Ελένη Αντωνάκου.

Ένα πειραιώτικο όνομα στην παιδική λογοτεχνία.

                                                                                     Γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης.

Από παλιά συνεστίαση. Η Ελένη Αντωνίου - Αντωνάκου, ο σύζυγός της Κώστας Αντωνάκος (Ιανουάριος 1922 - 18.5.2003) και ο Γιάννης Μαντούβαλος του Λυκούργου ο οποίος τους πάντρεψε, δικηγόρος, παλιός δημοτικός σύμβουλος, συγγραφέας μεταξύ άλλων και του δίτομου οδοιπορικού «Στη σκιά του Ταΰγετου», εκδόσεις 1975, 1978.

Η παιδική λογοτεχνία θεωρείται δύσκολο γραπτό είδος αφού απευθύνεται σε τρυφερές ηλικίες, οι οποίες, μέσα από την ανάγνωση κατάλληλων παραμυθιών, μυθιστοριών, ποιημάτων, θα συνδυάσουν την ψυχαγωγία με τη μόρφωση, την καλλιέργεια της φαντασίας, την διάπλαση χαρακτήρων.

Οι λογοτέχνες πάλι πρέπει να έχουν βαθιά γνώση της παιδικής ψυχολογίας, έμφυτο ταλέντο έμπνευσης για ν’ αφουγκράζονται τις προτιμήσεις των παιδιών αλλά και να είναι σωστοί χειριστές της γλώσσας.

Τελευταία [αναφέρομαι στα 2002..] γνωρίστηκα με μία τέτοια συγγραφέα, σε μιά βραδυνή συγκέντρωση κάποιων πνευματικών ανθρώπων στο σπίτι της Μαντώς Κατσουλού (εκδότριας του περιοδικού Αντι-Παραθέσεις).

Η ήρεμων τόνων μορφή της με παρότρυνε να ακούσω προσεκτικά τις απόψεις της πάνω στην διάδοση του παιδικού βιβλίου στην πόλη μας. Γιά να μην πάρουμε σα δεδομένο την κρίση που περνάει γενικά το βιβλίο, εκτός από τον αναπόφευκτο σχολικό φόρτο, με την στροφή του παιδικού κόσμου στα πλέι - στέισον, στους υπολογιστές, στον αθλητισμό, είναι αλήθεια πως και οι επιλογές πολλές φορές λογοτεχνικών έργων από τους γονείς για τα παιδιά είναι αυθαίρετα υποκειμενικές, τους έλκει η διαφήμιση, η εμφάνιση, η εικόνα,
ενώ σχεδόν αδιαφορούν για τα κείμενα και την ποίηση - αν και η δεύτερη [υπό όρους] αρέσει στα παιδιά.

Μιά καλή συμβουλή στις δημοτικές βιβλιοθήκες, στις εκθέσεις βιβλίων, στα βιβλιοπωλεία, στα σχολεία ή
στα μέσα ενημέρωσης από ειδικούς παιδαγωγούς, θα ήταν πράγματι χρήσιμη.

Η Ελένη Αντωνίου - Αντωνάκου γεννήθηκε στον Πειραιά στις 15.8.1935 με καταγωγή από την Θήβα. Πατέρας της ο Ευάγγελος Αντωνίου, υπάλληλος Εθνικής Τραπέζης, μητέρα της η Έλλη Παπαδοπούλου,
η οποία ήταν γεννημένη στον Πειραιά, «τελείωσε στις καλόγριες», δηλαδή φοίτησε στην γαλλική σχολή θηλέων Jeanne d' Arc, υπήρξε δασκάλα πιάνου, είχε ωραία φωνή και ζωγράφιζε. 

Έβγαλε το λύκειο του Κυριάκου Σταυριανού «Ελληνισμός» στην Αγίου Κωνσταντίνου 13 (από την 3^η έως την 8^η τάξη. Η σχολή συνέχισε στην Καραΐσκου κ΄ Κων/νου Παλαιολόγου, τώρα Οίκος Ναύτου) και το Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών - πανεπιστημιακό τμήμα. Διαθέτει και το πτυχίο της αγγλικής. Δίδαξε στο Αρσάκειο Ψυχικού και στο Λύκειο Σταυριανού.

Στις 9.3.1967 παντρεύτηκε στον Άγιο Δημήτριο τον Λουμπαρδιάρη τον δικηγόρο Κώστα Αντωνάκο, κατ’ επανάληψη δημοτικό σύμβουλο Πειραιά (επί Σαπουνάκη, Α΄ περίοδο Κυριακάκου, Παπασπύρου, Ανδριανόπουλου, Στρατηγού). Απέκτησε δύο παιδιά, την Κατερίνα και τον Γιάννη και είναι ήδη γιαγιά.

Με την παιδική λογοτεχνία ασχολείται ενεργά από το 1982. Στα 20 χρόνια που πέρασαν έχει εκδόσει τα παρακάτω βιβλία:

-Σκόρπια φύλλα. Ποιήματα για παιδιά. 1982. Ιδιωτική έκδοση. 500 αντίτυπα.

-Παραμύθια της Στερεάς Ελλάδος, επιμέλεια του λαογράφου μελετητή Μιχάλη Γ. Μερακλή, Πατάκης, Ιούνιος 1985. Γνώρισε πολλές εκδόσεις. [Έχω την έκτη εκτύπωση, Οκτώβριος 2003]

-Πες μας γιαγιά. Για όλα τα μικρά παιδιά που αγαπούν τα καλά παραμύθια και τις όμορφες ιστορίες. Εκδόσεις Σμυρνιωτάκης, 1987. Εικονογράφηση Κώστα Καρανασόπουλου. Συνεχείς επανεκδόσεις.

-Η εκδίκηση των ζώων. Παιδικό θεατρικό έργο. Ηράκλειτος, 1992. (Στα 1995 έγκριση από το υπουργείο Παιδείας).

-Νότες ποιημάτων. Παιδικά ποιήματα για παιδιά του Δημοτικού. Ηράκλειτος, 1995. [Το έχω με αφιέρωσή της στις 18.1.2002]

-Τι παίζουν τα παιδιά. Δέκα θεατρικά σκετς, Ηράκλειτος, 1996.

Ετοιμάζονται από τις εκδόσεις ΕΝΤΟΣ, παραδοσιακά παραμύθια «Παραμύθια του τόπου μας» και από τα Ελληνικά Γράμματα δύο παραμύθια οικολογικού περιεχομένου. «Το ταξίδι της Λείας στη χώρα των πουλιών» και «Ο Γυπαετός» [το πρώτο εκδόθηκε από την Σύγχρονη Εποχή, το δεύτερο τελικά δεν εκδόθηκε].

Δραστήρια γυναίκα η Ελένη Αντωνάκου, ίδρυσε δύο βιβλιοθήκες, στα 1985 στο πολιτιστικό κέντρο του χωριού Τσοκιώτες Φθιώτιδος και αργότερα (2000 - 2001) στα γραφεία της Πολιτιστικής Κίνησης Καλλονής Τροιζηνίας (όπου παίχτηκε κι ένα θεατρικό της). Είναι μέλος του Κύκλου Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου, της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών [μέλος από το 1997] κι αντιπρόεδρος στην Εταιρία Γραμμάτων και Τεχνών Πειραιά [μέλος από το 1990].

Παλαιότερα είχε συνεργασία με το περιοδικό «Νουμάς» (Πύργος Ηλείας, του Νικολόπουλου) και το «Σύγχρονο Νηπιαγωγείο» της Κυριακούλας Βασδέκη.

Στέλνει ακόμα κείμενά της στην «Μαθητική Χαρά» του 7^ου και 26^ου Δημοτικού Σχολείου Καλαμάτας, στο πειραϊκό περιοδικό «Αντι-Παραθέσεις» και μια φορά τον μήνα στην εφημερίδα «Δημότης».

Απέσπασε δε τιμητικό έπαινο για το ποίημα «Ο Ολυμπιονίκης» από τον Σύλλογο Λόγου - Τέχνης κι Ελληνικού Πολιτισμού της Βαυαρίας (Μάιος 2000).

Η σεμνότητά της και το ότι δεν είναι ευρύτερα γνωστή διαφαίνεται στα λόγια της «Νομίζω πως δεν έχω κάνει τίποτα για την Παιδική Λογοτεχνία, ίσως είμαι λίγο υπερβολική με τον εαυτό μου...» αλλά τα βιβλία και οι πράξεις της την διαψεύδουν...   

      

 

Πρώτη δημοσίευση: Πειραϊκός ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ. Αρ. φύλλου 47. Δευτέρα 28 Ιανουαρίου 2002. Σελ. 12. Στήλη «Εν Πειραιεί τη...». Προσαρμογή για το blog, Μάιος 2014.

 

Μεσημέρι Παρασκευής - 30 Μαΐου 2014. Στο ΚΕΡΑΣΙ, Καραΐσκου 111, δίπλα στον Άγιο Κωνσταντίνο σχεδιάζουμε το κείμενο και φιλολογούμε. «Η Τέχνη σε γλυτώνει από πολλά πράγματα, σε εκτονώνει» μου είπε. Πόσα πολλά σοφά λόγια άκουσα από τα χείλη της για τις ανθρώπινες σχέσεις! Καθισμένος απέναντί της απολάμβανα την παρουσία μιάς σεβαστής μητέρας και μιάς καλής πνευματικής φίλης (μας συνδέουν κοινά ενδιαφέροντα, είμαστε και οι δύο αντιπρόεδροι σε δύο ομοειδή σωματεία..). Εκεί έβγαλα και την φωτογραφία της κυρίας Ελένης.  

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΜΑΪΟΥ 2014.

Τα χρόνια που πέρασαν δικαίωσαν πολλές από τις προσδοκίες μου για την προσφορά της φίλης Ελένης Αντωνίου - Αντωνάκου στα παιδικά βιβλία.

Συνέχισε να γράφει και έτσι πιο δυνατή κυκλοφόρησε τα παρακάτω:

-Μύθοι και παραμύθια, Εντός, 2003. [Το έχω. Θυμάμαι ότι προσκλήθηκα στην παρουσίασή του στην Εταιρία Ελλήνων Λογοτεχνών (αίθουσα Μιχαήλας Αβέρωφ) στις 9.2.2004]

-Καλλίας. Αθηναίος Ολυμπιονίκης 776 π.Χ. Εκδόσεις «λογοσοφία» του Κώστα Σμπίλια, Πειραιάς 2003.
[Το έχω]

- Η Λεία στη χώρα των πουλιών. Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2005. Η παρουσίαση έγινε στην Ε.Ε.Λ. από την λογοτέχνιδα Μαντώ Κατσουλού. [Το έχω]

-Ήρωες της Ελλάδος. 10 συγγραφείς του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου γράφουν για την
28^η Οκτωβρίου και το 1821. Εκδόσεις Ψυχογιός, 2007. Συμμετείχε με ένα διήγημα για την 28^η Οκτωβρίου.

Δραστηριότητες.

-Έγραψε για το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου το «Μυθιστόρημα παιδικό, κοινωνικό». Έντυπο βιβλιογραφικής πρότασης. 1988. 8 σελίδες.

-2003. Επίσημη πρεμιέρα στο θέατρο Ελπίδας της Έλενας Τσαλδάρη «Η Πεντάμορφη και το Τέρας» σε δική της διασκευή, σκηνοθεσία Βλάση Καρύδα, με ηθοποιούς τον Δημήτρη Κοντοδήμο και την Μαίρη Κωστούλα.

-2004 - 2005. Ξαναπαίχτηκε από την ίδια θεατρική εταιρεία (ΚΑΡ - ΚΟΝ, αρχικά των Καρύδα - Κοντοδήμου) στο κινηματοθέατρο Αττικόν και στο Σινεάκ αντίστοιχα.

-2006. Ο Εξωραϊστικός Εκπολιτιστικός Ναυταθλητικός Σύλλογος Ο ΔΙΟΓΕΝΗΣ παρουσίασε πολιτιστικά δρώμενα με αναφορά στην παράδοση. Η Ελένη Αντωνάκου έκανε αναφορά στο έθιμο του κλήδωνα.
Επίσης (15.3) παρουσίασε στη ΧΕΝ διάλεξη με θέμα: «Η επίδραση του παραμυθιού στην ψυχική υγεία του παιδιού». Η Εταιρία Γραμμάτων και Τεχνών Πειραιά με την Νομαρχία Πειραιά οργάνωσαν στις 19.3. στον Πολυχώρο της Νομαρχίας ένα αφιέρωμα στους Λογοτέχνες του Πειραιά. Εκτός των άλλων μίλησε η κυρία Αντωνάκου με θέμα: «Το παραμύθι χτες και σήμερα. Η κοινωνική λειτουργία του».

-Το 2007 στην αίθουσα του ΖΗΝΩΝΑ μαζί με άλλους παρουσίασε το βιβλίο του Γιώργου Τσαούλη «Μετά ήρθε η μπόρα». Μαζί με άλλα μέλη της ΕΕΛ απένειμε τα λογοτεχνικά βραβεία σε μαθητές και ενήλικες στο Αμφιθέατρο ΠΕΡΙΑΝΔΡΟΣ του 4^ου Λυκείου Κορίνθου. Το Καφενείο των Ιδεών Σαλαμίνας της απένειμε το πρώτο βραβείο για το διήγημα - παραμύθι «Ο Ήλιος και η Γη» το οποίο εξέδωσε η ίδια στα 2013 από το ΦΟΙΤΗΤΙΚΟ της Δημητρας Μπένου.

-2008. Το Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου Αγίων Θεοδώρων και η Εταιρεία ΚΑΡ - ΚΟΝ παρουσίασαν θεατρική παράσταση με έργα «Οι δύο αδελφές», «Το παιδί και το δελφίνι» από τα βιβλία της «Παραμύθια της Στερεάς Ελλάδας» και «Μύθοι και Παραμύθια».

-Στις 11 Μαρτίου 2009 η Εταιρία Γραμμάτων και Τεχνών Πειραιά παρουσίασε το έργο της στην Δημοτική Πινακοθήκη. Ομιλητές ήταν η Ελευθερία Αναγνωστάκη -Τζαβάρα, πρόεδρος της ΕΕΛ και ο Παναγιώτης Αλέφαντος, σχολικός σύμβουλος, κριτικός, συγγραφέας.    

-Το 2013 ο Δήμος Πειραιά της απένειμε στο κτήριο της Ηρώων Πολυτεχνείου 91  και Κανθάρου τιμητική πλακέτα για την προσφορά της στα Γράμματα και τον Πολιτισμό του Πειραιά.

-Συνεχίζει την διεξαγωγή του μαθητικού διαγωνισμού που είχε την πρωτοβουλία να οργανώνει κάθε χρόνο
η Εταιρία Γραμμάτων και Τεχνών Πειραιά.

-Στις 31.5.2014 το βράδυ παίχτηκε από το κέντρο διά βίου μάθησης (πρώην κέντρο ξένων γλωσσών) της Ειρήνης Ζαχαρίου, Σερφιώτου 74 στην Καλλίπολη, σε σκηνοθεσία Δ. Κοντοδήμου στην Ελληνογαλλική Σχολή Ο ΑΓΙΟΣ ΠΑΥΛΟΣ η διασκευή του παραμυθιού (μεταφρασμένο στα αγγλικά) «Η γάτα κι οι ποντικοί» από το βιβλίο της «Παραμύθια της Στερεάς Ελλάδας».

-Η κόρη της Κατερίνα, της χάρισε τα δύο εγγόνια, Βασιλική και Γιώργο Βακιρτζή στα οποία αφιερώνει τα βιβλία της. Ο γιος της Γιάννης έκανε τον Κωνσταντίνο (του αφιερώνει το «Ο Ήλιος και η Γη» και την Θεοδώρα.