Κλείνοντας το 2019 με πειραιώτικες φωτογραφίες και ευχετήριες κάρτες.

Ερευνά και γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης.

[Φωτογραφίες και δελτάρια της συλλογής μου που αναρτήθηκαν στον προσωπικό λογαριασμό (Face Book)] 
 

Χειμώνας στο λιμάνι του Πειραιά. Άνδρας μπροστά από ένα πλοίο. Η ασπρόμαυρη φωτογραφία τονίζει ακόμα πιο πολύ το γκρίζο συννεφιασμένο χρώμα, εκείνο που αντανακλάται στην θάλασσα κι επιτείνει την αίσθηση της μελαγχολίας. Διαστάσεις 10,4Χ7,4 εκατοστά.

 

 

″Εις ένδειξη φιλίας και αγάπης, σας χαρίζομεν την φωτογραφία των παιδιών μας για ενθύμιον της παιδικής τους ηλικίας. Σωτήριος και Πόπη Καρμοίρη. Πειραιεύς 26/10/59″. Απευθύνεται στην οικογένεια του Ιακώβου Γαβαλά, ενταύθα. Φωτοκάρτα με οδοντώσεις. «ΙΩ. ΚΑΡΙΠΗΣ/ ΚΑΡΑΟΛΗ & ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ 18/ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ». 

 

 

Πέντε ανορθόγραφες λέξεις και μια χρονολογία περικλείουν μια σημαντική ίσως απόφαση ζωής. Καθημερινή εικόνα στο λιμάνι του Πειραιά κάποιες δεκαετίες παλαιότερα. ″Ενθύμηον/ 26.11.65/ Αναχόρη/ για το Κάναδα″. Ήταν ημέρα Παρασκευή. Διακρίνεται το πλοίο και το κτήριο για τον έλεγχο των διαβατηρίων.

 

 

Η 3^η Νοεμβρίου 1968 ήταν ημέρα Κυριακή. Έτσι ο κόσμος που έβγαινε από την εκκλησία της ενορίας του ήταν ήρεμος, χαρούμενος. Αν τύχαινε στεκόταν και τράβαγε κάποια αναμνηστική φωτογραφία. Εδώ στα σκαλιά της Αγίας Παρασκευής Καλλιπόλεως. «ΦΩΤΟ - ΧΑΡΑΜΗ/ ΒΑΣ. ΚΩΝ/ΝΟΥ 28/ ΤΗΛ. 413.875 ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ». Χαρτί Agfa.

 

 

Στον φάρο, στο τέρμα του μώλου Φρεαττύδας. Κορίτσι με μίνι φορεματάκι στημένο για φωτογράφηση. Χωρίς χρονολογία και σφραγίδα. Γυαλιστερή επιφάνεια.

 

 

Αγόρασε μια ακριβούτσικη καρτ ποστάλ. Λεπτό εύθραυστο λευκό χαρτί. Παρίστανε ανάγλυφα άνθη με επιχρυσωμένα τα κέντρα τους και το νέος έτος 1910. Πίσω έγραφε: Postkarte. Carte postale. Cartolina postale. Levelezö-lap. / Weltpostverein. Union postale universelle. Ύστερα συμπλήρωσε τις ευχές της, κόλλησε το γραμματόσημο των 10 λεπτών του Ιπτάμενου Ερμή και την έριξε στο ταχυδρομικό κουτί ξεχνώντας να γράψει τον παραλήπτη και την διεύθυνσή του!
Το Κεντρικό Ταχυδρομείο Πειραιώς όμως στην οδό Φίλωνος την σφράγισε κανονικά χωρίς καθυστέρηση την ίδια ημέρα. ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ ΑΠΟΣΤΟΛΗ 30 ΔΕΚ 09 7.
Ποια ήταν η τύχη της τα επόμενα χρόνια, από ποια χέρια πέρασε, πού είχε παραπέσει ή φυλαχτεί κανείς δε ξέρει. Βρέθηκε στα δικά μου με αποκομμένη την πάνω πλευρά της, το χαρτί είπα ήταν πολύ εύθραυστο. Διαβάζω: ″Σι εύχομαι τα νέον έτος με υγείαν και ευτυχίας/ τας ωραίας κάρτας σου έλαβον και σε ευχαριστώ δια τας καλάς ευχάς σου./ Σε φιλώ/ Μαρία Καράντζαλη/ Πειραιεύς τη 30/12/909″
Κοντά 110 χρόνια μετά, αναρτάται σε κοινή θέα.

 

 

Από μια δεσμίδα παλιών καρτποστάλ ξεχώρισα την παρούσα, γερμανικής κατασκευής. Απευθύνεται στην οικογένεια Μάνεση που έμενε στο Πασαλιμάνι. Το κείμενο είναι ανορθόγραφο και το διορθώνω: ″Αγαπητέ φίλε Αυγερινέ επί τη επετείω του Νέου Έτους 1922 εύχομαι εκ καρδίας ίνα διέλθης τούτο εν υγεία και ευτυχία. Μετ’ αγάπης. Νίκος Σαλιαρέλης″. Για την οικογένεια Μάνεση έχω μια ακόμα κάρτα προς την Κατερίνα (Καίτη). BARENVERLAG-CHARLOTTENBURG.

 

 

Μια γαλλική αυτή την φορά carte postale  που χρησιμοποιήθηκε στην Ελλάδα: ″20 Δεκεμβρίου 1924.- Στην Αγαπητή μου Ελενίτσα και τους οικείους της για τις άγιες μέρες πούρχοντα τους εύχομαι χρόνια πολλά.- Με αγάπη! …″ Απευθύνεται στην δεσποινίδα Ελένη Παναγιωτακοπούλου στο Νέο Φάληρο ″Στας Αθήνας″. «Fabrication Française. DÉDÉ Paris 853».

 

 

30 Δεκεμβρίου 2019 σήμερα. Ευχές και πάλι ευχές από παντού και από όλους. Επιμένοντας στο παρελθόν θα σας δείξω κάποιες άλλες ευχές, ανιψιού προς θεία και εξαδέλφη.
″Εν Πειραιεί τη 30 Δεκεμβρίου 1925
 Σεβαστή μου θεία και αγαπητή μου εξαδέλφη.
Σας στέλνω την φωτογραφία και μη παραξενευτήτε που μεγάλωσα έτσι γρήγορα.
Σας εύχομαι το νέον έτος να διέλθητε με πλήρη υγείαν και ευτυχίαν
Σας ασπάζομαι εγκαρδίως
Ο ανηψιός σας
Αναστ. Ν. Κροκόδειλος″
Παραλήπτης:
″Κυρίαν
Δέσποινα Παπαγγελή
εις Σύρον″
Μια πολύ καλοδιατηρημένη φωτογραφία τύπου καρτ ποστάλ, από το «ΦΩΤΟ - ΚΑΡΑΒΙΑ, ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ».

 

 

ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΟΝ ΝΕΟΝ ΕΤΟΣ. Γαλλικές ιταλικές και γερμανικές φίρμες τύπωναν στα ελληνικά ευχετήριες κάρτες. Οι πολίτες δεν είχαν παρά να επιλέξουν μια ή μερικές της αρεσκείας τους. Πάντως ο Λυκούργος από Πειραιά χρησιμοποίησε την παρούσα για να ευχηθεί καλή χρονιά στον μπατζανάκη και στην κουνιάδα του που έμεναν στου Γουδή: ″Εν Πειραιεί τη 31 Δεκεμβρίου. Αγαπητέ μου Μπατζανάκη Παύλο και Αγγελική σας εύχομαι όπως ο νέος χρόνος σας είναι χρυσός και αγαπητός συνάμα και πλούσιος. Έτη πολλά και καλά. Ο Μπατζανάκης σου και κουνιάδος σου. Λυκούργος″. Παραλήπτης: ″Κύριον Παύλον και Αγγελική Γουδί Ενταύθα″. Το κείμενο είναι διορθωμένο. FOTO EXTRA/ MARQUE DEPOSÉE/ Reproduction Interdite. (Extra N371).

 

 

Πλησιάζοντας τα Χριστούγεννα οι φωτογραφίες και οι καρτποστάλ θα γεμίσουν το διαδίκτυο με ευχές. Κάποιες θα διεγείρουν συναισθήματα αφού οι ημέρες θεωρούνται κατάλληλες να ″πατήσουν″ στον ψυχικό μας κόσμο, να βγάλουν μύριες κρυφές επιθυμίες, σκέψεις, εντάσεις. Η κάρτα αυτή στάλθηκε τον Δεκέμβριο του 1963 από την Γερμανία. Ο Πέτρος φαίνεται να πήγε μετανάστης, η γυναίκα του Μαρία, ίσως έγκυος, έμεινε πίσω, στον Πειραιά, στον Κορυδαλλό. Βλέποντας το μικρό αγγελούδι να παίζει άρπα δίπλα στα δώρα κάτω από το στολισμένο δένδρο έβγαλε κι εκείνος τον δικό του κρυφό πόθο: ″Εις την αγαπημένη μου γυναικούλα εύχομαι ευτυχισμένα Χριστούγεννα και ευτυχές το νέον έτος. Επίσης εύχομαι και παρακαλώ τον Θεόν όπως με υγείαν μου χαρίση ένα αγγελούδι σαν το εικονιζόμενον, Με λατρείαν και λαχτάρα ο αγαπημένος σου″.  

 

 

Εκτός από τις χριστουγεννιάτικες φάτνες που βλέπαμε με τα παιδικά μας μάτια σε κεντρικά σημεία του Πειραιά, στο Πασαλιμάνι και έξω από την Αγία Τριάδα, κάθε άλλος ναός και συνοικία είχε στολίσει τις δικές της. Τραβούσαν τον κόσμο να τις θαυμάσει και να βγάλουν μπροστά απ’ αυτές τις αναμνηστικές τους φωτογραφίες. ″Φάτνη Φαλήρου 27-12-65″. Τύπου καρτ ποστάλ, χαρτί Agfa.

 

 

Το χριστουγεννιάτικο δένδρο στολίστηκε από την μητέρα και τα παιδιά της στην γωνιά του δωματίου, πάνω στο τραπέζι. Μπαμπάκι, λάμπες, πολύχρωμες γιρλάντες και με τρεις κορυφές! Το χαλί ήταν κι αυτό στρωμένο. Όλα έτοιμα λοιπόν για τις γιορτές και το νέο έτος. Έτσι, φορώντας τα καλά τους ρούχα, έβγαλαν την αναμνηστική φωτογραφία που βλέπουμε. «ΦΩΤΟΡΕΠΟΡΤΑΖ/ ΦΩΤΟ ″ΦΩΤΗΣ″/ ΑΓΧΙΑΛΟΥ 232 ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ/ ΠΛΗΣΙΟΝ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΥΠΑΠΑΝΤΗΣ/ ΤΗΛ. 465-885». Χαρτί mimosa.

 

 

Αναμνήσεις από το παρελθόν. Φτωχικό το στόλισμα του μικρού δένδρου, μπαμπάκι στα κλαδιά και στην βάση, μπαλόνια αντί για δώρα. Η ευτυχία όμως φανερά ολοκληρωμένη στο σπίτι αυτό: οι γονείς κοιτάζουν με λατρεία το αγοράκι τους. «ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΑΔΗΣ/ ΦΩΤΟΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΝ/ ΕΝΑΝΤΙ ΚΟΙΝΟΤΗΤΟΣ ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ/ ΠΕΡΑΜΑ - ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ». Διαστάσεις 6,4Χ8,7 εκ. με οδοντώσεις.

 

 

ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ! Πόσο αυθεντικές περνάνε στα μάτια μας οι παλιές εικόνες φτιαγμένες από χαρτί κι όχι ιδωμένες ψηφιακά μέσα από τα κινητά τα τάμπλετ και τα λάπτοπ μας! Η φωτογραφία με την οικογένεια στο Πέραμα έτυχε επάξια θερμής υποδοχής από τους περισσότερους εξ ημών. Τυχαίνει να έχω δυο ακόμα και τις παρουσιάζω. Στην πρώτη η μητέρα προσπαθεί να στρέψει προς τον φακό τον γιό της που κρατάει όρθιο. Στην δεύτερη έχουν βγει στην εξώπορτα και φωτογραφίζονται όλοι μαζί. [Ίδιο φωτογραφείο του Σωτηριάδη. Από το στραβοκομμένο χαρτί φαίνεται αυτά τα αντίτυπα δεν δόθηκαν]

 

 

Στα νηπιαγωγεία και στα δημοτικά σχολεία του Πειραιά, πριν κλείσουν για τις γιορτές, είχαμε τις χριστουγεννιάτικες εκδηλώσεις με θρησκευτικά τραγουδάκια, ολιγόλεπτα θεατρικά δρώμενα (σκετσάκια) που συμμετείχαν τα παιδιά ντυμένα αγγελάκια, αγιοβασίλιδες, κ.ά. Ο γονείς είχαν την ευκαιρία να θαυμάσουν τους επίδοξους μικρούς ηθοποιούς και να τους χειροκροτήσουν θερμά. «Φωτο - Λουξ/ Δ. ΜΟΣΧΟΛΙΟΣ/ ΝΟΤΑΡΑ 44 ΤΗΛ. 471-171/ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ»

 

 

Κάποια χρόνια πριν. Ο χριστουγεννιάτικος διάκοσμος της Πλατείας Κοραή και του Δημαρχείου Πειραιά όπως φαινόταν τις νύχτες…

 

 

 … Την ίδια χρονιά, εκτός από τον στολισμό της Πλατείας Κοραή, πάνω στον πεζόδρομο της Ιακώβου Δραγάτση με όψη προς την Ηρώων Πολυτεχνείου είχαμε την ελληνική απόδοση του χριστουγεννιάτικου εθίμου, ένα καράβι με λαμπιόνια. Αριστερά, το παλιό κτήριο που στέγαζε την επιχείρηση του Βολικάκη έχει κατεδαφιστεί.

 

 

… Και για να κλείσω την νυχτερινή φωτογραφική τριλογία μεταφερόμαστε στην Τερψιθέα. Εδώ βρίσκαμε φωτισμένο χριστουγεννιάτικα και με ευχές το καΐκι που στήθηκε επί Αγραπίδη (απομακρύνθηκε έξι χρόνια μετά). Η μαρμάρινη επιγραφή έλεγε: «Ο ΚΗΠΟΣ ΤΕΡΨΙΘΕΑΣ/ ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΤΗΚΕ ΤΟ ΕΤΟΣ 2005/ ΕΠΙ ΔΗΜΑΡΧΙΑΣ/ ΧΡΗΣΤΟΥ Δ. ΑΓΡΑΠΙΔΗ/ ΑΝΤΙΔΗΜΑΡΧΟΣ/ ΙΩΑΝΝΗΣ Ε. ΣΠΥΡΑΚΗΣ».