Η ζωγράφος Βιολέτα Γεράνη.

                                                                                                 Γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης.

Έχω επισκεφθεί δεκάδες κατοικίες Πειραιωτών κι αποθαυμάσει τα έργα τέχνης που τις διακοσμούν. 

Πώς όμως μπορεί να νιώσει ένας φιλότεχνος στο σπίτι του ίδιου του παραγωγού τέχνης, για παράδειγμα 

ενός ζωγράφου; Μένει εκστατικός, άφωνος, έτοιμος ν’ ακούσει και να δει, να χαρεί και να συνομιλήσει πάνω στο κοινό αντικείμενο των ενδιαφερόντων τους.

Με την Βιολέτα Γεράνη γνωριζόμαστε πολλά χρόνια, «συμπλέουμε» μέσα από τις συναντήσεις μας στα πολιτιστικά και πολιτικά δρώμενα της πόλης.

Το καλοκαίρι του 1999 την πλησίασα περισσότερο και έγραψα ένα άρθρο για εκείνη στην ΠΕΙΡΑΪΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ. Πάνω στο κείμενο αυτό προσθέτω όσα νεότερα έχω στην διάθεσή μου και το προσφέρω για δική σας τέρψη.   

Πολιτιστικά άχρωμος ο Πειραιάς;

Σίγουρα όχι και τόσο, όταν στους τοίχους των πειραϊκών σπιτιών, στα γραφεία, στα καταστήματα, στις γκαλερί, στις αίθουσες τέχνης κρέμονται πίνακες ζωγραφικής κάθε τεχνοτροπίας και διαστάσεων φτιαγμένοι - οι περισσότεροι ευτυχώς - με γούστο από καταξιωμένους ή λιγότερο γνωστούς καλλιτέχνες.

Πόσο μάλλον όταν αυτοί είναι δικοί μας άνθρωποι, Πειραιώτες, που μεγαλωμένοι δίπλα μας, στην ίδια πόλη, εκφράζουν ζωγραφικά κάτι από την προσωπική μας κοινή θεώρηση των πραγμάτων, εικόνες που θα’ θέλαν να βγουν και να απολαύσουν οι αισθήσεις μας.

Γι’ αυτό φαίνεται να μας αγγίζουν τα εσώψυχα τα έργα της Βιολέτας Γεράνη.  

Η Βιολέτα Γεράνη γεννήθηκε στον Πειραιά στις 9.9. 1930.

Οι γονείς της Εμμανουήλ και Τριανταφυλλιώ κατάγονταν από την Σάμο (Πυθαγόρειο).

 Έβγαλε το 22ο Δημοτικό Σχολείο στου Βρυώνη και το 2ο Γυμνάσιο Θηλέων (κτήριο διαμπερές μεταξύ Αλκιβιάδου και Καραΐσκου). 

Από νωρίς άφησε τις σπουδές της στην Οδοντιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών επειδή δεν την ικανοποιούσαν και στράφηκε στην αρχική της επιθυμία, την ζωγραφική.

Τα βασικά ερεθίσματα - η μύηση στην τέχνη - της δόθηκαν επί τέσσερα χρόνια από τον καθηγητή ζωγραφικής της Ραλλείου Παιδαγωγικής Ακαδημίας Θεόδωρο Κόκκινο.

Μαζί του έκανε την πρώτη ομαδική της έκθεση - συμμετείχε με 14 έργα της - στο ισόγειο του Δημαρχείου 

(1 έως 10.2.1980) την οποία και συνέχισαν στην Ελληνική Στοά που είχε ιδρύσει ο Δημήτρης Σταματάκης και διατήρησαν η γυναίκα του Ελένη με συνεργάτες του στην Πραξιτέλους 169.

Καθοριστική ήταν και η γνωριμία της με την Κατερίνα Χαριάτη - Σισμάνη, παλιά μαθήτρια του μεγάλου εξπρεσιονιστή Γιώργου Μπουζιάνη (1885 - 1959).

Δούλεψαν πολύ καιρό μαζί, πράγμα που την έκανε να ξεχάσει «αυτό το στημένο, αυτό το σφιχτό» του σχεδίου και να εκφράζεται αλλιώτικα, πιο ελεύθερα.

Ως μέντορα, «το δάσκαλο της ζωής της», θεωρεί τον Θανάση Στεφόπουλο (1928-2012, μοντερνιστής, στραφείς στην αφηρημένη τοπιογραφία), καθηγητή της σχολής Βακαλό από το 1976 και βραβευμένος από την Ακαδημία στα 2006. Κοντά του τελειοποιήθηκε περισσότερο, στο χρονικό διάστημα από 1984 μέχρι 1988.

Παράλληλα ταξίδεψε στην Ευρώπη κι επισκέφτηκε πολλά Μουσεία Τέχνης (Μόσχα, Λένιγκραντ, Βρυξέλλες, Μπρουζ, Άμστερνταμ, Βαρκελώνη. Ρώμη, Κύπρο κ.ά.).

Παλαιότερα κύρια επαγγελματική της απασχόληση ήταν να παραδίνει ιδιαίτερα μαθήματα σε παιδιά του Δημοτικού και Γυμνασίου. Εργάστηκε επίσης στο λογιστήριο των αδελφών της Γιώργου και Βασίλη Γεράνη που είχαν εταιρεία επισκευών πλοίων στο Πέραμα. 

Στις δημοτικές εκλογές της 17/24.10.1982 εκλέχτηκε διαμερισματική σύμβουλος στο Α΄ Δημοτικό Διαμέρισμα για την τετραετία 1983 - 1986 (επί Παπασπύρου).

Το ίδιο συνέβη και στα χρόνια 1991 - 1994 και 1995 - 1998 (επί Λογοθέτη). Ολόκληρη την παραπάνω δωδεκαετία διετέλεσε αντιπρόεδρος του Α΄ Διαμερίσματος (Σερφιώτου 44 - 46 και Ηρακλειδών) και πρόεδρος της πολιτιστικής του επιτροπής, μ’ αξιόλογο έργο (καταγραφή των νεοκλασικών κτηρίων, αποτροπή κατεδάφισης του θερινού σινεμά ΦΑΝΤΑΖΙΟ, διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις κ.ά.).

Από την ίδρυση της Δημοτικής Επιχείρησης Πολιτιστικής Ανάπτυξης Πειραιά (Δ.Ε.Π.Α.Π.) στα 1992 εκλέχτηκε μέλος του Διοικητικού της Συμβουλίου.

Πρόεδρος της ΔΕΠΑΠ ήταν ο μακαρίτης Κώστας Κωσταράκος (1945 - 1999) ο οποίος την προσέλαβε μόνιμη διοικητική υπάλληλο το 1995. Παρέμεινε στη θέση της έως το 2010 όπου συνταξιοδοτήθηκε.

 Η τότε πρόεδρος της ΔΕΠΑΠ, Ευαγγελία Γιαννακάκου της ανάθεσε να οργανώσει τις εικαστικές ομάδες στα πέντε Δημοτικά Διαμερίσματα.

Την εποχή που ο Γιάννης Μαρωνίτης ήταν αντινομάρχης Πειραιά και είχε συσταθεί η Νομαρχιακή Επιτροπή Λαϊκής Επιμόρφωσης (Ν.Ε.Λ.Ε.) σε συνεργασία με το Δήμο και τα Σχολεία, η Βιολέτα Γεράνη ανέλαβε στο Διαμέρισμά της την ζωγραφική και τις δύο θεατρικές ομάδες (με σκηνοθέτη τον Αντώνη Φουστέρη).

Εξακολούθησε να κρατά το τμήμα ζωγραφικής δημιουργώντας το Εικαστικό Εργαστήρι στο οποίο έφτασαν να παρακολουθούν τα μαθήματα κάθε Τρίτη βράδυ 22 γυναίκες!  

Η περίοδος 1998-99 έληξε με δύο εκθέσεις, μία στις 8 Μαρτίου στο Α΄ Διαμέρισμα και μία στις 15 με 21 Ιουνίου στο Δημοτικό Θέατρο (πήραν μέρος 16 σπουδάστριες).

Μια τέτοια δραστηριότητα αποτέλεσε ένα καλό παράδειγμα προς μίμηση από τ’ άλλα Διαμερίσματα ώστε ν’ αναδειχθεί η πολιτισμική εικόνα κάθε γειτονιάς τους.

Σκόπευε μάλιστα να προτείνει τον πλουτισμό των μαθημάτων με σεμινάρια Ιστορίας της Τέχνης, το σχέδιο με ζωντανό μοντέλο, αφού «άμα δε δουλέψεις το σώμα, το ζωντανό, δεν είσαι ζωγράφος», με επισκέψεις στα Μουσεία κλπ.

Οι συμμετοχές της σε ομαδικές εκθέσεις έχουν ξεπεράσει τις 70 (στις υπ’ αριθμόν 12 [έργο: Μεστά Χίου, λάδι], 16, 17, 18, 19, 20, 21, και 23 Πανελλήνιες Εκθέσεις Θαλασσογραφίας που οργάνωσε η Φιλολογική Στέγη Πειραιώς, στις Εκθέσεις Πειραιωτών Καλλιτεχνών του Παυλόπουλου στην Τερψιθέα υπήρχαν έργα της στα 1980-1985 κλπ).

Οι ατομικές της γύρω στις 20 (στο Δημαρχείο Πειραιά, σε γκαλερί, στην Μήλο, στην Ύδρα και αλλού).

Από το 1990 έγινε μέλος στο Επιμελητήριο Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος (Ε.Ε.Τ.Ε.) στην Αθήνα (οδός Νίκης) και χρημάτισε δύο φορές μέλος της Δευτεροβάθμιας Επιτροπής Κρίσεων.

Υπήρξε μέλος της Εταιρίας Γραμμάτων και Τεχνών, με πρόεδρο τότε τον Άγγελο Βογάσαρη (1998).

Στην καλλιτεχνική της πορεία η Βιολέτα Γεράνη έχει ασχοληθεί με θαλασσογραφίες, φιγούρες, τοπία, νεκρή φύση, συνθέσεις, αφηρημένο.

Η ατομική της έκθεση στο Δημοτικό Θέατρο (15/30-12-1997) είχε θέμα «Πειραιάς ο τόπος μου».

Της αρέσει πολύ ν’ αλλάζει χρώματα, «σε κουράζει αν μένεις στο ίδιο».

Προτιμά πολύ τα γήινα. «Αυτό που βγαίνει από το σωληνάριο είναι μπογιά, αλλά το χρώμα, το δημιουργείς εσύ. 

Η σύνθεση του χρώματος παίζει μεγάλο ρόλο, να βάζεις στον πίνακα το ένα κοντά στο άλλο. Το κόκκινο δείχνει δράση, αντίσταση, επανάσταση».

Το μπλε χρώμα στα πρόσφατα έργα της είναι βαθύ και στεφανώνει το κυρίως θέμα.

Τελευταία χρησιμοποιεί πολύ και το κίτρινο.

Έχει επίσης φιλοτεχνήσει σχέδια και πίνακες με θέμα τον Λέοντα του Πειραιά του οποίου το πρόπλασμα από γύψο και το κομμάτι από μάρμαρο είδε να σμιλεύει επί τόπου στις αποθήκες του ΟΛΠ ο γλύπτης Γιώργος Μέγκουλας. Στα 1995, αρχές Νοεμβρίου, στο πλοίο Super Fast II, διαδρομή Πάτρα - Ανκόνα, όταν μετέφερε στην Βενετία τους Πειραιώτες που ήθελαν να διεκδικήσουν την επιστροφή του Λέοντα, ταξίδεψε και η Γεράνη. Εκεί, μεταξύ άλλων, εξέθεσε και πίνακά της στην έκθεση που είχε γενικό τίτλο: Άγαλμα του Λέοντος του Πειραιά. Ένας τέτοιος πίνακας αναρτήθηκε αργότερα στην Δημοτική Βιβλιοθήκη, όταν με πρόταση της Ασπασίας Αλιγιζάκη στολίστηκαν οι τοίχοι της με έργα Πειραιωτών καλλιτεχνών.

Για την ενίσχυση των σκοπών της Επιτροπής Επιστροφής του Λέοντος πρόσφερε για δημοπρασία (έγινε στην Ναυτιλιακή Λέσχη Πειραιά, 19.6.1996) έναν άλλο πίνακα (τέμπερα) διαστάσεων 1,17Χ0,80 μ. που τελικά αγόρασε ο Βασίλης Βενέτης, όντας πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου. 

Πρώτη δημοσίευση: Εφημερίδα Πειραϊκή Πολιτεία, Πέμπτη 1 Ιουλίου 1999, σελ. 14. Μεταφορά εδώ επαυξημένη, Τετάρτη 27 Ιουνίου 2012. 

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ 2014.

Στα 2001 κυκλοφόρησε ένα λεύκωμα 36 σελίδων με έργα της. Στην συλλογή μου βρίσκεται ένα αντίτυπό του με δική της αφιέρωση στις 29.10.2001, όταν την επισκέφτηκα στην ΔΕΠΑΠ. Τίτλος: Ζωγράφος Βιολέτα Γεράνη, εκδόσεις Λογοσοφία του Κ. Σμπίλια στο Πασαλιμάνι. Σε αυτό, αλλά και σε ειδικό κείμενο που συνέταξε πρόσφατα για το WHO IS WHO, μπορεί να δει κάποιος τις συμμετοχές της σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις.

Στις μία το μεσημέρι της 8 Νοεμβρίου 2014 βρέθηκα στο διαμέρισμά της της οδού Παπανικολή όπου έχει πάλι οργανώσει ένα φωτεινό χώρο για εργαστήριο. Ήπιαμε διπλό ελληνικό καφέ, με κέρασε γλυκό κυδώνι που έφτιαξε η ίδια και με ξενάγησε πρόθυμα στα κρεμασμένα ή στιβαγμένα προσεκτικά σε διάφορα σημεία έργα της: πίνακες με ποικίλο περιεχόμενο, αφού όπως είπε «έχω στραφεί στην πιο αφηρημένη τέχνη» αν και πλέον «τα πάντα κάνω, δεν σκοτίζομαι..».

 Όμως «Η γη είναι πηγή έμπνευσης. Ό,τι και να κάνεις εκεί καταλήγεις, στο ανθρώπινο σώμα και στη γη...».

 Τελευταία ατομική της έκθεση ήταν στη Σάμο το 2010, στο ξενοδοχείο Dorissa και παράλληλα στο Μαλαγάρι Βαθέως, στο Μουσείο Σαμιακού Οίνου. 

Λίγο πριν την παρούσα ανάρτηση, έχει παραχωρήσει τρία έργα της στην γκαλερί ΗΩΣ Χέυδεν 38^Α Πλατεία Βικτωρίας, Αθήνα, για ομαδική έκθεση.  

Η Βιολέτα δεν έχει καμία συγγενική σχέση με τον λογοτέχνη Στέλιο Γεράνη, που ήταν ψευδώνυμο του Στέλιου Παναγιωτόπουλου (1920 - 1993). Κατά σύμπτωση μόνο, ο γιος του αδελφού της Γιώργου λέγεται Στέλιος Γεράνης και είναι ηθοποιός, τον έχουμε δει σε πολλές ελληνικές τηλεοπτικές σειρές...