Μία παρέλαση στην διασταύρωση Γεωργίου και Ηρώων Πολυτεχνείου.

                                                                                   Γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης.

Μερικές φορές, όταν φίλοι ζητούν «να εξηγήσω» μία παλιά καρτποστάλ ή φωτογραφία, ξαναφέρνω στον νου μου την εφημερίδα ΠΕΙΡΑΪΚΟΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ της Χρυσούλας Αξυπολίτου.

Εκεί, σε κάποια φύλλα των ετών 1999 - 2002 είχα αναλάβει την στήλη Εν Πειραιεί τη.. αρχικά χωρισμένη σε τρεις σύντομες ενότητες, η πρώτη με τίτλο: Τούνομα είληφεν από... όπου εξηγούσα από πού έλαβε τ’ όνομά της μία περιοχή του Πειραιά, η δεύτερη με την ονομασία: Βιβλίων εξήγησις με περιγραφή ενός βιβλίου ή αναφορά στις νέες πειραϊκές εκδόσεις και η τελευταία: Αναμνήσθητι ολίγον του μοναδικού Πειραιώς... με την αναλυτική ερμηνεία μιάς παλιάς κάρτας.

Έχω καλή διάθεση την ώρα της σύνταξης αυτού του άρθρου. Θα είμαι σύντομος και δεν θα ταλαιπωρηθώ να ψάχνω για λεπτομέρειες στα άδυτα του αρχείου μου, οπότε δεν θα κουράσω και εσάς. Θ’ αφήσω απλά να την κριτικάρετε οι ίδιοι και να συμπληρώσετε με τα σχόλιά σας το κείμενο.

Ένα κείμενο δημοσιευμένο σε εφημερίδα ή σε περιοδικό στηρίζεται στην φωτογραφική υποστήριξη.     Για τις ανάγκες της ενημέρωσης έχουν κυκλοφορήσει χιλιάδες φωτογραφίες. Είχα την τύχη να γνωρίσω πολλούς φωτορεπόρτερς, Αθηναίους και Πειραιώτες. Ονόματα που με τα χρόνια ξεχάστηκαν, πρόσωπα που όσο και να προσπαθώ να θυμηθώ μου διαφεύγει η μορφή τους. Διασώζονται μόνο οι σφραγίδες τους στην λευκή πίσω όψη του φωτογραφικού χαρτιού. Οι σύγχρονοι ανταποκριτές έχουν πιο εύκολο έργο, με τις ψηφιακές κάμερες και τα «κινητά» τους τηλέφωνα μεταφέρουν την εικόνα στους υπολογιστές απευθείας σε φάκελους, αρχεία, στικάκια USB ή σε cd’s. Έτσι χάθηκε κι αυτός ο επί δεκαετίες γοητευτικός τρόπος της εκτύπωσης του στιγμιαίου θεάματος στο χαρτί. Ακόμα και όταν χρειάζεται να μπει κάπου μία χάρτινη φωτογραφία, πρέπει να σαρωθεί «κοινώς σκαναριστεί» και να επεξεργαστεί ηλεκτρονικά (καθαρισμός, φωτισμός, μέγεθος) ώστε να αναπαραχθεί στα έντυπα μέσα. Έτσι επιτάσσει η τεχνολογία.     

Θέλω να δούμε μαζί μία φωτογραφία της «μετακλασικής εποχής» του Πειραιά που κράτησε έως τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1950 ίσως, τότε που στους δρόμους με τις αρχοντικές οικοδομές κυριαρχούσαν ακόμα τα αντρικά κοστούμια, τα γυναικεία ταγιέρ και τα μακριά φορέματα. Τα αυτοκίνητα ήταν ελάχιστα, οι βασικές οδικές αρτηρίες χαραγμένες από τις σιδηροτροχιές των τραμ. Οι φωτεινοί σηματοδότες ήταν κρεμασμένοι ψηλά.

Προέρχεται από τα ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ/ ΓΡΑΦΕΙΟΝ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ ΑΘΗΝΑΪΚΟΥ ΤΥΠΟΥ/ ΣΤΑΘΗΣ ΚΟΖΑΣ/ ΧΑΡ. ΤΡΙΚΟΥΠΗ – ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ 141/ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ. Διαστάσεις 24Χ18,2.

Φωτογραφίες με την σφραγίδα του Στάθη Κόζα βρίσκουμε σήμερα και στο αρχείο του Ε.Λ.Ι.Α. - Μ.Ι.Ε.Τ.

Στην συλλογή μου φυλάσσεται από τις 5 Απριλίου του 2003.

Βρισκόμαστε στην διασταύρωση των λεωφόρων Γεωργίου Α΄ (η πρώην Αθηνάς) και Ηρώων Πολυτεχνείου (τότε Σωκράτους ή Βασιλέως Κωνσταντίνου) και παρακολουθούμε μία παρέλαση ένστολων «οργάνων της Τάξεως», Τροχονόμων ή μάλλον των Τελωνειακών.

Με όψη προς την πλατεία Κοραή παρατάσσονται τα σχεδόν συμμετρικά ισοϋψή κτήρια του οικοδομικού τετραγώνου μεταξύ των οδών Αγίου Κωνσταντίνου - Ηρώων Πολυτεχνείου - Τσαμαδού - Καραΐσκου. Πρόκειται για το παραλληλόγραμμο με αριθμό 14 στο σχέδιο «της νέας πόλεως του Πειραιώς, και εξαιρέτως το δια τους Χίους επιφυλαχθέν δεξιόν μέρος».

Στις αρχές του 1837 κατόπιν ενεργειών της Επιτροπής επί του συνοικισμού των Χίων και με διαταγές της Βασιλικής Γραμματείας παραχωρήθηκε σε μέλη της οικογενείας των Ράλληδων. Ειδικά τα παρέλαβαν οι 

Π. Ράλλης, Αυγ. Ράλλης, Ευστ. Ράλλης.  

Τα τέσσερα συνεχόμενα διώροφα μέγαρα έχουν κατεδαφιστεί, με πρώτο το γωνιακό που στέγαζε στο ισόγειο το κατάστημα με τις κλωστές του Γεωργίου Πανάγου. Κατεδαφίστηκε στα 1958 και ανεγέρθηκε (1961) η πολυκατοικία που σήμερα εδρεύει η Αστυνομική Διεύθυνση Πειραιά. Πάνω του η επιγραφή ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ ΕΛΛΑΔΑΣ ήταν ήδη παλιά και φθαρμένη.

Η σειρά κατεδάφισης και ανέγερσης ήταν το πρώτο, το δεύτερο, το τέταρτο και τέλος το τρίτο. Στο τρίτο οίκημα στεγάζονταν το ΛΥΚΕΙΟΝ «ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ» Κ. ΣΤΑΥΡΙΑΝΟΥ.

Το περίπτερο, που διαφημίζει τον Καρακάση, «ξηλώθηκε» νωρίς, δεν υπάρχει σε αντίστοιχη φωτογραφία των αμέσως επόμενων χρόνων, αν και αργότερα βρίσκουμε ένα άλλο στην ίδια περίπου θέση.

Πίσω του, στα δεξιά της Αγίου Κωνσταντίνου, μόλις που διακρίνεται το μακρύ κτήριο των τότε δημοτικών μαγαζιών (ανθοπωλείων κλπ)  με τις 14 νομίζω χωριστές θέσεις. Οι δύο άκρες του αρχικά είχαν μία χαρακτηριστική σκεπή σε σχήμα στενόμακρης πυραμίδας. Μετά αντικαταστάθηκαν με κάτι πιο μικρές. Κατεδαφίστηκε επί επταετίας. Υπάρχει δημοσιευμένη φωτογραφία του αλλά δεν είναι του παρόντος.

    

28 Οκτωβρίου 1999. Μία παρέλαση από τις πολλές που βλέπουμε να γίνονται στην Ηρώων Πολυτεχνείου. Σε διαφορετικές εποχές, στον ίδιο χώρο, στις καθημερινές και σχόλες η πόλη μέσω των κατοίκων της ρυθμίζει τον βηματισμό και προχωράει στην επιλεκτική διάπλαση του μέλλοντος.             Εγώ ως παρατηρητής μετέφερα στο χαρτί μία μοναδική στιγμή της.