Αφιερωμένο στον φίλο μου Πειραιώτη Π. Δ.,
Αστυνόμο Β΄.
Ερευνά και γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης.
Στην πειραϊκή βιβλιογραφία ελάχιστα είναι τα έντυπα που αναφέρονται στην Ελληνική Αστυνομία, τα περισσότερα στοιχεία διασπείρονται στις γενικές εκδόσεις της ιστορίας του σώματος.
Τα αστυνομικού περιεχομένου βιβλία που έχω υπ’ όψη μου και βρίσκονται στην συλλογή μου:
-Ι. Π. Γιαλουράκου. Υπασπιστού της Διευθύνσεως Δημοσίας Ασφαλείας Πειραιώς. Η δημοσία ασφάλεια εις τον Πειραιά. Εγκρίσει του Γενικού Επιτελείου του Στρατού και του Αρχηγείου της Χωροφυλακής. Πειραιεύς 1928. {Τυπογραφικά και εκδοτικά καταστήματα Μαράκη & Δασκαλάκη. Τιμάται δραχμάς 25.-}. Διαστάσεις 23,8Χ16,7 σελίδες 52.
-Αστυνομικαί διατάξεις Πειραιώς. (Συλλογή κωδικοποιημένη). Πειραιεύς. 1930. {Επιμελεία Αναστ. Κ. Κατσούλη. Αστυνόμου Β΄. Τυπογραφείον Εργατ. Εκδοτ. Συνεταιρισμού Πειραιώς. 1930}. Διαστάσεις 17,9Χ12,8 σελίδες 152.
-Ιωάννου Γ. Καλυβίτου. Διευθυντού Αστυνομίας Πόλεων. Δικηγόρου. Ζητήματα Επιστημονικής Αστυνομίας και Ιατροδικαστικής. Εν Πειραιεί 1931. {Τύποις Σώμου & Καλλίνη}. Διαστάσεις 18,2Χ12,6 σελίδες 101 + ζ΄.
-Εγκόλπιος Οδηγός Αστυφύλακος στα 1932-1933, Τύπος: Ιωάννου Δ. Χαντζάρα. Γ. Σκουζέ 24 - Πειραιεύς. Διαστάσεις 12,3X8,9. Σελίδες 50+16 κενές.
Τον παρουσίασα στην εφημερίδα ΠΕΙΡΑΪΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ, Πέμπτη 4 Φεβρουαρίου 1999, σελ. 15, ανάρτηση στο παρόν blog την Κυριακή 25 Αυγούστου 2013.
Εγκόλπιος Οδηγός Αστυφύλακος. Πειραιάς 1932 - 33.
Ο Γεώργιος Τραυλός έγραψε σε πέντε νομίζω μέρη με συνεχή σελιδαρίθμηση την ιστορία της Ελληνικής Αστυνομίας με τα επιτεύγματά της στον Πειραιά.
Έχω τα τρία από τα πέντε μέρη του πρώτου τόμου, που δεν φαίνεται να κυκλοφόρησε δεύτερος:
-Από τα τριάντα χρόνια της Ελληνικής Αστυνομίας. “Πειραιεύς„ Τόμος πρώτος. Μέρος δεύτερον. Σελίδες 132. Δραχ. 15.000. {“Ολοκαυτώματα„ 28 Μαΐου 1923}. Διαστάσεις 17,5Χ12,5 σ. 132, από 129 έως 256.
-Από τα τριάντα χρόνια της Ελληνικής Αστυνομίας. “Ολοκαυτώματα„ Τόμος πρώτος. Μέρος τέταρτον. Σελίδες 132. Δρχ. 15.000. Πειραιεύς. Διαστάσεις 17,5Χ12,5 σελίδες 369 – 496.
-Γιώργου Τραυλού. Ολοκαυτώματα. 1921 - 1951. Αθήναι. {Τόμος Πρώτος. Μέρος 5ον & 6ον. Πειραιεύς - Δρχ. 20.000}. Διαστάσεις 17,5Χ12,5 σελίδες 497 - 656.
-Αστυνομική Διεύθυνσις Πειραιώς. Κώδιξ αστυνομικών διατάξεων. Πειραιεύς 1955. {Κώδιξ νέων αστυνομικών διατάξεων Αστυν. Διευθύνσεως Πειραιώς. Εκ του τυπογραφείου Δ/σεως Εγκλ/κών Υπηρεσιών}. Διαστάσεις 13,4Χ10 σ. 424.
-Ιωάννου Γ. Καλυβίτη. Τ. Αρχηγού Αστυνομίας. Μια μικρή ιστορία. Η Αστυνομία Πόλεων και τα 40 χρόνια της. Αθήναι 1962. Διαστάσεις 24,3Χ17 σελίδες 32.
-Τα 40 χρόνια της Αστυνομίας Πόλεων.{Αρχηγείον Αστυνομίας Πόλεων. 1921-1961. Το παρόν λεύκωμα εξεδόθη δαπάναις του περιοδικού «Αστυνομικά Χρονικά» και θέλει διατεθή δωρεάν εις τους συνδρομητάς της}. Σελ. 184 (Για την Αστυνομική Διεύθυνση Πειραιώς στις σελίδες 39 - 56).
Παρ’ ότι συζητιόταν από πιο νωρίς, στα 1918 αποφασίστηκε επί Βενιζέλου να ιδρυθεί νέα αστυνομία στις μεγάλες πόλεις της Κερκύρας, Πατρών, Πειραιώς, Αθηνών (εκεί που από το 1906 δρούσε η Χωροφυλακή) και Θεσσαλονίκης έχοντας υπ’ όψη την επιτυχημένη αστυνόμευση του Λονδίνου.
Έτσι στα 1919 ήλθε από την Αγγλία και έγινε μια οργανωτική ομάδα με αρχηγό τον Sir Fredirich Loch Halliday (1864 - 1937), και τους Σλόμαν, Κουγκάνον, Χιλ, Μπούμπιερ, Ριντ. Η Αστυνομία των Πόλεων συστάθηκε με τον νόμο 2461/ 25.7.1920 (Εφημερίς της Κυβερνήσεως. Τεύχος πρώτον. Αρ. φύλλου 176, 5.8.1920). Επόμενος νόμος ήταν ο 2815. Από στρατιωτικής φύσεως όπως ήταν η Χωροφυλακή, η Αστυνομία έλαβε καθαρά πολιτική κατεύθυνση.
Πρώτα η Κέρκυρα γνώρισε τον Οκτώβριο του1921 την νέα λειτουργία, αφού εκεί λίγους μήνες νωρίτερα άνοιξε η Αστυνομική Σχολή (έως το 1940). Οι άντρες που τελείωναν την Σχολή διορίζονταν αμέσως στα Αστυνομικά Τμήματα.
Τον Απρίλιο του 1922 είδαμε την Αστυνομία στην Πάτρα.
Στις 27 Μαρτίου 1923 ο Halliday μαζί με άλλους ειδικούς κλήθηκε στο Υπουργείο Εσωτερικών όπου είχε πολύωρη συζήτηση με τον Γεώργιο Παπανδρέου. Θέμα της ήταν η εγκατάσταση της Αστυνομίας στον Πειραιά (τρία τμήματα και ένας σταθμός). Η πρώτη αποστολή με επικεφαλής τον Αστυνόμο Β΄ Γεώργιο Κιόλα στρατωνίστηκε τον Απρίλιο σε αίθουσες του οικήματος του Τζανείου Ορφανοτροφείου, Φίλωνος και Ιπποδαμείας (Ευαγγελιστρίας). Στον Πειραιά η Αστυνομία ανέλαβε στις 27 Μαΐου 1923. Η τελετή έγινε την επόμενη ημέρα στον Τινάνειο κήπο παρουσία του Γ. Παπανδρέου.
Υπάρχουν πλούσιες αναφορές για τις υποθέσεις που εξιχνίασε η Αστυνομία των Πόλεων και δικαίωσαν τις προσπάθειες των οργάνων της. Θα μπορούσα να κάνω μια αντιγραφή των κατορθωμάτων τους αλλά θα έπαιρνε έκταση, παραπέμπω να τα διαβάσει κάποιος από τα ίδια τα εκδοθέντα βιβλία. Τα περισσότερα αρχεία των Α. Τ. Πειραιώς αποτεφρώθηκαν δυστυχώς στην Χαλυβουργική.
Ο Ιωάννης Γ. Καλυβίτης χρημάτισε πρώτος Αστυνομικός Διευθυντής Πειραιώς στα 1923 - 1924. Υποδιευθυντής και επόπτης Αγορανομίας και Τροχαίας ο Γρηγόριος Πράττης (αναπλήρωσε τον Καλυβίτη από 12.7 έως 7.9.1923), υπασπιστής ο Αδριανός Αγγελίδης, προϊστάμενος διοικητικού ο Ιωάννης Πανόπουλος. Τα γραφεία εγκαταστάθηκαν στην διώροφη οικία της οδού Καραΐσκου 112 (τότε αρίθμηση) και πλατείας Κοραή, όπου αργότερα στέγασε το Τμήμα Τροχαίας Κινήσεως.
Το Τμήμα Γενικής Ασφαλείας ως ανεξάρτητο εγκαταστάθηκε στο οίκημα της οδού Κολοκοτρώνη και Χαριλάου Τρικούπη [μετά Γεωργίου και Αλκιβιάδου], Διοικητής ο Παναγιώτης Καλκάνης, υποδιοικητής ο Ι. Φλεριανός. Εκεί είχαμε και την Υπηρεσία Ελέγχου Διαβατηρίων. Το Τμήμα Γενικής Ασφαλείας μετονομάσθηκε σε Υποδιεύθυνση Γενικής Ασφαλείας.
Το Α΄ Αστυνομικό Τμήμα εγκαταστάθηκε στην Πηγάδα, στην Αντωνίου Θεοχάρη [μετά Μακρυγιάννη και Ιωνιδών]. Διοικητής ο Γεώργιος Κιόλας. Μετά οι Χ. Σάρρος, Ερωτ. Φαραντάτος, Αναστ. Κατσούλης.
Το Β΄ Αστυνομικό Τμήμα στην γωνία Φίλωνος και ΙΙ Μεραρχίας [μετά Καποδιστρίου 7]. Διοικητής ο Γ. Κιόλας. Μετά οι Γεώργιος Πειρουνάκης, Ι. Σαρρηγιάννης (προσωρινός), Ιππ. Αγέλαστος.
Το Γ΄ Αστυνομικό Τμήμα, στην Ρετσίνα - Αγίου Διονυσίου [μετά Αρτεμισίου και Κερατσινίου (Παπαστράτου)], διοικήθηκε στην αρχή από τον Εμμανουήλ Σπανάκη και μετά από τους Χ. Σάρρο, Αδριανό Αγγελίδη, Χρ. Κίτρα.
Ο Αστυνομικός Σταθμός Τζαβέλλα [μετά Κόκκαλη 7] με υπαστυνόμο τον Αλεξ. Φούφα μετονομάστηκε σε Δ΄ Αστυνομικό Τμήμα (19.12.1923) με διοικητή τον Ν. Κατραμπασά και μετά τον Ερωτ. Φαραντάτο.
Στις αρχές του 1924 (12.5) η Αστυνομία Πόλεως επεκτάθηκε στην Νέα Κοκκινιά με την ίδρυση του Ε΄ Αστυνομικού Τμήματος και πρώτο διοικητή τον Γεώργιο Μαρούδη [Βοσπόρου 15].
Στις 17.9.1924 έγινε ο Αστυνομικός Σταθμός Δραπετσώνας υπαγόμενος στο Γ΄Α. Τ. με διοικητή τον υπαστυνόμο Κατσούλη και μετά τον Ι. Μπερσή. Πιο μετά πήρε την ονομασία Ανεξάρτητος Αστυνομικός Σταθμός Δραπετσώνας με διοικητή τον υπαστυνόμο Ηλία Κρητικό τον Μάιο του 1925. Αργότερα έγινε το ΣΤ΄ Αστυνομικό Τμήμα [Μακεδονίας - Αγίου Γεωργίου με σταθμό στην Γεροντάκου - Αγ. Παντελεήμονος].
Άλλα Τμήματα υπήρξαν: Ασφαλείας, Ειδικής Ασφαλείας, Αγορανομίας, Τροχαίας Κινήσεως, Ελέγχου Λιμένος, Ηθών. Ακόμα είχαν τοποθετηθεί και αστυνόμοι δημόσιοι κατήγοροι.
Πολύ αργότερα, ο Καλυβίτης γράφει στις αναμνήσεις του:
«Η κατάστασις την οποίαν εύρεν η Αστυνομία στον Πειραιά από απόψεως τάξεως και καθαριότητος ήτο αξιοθρήνητος. Λόγω της Μικρασιατικής καταστροφής και της συρροής πολλών χιλιάδων προσφύγων στον Πειραιά, πολλοί δρόμοι ήσαν αδιάβατοι και βρωμεροί. Εδώ έβλεπες σωρούς σκουπιδιών, εκεί υπαίθρια κουρεία και πιο πέρα μεζετζίδικα. Τα Τμήματα τάξεως κατέβαλον υπερανθρώπους προσπαθείας δια να ξεκαθαρίσουν την κόπρο αυτή του Αυγείου.
Η τάξις εις τας οδούς αργά-αργά απεκατεστάθη, των υπαιθρίων κουρείων και μαγειρείων μεταφερθέντων μακράν των κέντρων της πόλεως παρά τας σοβαράς αντιρρήσεις του τότε Αρχηγού της επαναστάσεως αειμνήστου Στρατηγού Ν. Πλαστήρα, ο οποίος με εκάλεσε εις το γραφείο του και μου συνέστησε να είμαι επιεικής προς τους αδελφούς πρόσφυγας, προσθέσας ότι ούτοι είναι άξιοι πάσης προστασίας, τόσον υπό της Πολιτείας όσον και υπό των αρχών. Την επιθυμίαν αυτήν του αειμνήστου Πλαστήρα εξετέλεσα αναντιρρήτως και εις το γεγονός αυτό ωφείλετο, ως ανωτέρω ανέφερα, η μεθοδική απομάκρυνσις των στασίμων μικροπωλητών εκ των κέντρων εις άλλα σημεία της πόλεως του Πειραιώς. Αι πρώται αστυνομικαί διατάξεις τάξεως και ησυχίας ήρχισαν εδώ να εφαρμόζωνται μεθοδικώς και με βραδύν ρυθμόν.
Η Αστυνομία των ηθών περισυνέλεξε όλας τας ιεροδούλους και τας ενέκλεισε στα Βούρλα (οίκοι ανοχής, τους οποίους τη μερίμνη της ευπρέπισε και κατέστησε κατοικησίμους). Καθιέρωσε τακτικήν υγειονομικήν επιθεώρησιν και εξέτασιν όλων των ιεροδούλων, και τας εφωδίασε με σχετικά βιβλιάρια. Επέτυχε με τη συνδρομή του Δήμου να εξωραΐση τα Βούρλα, τα αίσχος αυτό του Πειραιώς.
Το έργον του Τμήματος Ασφαλείας υπήρξε δυσκολώτερο, διότι από όλην την Ελλάδα είχον συρρεύσει στον Πειραιά δεκάδες κλεπτών και διαρρηκτών. Εν τούτοις η Αστυνομία με τας επιτυχίας της εις την δίωξιν του εγκλήματος, κατώρθωσε να μειώση κατά πολύ την εγκληματικότητα, οφειλομένην κυρίως εις ανέργους και αλήτας.
Εκ των πρώτων μελημάτων του Τμήματος Ασφαλείας ήτο και η εκκαθάρισις της Πειραϊκής Ακτής, εκ των διαφόρων κακοποιών, σωματεμπόρων και χασισοποτών.
Η διέλευσις κατά την νύκτα εκ της Πειραϊκής ακτής ήτο επικίνδυνος και σχεδόν αδύνατος. Όλοι οι φιλήσυχοι Πειραιείς απέφευγον, κατά την νύκτα κυρίως, την διέλευσίν των εκ των άντρων των εκεί κακοποιών, διότι εκτός από το πορτοφόλι των, εκινδύνευε και η ζωή των. Το Τμήμα Ασφαλείας ειργάσθη μετά κόπου και ζήλου απαραμίλλου και επέτυχε το ξεκαθάρισμα της ακτής από όλα τα προαναφερθέντα κακοποιά στοιχεία. Ένας κακοποιός απ’ αυτούς που ελυμαίνοντο την ακτήν φεύγων είπε «δεν μας σηκώνει το κλίμα του Πειραιά» και αυτό μαρτυρεί την επιτυχίαν του Τμήματος εις τον τομέα αυτόν της αρμοδιότητός του …».
Ο Καλυβίτης μετά τον Πειραιά συνέχισε την καριέρα του ως διευθυντής στην νεοσύστατη Αστυνομία στην Αθήνα τον Ιανουάριο του 1925 (οίκημα των οδών Ίωνος και Βερανζέρου).
Άξιο μνείας είναι οι διαρκείς αντιπαραθέσεις των οργάνων της Χωροφυλακής με εκείνων της Αστυνομίας. Οι μεν ειρωνεύονταν και κατηγορούσαν τους δε, ο καθένας υπερεκτιμούσε τα κατορθώματα της υπηρεσίας του και τόνιζε τις αδυναμίες του άλλου. Δυνάμει του Ν. Δ. της 18 Οκτωβρίου 1925 «περί Οργανισμού Χωροφυλακής» αυτή εγκαταστάθηκε πάλι στον Πειραιά ως Σώμα Δημοσίας Ασφαλείας Πειραιώς. Τα καθήκοντά της είχαν να κάνουν με την δημόσια ασφάλεια και τάξη (συλλογή πληροφοριών κατ’ ατόμων στρεφομένων κατά του έθνους, επαγρύπνηση προς πρόληψη αξιοποίνων πράξεων, διεξαγωγή εγκληματολογικής υπηρεσίας, να εκτελεί τις μεταγωγές στα δικαστήρια, να συνοδεύει υψηλά πρόσωπα, να επιτηρεί τα στρατολογικά θέματα των πολιτών κ.ά.). Η Αστυνομία να φροντίζει τα ήθη, την ευκοσμία των κέντρων, των οδών, πλατειών, κήπων, την άσκηση του εμπορίου, την νομιμότητα των λαχείων, να εποπτεύει τους κινδύνους από ατυχήματα, από φωτιά και νερό κ.ά.
Στην Χωροφυλακή ανέλαβε την διοίκηση ο Ταγματάρχης Ιωάννης Νάσκος. Έτσι το πρωινό της 18.1.1926 ξεκίνησαν οι πρώτες περιπολίες στον Πειραιά. Σχεδόν τρία χρόνια μετά ο Π. Γιαλουράκος με το βιβλίο του ανέδειξε την χρησιμότητά της στην πόλη.
Συνελήφθησαν πλαστογράφοι δολαρίων και τσεκς Τραπεζών, καταχραστές, μέλη συμμοριών, διακινητές ναρκωτικών, λαθρέμποροι συναλλάγματος, έκλεισαν τεκέδες, διαλεύκαναν ποινικά αδικήματα και εγκλήματα. Παρόμοια επιτεύγματα ανέδειξε και η Αστυνομία. Το αρνητικό, αφού υπάκουαν στις διαταγές των τότε κυβερνήσεων, στάθηκε η αυστηρή αντιμετώπιση, καταστολή κι εξάρθρωση του κομουνιστικού μηχανισμού.
Σαράντα χρόνια αργότερα, μετά τον πόλεμο και τον εμφύλιο, στην δεκαετία του 1960, ο εκσυγχρονισμός της Αστυνομίας ήταν πλέον γεγονός.
Αρχικά ενοικίαζαν χώρους που δεν πληρούσαν και τόσο τις ανάγκες τους. Αργότερα το Υπουργείο Εσωτερικών έβρισκε κάπως καλλίτερα κτήρια. Η ενοικίαση στον Πειραιά του μεγάρου της οδού Β. Κωνσταντίνου (Ηρ. Πολυτεχνείου) 37, ιδιοκτησίας του Ταμείου Υγείας Υπαλλήλων Α. Τ. Ε., ήταν μια καλή λύση. Στο επταώροφο νεόδμητο με δύο ανελκυστήρες η Αστυνομία πήρε από τον 2ο έως τον 7ο όροφο. Ψηλά στέγασε την λέσχη, την βιβλιοθήκη, μπαρ, κυλικείο, αίθουσα συγκεντρώσεων - διαλέξεων. Το Α΄ Α. Τ. μεταφέρθηκε στα 1961 στο νεόκτιστο της οδού Αφεντούλη 20.
Ο ΜΑΧΑΡΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΚΑΠΟΥΡΤΑΛΑΣ
Όμως ας αφήσουμε το σημαντικό έργο της τοπικής Αστυνομίας Πόλεων, να μην βαρύνω το κείμενο με λεπτομέρειες που μπορεί εύκολα κάποιος να βρει αλλού, ειδικά στα αστυνομικά περιοδικά και στις πολιτικές εφημερίδες.
Θα επαναφέρω στην μνήμη το ευτράπελο περιστατικό που συνέβη στην Αθήνα στα πρώτα χρόνια, δημοσιευμένο σε εφημερίδες της εποχής και αναμασημένο αργότερα με κάθε τρόπο έκφρασης από διάφορους συντάκτες. Με το θέμα ασχολήθηκε ο Σπύρος Λεωτσάκος στα Αστυνομικά Χρονικά. Ο ίδιος ο Καλυβίτης το παρουσίασε περιληπτικά στο βιβλίο του στα 1962 που αντιγράφτηκε στην Αστυνομική Επιθεώρηση, Δεκέμβριος 1989, σελίδα 804.
Ένα βράδυ έγινε μια υπηρεσιακή σύσκεψη στα γραφεία της Αστυνομικής Διεύθυνσης από τους Ιωάννη Καλυβίτη, Αριστ. Κουτσουμάρη, Θεόδωρο Λεονταρίτη. Αφορμή έδωσε τηλεφώνημα που έλεγε ότι στο πολυτελές ξενοδοχείο ΠΤΙ ΠΑΛΑΙ της Λεωφόρου Κηφισίας (Βασιλίσσης Σοφίας) προσερχόταν πολύς εκλεκτός κόσμος με φράκα, στολές, παράσημα ενώ οι κυρίες με τις ακριβές φορεσιές τους. Δινόταν επίσημη δεξίωση από την Κυβέρνηση προς τιμή του μαχαραγιά της Καπουρτάλας.
Η Διεύθυνση δεν είχε λάβει καμιά είδηση. Ο Καλυβίτης διέταξε τους δυο αξιωματικούς να μεταβούν επί τόπου και να εξακριβώσουν τι συνέβαινε. Διέταξε επίσης τον διοικητή του Γ΄ Τμήματος Αστυνόμο Δημήτριο Βρανόπουλο (κατόπιν βουλευτή και Υπουργό Συγκοινωνιών) και τον διοικητή της Τροχαίας Κατραμπασά να πάνε κι αυτοί προς τήρηση της τάξης. Όταν έφτασαν, βρήκαν πάμπολλα ιδιωτικά και αυτοκίνητα και ταξί, που είχαν πιάσει ουρά να αποβιβάσουν τους επιβάτες τους.
Σε ποιον να απευθυνθούν και να δώσουν εξηγήσεις; Τον Γεώργιο Καφαντάρη με την γυναίκα του, μόλις πρόλαβαν να τον σταματήσουν στις σκάλες. «Συγνώμη κ. Πρόεδρε», «Τι τρέχει παρακαλώ». «Κάποια παρεξήγησις… η δεξίωσις δεν πρόκειται να δόθεί». «Ο Μαχαραγιάς δεν ήλθε» απάντησαν οι αστυνομικοί. «Φίλτατέ μου.. Μα φίλτατέ μου (έτσι έλεγε συχνά ο Καφαντάρης) θα έπρεπε το Υπουργείον των Εξωτερικών να μας ειδοποιήσει σχετικώς όχι να μας κάνει να ντυνόμαστε! ». «Συγνώμη κ. Πρόεδρε, έχετε πρόσκληση;» ρώτησε ο Κουτσουμάρης. «Και βέβαια κ. Διοικητά, απρόσκλητος θα ηρχόμην φίλτατέ μου». Η πρόσκληση έλεγε τα εξής περίπου: «Υπουργείον Εξωτερικών. Τμήμα Εθιμοτυπίας. Καθ’ υψηλήν Υπουργικήν εντολήν έχω την τιμήν να παρακαλέσω Υμάς όπως μετά της αξιοτίμου συζύγου σας, τιμήσητε δια της παρουσίας σας την δεξίωσιν που δίδει η Κυβέρνησις της Ελληνικής Δημοκρατίας την προσεχή Δευτέραν… τρέχοντος μηνός και ώραν 9 και 30΄ μ.μ. εις τας αιθούσας του ξενοδοχείου «Πτι Παλαί» προς τιμήν της αφιχθείσης Α.Β.Υ. του Μαχαραγιά της Καπουρτάλας. Ένδυμα επίσημον ή μεγάλη στολή μετά παρασήμων. Εντολή Υπουργού Δ. Καλλογιάννης». Η υπογραφή ήταν έντυπη και η σφραγίδα καμιά σχέση δεν είχε με εκείνη του Υπουργείου. Ο φάκελος έφερε γραμματόσημο που φυσικά δεν θα υπήρχε αν προερχόταν από επίσημη υπηρεσία.
Αμέσως διαπιστώθηκε ότι ήταν φάρσα. Ήλθαν ακόμη ο Παπαναστασίου, ο Τσαλδάρης… Υπολογίστηκαν πάνω από 300 τα άτομα. Η Αστυνομία περιορίστηκε να απομακρύνει τον κόσμο που έπεσε θύμα της φάρσας. Γέλασαν με την καρδιά τους. Ο Κουτσουμάρης όμως δεν το έβαλε κάτω. «Πού θα μου πάνε οι άτιμοι» έλεγε.
Μετά από πολλές έρευνες και ύστερα από μήνες βρήκε ότι οι προσκλήσεις είχαν τυπωθεί σε ένα μικρό συνοικιακό τυπογραφείο του Πειραιά.
Ο τυπογράφος ομολόγησε και αποκάλυψε τα ονόματα. «Ήσαν όλοι τους ″καλόπαιδα″ όπως ελέγοντο τότε, οι σημερινοί τεντυμπόϊδες».
Επειδή ούτε πλαστογραφία υπήρχε, ούτε απάτη ο Κουτσουμάρης αρκέστηκε να απευθύνει στους νέους εκείνους μια αυστηρότατη κατσάδα και να δώσει τα ονόματά τους στον τύπο της εποχής εκείνης, μαζί με την αγγελία της εξιχνίασης της υπόθεσης…
ΣΧΟΛΙΑ
Kapurthala: πόλη και περιφέρεια στο Punjab της Ινδίας. Ιδρύθηκε τον 11ο αιώνα από τον Rana Kapur του Jaisalmer από τον οποίο και πήρε το όνομα. Η Καπούρταλα υπήρξε ανεξάρτητο κρατίδιο. Μετά πριγκιπάτο επί βρετανικής αυτοκρατορίας. Ο Jagatjit Singh γεννήθηκε στα 1872, ανέβηκε στον θρόνο στις 16.10.1877 και κυβέρνησε επί 71 συνεχή χρόνια ως τον θάνατό του στις 19.6.1949. Στα 1890 ανέλαβε πλήρως την εξουσία (Raja of Kapurthala). Μαχαραγιάς ονομάστηκε στα 1911 (Maharaja of Kapurthala). Φρόντισε να στολίσει την πόλη του με θαυμάσια οικοδομήματα εμπνευσμένα από ευρωπαϊκά, ινδικά και θρησκευτικά πρότυπα. Έτσι σήμερα είναι φημισμένη για τα παλάτια της, τις επαύλεις, τους ναούς, τα τζαμιά και τους κήπους της. Ο μαχαραγιάς απέκτησε πολλούς τίτλους, είχε υψηλή μόρφωση και ήταν πολυταξιδεμένος. Παντρεύτηκε έξι φορές, στα 1908 την Iσπανή Anita Delgado (1890 - 1962) από τις οποίες (εκτός από την τελευταία) απέκτησε πέντε γιους και μια θυγατέρα. Στην δεκαετία του 1920 επισκέφτηκε την Ευρώπη ως Ινδός αντιπρόσωπος στην γενική συνέλευση της Κοινωνίας την Εθνών στην Γενεύη (1925, 1927, 1929) αλλά και αργότερα για άλλους λόγους. Αν τα πλοία που επέβαινε είχαν έλθει και στον Πειραιά, θα διέμενε σε πολυτελή ξενοδοχεία στην Αθήνα. Αυτό θα πρέπει να αναδιφήσει κάποιος στον ημερήσιο τύπο της εποχής.
Μάιος 1923. Ο φρούραρχος Πειραιώς, ο αρχηγός Χαλίντεϊ, ο αστυνομικός Ριντ (οργανωτής της Ασφαλείας Πειραιώς) και ο αστυνομικός διευθυντής Πειραιώς Ιωάννης Καλυβίτης στα εγκαίνια της αστυνομικής παρουσίας στον Πειραιά, στον Τινάνειο κήπο.
1924. Ομάδα Αστυνομικών της Γενικής Ασφαλείας Πειραιώς.
1924. Αστυνομικά όργανα του Δ΄ Αστυνομικού Τμήματος Πειραιώς.
Το κτήριο της Διευθύνσεως Αστυνομίας Πειραιώς στα χρόνια της εγκατάστασής της στην γωνία Βασιλέως Κωνσταντίνου 37 και Αγίου Κωνσταντίνου.
Αστυφύλακας ρυθμίζει την τροχαία κίνηση μπροστά στο Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά γύρω στα 1960.
Ο μαχαραγιάς της Καπουρτάλας.
Ερευνά και γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης.
Στην πειραϊκή βιβλιογραφία ελάχιστα είναι τα έντυπα που αναφέρονται στην Ελληνική Αστυνομία, τα περισσότερα στοιχεία διασπείρονται στις γενικές εκδόσεις της ιστορίας του σώματος.
Τα αστυνομικού περιεχομένου βιβλία που έχω υπ’ όψη μου και βρίσκονται στην συλλογή μου:
-Ι. Π. Γιαλουράκου. Υπασπιστού της Διευθύνσεως Δημοσίας Ασφαλείας Πειραιώς. Η δημοσία ασφάλεια εις τον Πειραιά. Εγκρίσει του Γενικού Επιτελείου του Στρατού και του Αρχηγείου της Χωροφυλακής. Πειραιεύς 1928. {Τυπογραφικά και εκδοτικά καταστήματα Μαράκη & Δασκαλάκη. Τιμάται δραχμάς 25.-}. Διαστάσεις 23,8Χ16,7 σελίδες 52.
-Αστυνομικαί διατάξεις Πειραιώς. (Συλλογή κωδικοποιημένη). Πειραιεύς. 1930. {Επιμελεία Αναστ. Κ. Κατσούλη. Αστυνόμου Β΄. Τυπογραφείον Εργατ. Εκδοτ. Συνεταιρισμού Πειραιώς. 1930}. Διαστάσεις 17,9Χ12,8 σελίδες 152.
-Ιωάννου Γ. Καλυβίτου. Διευθυντού Αστυνομίας Πόλεων. Δικηγόρου. Ζητήματα Επιστημονικής Αστυνομίας και Ιατροδικαστικής. Εν Πειραιεί 1931. {Τύποις Σώμου & Καλλίνη}. Διαστάσεις 18,2Χ12,6 σελίδες 101 + ζ΄.
-Εγκόλπιος Οδηγός Αστυφύλακος στα 1932-1933, Τύπος: Ιωάννου Δ. Χαντζάρα. Γ. Σκουζέ 24 - Πειραιεύς. Διαστάσεις 12,3X8,9. Σελίδες 50+16 κενές.
Τον παρουσίασα στην εφημερίδα ΠΕΙΡΑΪΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ, Πέμπτη 4 Φεβρουαρίου 1999, σελ. 15, ανάρτηση στο παρόν blog την Κυριακή 25 Αυγούστου 2013.
Εγκόλπιος Οδηγός Αστυφύλακος. Πειραιάς 1932 - 33.
Ο Γεώργιος Τραυλός έγραψε σε πέντε νομίζω μέρη με συνεχή σελιδαρίθμηση την ιστορία της Ελληνικής Αστυνομίας με τα επιτεύγματά της στον Πειραιά.
Έχω τα τρία από τα πέντε μέρη του πρώτου τόμου, που δεν φαίνεται να κυκλοφόρησε δεύτερος:
-Από τα τριάντα χρόνια της Ελληνικής Αστυνομίας. “Πειραιεύς„ Τόμος πρώτος. Μέρος δεύτερον. Σελίδες 132. Δραχ. 15.000. {“Ολοκαυτώματα„ 28 Μαΐου 1923}. Διαστάσεις 17,5Χ12,5 σ. 132, από 129 έως 256.
-Από τα τριάντα χρόνια της Ελληνικής Αστυνομίας. “Ολοκαυτώματα„ Τόμος πρώτος. Μέρος τέταρτον. Σελίδες 132. Δρχ. 15.000. Πειραιεύς. Διαστάσεις 17,5Χ12,5 σελίδες 369 – 496.
-Γιώργου Τραυλού. Ολοκαυτώματα. 1921 - 1951. Αθήναι. {Τόμος Πρώτος. Μέρος 5ον & 6ον. Πειραιεύς - Δρχ. 20.000}. Διαστάσεις 17,5Χ12,5 σελίδες 497 - 656.
-Αστυνομική Διεύθυνσις Πειραιώς. Κώδιξ αστυνομικών διατάξεων. Πειραιεύς 1955. {Κώδιξ νέων αστυνομικών διατάξεων Αστυν. Διευθύνσεως Πειραιώς. Εκ του τυπογραφείου Δ/σεως Εγκλ/κών Υπηρεσιών}. Διαστάσεις 13,4Χ10 σ. 424.
-Ιωάννου Γ. Καλυβίτη. Τ. Αρχηγού Αστυνομίας. Μια μικρή ιστορία. Η Αστυνομία Πόλεων και τα 40 χρόνια της. Αθήναι 1962. Διαστάσεις 24,3Χ17 σελίδες 32.
-Τα 40 χρόνια της Αστυνομίας Πόλεων.{Αρχηγείον Αστυνομίας Πόλεων. 1921-1961. Το παρόν λεύκωμα εξεδόθη δαπάναις του περιοδικού «Αστυνομικά Χρονικά» και θέλει διατεθή δωρεάν εις τους συνδρομητάς της}. Σελ. 184 (Για την Αστυνομική Διεύθυνση Πειραιώς στις σελίδες 39 - 56).
Παρ’ ότι συζητιόταν από πιο νωρίς, στα 1918 αποφασίστηκε επί Βενιζέλου να ιδρυθεί νέα αστυνομία στις μεγάλες πόλεις της Κερκύρας, Πατρών, Πειραιώς, Αθηνών (εκεί που από το 1906 δρούσε η Χωροφυλακή) και Θεσσαλονίκης έχοντας υπ’ όψη την επιτυχημένη αστυνόμευση του Λονδίνου.
Έτσι στα 1919 ήλθε από την Αγγλία και έγινε μια οργανωτική ομάδα με αρχηγό τον Sir Fredirich Loch Halliday (1864 - 1937), και τους Σλόμαν, Κουγκάνον, Χιλ, Μπούμπιερ, Ριντ. Η Αστυνομία των Πόλεων συστάθηκε με τον νόμο 2461/ 25.7.1920 (Εφημερίς της Κυβερνήσεως. Τεύχος πρώτον. Αρ. φύλλου 176, 5.8.1920). Επόμενος νόμος ήταν ο 2815. Από στρατιωτικής φύσεως όπως ήταν η Χωροφυλακή, η Αστυνομία έλαβε καθαρά πολιτική κατεύθυνση.
Πρώτα η Κέρκυρα γνώρισε τον Οκτώβριο του1921 την νέα λειτουργία, αφού εκεί λίγους μήνες νωρίτερα άνοιξε η Αστυνομική Σχολή (έως το 1940). Οι άντρες που τελείωναν την Σχολή διορίζονταν αμέσως στα Αστυνομικά Τμήματα.
Τον Απρίλιο του 1922 είδαμε την Αστυνομία στην Πάτρα.
Στις 27 Μαρτίου 1923 ο Halliday μαζί με άλλους ειδικούς κλήθηκε στο Υπουργείο Εσωτερικών όπου είχε πολύωρη συζήτηση με τον Γεώργιο Παπανδρέου. Θέμα της ήταν η εγκατάσταση της Αστυνομίας στον Πειραιά (τρία τμήματα και ένας σταθμός). Η πρώτη αποστολή με επικεφαλής τον Αστυνόμο Β΄ Γεώργιο Κιόλα στρατωνίστηκε τον Απρίλιο σε αίθουσες του οικήματος του Τζανείου Ορφανοτροφείου, Φίλωνος και Ιπποδαμείας (Ευαγγελιστρίας). Στον Πειραιά η Αστυνομία ανέλαβε στις 27 Μαΐου 1923. Η τελετή έγινε την επόμενη ημέρα στον Τινάνειο κήπο παρουσία του Γ. Παπανδρέου.
Υπάρχουν πλούσιες αναφορές για τις υποθέσεις που εξιχνίασε η Αστυνομία των Πόλεων και δικαίωσαν τις προσπάθειες των οργάνων της. Θα μπορούσα να κάνω μια αντιγραφή των κατορθωμάτων τους αλλά θα έπαιρνε έκταση, παραπέμπω να τα διαβάσει κάποιος από τα ίδια τα εκδοθέντα βιβλία. Τα περισσότερα αρχεία των Α. Τ. Πειραιώς αποτεφρώθηκαν δυστυχώς στην Χαλυβουργική.
Ο Ιωάννης Γ. Καλυβίτης χρημάτισε πρώτος Αστυνομικός Διευθυντής Πειραιώς στα 1923 - 1924. Υποδιευθυντής και επόπτης Αγορανομίας και Τροχαίας ο Γρηγόριος Πράττης (αναπλήρωσε τον Καλυβίτη από 12.7 έως 7.9.1923), υπασπιστής ο Αδριανός Αγγελίδης, προϊστάμενος διοικητικού ο Ιωάννης Πανόπουλος. Τα γραφεία εγκαταστάθηκαν στην διώροφη οικία της οδού Καραΐσκου 112 (τότε αρίθμηση) και πλατείας Κοραή, όπου αργότερα στέγασε το Τμήμα Τροχαίας Κινήσεως.
Το Τμήμα Γενικής Ασφαλείας ως ανεξάρτητο εγκαταστάθηκε στο οίκημα της οδού Κολοκοτρώνη και Χαριλάου Τρικούπη [μετά Γεωργίου και Αλκιβιάδου], Διοικητής ο Παναγιώτης Καλκάνης, υποδιοικητής ο Ι. Φλεριανός. Εκεί είχαμε και την Υπηρεσία Ελέγχου Διαβατηρίων. Το Τμήμα Γενικής Ασφαλείας μετονομάσθηκε σε Υποδιεύθυνση Γενικής Ασφαλείας.
Το Α΄ Αστυνομικό Τμήμα εγκαταστάθηκε στην Πηγάδα, στην Αντωνίου Θεοχάρη [μετά Μακρυγιάννη και Ιωνιδών]. Διοικητής ο Γεώργιος Κιόλας. Μετά οι Χ. Σάρρος, Ερωτ. Φαραντάτος, Αναστ. Κατσούλης.
Το Β΄ Αστυνομικό Τμήμα στην γωνία Φίλωνος και ΙΙ Μεραρχίας [μετά Καποδιστρίου 7]. Διοικητής ο Γ. Κιόλας. Μετά οι Γεώργιος Πειρουνάκης, Ι. Σαρρηγιάννης (προσωρινός), Ιππ. Αγέλαστος.
Το Γ΄ Αστυνομικό Τμήμα, στην Ρετσίνα - Αγίου Διονυσίου [μετά Αρτεμισίου και Κερατσινίου (Παπαστράτου)], διοικήθηκε στην αρχή από τον Εμμανουήλ Σπανάκη και μετά από τους Χ. Σάρρο, Αδριανό Αγγελίδη, Χρ. Κίτρα.
Ο Αστυνομικός Σταθμός Τζαβέλλα [μετά Κόκκαλη 7] με υπαστυνόμο τον Αλεξ. Φούφα μετονομάστηκε σε Δ΄ Αστυνομικό Τμήμα (19.12.1923) με διοικητή τον Ν. Κατραμπασά και μετά τον Ερωτ. Φαραντάτο.
Στις αρχές του 1924 (12.5) η Αστυνομία Πόλεως επεκτάθηκε στην Νέα Κοκκινιά με την ίδρυση του Ε΄ Αστυνομικού Τμήματος και πρώτο διοικητή τον Γεώργιο Μαρούδη [Βοσπόρου 15].
Στις 17.9.1924 έγινε ο Αστυνομικός Σταθμός Δραπετσώνας υπαγόμενος στο Γ΄Α. Τ. με διοικητή τον υπαστυνόμο Κατσούλη και μετά τον Ι. Μπερσή. Πιο μετά πήρε την ονομασία Ανεξάρτητος Αστυνομικός Σταθμός Δραπετσώνας με διοικητή τον υπαστυνόμο Ηλία Κρητικό τον Μάιο του 1925. Αργότερα έγινε το ΣΤ΄ Αστυνομικό Τμήμα [Μακεδονίας - Αγίου Γεωργίου με σταθμό στην Γεροντάκου - Αγ. Παντελεήμονος].
Άλλα Τμήματα υπήρξαν: Ασφαλείας, Ειδικής Ασφαλείας, Αγορανομίας, Τροχαίας Κινήσεως, Ελέγχου Λιμένος, Ηθών. Ακόμα είχαν τοποθετηθεί και αστυνόμοι δημόσιοι κατήγοροι.
Πολύ αργότερα, ο Καλυβίτης γράφει στις αναμνήσεις του:
«Η κατάστασις την οποίαν εύρεν η Αστυνομία στον Πειραιά από απόψεως τάξεως και καθαριότητος ήτο αξιοθρήνητος. Λόγω της Μικρασιατικής καταστροφής και της συρροής πολλών χιλιάδων προσφύγων στον Πειραιά, πολλοί δρόμοι ήσαν αδιάβατοι και βρωμεροί. Εδώ έβλεπες σωρούς σκουπιδιών, εκεί υπαίθρια κουρεία και πιο πέρα μεζετζίδικα. Τα Τμήματα τάξεως κατέβαλον υπερανθρώπους προσπαθείας δια να ξεκαθαρίσουν την κόπρο αυτή του Αυγείου.
Η τάξις εις τας οδούς αργά-αργά απεκατεστάθη, των υπαιθρίων κουρείων και μαγειρείων μεταφερθέντων μακράν των κέντρων της πόλεως παρά τας σοβαράς αντιρρήσεις του τότε Αρχηγού της επαναστάσεως αειμνήστου Στρατηγού Ν. Πλαστήρα, ο οποίος με εκάλεσε εις το γραφείο του και μου συνέστησε να είμαι επιεικής προς τους αδελφούς πρόσφυγας, προσθέσας ότι ούτοι είναι άξιοι πάσης προστασίας, τόσον υπό της Πολιτείας όσον και υπό των αρχών. Την επιθυμίαν αυτήν του αειμνήστου Πλαστήρα εξετέλεσα αναντιρρήτως και εις το γεγονός αυτό ωφείλετο, ως ανωτέρω ανέφερα, η μεθοδική απομάκρυνσις των στασίμων μικροπωλητών εκ των κέντρων εις άλλα σημεία της πόλεως του Πειραιώς. Αι πρώται αστυνομικαί διατάξεις τάξεως και ησυχίας ήρχισαν εδώ να εφαρμόζωνται μεθοδικώς και με βραδύν ρυθμόν.
Η Αστυνομία των ηθών περισυνέλεξε όλας τας ιεροδούλους και τας ενέκλεισε στα Βούρλα (οίκοι ανοχής, τους οποίους τη μερίμνη της ευπρέπισε και κατέστησε κατοικησίμους). Καθιέρωσε τακτικήν υγειονομικήν επιθεώρησιν και εξέτασιν όλων των ιεροδούλων, και τας εφωδίασε με σχετικά βιβλιάρια. Επέτυχε με τη συνδρομή του Δήμου να εξωραΐση τα Βούρλα, τα αίσχος αυτό του Πειραιώς.
Το έργον του Τμήματος Ασφαλείας υπήρξε δυσκολώτερο, διότι από όλην την Ελλάδα είχον συρρεύσει στον Πειραιά δεκάδες κλεπτών και διαρρηκτών. Εν τούτοις η Αστυνομία με τας επιτυχίας της εις την δίωξιν του εγκλήματος, κατώρθωσε να μειώση κατά πολύ την εγκληματικότητα, οφειλομένην κυρίως εις ανέργους και αλήτας.
Εκ των πρώτων μελημάτων του Τμήματος Ασφαλείας ήτο και η εκκαθάρισις της Πειραϊκής Ακτής, εκ των διαφόρων κακοποιών, σωματεμπόρων και χασισοποτών.
Η διέλευσις κατά την νύκτα εκ της Πειραϊκής ακτής ήτο επικίνδυνος και σχεδόν αδύνατος. Όλοι οι φιλήσυχοι Πειραιείς απέφευγον, κατά την νύκτα κυρίως, την διέλευσίν των εκ των άντρων των εκεί κακοποιών, διότι εκτός από το πορτοφόλι των, εκινδύνευε και η ζωή των. Το Τμήμα Ασφαλείας ειργάσθη μετά κόπου και ζήλου απαραμίλλου και επέτυχε το ξεκαθάρισμα της ακτής από όλα τα προαναφερθέντα κακοποιά στοιχεία. Ένας κακοποιός απ’ αυτούς που ελυμαίνοντο την ακτήν φεύγων είπε «δεν μας σηκώνει το κλίμα του Πειραιά» και αυτό μαρτυρεί την επιτυχίαν του Τμήματος εις τον τομέα αυτόν της αρμοδιότητός του …».
Ο Καλυβίτης μετά τον Πειραιά συνέχισε την καριέρα του ως διευθυντής στην νεοσύστατη Αστυνομία στην Αθήνα τον Ιανουάριο του 1925 (οίκημα των οδών Ίωνος και Βερανζέρου).
Άξιο μνείας είναι οι διαρκείς αντιπαραθέσεις των οργάνων της Χωροφυλακής με εκείνων της Αστυνομίας. Οι μεν ειρωνεύονταν και κατηγορούσαν τους δε, ο καθένας υπερεκτιμούσε τα κατορθώματα της υπηρεσίας του και τόνιζε τις αδυναμίες του άλλου. Δυνάμει του Ν. Δ. της 18 Οκτωβρίου 1925 «περί Οργανισμού Χωροφυλακής» αυτή εγκαταστάθηκε πάλι στον Πειραιά ως Σώμα Δημοσίας Ασφαλείας Πειραιώς. Τα καθήκοντά της είχαν να κάνουν με την δημόσια ασφάλεια και τάξη (συλλογή πληροφοριών κατ’ ατόμων στρεφομένων κατά του έθνους, επαγρύπνηση προς πρόληψη αξιοποίνων πράξεων, διεξαγωγή εγκληματολογικής υπηρεσίας, να εκτελεί τις μεταγωγές στα δικαστήρια, να συνοδεύει υψηλά πρόσωπα, να επιτηρεί τα στρατολογικά θέματα των πολιτών κ.ά.). Η Αστυνομία να φροντίζει τα ήθη, την ευκοσμία των κέντρων, των οδών, πλατειών, κήπων, την άσκηση του εμπορίου, την νομιμότητα των λαχείων, να εποπτεύει τους κινδύνους από ατυχήματα, από φωτιά και νερό κ.ά.
Στην Χωροφυλακή ανέλαβε την διοίκηση ο Ταγματάρχης Ιωάννης Νάσκος. Έτσι το πρωινό της 18.1.1926 ξεκίνησαν οι πρώτες περιπολίες στον Πειραιά. Σχεδόν τρία χρόνια μετά ο Π. Γιαλουράκος με το βιβλίο του ανέδειξε την χρησιμότητά της στην πόλη.
Συνελήφθησαν πλαστογράφοι δολαρίων και τσεκς Τραπεζών, καταχραστές, μέλη συμμοριών, διακινητές ναρκωτικών, λαθρέμποροι συναλλάγματος, έκλεισαν τεκέδες, διαλεύκαναν ποινικά αδικήματα και εγκλήματα. Παρόμοια επιτεύγματα ανέδειξε και η Αστυνομία. Το αρνητικό, αφού υπάκουαν στις διαταγές των τότε κυβερνήσεων, στάθηκε η αυστηρή αντιμετώπιση, καταστολή κι εξάρθρωση του κομουνιστικού μηχανισμού.
Σαράντα χρόνια αργότερα, μετά τον πόλεμο και τον εμφύλιο, στην δεκαετία του 1960, ο εκσυγχρονισμός της Αστυνομίας ήταν πλέον γεγονός.
Αρχικά ενοικίαζαν χώρους που δεν πληρούσαν και τόσο τις ανάγκες τους. Αργότερα το Υπουργείο Εσωτερικών έβρισκε κάπως καλλίτερα κτήρια. Η ενοικίαση στον Πειραιά του μεγάρου της οδού Β. Κωνσταντίνου (Ηρ. Πολυτεχνείου) 37, ιδιοκτησίας του Ταμείου Υγείας Υπαλλήλων Α. Τ. Ε., ήταν μια καλή λύση. Στο επταώροφο νεόδμητο με δύο ανελκυστήρες η Αστυνομία πήρε από τον 2ο έως τον 7ο όροφο. Ψηλά στέγασε την λέσχη, την βιβλιοθήκη, μπαρ, κυλικείο, αίθουσα συγκεντρώσεων - διαλέξεων. Το Α΄ Α. Τ. μεταφέρθηκε στα 1961 στο νεόκτιστο της οδού Αφεντούλη 20.
Ο ΜΑΧΑΡΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΚΑΠΟΥΡΤΑΛΑΣ
Όμως ας αφήσουμε το σημαντικό έργο της τοπικής Αστυνομίας Πόλεων, να μην βαρύνω το κείμενο με λεπτομέρειες που μπορεί εύκολα κάποιος να βρει αλλού, ειδικά στα αστυνομικά περιοδικά και στις πολιτικές εφημερίδες.
Θα επαναφέρω στην μνήμη το ευτράπελο περιστατικό που συνέβη στην Αθήνα στα πρώτα χρόνια, δημοσιευμένο σε εφημερίδες της εποχής και αναμασημένο αργότερα με κάθε τρόπο έκφρασης από διάφορους συντάκτες. Με το θέμα ασχολήθηκε ο Σπύρος Λεωτσάκος στα Αστυνομικά Χρονικά. Ο ίδιος ο Καλυβίτης το παρουσίασε περιληπτικά στο βιβλίο του στα 1962 που αντιγράφτηκε στην Αστυνομική Επιθεώρηση, Δεκέμβριος 1989, σελίδα 804.
Ένα βράδυ έγινε μια υπηρεσιακή σύσκεψη στα γραφεία της Αστυνομικής Διεύθυνσης από τους Ιωάννη Καλυβίτη, Αριστ. Κουτσουμάρη, Θεόδωρο Λεονταρίτη. Αφορμή έδωσε τηλεφώνημα που έλεγε ότι στο πολυτελές ξενοδοχείο ΠΤΙ ΠΑΛΑΙ της Λεωφόρου Κηφισίας (Βασιλίσσης Σοφίας) προσερχόταν πολύς εκλεκτός κόσμος με φράκα, στολές, παράσημα ενώ οι κυρίες με τις ακριβές φορεσιές τους. Δινόταν επίσημη δεξίωση από την Κυβέρνηση προς τιμή του μαχαραγιά της Καπουρτάλας.
Η Διεύθυνση δεν είχε λάβει καμιά είδηση. Ο Καλυβίτης διέταξε τους δυο αξιωματικούς να μεταβούν επί τόπου και να εξακριβώσουν τι συνέβαινε. Διέταξε επίσης τον διοικητή του Γ΄ Τμήματος Αστυνόμο Δημήτριο Βρανόπουλο (κατόπιν βουλευτή και Υπουργό Συγκοινωνιών) και τον διοικητή της Τροχαίας Κατραμπασά να πάνε κι αυτοί προς τήρηση της τάξης. Όταν έφτασαν, βρήκαν πάμπολλα ιδιωτικά και αυτοκίνητα και ταξί, που είχαν πιάσει ουρά να αποβιβάσουν τους επιβάτες τους.
Σε ποιον να απευθυνθούν και να δώσουν εξηγήσεις; Τον Γεώργιο Καφαντάρη με την γυναίκα του, μόλις πρόλαβαν να τον σταματήσουν στις σκάλες. «Συγνώμη κ. Πρόεδρε», «Τι τρέχει παρακαλώ». «Κάποια παρεξήγησις… η δεξίωσις δεν πρόκειται να δόθεί». «Ο Μαχαραγιάς δεν ήλθε» απάντησαν οι αστυνομικοί. «Φίλτατέ μου.. Μα φίλτατέ μου (έτσι έλεγε συχνά ο Καφαντάρης) θα έπρεπε το Υπουργείον των Εξωτερικών να μας ειδοποιήσει σχετικώς όχι να μας κάνει να ντυνόμαστε! ». «Συγνώμη κ. Πρόεδρε, έχετε πρόσκληση;» ρώτησε ο Κουτσουμάρης. «Και βέβαια κ. Διοικητά, απρόσκλητος θα ηρχόμην φίλτατέ μου». Η πρόσκληση έλεγε τα εξής περίπου: «Υπουργείον Εξωτερικών. Τμήμα Εθιμοτυπίας. Καθ’ υψηλήν Υπουργικήν εντολήν έχω την τιμήν να παρακαλέσω Υμάς όπως μετά της αξιοτίμου συζύγου σας, τιμήσητε δια της παρουσίας σας την δεξίωσιν που δίδει η Κυβέρνησις της Ελληνικής Δημοκρατίας την προσεχή Δευτέραν… τρέχοντος μηνός και ώραν 9 και 30΄ μ.μ. εις τας αιθούσας του ξενοδοχείου «Πτι Παλαί» προς τιμήν της αφιχθείσης Α.Β.Υ. του Μαχαραγιά της Καπουρτάλας. Ένδυμα επίσημον ή μεγάλη στολή μετά παρασήμων. Εντολή Υπουργού Δ. Καλλογιάννης». Η υπογραφή ήταν έντυπη και η σφραγίδα καμιά σχέση δεν είχε με εκείνη του Υπουργείου. Ο φάκελος έφερε γραμματόσημο που φυσικά δεν θα υπήρχε αν προερχόταν από επίσημη υπηρεσία.
Αμέσως διαπιστώθηκε ότι ήταν φάρσα. Ήλθαν ακόμη ο Παπαναστασίου, ο Τσαλδάρης… Υπολογίστηκαν πάνω από 300 τα άτομα. Η Αστυνομία περιορίστηκε να απομακρύνει τον κόσμο που έπεσε θύμα της φάρσας. Γέλασαν με την καρδιά τους. Ο Κουτσουμάρης όμως δεν το έβαλε κάτω. «Πού θα μου πάνε οι άτιμοι» έλεγε.
Μετά από πολλές έρευνες και ύστερα από μήνες βρήκε ότι οι προσκλήσεις είχαν τυπωθεί σε ένα μικρό συνοικιακό τυπογραφείο του Πειραιά.
Ο τυπογράφος ομολόγησε και αποκάλυψε τα ονόματα. «Ήσαν όλοι τους ″καλόπαιδα″ όπως ελέγοντο τότε, οι σημερινοί τεντυμπόϊδες».
Επειδή ούτε πλαστογραφία υπήρχε, ούτε απάτη ο Κουτσουμάρης αρκέστηκε να απευθύνει στους νέους εκείνους μια αυστηρότατη κατσάδα και να δώσει τα ονόματά τους στον τύπο της εποχής εκείνης, μαζί με την αγγελία της εξιχνίασης της υπόθεσης…
ΣΧΟΛΙΑ
Kapurthala: πόλη και περιφέρεια στο Punjab της Ινδίας. Ιδρύθηκε τον 11ο αιώνα από τον Rana Kapur του Jaisalmer από τον οποίο και πήρε το όνομα. Η Καπούρταλα υπήρξε ανεξάρτητο κρατίδιο. Μετά πριγκιπάτο επί βρετανικής αυτοκρατορίας. Ο Jagatjit Singh γεννήθηκε στα 1872, ανέβηκε στον θρόνο στις 16.10.1877 και κυβέρνησε επί 71 συνεχή χρόνια ως τον θάνατό του στις 19.6.1949. Στα 1890 ανέλαβε πλήρως την εξουσία (Raja of Kapurthala). Μαχαραγιάς ονομάστηκε στα 1911 (Maharaja of Kapurthala). Φρόντισε να στολίσει την πόλη του με θαυμάσια οικοδομήματα εμπνευσμένα από ευρωπαϊκά, ινδικά και θρησκευτικά πρότυπα. Έτσι σήμερα είναι φημισμένη για τα παλάτια της, τις επαύλεις, τους ναούς, τα τζαμιά και τους κήπους της. Ο μαχαραγιάς απέκτησε πολλούς τίτλους, είχε υψηλή μόρφωση και ήταν πολυταξιδεμένος. Παντρεύτηκε έξι φορές, στα 1908 την Iσπανή Anita Delgado (1890 - 1962) από τις οποίες (εκτός από την τελευταία) απέκτησε πέντε γιους και μια θυγατέρα. Στην δεκαετία του 1920 επισκέφτηκε την Ευρώπη ως Ινδός αντιπρόσωπος στην γενική συνέλευση της Κοινωνίας την Εθνών στην Γενεύη (1925, 1927, 1929) αλλά και αργότερα για άλλους λόγους. Αν τα πλοία που επέβαινε είχαν έλθει και στον Πειραιά, θα διέμενε σε πολυτελή ξενοδοχεία στην Αθήνα. Αυτό θα πρέπει να αναδιφήσει κάποιος στον ημερήσιο τύπο της εποχής.
Μάιος 1923. Ο φρούραρχος Πειραιώς, ο αρχηγός Χαλίντεϊ, ο αστυνομικός Ριντ (οργανωτής της Ασφαλείας Πειραιώς) και ο αστυνομικός διευθυντής Πειραιώς Ιωάννης Καλυβίτης στα εγκαίνια της αστυνομικής παρουσίας στον Πειραιά, στον Τινάνειο κήπο.
1924. Ομάδα Αστυνομικών της Γενικής Ασφαλείας Πειραιώς.
1924. Αστυνομικά όργανα του Δ΄ Αστυνομικού Τμήματος Πειραιώς.
Το κτήριο της Διευθύνσεως Αστυνομίας Πειραιώς στα χρόνια της εγκατάστασής της στην γωνία Βασιλέως Κωνσταντίνου 37 και Αγίου Κωνσταντίνου.
Αστυφύλακας ρυθμίζει την τροχαία κίνηση μπροστά στο Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά γύρω στα 1960.
Ο μαχαραγιάς της Καπουρτάλας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου