Ούτε η πρώην οικία Σπυράκη πίσω από την Αγία Αικατερίνη είχε τύχη.
Έγινε πάλι νύξη για να βρεθεί λύση, ο δήμαρχος δέχτηκε τον Κοτσιόπουλο (βιομήχανο, μέλος Δ.Σ. της σχολής), τον Δημήτριο Κουμς (πρόεδρο του Ε.Σ.Π.), τον Σπυρίδωνα Μπρούσκαρη (τέως πρόεδρος του ΕΒΕΠ, είχε αναλάβει ο Νικόλαος Δρίτσας) και τον Λεβέντη (πρόεδρο του Χρηματιστηρίου Εμπορευμάτων Πειραιώς) όμως ήταν αδύνατον να σκεφτεί κάτι άλλο.
«Πάντως πρέπει η Σχολή να κατέλθη εις τον Πειραιά» είπε ο Μάρουγκας. Σε αυτό συμφώνησαν όλοι.
Ο Δήμος με το άρθρο 214 του Δ.Κ.Κ. μπορεί να συμμετέχει σε επιχειρήσεις ή μόνος ή σε συνεργασία με άλλες ιδιωτικές εταιρείες. Μπορεί να αναλάβει λεωφορειακές γραμμές ή να συμβάλλει στην ανέγερση και εκμετάλλευση του Τουριστικού Ξενοδοχείου Πειραιώς.
ΠΑΠΑΝΤΩΝΑΚΟΣ: «Έχω την πληροφορίαν, δεν ξέρω εάν είναι αληθές, ότι μέχρι της ημέρας καθ’ ην ανέλαβεν ο κ. Λεούσης, δεν εγνώριζεν ο προηγούμενος Δήμαρχος πόσα χρήματα είχαν βεβαιωθή από το 10λεπτον και το 5λεπτον, τα δε χρήματα αυτά παρέμεναν ″παγωμένα″ εις τας Τραπέζας, εις πίστωσιν του Δήμου Πειραιώς, χωρίς να χρησιμοποιηθούν»… Υπάρχει το πενταετές σχέδιο, πρέπει να γίνουν έργα οποιασδήποτε μορφής, γιατί όποια και να είναι θα αξιοποιήσουν τον Πειραιά και θα αυξήσουν τη περιουσία του. «Θέλω να σας μεταφέρω την δραματικήν φωνήν των συνδημοτών μας της Καλλιπόλεως. Οι άνθρωποι αυτοί πραγματικά υποφέρουν από τα κουνούπια. Είχα την ατυχία να ίδω πολλούς δημότας οι οποίοι μου κατέδειξαν το σώμα των. Ομολογώ ότι εντράπηκα διότι εις τον 20ον αιώνα είναι δυνατόν να υποφέρουν άνθρωποι κατ’ αυτόν τον τρόπον. Είδα τα σώματά των, τα οποία ήσαν κυριολεκτικώς κεντημένα από τα τσιμπήματα των κουνουπιών. Έφθασαν δε πολλοί να μου είπουν ότι αι γυναίκες των και αι αδελφαί των κοντεύουν να γίνουν νευρασθενείς, διότι την νύκτα δεν κάνουν τίποτε άλλο παρά να ασχολούνται με κουνούπια». Το θέμα πρέπει να εξεταστεί ευρύτερα με μια επιτροπή από σύμβουλους που μένουν στην Καλλίπολη με πρόεδρο τον δήμαρχο και που προτείνει να συμμετέχει και ο στρατηγός Ρεβύθης που ήταν πρόεδρος συλλόγου ειδικού για την καταπολέμηση των κωνώπων. «Σκεφθείτε, Κύριοι, χρειάζεται στρατηγόν ή εκστρατεία η οποία πρέπει να γίνη!» [Ο Ρεβύθης ήταν στο Ρούπελ] Εκτός τους παραπάνω ο Παπαντωνάκος πρότεινε και τον Ιωάννου «ο οποίος διατηρεί καφενείον εις την κεντρικήν πλατείαν και ο οποίος θα δύναται να πληροφορήση τους κατοίκους … ». Ένα ελικόπτερο είχε ψεκάσει την περιοχή πριν δύο χρόνια και η κατάσταση είχε αμβλυνθεί. Η αιτία αποδινόταν στο ανύπαρκτο αποχετευτικό δίκτυο. Το ίδιο θέμα για την Καλλίπολλη είχε θίξει ο Λουκάς Μάτσας άλλη φορά.
Ο Βαρούνης πήρε το λόγο. Επαναλαμβάνει τα θέματα συζήτησης και συμφωνεί στο να αναλαμβάνει ο δήμος την οδοποιία. Οι τροχιοδρομικοί και αυτοκινητιστές της Η.Ε.Μ. προτιμούν να εργαστούν για λογαριασμό του δήμου παρά για τους λεωφορειούχους «όπου το καθεστώς της εργασίας είναι πολύ δύσκολον δια τους υπαλλήλους». Τα κέρδη να μπουν στο πτωχό ταμείο του δήμου κι όχι στις τσέπες των λεωφορειούχων. Είχαν υπογραφεί δυο συμβάσεις μεταξύ κράτους και Η.Ε.Μ. Η πρώτη, 27.8.1957, παρείχε το δικαίωμα στο κράτος να δημιουργήσει στους δήμους δημοτική επιχείρηση εκμετάλλευσης των γραμμών που καταργούνται. Η δεύτερη, συμπληρωματική, του 1959 καθόριζε τον ανάδοχο και τα ζητήματα που θα προκύψουν με το νέο καθεστώς.
Οι ανάγκες της πόλης είναι μεγάλες. Όποιος γυρίσει στις συνοικίες θα βρει συνθήκες 100 ετών πριν. Καμιά υπόσχεση δεν έγινε για δρόμους, πλατείες, παιδικές χαρές. Χρειάζονται χρήματα. «Όλοι μας πιστεύω ότι θέλομεν ο Πειραιεύς να γίνη μια από τας ωραιοτέρας πόλεις». Υπάρχουν δρόμοι αδιάβατοι που τον χειμώνα είναι γεμάτοι λάσπες και νερά και το καλοκαίρι πλουτίζουν τα σπίτια από το πρωί μέχρι το βράδυ με οκάδες σκόνη. Το ενδιαφέρον να στραφεί σε ολόκληρο τον Πειραιά και οι προτάσεις να περιλαμβάνουν όλη την πόλη, όχι ορισμένα σημεία της. Να μην στρέφονται οι προσπάθειες στο κέντρο, στην βιτρίνα της πόλης και τριγύρω να στρώνεται με πέτρες κανένας δρόμος ή να ξύνεται για να ισοπεδωθεί. Να δοθεί σημασία εκεί που μένει ο περισσότερος κόσμος, δηλαδή στις συνοικίες που ζει ένα δράμα. Αφού λοιπόν χάθηκε η εισφορά του δεκαλέπτου, ας πάρει ο δήμος την εκμετάλλευση των δυο γραμμών. [Η Αθήνα διεκδικούσε πέντε λεωφορειακές γραμμές]
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ: Η αυτοδιοίκηση βάλλεται συνεχώς, η κυβέρνηση, εκείνη που έλεγε ότι είναι η θεμελιωτής της, που είχε δώσει το δεκάλεπτο πριν δυο χρόνια, τώρα το κόβει. [Τον διέκοψε ο Μάρουγκας, να μην είναι εναντίον της κυβέρνησης, να περιοριστεί στα δημοτικά προβλήματα]. Τα έσοδα του δήμου σε σχέση με του κράτους προπολεμικά ήταν 1 προς 7. Το 1959 ήταν 1 προς 17. Τότε είχε 167 εκατομμύρια προϋπολογισμό από τα οποία τα 54 προήρχοντο από τα διαπύλια, στα 1959 έχει 45. Πού είναι η μέριμνα του κράτους; [Πάλι φωνές, θόρυβος, κωδωνοκρουσίες …]. Με το δεκάλεπτο χάνεται η κατασκευή των οδών. Πολλές συνοικίες «είναι σαν χωριά της μαύρης Αφρικής!». Η μοίρα κυνηγά τον Πειραιά, βομβαρδισμοί, οικονομικές καταστροφές κλπ. «Διατί αι Αθήναι προβαδίζουν συνεχώς και ο Πειραιεύς μένει οπίσω».
«Προ καιρού, ως θα ενθυμείσθε οι παλαιότεροι, είχομεν μίαν αντιδικίαν με το Κράτος ως προς το Ταχυδρομείον. Η υπόθεσις έφθασε μέχρι τον Άρειον Πάγον, εκερδήθη εν τέλει, και τώρα είναι εις χείρας του κ. Δημάρχου να διαπραγματευθή αν θα μείνη το δημόσιον εις το Μέγαρον αυτό και τι πόσον θα πληρώνη». Σε ιδιαίτερη συνεδρίαση να ασχοληθεί το σώμα με το οικονομικό πρόβλημα του δήμου.
ΣΙΒΡΗΣ: Πληροφορεί ότι στην Ρόδο υπάρχει δημοτική συγκοινωνία και εφιστά την προσοχή για τα προβλήματα των συνοικιών. Κατοικεί στο Χατζηκυριάκειο. Η μάντρα του Χατζηκυριάκειου έχει καταντήσει τόπος απορριμμάτων των περιοίκων. Δεν υπάρχει δρόμος που να συνδέει το Χατζηκυριάκειο με την Καλλίπολη αν και η απόσταση μεταξύ τους δεν είναι παραπάνω από 500 μέτρα. Για να πάει κανείς πρέπει να κάνει κύκλους, Χατζηκυριάκειο - Πειραϊκή - Καλλίπολη ή Χατζηκυριάκειο - Βρυώνη - Καλλίπολη. Υπάρχει τόση ακαταστασία στο οδικό δίκτυο ώστε είναι αδύνατο να καθορίσουν ποιους δρόμους να φτιάξει ο δήμος.
Ο δήμαρχος απάντησε ότι πήγε στο Χατζηκυριάκειο και το είδε. Η οδός που το ενώνει με την Καλλίπολη είναι η Κλεισόβης. Για να γίνει χρειάζεται 1.200.000 δραχμές. Τέτοιο έργο δεν αναλαμβάνει ο δήμος αφού δεν έχει στο ταμείο τα χρήματα. Με τις τεχνικές υπηρεσίες περιέρχεται τις συνοικίες, βλέπει και κατατάσσει κατά κατηγορίας τους δρόμους ώστε να διευκολύνει τους κατοίκους.
ΓΑΡΟΥΦΑΛΑΚΗΣ: Στα 1957 έγινε σύσκεψη για το ζήτημα της προβλήτας του Φαλήρου. Οι Αθηναίοι προσπαθούν να μεταφέρουν τον λιμένα εκεί για να είναι σε πιο κοντινή απόσταση. Διέθεσαν 25 εκατομμύρια. «Δεν προορίζεται δια τους υψηλούς ξένους, αλλά δια τα υψηλά πλοία, δια τα πλοία εκείνα τα οποία αφήνουν την δραχμήν των εις τον Πειραιά και τα οποία θα εκμεταλλεύωνται κατόπιν οι Αθηναίοι». [Έχει συσταθεί μια επιτροπή σχέσεων για αυτό που θα αποφανθεί, απάντησε ο πρόεδρος]. «Προχθές ήμην εις τον λόφον του Βώκου. Είδα μιαν κατάστασιν που ούτε λέγεται, ούτε μπορεί κανείς να φαντασθή ότι ζουν άνθρωποι εκεί πάνω. Στερούνται ακόμη και της συγκοινωνίας. Ανέβηκα επάνω και παρ’ όλον που είμαι εργάτης, ήμην υποχρεωμένος να σταθώ δια να αναπνεύσω». [Για να φθάσει το αυτοκίνητο στο λόφο του Βώκου «Έχομε λάβει τα μέτρα μας», λέει ο δήμαρχος]
ΣΑΚΑΛΗΣ: Μιλάει για τρίτη φορά απόψε. Αναφέρθηκε στον Κώδικα, δεν είναι δυνατόν να μην αναφέρεται η κυβέρνηση όταν από αυτήν εξαρτώνται οι πόροι που δίνονται στους δήμους ή αφαιρούνται από αυτούς. Συνεχίζει με την Καλλίπολη. Ήταν βουλευτής όταν έγινε ο ψεκασμός στα 1953 ή 1954. Πολλοί κάτοικοι είναι πρόθυμοι να συμβάλλουν στα έξοδα καταπολέμησης των κουνουπιών. Στα οικονομικά, ο νόμος 3777 δεν υπήρξε σωτήριος για την τοπική αυτοδιοίκηση. «Δεν υπάρχει πεντάρα τσακιστή δια να γίνουν έργα!». 700.000 δραχμές χρειάζονται το μήνα μόνο για του μισθούς.
ΦΡΑΓΚΟΥΛΗΣ: Με στοιχεία των οικονομικών υπηρεσιών και με τα πεπραγμένα του Σαπουνάκη που διανεμήθηκαν κατά το τρίμηνο 1.4.55 έως 31.6.55 διατέθηκαν 1.205.936 για έργα. Από 1.7.55 έως 31.12.56, 4.350.099 δρχ. Από 1.1.57 έως 31.12.57, 2.808.343 δρχ. Σύνολο 8.364.375 δρχ. συν 3.344.941 δρχ. το 1958, δηλαδή 11.709.323 δρχ. Εκτός από αυτά πλήρωσε ο δήμος σε τοκοχρεωλύσια, του δανείου του παλαιού των 4 εκατομμυρίων και των 15 εκ. του Ανδριανόπουλου, 8.861.181 δρχ. Επομένως 21 εκ. σε έργα. Ποιος άλλος δήμαρχος σε μια τετραετία έδωσε τόσα πολλά για έργα; Επενέβη ο Φιλιππάκος, δεν είναι έργα τα ποσά αποπληρωμής. Ο Μάτσας έκανε μια ερώτηση που προκάλεσε θόρυβο, «Περισσότερα έργα εκάματε ή ψηφίσματα;». «Κύριε Μάτσα, να είσθε πιο σοβαρός ενώπιον του Δ.Σ., διότι εγώ δεν προεκάλεσα κανένα. Αναφέρομαι εις αριθμούς και παρακαλώ οποιονδήποτε να με διαψεύση». «Παρεκάλεσα να μη παρελθοντολογούμε … » έκλεισε ο Μάρουγκας.
Ο Φραγκούλης τόνισε ότι στα 1958 το Υπουργείο υποχρέωσε να υπάρχει ειδικό κεφάλαιο για τα έργα του δεκάλεπτου και άλλο για τα έργα που θα γίνονταν από τον προϋπολογισμό. Κατά την σύνταξη του προϋπολογισμού 1959 που συντάχτηκε επί δημαρχίας Λεούση, αυτό δεν έγινε, έδωσε δηλαδή το Υπουργείο την ευχέρεια να χρησιμοποιήσει ο δήμος τα χρήματα του 10λεπτου κάπως πιο ελεύθερα.
ΖΗΛΑΚΟΣ: Πιστεύει ότι με την εκτέλεση των έργων από το Ταμείο Μονίμων Οδοστρωμάτων το οποίο και θα εισπράττει τα ποσά, είναι πιθανόν να γίνουν πολύ περισσότερα στον Πειραιά, τούτο θα εξαρτηθεί από την πολιτική επιρροή και την πίεση στους αρμόδιους. Αν όμως δεν δοθούν χρήματα για έργα όπως συνέβη με την στέρηση των διαπυλίων, τότε το Δ.Σ. να διακηρύξει με στεντόρεια φωνή ότι δεν μπορεί να στερηθούν οι δήμοι από τα έσοδά τους. Η εκμετάλλευση από τον δήμο της γραμμής Αγίου Βασιλείου και Φαλήρου στα χέρια ανθρώπων που θα έχουν την έφεση, την θέληση, την διάθεση θα απέδιδε και θα αύξαναν να έσοδα. Η στέγαση σε ενοικιασμένο χώρο των υπηρεσιών να είναι προσωρινή, να καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να αποκτηθεί ιδιόκτητο μέγαρο. «Δεν νοείται πόλις, δεν νοείται Πειραιεύς, ο οποίος αποτελεί την καρδίαν και τον πνεύμονα της Ελλάδος, να εμφανίζη την κατάστασιν αυτήν του Δημοτικού του Μεγάρου. Οφείλει να έχη μέγαρον καλλιμάρμαρον και μεγαλοπρεπές, το οποίον θα ατενίζουν οι εισερχόμενοι εις την πόλιν». Πρέπει να βρεθούν πόροι μέσω ενός τοκοχρεωλυτικού δανείου που θα πληρώνεται από την τεράστια οικονομία που θα προκύψει μέσω κατάργησης τηλεφώνων, φωτισμού και άλλων δαπανών.
ΛΙΑΚΑΚΟΣ: Το 10λεπτο και το 5λεπτο πρέπει να διαχειρίζεται από τον δήμο. Όταν το εισέπραττε έγιναν έργα, όπως η οδός Λακωνίας (πραγματοποιήθηκε) και η Έβρου - Χαϊδαρίου (συνεχίζεται ακόμα). Στην απομακρυσμένη αυτή περιοχή οι κάτοικοι προκειμένου να πάνε στην εργασία τους ήθελαν 20 λεπτά περπάτημα. Ο Λιακάκος κατοικεί στην περιοχή από μικρό παιδί, μόνο η οδός Δογάνη έχει φτιαχτεί. «Κατά συνέπειαν, δικαίως οι κάτοικοι αυτοί ευρίσκονται εν αγανακτήσει».
ΦΙΛΙΠΠΑΚΟΣ: Παρεμβατισμό της κυβέρνησης δεν βλέπει. Επιθυμία είναι να παραμείνουν και το 10λεπτο και το 5λεπτο. Όταν ο Ντεντιδάκης ήταν υπουργός Δημοσίων Έργων είχε κάνει την πρώτη κίνηση να κατασκευαστεί η Λεωφόρος Χατζηκυριακού και η περιφερειακή από Λεωφόρο Φρεαττύδος μέχρι Σχολή Δοκίμων. Να γίνουν έργα είτε από τον δήμο είτε από την κυβέρνηση. Για την οδοποιία και συγκοινωνία στον λόφο Βώκου που είναι μεγάλο πρόβλημα, πρέπει να δοθεί ενδιαφέρον. «Ειδικώς, θα περεκάλουν δια την συγκοινωνίαν, διότι είναι αμαρτία να ταλαιπωρούνται οι κάτοικοι, επί ημίσειαν ώραν και πλέον δια να φθάσουν εις το αυτοκίνητον, ενώ το θέμα αυτό θα ημπορούσε να λυθή είτε εκ των αυτοκινήτων τα οποία εκτελούν την συγκοινωνίαν του Προφήτου Ηλιού, (ίσως δε αυτά να είναι και κάπως καταλληλότερα, διότι η κατασκευή των είναι δι’ ανωμάλους δρόμους) είτε δι’ άλλου τρόπου». [Ο δήμαρχος είπε ότι θα ζητήσει έγκριση πιστώσεων για εκτέλεση έργων λίαν απαραιτήτων, δηλαδή για εκβραχισμούς και διαμορφώσεις οδών]
ΛΕΟΥΣΗΣ: «Όταν Κύριοι, ο τεχνητός ήλιος του μεσονυκτίου θα καταυγάζη τα σκότη επί της γης, όταν η λίμνη του Μαραθώνος θα δροσίζη κάθε γωνιάν της Αττικής, όταν το οδικόν δίκτυον του Πειραιώς θα έχη ολοκληρωθή, πρέπει Δήμοι να μη υπάρχουν! Αυτή η εντύπωσις εδημιουργήθη, εκ των όσων ελέχθησαν απόψε.. Δυστυχώς, όμως, κανένα από αυτά δεν πρόκειται να γίνη». Δεν ενδιαφέρει τον κάτοικο της ακραίας συνοικίας εάν το έργο γίνει από το δήμο ή από το Υπουργείο Δημοσίων Έργων. Όσα χρήματα και να λάβει ο δήμος, λόγω των γνωστών διατυπώσεων θα χρειαστούν τουλάχιστον οκτώ μήνες για να ξεκινήσουν έργα.
«Ο Ναός ″Ρόδον το Αμάραντον″, ο οποίος εκτίσθη προχείρως σε μία παράγκαν, εξυπηρετεί ανάγκην της συνοικίας αυτής και εάν τυπικώς ο Δήμος, δι’ ωρισμένους λόγους, δεν ηδυνήθη να δώση το παραχωρητήριον εις την Εκκλησιαστικήν Επιτροπήν, τούτο δεν θα είπη ότι σήμερον πρέπει να το αμελή η παρούσα Δημοτική Αρχή. Δεν είναι δυνατόν οι εκκλησιαζόμενοι της Πειραϊκής περιφερείας ″Ρόδον το Αμάραντον″ να έρχωνται εις τον λιμένα να εκκλησιάζωνται εις την Ζωοδόχον Πηγήν».
Για την στέγαση της Βιομηχανικής Σχολής προτείνει τον χώρο πίσω από το σχολείο, όπου ήταν παλαιότερα η διλοχία. Η παρουσία στρατιωτικού λόχου μέσα στον Πειραιά δεν είναι απαραίτητη. [Ο δήμαρχος λέει ότι η διλοχία δεν παραχωρείται από το Υπουργείο Εθνικής Αμύνης. Η Σχολή ζητάει την διλοχία αλλά και το δημοτικό σχολείο ώστε να έχει κήπο μπροστά της. Είχε υποδειχτεί να καταληφθεί η οδός Δεληγιώργη και να μείνει η πλατεία.
Οι ανασκαφές στην Γεωργίου και Φίλωνος γίνονται νύχτα. Ο Λεούσης ρώτησε αν ο δήμαρχος είναι γνώστης των εκάστοτε αποκαλυπτομένων αρχαιοτήτων. Φοβάται ότι τα αρχαία μπορούσαν να μεταφέρονται στην Αθήνα και να μην βρίσκονται στο έλεγχό τους. Ο δήμαρχος παρακολουθεί την υπόθεση «Μου κάμει κατάπληξιν, διότι επί κεφαλής του συνεργείου είναι ένας πρώην Μηχανικός του Υπουργείου Δημοσίων Έργων ο οποίος όταν ήμην Υπουργός, είχεν τιμηθή δι’ ευφήμου μνείας. Έχει δε ένα σεβασμόν και μίαν εκτίμησιν απεριόριστον προς το πρόσωπόν μου. Έρχεται κάθε δύο ημέρας εις το Δημαρχείον και μου αναφέρει: ″Ευρήκαμεν αυτά τα νομίσματα. Ευρήκαμεν αυτό το πράγμα″. Σας λέγω ότι δεν μου έχει αναφέρει ει μη μόνον την ανεύρεσιν 16-20 νομισμάτων μεταλλικών, τα οποία είναι του 4ου αιώνος και του 5ου αιώνος, και μιας μαρμαρίνης στήλης, η οποία ήλπιζαν ότι είναι επιγραφή αλλά δυστυχώς δεν έχει». Ο Βασιλακάκης έκανε μια μελέτη άκρως προσαρμοσμένη στις ανάγκες της πόλης. Αφορούσε στην εμφάνιση της πόλης κατόπιν του καθορισμού των οικοδομικών υψών.
ΛΑΜΠΡΙΝΑΚΟΣ: Επαναλαμβάνει τα θέματα της ημερήσιας διάταξης λέγοντας την γνώμη του. Να κατασκευαστεί η οδός Ψαρρών από την Αγχιάλου μέχρι την Πέτρου Ράλλη «μετά υπονόμων δια να την χρησιμοποιήσουν δια συγκοινωνιακόν κόμβον»
Οι συζητήσεις που ακολούθησαν δεν είχαν ενημερωτικό περιεχόμενο, απλά έγιναν διευκρινίσεις και εκφράστηκαν παρεμφερείς απόψεις … Ο Παπαντωνάκος είπε κάτι που έθιξε αρκετούς: «Άλλωστε, νομίζω ότι έχω δικαίωμα να το λέγω, μεταξύ των ολίγων, αυτό το πράγμα, διότι είμαι γέννημα-θρέμμα του Πειραιώς … ».
(Φωνές, θόρυβος, κωδωνοκρουσίες).
Ζηλάκος: «Αυτό είναι απαράδεκτον. Διότι και ημείς οι οποίοι δεν εγεννήθημεν εις τον Πειραιά, τον αγαπούμε, περισσότερον ίσως από εκείνους οι οποίοι εγεννήθησαν εδώ».
Παπαντωνάκος: «Και εγώ νομίζω ότι αυτοί οι οποίοι εγεννήθησαν εις τον Πειραιά, τον αγαπούν ακόμη περισσότερον. Αυτή είναι η γνώμη μου. Ημπορεί να υπάρχουν και εξαιρέσεις, αλλά είναι φυσικόν, ένας άνθρωπος ο οποίος εγεννήθη εις τον Πειραιά να τον αγαπά περισσότερον».
Μάρουγκας: «Όχι, διότι πολλοί γηγενείς έχουν πάει εις τας Αθήνας».
Παπαντωνάκος: «Αυτή είναι άλλη περίπτωσις».
Ο Ο.Λ.Π. κερδίζει τεράστια ποσά ενώ ο δήμος εισπράττει ελάχιστα. Σε αντίθεση εκείνων που βλέπουν ότι είναι δημιουργικός, άλλοι λένε ότι καταστράφηκε το λιμάνι, γιατί μίκρυνε η λιμενική επιφάνεια.
Τελικά εγκρίθηκαν τα παρακάτω:
-Παράκληση προς την κυβέρνηση να ανατεθεί στον δήμο η εκμετάλλευση των εγκαταλειμμένων από την Η.Ε.Μ. τον προσεχή Δεκέμβρη 1959 συγκοινωνιακών γραμμών 17 και 18 του Πειραιά.
-Παράκληση προς την κυβέρνηση, αν δεν είναι δυνατή η επαναφορά του 10λεπτου τέλους, να εγκρίνει χρηματοδότηση του δήμου 4 εκατομμυρίων δραχμών ετησίως από το Ταμείο Μονίμων Οδοστρωμάτων (ίσο προς το ετήσιο ποσό του καταργηθέντος τέλους επί των εισιτηρίων των λεωφορείων αστικής συγκοινωνίας) για την εκτέλεση έργων οδοποιίας.
ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΔΙΑΤΑΞΗ
-Απόφαση 203. Το Σώμα ενέκρινε στους κληρονόμους του αποβιώσαντος τέως εφημερίου του μη ενοριακού ναού του δημοτικού νεκροταφείου Χαραλάμπη Νικ. Σταυρόπουλου, την χορήγηση των αποδοχών που δικαιούταν να λάβει από την ημέρα της κρίσεώς του ως ανικάνου και αποχώρησε από την υπηρεσία μέχρι την ημέρα του θανάτου του.
-Απόφαση 204. Το Σώμα εγκρίνει την χορήγηση εφ’ άπαξ επιδόματος αεροθεραπείας εκ δραχμών 500 για την θερινή περίοδο 1959 σε διάφορους φυματικούς συνταξιούχους του δήμου.
-Απόφαση 205. Το Σώμα εγκρίνει την υπ’ αριθ. 3/22.4.59 πράξη της Εφορευτικής Επιτροπής της Δημοτικής Φιλαρμονικής Πειραιώς περί αναμορφώσεως του προϋπολογισμού της Δ.Φ.Π. οικονομικού έτους 1959.
-Απόφαση 206. Το Σώμα εγκρίνει πίστωση από τον προϋπολογισμό δραχ. 1.186, 60 στον Παναγιώτη Νασιάκο για την κατασκευή αντερεισμάτων που έκανε στο κηπάριο που βρίσκεται στις διασταυρώσεις των οδών Ζέας και Σκυλίτση, προς πρόληψη κατολισθήσεως του εδάφους.
-Απόφαση 207. Το Σώμα εγκρίνει τις δωρεάν εκκενώσεις βόθρων των οικιών διαφόρων απόρων δημοτών (είχαν δελτία απορίας από το Κέντρο Κοινωνικής Προνοίας) για τον Ιούλιο Αύγουστο 1959.
-Απόφαση 208. Το Σώμα εγκρίνει δωρεάν χορήγηση διαφόρων βιβλίων από τα πολλαπλά της Δημοτικής Βιβλιοθήκης στο δημοτικό σχολείο Αγίου Ανδρέου Σκάλας Λακωνίας.
-Απόφαση 209. Το Σώμα εγκρίνει δωρεάν χορήγηση διαφόρων βιβλίων από τα πολλαπλά της Δημοτικής Βιβλιοθήκης στην Λαϊκή Βιβλιοθήκη Πάτμου.
-Απόφαση 210. Το Σώμα εγκρίνει την χορήγηση εξόδων κινήσεως σε διάφορους υπαλλήλους του δήμου.
-Απόφαση 211. Το Σώμα ορίζει τον Ευάγγελο Λιακάκο σαν μέλος επιτροπής για την παραλαβή των εργασιών κατασκευής ασφαλτικής επίστρωσης στον περίβολο της εκκλησίας της Αγίας Σοφίας.
-Για τον διορισμό συμβούλου ως μέλους επιτροπής για την παραλαβή εργασιών επισκευής απρόβλεπτων ασφαλτικών οδοστρωμάτων θα πρέπει να αναβληθεί η έγκριση για να ενημερωθεί ο φάκελος των έργων.
ΣΧΟΛΙΑ
Οι συνομιλίες καταγράφονταν στο μαγνητόφωνο. Μετά τις δακτυλογραφούσαν βγάζοντας πολλά αντίγραφα. Το αντίτυπο που έχω στα χέρια μου τελειώνει στην σελίδα 42.
Ομιλητές στην παρούσα ήταν οι Γεώργιος Σακαλής, ο Παναγιώτης Λεούσης, ο Ιωάννης Φραγκούλης, ο Βασίλειος Κατσιβαρδάκος, ο Εμμανουήλ Παπαντωνάκος, ο Ιωάννης Παπασπύρου, ο Ιωάννης Βαρούνης, ο Θεοφάνης Κωνσταντινίδης, ο Μιχαήλ Σιβρής, ο Νικόλαος Γαρουφαλάκης, ο Χαράλαμπος Ζηλάκος, ο Ευάγγελος Λιακάκος, ο Ιωάννης Φιλιππάκος κι ο Θεόδωρος Λαμπρινάκος.
Το πόσες πληροφορίες των περασμένων δεκαετιών μπορεί «να εκμαιεύσει» κάποιος από τα πρακτικά του Δημοτικού Συμβουλίου Πειραιά είναι πρόδηλο και δεν χρειάζεται να επαναλάβω.
Ερευνώντας κατά καιρούς τα δακτυλογραφημένα αντίτυπα που βρίσκονται στην συλλογή μου, κατάλοιπα από το αρχείο του Θεοφάνη Κωνσταντινίδη, σας παρουσιάζω το περιεχόμενο από το παρακάτω κείμενο.
Η έκτη συνεδρίαση της νέας δημαρχιακής αρχής που ανέλαβε καθήκοντα στις 24 Ιουνίου 1959 έγινε στην αίθουσα συνεδριάσεων του Κεντρικού Δημοτικού Καταστήματος στις 4 Σεπτεμβρίου 1959. Ήταν ημέρα Παρασκευή. Παρόντες 25 σύμβουλοι από του 31. Πρόεδρος ο Νικόλαος Μάρουγκας. Γραμματέας ο Εμμανουήλ Ρουσσάκης. Μετείχε ο δήμαρχος Παύλος Γ. Ντεντιδάκης (1895-1970).
Στις 16 Αυγούστου 1959 καταργήθηκε το δεκάλεπτο και το πεντάλεπτο υπέρ του Δήμου (είχαν επιβληθεί δυνάμει του Ν.Δ. 3033 και Ν.Δ. 3777 αντίστοιχα). Από τις εισπράξεις θα μπορούσαν να γίνουν πολλά από τα έργα οδοποιίας. Σε ισορροπία το Υπουργείο Δημοσίων Έργων με δαπάνες του θα βοηθήσει να γίνουν αντιπλημμυρικά έργα: εκβάθυνση δια μηχανημάτων της κοίτης του ρεύματος «Καναπιτσερί» με ταχύ ρυθμό. Έτσι θα εξασφαλίσει από τις πλημμύρες του χειμώνα τις συνοικίες Καραβά και Παλαιά Κοκκινιά. Στο μέλλον προβλέπεται η επιχωμάτωση του ρεύματος αφού πρώτα γίνει ο αποχετευτικός αγωγός. Συνεχίζονται να κατασκευάζονται αντιπλημμυρικοί τάφροι στον Κορυδαλλό και Αιγάλεω. Λίαν προσεχώς θα εκτελεστεί το δίκτυο ομβρίων στα Καμίνια Απόλλωνα και Δηλαβέρη. «Αι ανάγκαι της πόλεώς μας από απόψεως στοιχειωδών τεχνικών έργων οδοποιίας, εξωραϊστικών έργων, διανοίξεως οδών εις τα πλείστα σημεία της πόλεως, ένθα παλαιά προεξέχοντα κτίσματα εμποδίζουν την κυκλοφορίαν, αι ανάγκαι ολοκληρώσεως της υδρεύσεως και του ηλεκτροφωτισμού της πόλεως, ως και η ανανέωσις του τροχαίου υλικού καθαριότητος, είναι ζητήματα επιτακτικής λύσεως και φύσεως και χρήζουν αμέσου επεμβάσεως εκ μέρους ημών».
Η κυβέρνηση με το Νόμο 3777/57 βοήθησε τους τρεις μεγάλους δήμους παραχωρώντας τους το 75% του προϊόντος του συμπληρωματικού αναλογικού φόρου επί του εισοδήματος των οικοδομών (Ν.Δ. 3323/55) που για το 1958 υπολογίστηκε σε 55.000.000 δραχμές. Το 40% έλαβε η Αθήνα, το 25% η Θεσσαλονίκη και μόνο το 10% ο Πειραιάς που με την απελευθέρωση βρέθηκε προ ερειπίων «υπό τα οποία ακόμα στενάζει η πόλις» και από άποψη πληθυσμού είναι αναλογικά μεγάλος.
Η Η.Ε.Μ. θα εγκαταλείψει τον Δεκέμβριο τις τροχιοδρομικές γραμμές 17 και 18. Αν οι γραμμές που θα αντικατασταθούν με λεωφορεία δοθούν στον δήμο προς εκμετάλλευση, υπολογίζεται ότι θα καλυφθεί μέρος της απώλειας του δεκαλέπτου.
Οι υπηρεσίες του δήμου είναι εγκατεσπαρμένες τήδε κακείσε και δεν μπορεί να γίνει παρακολούθηση των λειτουργιών του. Να γίνει δημοπρασία για να βρεθεί νέο οίκημα, το «Ωρολόγιον» θα χρησιμοποιείται μόνο για υποδοχές ξένων και για τα συμβούλια. Το ενοίκιο θα δίνεται από το Ταχυδρομικό Μέγαρο, που μόλις το επιστρέψουν «οι βραχμάνες του Υπουργείου» από τις άδειές τους, λάβουν απόφαση να υπογράψουν σύμβαση να το ενοικιάσει ο δήμος πάλι στο κράτος αλλά με πιο συμφέροντες όρους. Η σύμβαση για την υπογραφή ίδρυσης εργοστασίου απορριμμάτων θα συζητηθεί σύντομα είπε μεταξύ άλλων ο δήμαρχος.
Ο δημοτικός σύμβουλος Λουκάς Στυλ. Μάτσας πρότεινε να λάβει ο Ολυμπιακός το μετάλλιο της πόλης του Πειραιώς στις 12.9.1959, παραμονή του αγώνα του για το κύπελλο Ευρώπης με την Μίλαν αφού φέτος κατέκτησε το Κύπελλο Ελλάδος και ανακηρύχτηκε πρωταθλητής της χώρας για έκτη συνεχή φορά.
Όσον αφορά στο δεκάλεπτο, με απόφαση 286/12.9.1956 του Δ.Σ. επέβαλε ο δήμος την είσπραξή του στις λεωφορειακές γραμμές Πειραιώς. Σε συνεννόηση με τα αρμόδια υπουργεία έγινε πράξη μετά από 7 μήνες, στα μέσα Απριλίου 1957. Τότε εισπράχτηκαν 1.815.000 δραχμές. Στα 1958 έλαβε 3.617.000. Με αυτά τα χρήματα (τα συγκέντρωνε το Ταμείο των Μονίμων Οδοστρωμάτων) έγιναν αρκετές κατασκευές οδών (Ρετσίνα, Λακωνίας, περιμετρική πλατείας Καρπάθου, τμήμα της Ήβης κ.λ.π.). «Ο Δήμος Πειραιώς ασφυκτιά και θα αποθάνη εάν δεν έλθη το Κράτος και πάλιν αρωγόν δια να τον ενισχύση».
Η κακή κατάσταση στις συνοικίες λόγω μη ασφαλτόστρωσης των οδών, μη ύπαρξης υπονόμων, ύδρευσης, φωτισμού, επέφερε την διαμαρτυρία των κατοίκων της Παλαιάς Κοκκινιάς, του Αγίου Δημητρίου και της Υπαπαντής. «Είναι το δεύτερον κρούσμα το οποίον παρουσιάζεται εις το Πειραιά, δια του οποίου απειλείται ο διαχωρισμός των εν λόγω συνοικιών από τον Δήμον». Οι απόψεις του τοπικού συλλόγου Η ΠΡΟΟΔΟΣ της Υπαπαντής Ταμπουρίων ήταν σωστές, ο σύμβουλος Κατσιβαρδάκος είναι κάτοικος της περιοχής εκείνης. «Η εν λόγω περιοχή ευρίσκεται εις αθλιεστάτην, εις πρωτόγονον κατάστασιν. Εάν μεταβήτε και θελήσετε να διέλθητε την οδόν Θερμοπυλών, θα ίδητε ότι δεν ημπορείτε να διέλθητε ούτε με τα πόδια».
Επί της δημαρχίας Σαπουνάκη είχε ζητηθεί το ίδιο από το Χατζηκυριάκειο.
Μικρή αναφορά έγινε για τα έργα του Ο.Λ.Π. στο Φαληρικό Δέλτα. Κάποια σχέδια για προβλήτα, εγκαταστάσεις. Ο Ιωάννης Μητρόπουλος έλειπε σε άδεια και έτσι η συζήτηση δεν είχε μάκρος. Επανήλθε όμως αργότερα ο Βασίλειος Κατσιβαρδάκος πιστεύοντας ακράδαντα ότι αν κατασκευαστεί αυτή η αποβάθρα «συν τω χρόνω θα γίνη λιμήν». Είναι πιο εύκολο από εκεί ο πλοίαρχος να αποβιβάσει τους επιβάτες. «Εάν λοιπόν, συμβή αυτό και μετά τας υψηλάς προσωπικότητας πλευρίση το σκάφος με τους περιηγητάς, τότε τι θα γίνη; Ο λιμήν μας νεκρούται. Ήδη, μετά την καταστροφήν του 1944, οπότε η πόλις του Πειραιώς εξεκενώθη κι εξεκενώθη από τους Πειραιώτας εκείνους, οι οποίοι ημπορούσαν να δώσουν μιαν κίνησιν εις την πόλιν μας και οι οποίοι έγιναν κάτοικοι των Αθηνών, η πόλις υπέπεσεν εις μαρασμόν. Εάν και ο λιμήν του Πειραιώς μάς ξεφύγη από τα χέρια και μεταφερθή εις το Φαληρικό Δέλτα να είσθε βέβαιοι ότι η πόλις μας θα νοιώση νέον μαρασμόν, χειρότερον του πρώτου. Και τότε το υπέροχον Πασαλιμάνι μας, εις το οποίον ημπορούν να γίνωνται αι επιβιβάσεις και αι αποβιβάσεις των υψηλών προσώπων, των περιηγητών και γενικά πάσα επιβατική κίνησις, θα μείνη νεκρόν. Το Πασαλιμάνι αυτό το οποίον θαυμάζουν οι Έλληνες και οι ξένοι».
Πριν αναλάβει τα καθήκοντά του ο Ντεντιδάκης κλήθηκε μεταξύ άλλων σε σύσκεψη στο ΕΒΕΠ για να συζητηθεί η ανεύρεση χώρου στέγασης της Βιομηχανικής Σχολής που θα κατέβαινε από την Αθήνα. Ζητήθηκε από τον δήμο να παραχωρηθεί οίκημα. «Όπως είναι γνωστόν, ο Δήμος δεν έχει ίδιον οίκημα δια τον εαυτόν του». Είχε προταθεί το σχολείο του Προμηθέα, όμως το οίκημα δεν ανήκε στον δήμο και στέγαζε ήδη δυο σχολεία. Έγινε υπόδειξη να ενοικιάσουν κάποιο κτήριο. Υπέδειξαν το εξαώροφο ακίνητο Βιτόγιαννη και Διάκου της γωνίας Κολοκοτρώνη και Σωτήρος, που τότε ήταν ελεύθερο. Οι αίθουσες ήταν μικρές και δεν είχαν αυλή. Έψαχναν κάπου στο κέντρο. Αναφέρθηκε και η «Μάντρα του Σκυλίτση» που ανήκε στο Ν.Α.Τ. Ούτε η πρώην οικία Σπυράκη πίσω από την Αγία Αικατερίνη είχε τύχη.
Έγινε πάλι νύξη για να βρεθεί λύση, ο δήμαρχος δέχτηκε τον Κοτσιόπουλο (βιομήχανο, μέλος Δ.Σ. της σχολής), τον Δημήτριο Κουμς (πρόεδρο του Ε.Σ.Π.), τον Σπυρίδωνα Μπρούσκαρη (τέως πρόεδρος του ΕΒΕΠ, είχε αναλάβει ο Νικόλαος Δρίτσας) και τον Λεβέντη (πρόεδρο του Χρηματιστηρίου Εμπορευμάτων Πειραιώς) όμως ήταν αδύνατον να σκεφτεί κάτι άλλο.
«Πάντως πρέπει η Σχολή να κατέλθη εις τον Πειραιά» είπε ο Μάρουγκας. Σε αυτό συμφώνησαν όλοι.
Ο Δήμος με το άρθρο 214 του Δ.Κ.Κ. μπορεί να συμμετέχει σε επιχειρήσεις ή μόνος ή σε συνεργασία με άλλες ιδιωτικές εταιρείες. Μπορεί να αναλάβει λεωφορειακές γραμμές ή να συμβάλλει στην ανέγερση και εκμετάλλευση του Τουριστικού Ξενοδοχείου Πειραιώς.
ΠΑΠΑΝΤΩΝΑΚΟΣ: «Έχω την πληροφορίαν, δεν ξέρω εάν είναι αληθές, ότι μέχρι της ημέρας καθ’ ην ανέλαβεν ο κ. Λεούσης, δεν εγνώριζεν ο προηγούμενος Δήμαρχος πόσα χρήματα είχαν βεβαιωθή από το 10λεπτον και το 5λεπτον, τα δε χρήματα αυτά παρέμεναν ″παγωμένα″ εις τας Τραπέζας, εις πίστωσιν του Δήμου Πειραιώς, χωρίς να χρησιμοποιηθούν»… Υπάρχει το πενταετές σχέδιο, πρέπει να γίνουν έργα οποιασδήποτε μορφής, γιατί όποια και να είναι θα αξιοποιήσουν τον Πειραιά και θα αυξήσουν τη περιουσία του. «Θέλω να σας μεταφέρω την δραματικήν φωνήν των συνδημοτών μας της Καλλιπόλεως. Οι άνθρωποι αυτοί πραγματικά υποφέρουν από τα κουνούπια. Είχα την ατυχία να ίδω πολλούς δημότας οι οποίοι μου κατέδειξαν το σώμα των. Ομολογώ ότι εντράπηκα διότι εις τον 20ον αιώνα είναι δυνατόν να υποφέρουν άνθρωποι κατ’ αυτόν τον τρόπον. Είδα τα σώματά των, τα οποία ήσαν κυριολεκτικώς κεντημένα από τα τσιμπήματα των κουνουπιών. Έφθασαν δε πολλοί να μου είπουν ότι αι γυναίκες των και αι αδελφαί των κοντεύουν να γίνουν νευρασθενείς, διότι την νύκτα δεν κάνουν τίποτε άλλο παρά να ασχολούνται με κουνούπια». Το θέμα πρέπει να εξεταστεί ευρύτερα με μια επιτροπή από σύμβουλους που μένουν στην Καλλίπολη με πρόεδρο τον δήμαρχο και που προτείνει να συμμετέχει και ο στρατηγός Ρεβύθης που ήταν πρόεδρος συλλόγου ειδικού για την καταπολέμηση των κωνώπων. «Σκεφθείτε, Κύριοι, χρειάζεται στρατηγόν ή εκστρατεία η οποία πρέπει να γίνη!» [Ο Ρεβύθης ήταν στο Ρούπελ] Εκτός τους παραπάνω ο Παπαντωνάκος πρότεινε και τον Ιωάννου «ο οποίος διατηρεί καφενείον εις την κεντρικήν πλατείαν και ο οποίος θα δύναται να πληροφορήση τους κατοίκους … ». Ένα ελικόπτερο είχε ψεκάσει την περιοχή πριν δύο χρόνια και η κατάσταση είχε αμβλυνθεί. Η αιτία αποδινόταν στο ανύπαρκτο αποχετευτικό δίκτυο. Το ίδιο θέμα για την Καλλίπολλη είχε θίξει ο Λουκάς Μάτσας άλλη φορά.
Ο Βαρούνης πήρε το λόγο. Επαναλαμβάνει τα θέματα συζήτησης και συμφωνεί στο να αναλαμβάνει ο δήμος την οδοποιία. Οι τροχιοδρομικοί και αυτοκινητιστές της Η.Ε.Μ. προτιμούν να εργαστούν για λογαριασμό του δήμου παρά για τους λεωφορειούχους «όπου το καθεστώς της εργασίας είναι πολύ δύσκολον δια τους υπαλλήλους». Τα κέρδη να μπουν στο πτωχό ταμείο του δήμου κι όχι στις τσέπες των λεωφορειούχων. Είχαν υπογραφεί δυο συμβάσεις μεταξύ κράτους και Η.Ε.Μ. Η πρώτη, 27.8.1957, παρείχε το δικαίωμα στο κράτος να δημιουργήσει στους δήμους δημοτική επιχείρηση εκμετάλλευσης των γραμμών που καταργούνται. Η δεύτερη, συμπληρωματική, του 1959 καθόριζε τον ανάδοχο και τα ζητήματα που θα προκύψουν με το νέο καθεστώς.
Οι ανάγκες της πόλης είναι μεγάλες. Όποιος γυρίσει στις συνοικίες θα βρει συνθήκες 100 ετών πριν. Καμιά υπόσχεση δεν έγινε για δρόμους, πλατείες, παιδικές χαρές. Χρειάζονται χρήματα. «Όλοι μας πιστεύω ότι θέλομεν ο Πειραιεύς να γίνη μια από τας ωραιοτέρας πόλεις». Υπάρχουν δρόμοι αδιάβατοι που τον χειμώνα είναι γεμάτοι λάσπες και νερά και το καλοκαίρι πλουτίζουν τα σπίτια από το πρωί μέχρι το βράδυ με οκάδες σκόνη. Το ενδιαφέρον να στραφεί σε ολόκληρο τον Πειραιά και οι προτάσεις να περιλαμβάνουν όλη την πόλη, όχι ορισμένα σημεία της. Να μην στρέφονται οι προσπάθειες στο κέντρο, στην βιτρίνα της πόλης και τριγύρω να στρώνεται με πέτρες κανένας δρόμος ή να ξύνεται για να ισοπεδωθεί. Να δοθεί σημασία εκεί που μένει ο περισσότερος κόσμος, δηλαδή στις συνοικίες που ζει ένα δράμα. Αφού λοιπόν χάθηκε η εισφορά του δεκαλέπτου, ας πάρει ο δήμος την εκμετάλλευση των δυο γραμμών. [Η Αθήνα διεκδικούσε πέντε λεωφορειακές γραμμές]
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ: Η αυτοδιοίκηση βάλλεται συνεχώς, η κυβέρνηση, εκείνη που έλεγε ότι είναι η θεμελιωτής της, που είχε δώσει το δεκάλεπτο πριν δυο χρόνια, τώρα το κόβει. [Τον διέκοψε ο Μάρουγκας, να μην είναι εναντίον της κυβέρνησης, να περιοριστεί στα δημοτικά προβλήματα]. Τα έσοδα του δήμου σε σχέση με του κράτους προπολεμικά ήταν 1 προς 7. Το 1959 ήταν 1 προς 17. Τότε είχε 167 εκατομμύρια προϋπολογισμό από τα οποία τα 54 προήρχοντο από τα διαπύλια, στα 1959 έχει 45. Πού είναι η μέριμνα του κράτους; [Πάλι φωνές, θόρυβος, κωδωνοκρουσίες …]. Με το δεκάλεπτο χάνεται η κατασκευή των οδών. Πολλές συνοικίες «είναι σαν χωριά της μαύρης Αφρικής!». Η μοίρα κυνηγά τον Πειραιά, βομβαρδισμοί, οικονομικές καταστροφές κλπ. «Διατί αι Αθήναι προβαδίζουν συνεχώς και ο Πειραιεύς μένει οπίσω».
«Προ καιρού, ως θα ενθυμείσθε οι παλαιότεροι, είχομεν μίαν αντιδικίαν με το Κράτος ως προς το Ταχυδρομείον. Η υπόθεσις έφθασε μέχρι τον Άρειον Πάγον, εκερδήθη εν τέλει, και τώρα είναι εις χείρας του κ. Δημάρχου να διαπραγματευθή αν θα μείνη το δημόσιον εις το Μέγαρον αυτό και τι πόσον θα πληρώνη». Σε ιδιαίτερη συνεδρίαση να ασχοληθεί το σώμα με το οικονομικό πρόβλημα του δήμου.
ΣΙΒΡΗΣ: Πληροφορεί ότι στην Ρόδο υπάρχει δημοτική συγκοινωνία και εφιστά την προσοχή για τα προβλήματα των συνοικιών. Κατοικεί στο Χατζηκυριάκειο. Η μάντρα του Χατζηκυριάκειου έχει καταντήσει τόπος απορριμμάτων των περιοίκων. Δεν υπάρχει δρόμος που να συνδέει το Χατζηκυριάκειο με την Καλλίπολη αν και η απόσταση μεταξύ τους δεν είναι παραπάνω από 500 μέτρα. Για να πάει κανείς πρέπει να κάνει κύκλους, Χατζηκυριάκειο - Πειραϊκή - Καλλίπολη ή Χατζηκυριάκειο - Βρυώνη - Καλλίπολη. Υπάρχει τόση ακαταστασία στο οδικό δίκτυο ώστε είναι αδύνατο να καθορίσουν ποιους δρόμους να φτιάξει ο δήμος.
Ο δήμαρχος απάντησε ότι πήγε στο Χατζηκυριάκειο και το είδε. Η οδός που το ενώνει με την Καλλίπολη είναι η Κλεισόβης. Για να γίνει χρειάζεται 1.200.000 δραχμές. Τέτοιο έργο δεν αναλαμβάνει ο δήμος αφού δεν έχει στο ταμείο τα χρήματα. Με τις τεχνικές υπηρεσίες περιέρχεται τις συνοικίες, βλέπει και κατατάσσει κατά κατηγορίας τους δρόμους ώστε να διευκολύνει τους κατοίκους.
ΓΑΡΟΥΦΑΛΑΚΗΣ: Στα 1957 έγινε σύσκεψη για το ζήτημα της προβλήτας του Φαλήρου. Οι Αθηναίοι προσπαθούν να μεταφέρουν τον λιμένα εκεί για να είναι σε πιο κοντινή απόσταση. Διέθεσαν 25 εκατομμύρια. «Δεν προορίζεται δια τους υψηλούς ξένους, αλλά δια τα υψηλά πλοία, δια τα πλοία εκείνα τα οποία αφήνουν την δραχμήν των εις τον Πειραιά και τα οποία θα εκμεταλλεύωνται κατόπιν οι Αθηναίοι». [Έχει συσταθεί μια επιτροπή σχέσεων για αυτό που θα αποφανθεί, απάντησε ο πρόεδρος]. «Προχθές ήμην εις τον λόφον του Βώκου. Είδα μιαν κατάστασιν που ούτε λέγεται, ούτε μπορεί κανείς να φαντασθή ότι ζουν άνθρωποι εκεί πάνω. Στερούνται ακόμη και της συγκοινωνίας. Ανέβηκα επάνω και παρ’ όλον που είμαι εργάτης, ήμην υποχρεωμένος να σταθώ δια να αναπνεύσω». [Για να φθάσει το αυτοκίνητο στο λόφο του Βώκου «Έχομε λάβει τα μέτρα μας», λέει ο δήμαρχος]
ΣΑΚΑΛΗΣ: Μιλάει για τρίτη φορά απόψε. Αναφέρθηκε στον Κώδικα, δεν είναι δυνατόν να μην αναφέρεται η κυβέρνηση όταν από αυτήν εξαρτώνται οι πόροι που δίνονται στους δήμους ή αφαιρούνται από αυτούς. Συνεχίζει με την Καλλίπολη. Ήταν βουλευτής όταν έγινε ο ψεκασμός στα 1953 ή 1954. Πολλοί κάτοικοι είναι πρόθυμοι να συμβάλλουν στα έξοδα καταπολέμησης των κουνουπιών. Στα οικονομικά, ο νόμος 3777 δεν υπήρξε σωτήριος για την τοπική αυτοδιοίκηση. «Δεν υπάρχει πεντάρα τσακιστή δια να γίνουν έργα!». 700.000 δραχμές χρειάζονται το μήνα μόνο για του μισθούς.
ΦΡΑΓΚΟΥΛΗΣ: Με στοιχεία των οικονομικών υπηρεσιών και με τα πεπραγμένα του Σαπουνάκη που διανεμήθηκαν κατά το τρίμηνο 1.4.55 έως 31.6.55 διατέθηκαν 1.205.936 για έργα. Από 1.7.55 έως 31.12.56, 4.350.099 δρχ. Από 1.1.57 έως 31.12.57, 2.808.343 δρχ. Σύνολο 8.364.375 δρχ. συν 3.344.941 δρχ. το 1958, δηλαδή 11.709.323 δρχ. Εκτός από αυτά πλήρωσε ο δήμος σε τοκοχρεωλύσια, του δανείου του παλαιού των 4 εκατομμυρίων και των 15 εκ. του Ανδριανόπουλου, 8.861.181 δρχ. Επομένως 21 εκ. σε έργα. Ποιος άλλος δήμαρχος σε μια τετραετία έδωσε τόσα πολλά για έργα; Επενέβη ο Φιλιππάκος, δεν είναι έργα τα ποσά αποπληρωμής. Ο Μάτσας έκανε μια ερώτηση που προκάλεσε θόρυβο, «Περισσότερα έργα εκάματε ή ψηφίσματα;». «Κύριε Μάτσα, να είσθε πιο σοβαρός ενώπιον του Δ.Σ., διότι εγώ δεν προεκάλεσα κανένα. Αναφέρομαι εις αριθμούς και παρακαλώ οποιονδήποτε να με διαψεύση». «Παρεκάλεσα να μη παρελθοντολογούμε … » έκλεισε ο Μάρουγκας.
Ο Φραγκούλης τόνισε ότι στα 1958 το Υπουργείο υποχρέωσε να υπάρχει ειδικό κεφάλαιο για τα έργα του δεκάλεπτου και άλλο για τα έργα που θα γίνονταν από τον προϋπολογισμό. Κατά την σύνταξη του προϋπολογισμού 1959 που συντάχτηκε επί δημαρχίας Λεούση, αυτό δεν έγινε, έδωσε δηλαδή το Υπουργείο την ευχέρεια να χρησιμοποιήσει ο δήμος τα χρήματα του 10λεπτου κάπως πιο ελεύθερα.
ΖΗΛΑΚΟΣ: Πιστεύει ότι με την εκτέλεση των έργων από το Ταμείο Μονίμων Οδοστρωμάτων το οποίο και θα εισπράττει τα ποσά, είναι πιθανόν να γίνουν πολύ περισσότερα στον Πειραιά, τούτο θα εξαρτηθεί από την πολιτική επιρροή και την πίεση στους αρμόδιους. Αν όμως δεν δοθούν χρήματα για έργα όπως συνέβη με την στέρηση των διαπυλίων, τότε το Δ.Σ. να διακηρύξει με στεντόρεια φωνή ότι δεν μπορεί να στερηθούν οι δήμοι από τα έσοδά τους. Η εκμετάλλευση από τον δήμο της γραμμής Αγίου Βασιλείου και Φαλήρου στα χέρια ανθρώπων που θα έχουν την έφεση, την θέληση, την διάθεση θα απέδιδε και θα αύξαναν να έσοδα. Η στέγαση σε ενοικιασμένο χώρο των υπηρεσιών να είναι προσωρινή, να καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να αποκτηθεί ιδιόκτητο μέγαρο. «Δεν νοείται πόλις, δεν νοείται Πειραιεύς, ο οποίος αποτελεί την καρδίαν και τον πνεύμονα της Ελλάδος, να εμφανίζη την κατάστασιν αυτήν του Δημοτικού του Μεγάρου. Οφείλει να έχη μέγαρον καλλιμάρμαρον και μεγαλοπρεπές, το οποίον θα ατενίζουν οι εισερχόμενοι εις την πόλιν». Πρέπει να βρεθούν πόροι μέσω ενός τοκοχρεωλυτικού δανείου που θα πληρώνεται από την τεράστια οικονομία που θα προκύψει μέσω κατάργησης τηλεφώνων, φωτισμού και άλλων δαπανών.
ΛΙΑΚΑΚΟΣ: Το 10λεπτο και το 5λεπτο πρέπει να διαχειρίζεται από τον δήμο. Όταν το εισέπραττε έγιναν έργα, όπως η οδός Λακωνίας (πραγματοποιήθηκε) και η Έβρου - Χαϊδαρίου (συνεχίζεται ακόμα). Στην απομακρυσμένη αυτή περιοχή οι κάτοικοι προκειμένου να πάνε στην εργασία τους ήθελαν 20 λεπτά περπάτημα. Ο Λιακάκος κατοικεί στην περιοχή από μικρό παιδί, μόνο η οδός Δογάνη έχει φτιαχτεί. «Κατά συνέπειαν, δικαίως οι κάτοικοι αυτοί ευρίσκονται εν αγανακτήσει».
ΦΙΛΙΠΠΑΚΟΣ: Παρεμβατισμό της κυβέρνησης δεν βλέπει. Επιθυμία είναι να παραμείνουν και το 10λεπτο και το 5λεπτο. Όταν ο Ντεντιδάκης ήταν υπουργός Δημοσίων Έργων είχε κάνει την πρώτη κίνηση να κατασκευαστεί η Λεωφόρος Χατζηκυριακού και η περιφερειακή από Λεωφόρο Φρεαττύδος μέχρι Σχολή Δοκίμων. Να γίνουν έργα είτε από τον δήμο είτε από την κυβέρνηση. Για την οδοποιία και συγκοινωνία στον λόφο Βώκου που είναι μεγάλο πρόβλημα, πρέπει να δοθεί ενδιαφέρον. «Ειδικώς, θα περεκάλουν δια την συγκοινωνίαν, διότι είναι αμαρτία να ταλαιπωρούνται οι κάτοικοι, επί ημίσειαν ώραν και πλέον δια να φθάσουν εις το αυτοκίνητον, ενώ το θέμα αυτό θα ημπορούσε να λυθή είτε εκ των αυτοκινήτων τα οποία εκτελούν την συγκοινωνίαν του Προφήτου Ηλιού, (ίσως δε αυτά να είναι και κάπως καταλληλότερα, διότι η κατασκευή των είναι δι’ ανωμάλους δρόμους) είτε δι’ άλλου τρόπου». [Ο δήμαρχος είπε ότι θα ζητήσει έγκριση πιστώσεων για εκτέλεση έργων λίαν απαραιτήτων, δηλαδή για εκβραχισμούς και διαμορφώσεις οδών]
ΛΕΟΥΣΗΣ: «Όταν Κύριοι, ο τεχνητός ήλιος του μεσονυκτίου θα καταυγάζη τα σκότη επί της γης, όταν η λίμνη του Μαραθώνος θα δροσίζη κάθε γωνιάν της Αττικής, όταν το οδικόν δίκτυον του Πειραιώς θα έχη ολοκληρωθή, πρέπει Δήμοι να μη υπάρχουν! Αυτή η εντύπωσις εδημιουργήθη, εκ των όσων ελέχθησαν απόψε.. Δυστυχώς, όμως, κανένα από αυτά δεν πρόκειται να γίνη». Δεν ενδιαφέρει τον κάτοικο της ακραίας συνοικίας εάν το έργο γίνει από το δήμο ή από το Υπουργείο Δημοσίων Έργων. Όσα χρήματα και να λάβει ο δήμος, λόγω των γνωστών διατυπώσεων θα χρειαστούν τουλάχιστον οκτώ μήνες για να ξεκινήσουν έργα.
«Ο Ναός ″Ρόδον το Αμάραντον″, ο οποίος εκτίσθη προχείρως σε μία παράγκαν, εξυπηρετεί ανάγκην της συνοικίας αυτής και εάν τυπικώς ο Δήμος, δι’ ωρισμένους λόγους, δεν ηδυνήθη να δώση το παραχωρητήριον εις την Εκκλησιαστικήν Επιτροπήν, τούτο δεν θα είπη ότι σήμερον πρέπει να το αμελή η παρούσα Δημοτική Αρχή. Δεν είναι δυνατόν οι εκκλησιαζόμενοι της Πειραϊκής περιφερείας ″Ρόδον το Αμάραντον″ να έρχωνται εις τον λιμένα να εκκλησιάζωνται εις την Ζωοδόχον Πηγήν».
Για την στέγαση της Βιομηχανικής Σχολής προτείνει τον χώρο πίσω από το σχολείο, όπου ήταν παλαιότερα η διλοχία. Η παρουσία στρατιωτικού λόχου μέσα στον Πειραιά δεν είναι απαραίτητη. [Ο δήμαρχος λέει ότι η διλοχία δεν παραχωρείται από το Υπουργείο Εθνικής Αμύνης. Η Σχολή ζητάει την διλοχία αλλά και το δημοτικό σχολείο ώστε να έχει κήπο μπροστά της. Είχε υποδειχτεί να καταληφθεί η οδός Δεληγιώργη και να μείνει η πλατεία.
Οι ανασκαφές στην Γεωργίου και Φίλωνος γίνονται νύχτα. Ο Λεούσης ρώτησε αν ο δήμαρχος είναι γνώστης των εκάστοτε αποκαλυπτομένων αρχαιοτήτων. Φοβάται ότι τα αρχαία μπορούσαν να μεταφέρονται στην Αθήνα και να μην βρίσκονται στο έλεγχό τους. Ο δήμαρχος παρακολουθεί την υπόθεση «Μου κάμει κατάπληξιν, διότι επί κεφαλής του συνεργείου είναι ένας πρώην Μηχανικός του Υπουργείου Δημοσίων Έργων ο οποίος όταν ήμην Υπουργός, είχεν τιμηθή δι’ ευφήμου μνείας. Έχει δε ένα σεβασμόν και μίαν εκτίμησιν απεριόριστον προς το πρόσωπόν μου. Έρχεται κάθε δύο ημέρας εις το Δημαρχείον και μου αναφέρει: ″Ευρήκαμεν αυτά τα νομίσματα. Ευρήκαμεν αυτό το πράγμα″. Σας λέγω ότι δεν μου έχει αναφέρει ει μη μόνον την ανεύρεσιν 16-20 νομισμάτων μεταλλικών, τα οποία είναι του 4ου αιώνος και του 5ου αιώνος, και μιας μαρμαρίνης στήλης, η οποία ήλπιζαν ότι είναι επιγραφή αλλά δυστυχώς δεν έχει». Ο Βασιλακάκης έκανε μια μελέτη άκρως προσαρμοσμένη στις ανάγκες της πόλης. Αφορούσε στην εμφάνιση της πόλης κατόπιν του καθορισμού των οικοδομικών υψών.
ΛΑΜΠΡΙΝΑΚΟΣ: Επαναλαμβάνει τα θέματα της ημερήσιας διάταξης λέγοντας την γνώμη του. Να κατασκευαστεί η οδός Ψαρρών από την Αγχιάλου μέχρι την Πέτρου Ράλλη «μετά υπονόμων δια να την χρησιμοποιήσουν δια συγκοινωνιακόν κόμβον»
Οι συζητήσεις που ακολούθησαν δεν είχαν ενημερωτικό περιεχόμενο, απλά έγιναν διευκρινίσεις και εκφράστηκαν παρεμφερείς απόψεις … Ο Παπαντωνάκος είπε κάτι που έθιξε αρκετούς: «Άλλωστε, νομίζω ότι έχω δικαίωμα να το λέγω, μεταξύ των ολίγων, αυτό το πράγμα, διότι είμαι γέννημα-θρέμμα του Πειραιώς … ».
(Φωνές, θόρυβος, κωδωνοκρουσίες).
Ζηλάκος: «Αυτό είναι απαράδεκτον. Διότι και ημείς οι οποίοι δεν εγεννήθημεν εις τον Πειραιά, τον αγαπούμε, περισσότερον ίσως από εκείνους οι οποίοι εγεννήθησαν εδώ».
Παπαντωνάκος: «Και εγώ νομίζω ότι αυτοί οι οποίοι εγεννήθησαν εις τον Πειραιά, τον αγαπούν ακόμη περισσότερον. Αυτή είναι η γνώμη μου. Ημπορεί να υπάρχουν και εξαιρέσεις, αλλά είναι φυσικόν, ένας άνθρωπος ο οποίος εγεννήθη εις τον Πειραιά να τον αγαπά περισσότερον».
Μάρουγκας: «Όχι, διότι πολλοί γηγενείς έχουν πάει εις τας Αθήνας».
Παπαντωνάκος: «Αυτή είναι άλλη περίπτωσις».
Ο Ο.Λ.Π. κερδίζει τεράστια ποσά ενώ ο δήμος εισπράττει ελάχιστα. Σε αντίθεση εκείνων που βλέπουν ότι είναι δημιουργικός, άλλοι λένε ότι καταστράφηκε το λιμάνι, γιατί μίκρυνε η λιμενική επιφάνεια.
Τελικά εγκρίθηκαν τα παρακάτω:
-Παράκληση προς την κυβέρνηση να ανατεθεί στον δήμο η εκμετάλλευση των εγκαταλειμμένων από την Η.Ε.Μ. τον προσεχή Δεκέμβρη 1959 συγκοινωνιακών γραμμών 17 και 18 του Πειραιά.
-Παράκληση προς την κυβέρνηση, αν δεν είναι δυνατή η επαναφορά του 10λεπτου τέλους, να εγκρίνει χρηματοδότηση του δήμου 4 εκατομμυρίων δραχμών ετησίως από το Ταμείο Μονίμων Οδοστρωμάτων (ίσο προς το ετήσιο ποσό του καταργηθέντος τέλους επί των εισιτηρίων των λεωφορείων αστικής συγκοινωνίας) για την εκτέλεση έργων οδοποιίας.
ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΔΙΑΤΑΞΗ
-Απόφαση 203. Το Σώμα ενέκρινε στους κληρονόμους του αποβιώσαντος τέως εφημερίου του μη ενοριακού ναού του δημοτικού νεκροταφείου Χαραλάμπη Νικ. Σταυρόπουλου, την χορήγηση των αποδοχών που δικαιούταν να λάβει από την ημέρα της κρίσεώς του ως ανικάνου και αποχώρησε από την υπηρεσία μέχρι την ημέρα του θανάτου του.
-Απόφαση 204. Το Σώμα εγκρίνει την χορήγηση εφ’ άπαξ επιδόματος αεροθεραπείας εκ δραχμών 500 για την θερινή περίοδο 1959 σε διάφορους φυματικούς συνταξιούχους του δήμου.
-Απόφαση 205. Το Σώμα εγκρίνει την υπ’ αριθ. 3/22.4.59 πράξη της Εφορευτικής Επιτροπής της Δημοτικής Φιλαρμονικής Πειραιώς περί αναμορφώσεως του προϋπολογισμού της Δ.Φ.Π. οικονομικού έτους 1959.
-Απόφαση 206. Το Σώμα εγκρίνει πίστωση από τον προϋπολογισμό δραχ. 1.186, 60 στον Παναγιώτη Νασιάκο για την κατασκευή αντερεισμάτων που έκανε στο κηπάριο που βρίσκεται στις διασταυρώσεις των οδών Ζέας και Σκυλίτση, προς πρόληψη κατολισθήσεως του εδάφους.
-Απόφαση 207. Το Σώμα εγκρίνει τις δωρεάν εκκενώσεις βόθρων των οικιών διαφόρων απόρων δημοτών (είχαν δελτία απορίας από το Κέντρο Κοινωνικής Προνοίας) για τον Ιούλιο Αύγουστο 1959.
-Απόφαση 208. Το Σώμα εγκρίνει δωρεάν χορήγηση διαφόρων βιβλίων από τα πολλαπλά της Δημοτικής Βιβλιοθήκης στο δημοτικό σχολείο Αγίου Ανδρέου Σκάλας Λακωνίας.
-Απόφαση 209. Το Σώμα εγκρίνει δωρεάν χορήγηση διαφόρων βιβλίων από τα πολλαπλά της Δημοτικής Βιβλιοθήκης στην Λαϊκή Βιβλιοθήκη Πάτμου.
-Απόφαση 210. Το Σώμα εγκρίνει την χορήγηση εξόδων κινήσεως σε διάφορους υπαλλήλους του δήμου.
-Απόφαση 211. Το Σώμα ορίζει τον Ευάγγελο Λιακάκο σαν μέλος επιτροπής για την παραλαβή των εργασιών κατασκευής ασφαλτικής επίστρωσης στον περίβολο της εκκλησίας της Αγίας Σοφίας.
-Για τον διορισμό συμβούλου ως μέλους επιτροπής για την παραλαβή εργασιών επισκευής απρόβλεπτων ασφαλτικών οδοστρωμάτων θα πρέπει να αναβληθεί η έγκριση για να ενημερωθεί ο φάκελος των έργων.
ΣΧΟΛΙΑ
Οι συνομιλίες καταγράφονταν στο μαγνητόφωνο. Μετά τις δακτυλογραφούσαν βγάζοντας πολλά αντίγραφα. Το αντίτυπο που έχω στα χέρια μου τελειώνει στην σελίδα 42.
Ομιλητές στην παρούσα ήταν οι Γεώργιος Σακαλής, ο Παναγιώτης Λεούσης, ο Ιωάννης Φραγκούλης, ο Βασίλειος Κατσιβαρδάκος, ο Εμμανουήλ Παπαντωνάκος, ο Ιωάννης Παπασπύρου, ο Ιωάννης Βαρούνης, ο Θεοφάνης Κωνσταντινίδης, ο Μιχαήλ Σιβρής, ο Νικόλαος Γαρουφαλάκης, ο Χαράλαμπος Ζηλάκος, ο Ευάγγελος Λιακάκος, ο Ιωάννης Φιλιππάκος κι ο Θεόδωρος Λαμπρινάκος.
750. ″ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ. Το λιμάνι από ψηλά - PIRAEUS. The
harbour. Στουρνάρας. Αθήναι″. Χαρτί ARGENTA
με οδοντώσεις. [Πειραϊκό αρχείο Δημήτρη Κρασονικολάκη]
Κοπέλες (μαθήτριες) σε εκδρομή το 1959. «Φωτο - Λουξ/ Δ.
ΜΟΣΧΟΛΙΟΣ/ ΝΟΤΑΡΑ 44 ΤΗΛ. 471171/ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ». [Φωτογραφικό αρχείο Δημήτρη
Κρασονικολάκη]
Φωτογραφία ενός άνδρα. Σφραγίδα ″- 3 ΣΕΠ. 1959″ του φωτογραφείου
«ΦΩΤΟ - ΖΕΡΒΟΥ/ ΦΙΛΩΝΟΣ 71 - ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ», δηλαδή μια ημέρα πριν την παρούσα
συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Πειραιώς. [Φωτογραφικό αρχείο Δημήτρη
Κρασονικολάκη]
″Εις ένδειξη φιλίας και αγάπης, σας χαρίζομεν την φωτογραφία των
παιδιών μας για ενθύμιον της παιδικής τους ηλικίας. Σωτήριος και Πόπη Κ.
Πειραιεύς 26/10/59″. Απευθύνεται στην οικογένεια του Ιακώβου Γαβαλά, ενταύθα.
Φωτοκάρτα με οδοντώσεις. «ΙΩ. ΚΑΡΙΠΗΣ/ ΚΑΡΑΟΛΗ & ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ 18/ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ».
[Φωτογραφικό αρχείο Δημήτρη Κρασονικολάκη]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου