Πειραϊκά φαγοπότια σε ταβέρνες μέσα από παλιές φωτογραφίες.

Ερευνά και γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης.

Εκτός από τις βόλτες, τις καφετέριες και παλαιότερα τα σινεμά, τα πλέον αγαπημένα στέκια των Πειραιωτών εξακολουθούν να είναι τα κάθε κατηγορίας φαγάδικα.
Ταβέρνες, καπηλειά, ευπρεπή οικογενειακά εστιατόρια, κοσμικά κέντρα, μαγειρεία, σουβλατζίδικα, ταχυφαγεία. Να μην μιλήσω για τις παρωχημένες μπακαλοταβέρνες, τις περιορισμένης έκτασης παράμερες γωνιές των συνοικιακών μπακάλικων με την λαδόκολλα στο τραπέζι, τα γεμάτα απλές, αγνές λειχουδιές πιάτα και το τενεκεδένιο κανάτι ή γυάλινο μπουκάλι του κρασιού που γνώρισα παιδί - συνοδεύοντας τους μεγάλους - να βρίσκονται στα Καμίνια, στην Αγία Σοφία και στα Ταμπούρια (ελάχιστα αντιγράφουν ακόμα την δόξα τους).
Μεσημεριανή, κυρίως όμως βραδινή η έξοδος για φαγητό των λαϊκών και μεσαίων τάξεων για να περάσει ευχάριστα η ώρα και να ξεφύγουν από την μονοτονία της σπιτικής διατροφικής συνήθειας, το μαγείρεμα.  
Θα αναφερθώ μόνο στις χαρούμενες στιγμές του ζευγαριού ή της παρέας που κανόνισε να πάει να φάει σε ταβέρνα. Δεν έχει σημασία ο τόπος, κάπου στο εσωτερικό της πόλης ή στην παραλία, στο Χατζηκυριάκειο, στο Τουρκολίμανο, στην Δραπετσώνα μέχρι το Πέραμα, σε ανοιχτό ή κλειστό χώρο σε συνάρτηση με τον καιρό. Εκεί πάνω στο κέφι ένας φωτογράφος πλησίαζε τους συνδαιτυμόνες και ρωτούσε αν θέλουν να τους τραβήξει κάποια αναμνηστική πόζα.
Όταν αποδέχονταν, ανοίγανε κάπως τις καρέκλες τους για να φαίνονται όλοι, έπαιρναν σοβαρό ή εύθυμο ύφος ανάλογα την διάθεση της στιγμής, μάζευαν χαμηλά τα χέρια ή τα σήκωναν κρατώντας το ποτήρι και κοιτώντας προς τον φακό, ... ήταν  έτοιμοι για το ενσταντανέ!
Όλες οι φωτογραφίες βρίσκονται στην συλλογή μου εκτός από την τελευταία. 

Προπολεμικό Πέραμα. Τρεις νέοι καθισμένοι σε εξοχική ταβέρνα. Με μολύβι: “Ενθύμιον εις το Πέραμα το 1939”. Αρχικά έγραφε 1936 και διορθώθηκε σε 1939. Ποτέ να μην είμαστε βέβαιοι για το αξιόπιστο των χειρόγραφων σημειώσεων στις παλιές φωτογραφίες. Πολλοί που ήθελαν αργότερα να ταξινομήσουν ή να καταγράψουν το περιεχόμενο των φωτογραφιών τους, έκαναν συχνά λάθη στις χρονολογίες και πιο σπάνια στον τόπο που τραβήχτηκαν. 

 

Σε ταβέρνα στο Τουρκολίμανο του 1958. Στον τοίχο κρεμασμένες μπανάνες. Κάποια χαμόγελα για την φωτογράφηση, σοβαρότητα από μερικούς αλλά και βαριεστιμάρα (χαμένος στις σκέψεις του;) ενός άντρα στο βάθος αριστερά. Χύμα κρασί στο ένα τραπέζι, μπύρα FIX. Χαρτί ARGENTA.

 

Σε ταβέρνα δίπλα στις βάρκες στο Τουρκολίμανο του 1959. ″Αθήναι/ Τουρκολίμανο/ 17 Ιουλίου/ 1959/ Κον/ Νικόλαον/ Σκαρβέλην″.

 

Σε ταβέρνα στο Τουρκολίμανο (Μικρολίμανο). Τραπέζια δίπλα στις βάρκες κάποια καλοκαιρινή βραδιά. Χαρούμενες συντροφιές απολαμβάνουν θαλασσινή τροφή συνοδευόμενη με μπύρα FIX και κρασί ή ρετσίνα. «ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΙ [;]/ ΠΕΙΡΑΪΚ[;]/ Θ.ΚΑΡΑΔΗΜΟΣ-Θ.ΜΕΝΕΓΑΤΟΣ/ ΝΟΤΑΡΑ 34 ΤΗΛ. 43433. Χαρτί Gevaert.

 

Ομάδα ένδεκα ανδρών σε ταβέρνα. Είχαν ενώσει τρία τραπέζια. Ο αριστερά καθήμενος είναι «κομμένος» από τον φακό, δεν χώραγε στο πλάνο. Πέντε από αυτούς κρατούν στο χέρι τους τσιγάρο. Στον τοίχο, διαφημίσεις της μπίρας FIX, ″Το ποτό που συνιστάται για την υγεία″. Πράγματι, οι άνδρες δεν πίνουν κρασί. «ΦΩΤΟ - “ΕΝΣΤΑΝΤΑΝΕ,,/ ΣΤΑΘΗ [;]/ ΑΓΙΟΥ ΕΥΘΥΜΙΟΥ 30 [;]/ ΕΥΓΕΝΕΙΑ» 21 ΙΑΝ. 1962.

 
Σε πειραιώτικη ταβέρνα. Χαρούμενο στιγμιότυπο με έναν μικρό ανεβασμένο στην καρέκλα να τσουγκρίζει το ποτήρι με τους ομοτράπεζούς του. «ΦΩΤΟ - ΑΠΟΛΛΩΝ/ “Ο ΤΑΣΟΣ,,/ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Α΄. - ΝΟΤΑΡΑ 61/ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ».

 

Σε πειραιώτικη ταβέρνα. «ΦΩΤΟ - ΑΠΟΛΛΩΝ/ “Ο ΤΑΣΟΣ,,/ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Α΄. - ΝΟΤΑΡΑ 61/ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ».

 

 
Σε πειραιώτικη ταβέρνα. Όμοια σκηνή με την προηγούμενη, παρατηρούμε μετακίνηση των ατόμων. «ΦΩΤΟ - ΑΠΟΛΛΩΝ/ “Ο ΤΑΣΟΣ,,/ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Α΄. - ΝΟΤΑΡΑ 61/ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ».

 

Τρεις άνδρες σε πειραιώτικη ταβέρνα. «ΦΩΤΟ - ΡΕΠΟΡΤΑΖ/ ΠΑΝ. ΠΑΤΕΡΑΚΗΣ/ ΚΑΡΑΟΛΗ & ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ 37/ ΤΗΛ. 485.883 - ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ».

 

Τρεις άνδρες με τα ποτήρια στο χέρι στημένοι για φωτογράφηση. «ΦΩΤΟ/ ΜΠΑΡΜΠΑΓΙΑΝΝΗΣ/ ΑΓ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ 3/ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ». Τρία πιρούνια, ένα μπουκάλι κρασί, ένα πιάτο στο τραπέζι, ίσως ήταν η αρχή και περίμεναν τα παραγγελμένα. Μπορεί όμως και να «διήγον βίον λιτόν»...

 

Εύθυμη ανδρική συντροφιά σε ταβέρνα, μάλλον στην αυλή της, προς το τέλος μιας καλής βρώσης και πόσης. Μόνο κρασί, όχι μπίρα. «ΦΩΤΟ/ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΝ/ [;] ΣΩΤΗΡΙΑΔΗ/ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ 104/ ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑ».

 

Άνδρας και γυναίκα, ίσως ζευγάρι, ολόχαροι, φωτογραφημένοι σε ταβέρνα. Το ίδιο μοτίβο, με διαφορετικό τρόπο, συνεχίζεται και στις ημέρες μας από κοπέλες ή άντρες που φωτογραφίζουν τους θαμώνες στα κέντρα διασκέδασης: εκτυπώνουν εν συντομία πολλά έγχρωμα αντίτυπα και τα διανέμουν, μόνο που τώρα αφήνουν τους ενδιαφερόμενους να διαλέξουν ποιες θεωρούμενες αρεστές στάσεις θα αγοράσουν. Οι υπόλοιπες απούλητες φωτογραφίες καταστρέφονται.

 

Μέλη της οικογενείας Αποστόλου σε ταβέρνα στον Πειραιά. Τριγύρω κομφετί και σερπαντίνες, κάποιες αποκριές χωρίς χρονολογία.