Ένα σπάνιο βιβλίο: «Το περιστατικό του Πειραιά»

μέσα από διπλωματικά έγγραφα του 1910.

                                                                                     Γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης.

            

Εποχή λίγο πριν τους βαλκανικούς πολέμους. Η Ελλάδα έφτανε μέχρι τη Θεσσαλία και πολλά άλλα νησιωτικά διαμερίσματα της σημερινής χώρας, όπως η Κρήτη, τα Δωδεκάνησα, το Ανατολικό Αιγαίο, ανήκαν ακόμα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.    Οι πολιτικές εξελίξεις του 1910 αποτέλεσαν το εναρκτήριο λάκτισμα για τα μετέπειτα σημαντικά γεγονότα. Στις 18 Ιανουαρίου ανέλαβε την πρωθυπουργία ο Στέφανος Δραγούμης. Στις 17 Μαρτίου ο Γεώργιος ανέγνωσε το Βασιλικό Διάταγμα για τη σύγκληση της Αναθεωρητικής Βουλής. Ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος διαλύεται.

Ο Δραγούμης έλαβε άμεσα νομοθετικά μέτρα για τη νομισματική εξυγίανση, για ένα εξωτερικό δάνειο 240 εκατομμυρίων και προχώρησε τη διαδικασία αναδιοργάνωσης των υπηρεσιών.

Δήμαρχος του Πειραιά από το 1907 (και μέχρι το 1914) ήταν ο Δημοσθένης Ομηρίδης - Σκυλίτσης. Η λαϊκή ευαισθησία για τα εθνικά θέματα ήταν έκδηλη σε κάθε δραστηριότητα.

 Ένα τυχαίο απρόβλεπτο γεγονός, που τότε είχε τη σημασία του ώστε να ταράξει τη διπλωματία μεταξύ Ρουμανίας και Ελλάδος, συνέβη στο λιμάνι της πόλη μας στις αρχές του καλοκαιριού του 1910, δηλαδή στις 30 Μαΐου ή 12 Ιουνίου με το παλιό και νέο ημερολόγιο. Το επεισόδιο χαρακτηρίστηκε σοβαρό και για την πλήρη εικόνα μετά το τέλος του, κυκλοφόρησε στο Βουκουρέστι και μάλιστα από το Υπουργείο των Εξωτερικών στο Εθνικό Τυπογραφείο ένα έντυπο με όλες τις αναφορές, τις επίσημες και ιδιωτικές επιστολές και κυρίως τα τηλεγραφήματα που ανταλλάχτηκαν για την ενημέρωση και τις εντολές για την ομαλή διευθέτησή του.

Το βιβλίο, γραμμένο στα γαλλικά, έχει τίτλο: Μinistère des Affaires Étrangères. Documents diplomatiques. Incident du Pirée. 30 mai / 12 juin 1910. Bucarest. Imprimerie de l’État. 1910. Διαστάσεις 31,6 Χ 23,4 και σελίδες 54.

Βρίσκεται στη συλλογή μου κι απ’ αυτό αντλώ όλες τις πληροφορίες. Ενδιαφέρον είχε και η έρευνά μου στον τύπο της εποχής η οποία ίσως αποτελέσει αντικείμενο άλλης εργασίας.

Χωρίς εισαγωγή, μόνο με τον πίνακα των περιεχομένων, εκτίθενται 41 κείμενα με σχεδόν χρονολογική σειρά από την αρχή μέχρι τη λήξη του ζητήματος. Η μετάφραση των αποσπασμάτων είναι δική μου.

Ν^ο 1. Ο κυβερνήτης του ατμόπλοιου «Imperatul Trajan» [Αυτοκράτωρ Τραϊανός]  - πλοίαρχος - κυβερνήτης Perietzeano στην Service Roumain de Navigation Maritime. Τηλεγράφημα. Δαρδανέλια, στις 31 Μαΐου / 

13 Ιουνίου 1910.

«Σοβαρή συμπλοκή με τους Έλληνες στον Πειραιά. Μετά την άφιξη, πολυάριθμος όχλος εισέβαλε στο πλοίο για να απελευθερώσει τρεις Έλληνες λιποτάκτες του Οθωμανικού στρατού που υπέθεταν ότι ήταν πάνω στο πλοίο. Είχαμε μόνο ένα Ρουμάνο λιποτάκτη τον οποίο αφήσαμε ελεύθερο, αλλά ανώφελα διότι ο όχλος απαιτούσε ακόμα δυο οι οποίοι δεν ήταν στο σκάφος. Αυτός ο ευτελής όχλος προξένησε πολλές ζημιές, κλοπές, κατατρόμαξε τους επιβάτες, κακομεταχειρίστηκε το πλήρωμα και τους επιβάτες. Η τοπική αστυνομία έσπευσε αργά. Παράκληση να καταργηθούν τα ταξίδια προς τον Πειραιά».

Ν^ο 3. Ο επιθεωρητής Μihailesco της Service Roumain de Navigation Maritime προς τη Διεύθυνση της Υπηρεσίας. Τηλεγράφημα. 

Κωνσταντινούπολη, 31 Μαΐου / 13 Ιουνίου 1910.

«Με πρόφαση να απαιτηθεί η αποβίβαση δυο Ελλήνων λιποτακτών, Οθωμανών υπηκόων, οι οποίοι ποτέ δεν υπήρξαν στον πλου, περίπου δυο χιλιάδες άτομα εισέβαλαν στο πλοίο, λεηλατώντας ο,τιδήποτε μπορούσε να βρεθεί κλειδωμένο. Ανάγκασαν την εξερεύνηση των δήθεν λιποτακτών από τις 11 η ώρα το πρωί μέχρι τις 3 η ώρα το απόγευμα. Έπειτα έφυγαν με τη ρητή εντολή του εισαγγελέα που έφτασε στο πλοίο. Όλο το πλήρωμα βλάφτηκε πολύ και οδηγήθηκε εν μέρει στο Λιμεναρχείο (αξιωματικοί και κυβερνήτης), ο αρχιμηχανικός, ο αρχιμαραγκός κι ένας σερβιτόρος του εστιατορίου χτυπήθηκαν στο λαιμό και παρέμειναν ασθμαίνοντας, αυτό επειδή δεν αποδέχτηκαν στιγμή να αποδεσμεύσουν στο νερό το πετρέλαιο των δεξαμενών και να παραδώσουν τα κλειδιά των μπαούλων των επιβατών. Ο γιατρός υποχρεώθηκε να  δώσει πρόσβαση στο νοσηλευτήριο και χτυπήθηκε με ραβδιές· ο κυβερνήτης ταλαιπωρήθηκε. Οι Τούρκοι και Άραβες επιβάτες βλάφτηκαν επίσης. Από τον τρόμο λιποθύμησαν πολλές κυρίες, μεταξύ των οποίων μια Αιγύπτια πριγκίπισσα·  δυο Αιγύπτιοι πρίγκιπες κρατήθηκαν στο Λιμεναρχείο, σαν κατάσκοποι· οι επιβάτες και το πλήρωμα ληστεύτηκαν από τις χρηματικές τους αξίες, τα ρούχα, τα κοσμήματα, τα ασημικά, τα επιτραπέζια σκεύη και τις προμήθειες. Οι χρηματικές αξίες θα αποκατασταθούν αργότερα, επειδή γνωρίζουμε καλώς τόσο τις γραπτές απαιτήσεις όσο τις δηλώσεις των Ελλήνων επιβατών αγανακτισμένων με τα καμώματα των συμπατριωτών τους· τα κασόνια της πλώρης υπέστησαν φθορά και το ιατρικό έπιπλο λεηλατήθηκε επίσης όπως η αποθήκη ποτών και τροφίμων, τα ντουλάπια του μαραγκού, του αξιωματικού επιμελητείας και του προϊσταμένου του εστιατορίου και η λινοθήκη. Ασυγκίνητες, οι αρχές και ο πολεμικός στόλος παρατηρούσαν το θέαμα της λαϊκής αρπαγής· ο κυβερνήτης Perietzeano κρατήθηκε με τη βία, επί μια ώρα, στο Λιμεναρχείο, από τον αναπληρωτή λιμενάρχη. Μεταξύ του κόσμου βρίσκονταν επίσης αντιπρόσωποι της κοινωνίας μιλώντας διαφορετικές ξένες γλώσσες. Οι εισβολείς αποβίβασαν με τη βία τον επαναπατρισμένο Κωνσταντίνο Ζησιάδη (Zissiade Constantin), λιποτάκτη του 31^ου Συντάγματος Πεζικού, εμπιστευμένος στο πλοίο από τον προξενικό πράκτορα της Αλεξάνδρειας κύριο Valiano, με προορισμό την Κωστάντζα. Η προκυμαία και τα εμπορικά κτήρια του λιμανιού του Πειραιά ξεχείλιζαν από θεατές από όπου αποδοκιμαζόταν με σφυρίγματα και βριζόταν οτιδήποτε προσφερόταν ρουμανικό·  και εξήπταν με όλη τους τη δύναμη τους επιτιθέμενους».

Οι Ρουμάνοι επιμένουν ότι ο λιποτάκτης ήταν πράγματι ελληνικής καταγωγής, αλλά ρουμανικής υπηκοότητας, φυγόδικος του στρατού τους. Το πλήθος τον αποβίβασε θριαμβευτικά στο λιμάνι. Το πλοίο συνέχισε με ασφάλεια προς Κωνσταντινούπολη. Ο Δραγούμης έκανε δηλώσεις στις εφημερίδες ότι θα λάβει κάθε δυνατό μέτρο να μην επαναληφθούν τέτοιες πράξεις και εξέφρασε τη λύπη του στον πρέσβη της Ιταλίας «ο οποίος προς το παρόν είναι επίσης επιφορτισμένος με τα ρουμανικά συμφέροντα». Ο Υπουργός των Εσωτερικών είπε ότι οι σκηνές που έλαβαν χώρα στον Πειραιά «ντροπιάζουν την Ελλάδα». Οι αξιώσεις της ρουμανικής κυβέρνησης προς την ελληνική ήταν οι εξής εν συντομία:

Σε χρονικό διάστημα μέχρι τις 10/ 23 Ιουλίου να εκφράσει τη συγγνώμη της για τα πολύ σοβαρά γεγονότα που συνέβησαν στο πλοίο.

Να δηλώσει με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο ότι θα καταδιώξει τους ενόχους και θα τους τιμωρήσει.

Να αναγκαστεί να αποζημιώσει σε λίγη προθεσμία όλες τις βλάβες που προκλήθηκαν στο πλοίο, στους επιβάτες και στο πλήρωμα.

Να αναγκαστεί να αναζητήσει το Ρουμάνο λιποτάκτη που απελευθερώθηκε από το πλήθος και να παραδοθεί κατόπιν στις ρουμανικές αρχές.

Τα χρήματα για το πλοίο και το πλήρωμα εκτιμήθηκαν σε 8000 φράγκα  ενώ οι επιβάτες ζήτησαν 12000 φράγκα.

Οι διπλωμάτες - συντάκτες των κειμένων «συζητούν» μέσα από τις επιστολές και τα τηλεγραφήματα την κάθε πτυχή της υπόθεσης δίνοντας διευκρινήσεις και κατευθύνσεις για την πορεία προς τη λήξη της. Έτσι μαθαίνουμε στο Νο14 ότι ο Ζησιάδης δεν ήταν τελικά λιποτάκτης αλλά ευεργετήθηκε, όπως όλοι οι άλλοι που είχαν αυτομολήσει από το ρουμανικό στρατό, από τα γενικά μέτρα αμνηστίας που δόθηκαν και δημοσιεύτηκαν από το Υπουργείο Πολέμου «και η παρουσία του στο πλοίο είχε το χαρακτήρα ενός απλού επαναπατρισμού».

Η ελληνική πλευρά συμφώνησε στα τέσσερα σημεία με μόνη ένσταση η υπογραφή για την αποζημίωση να επικυρωθεί από διεθνές διαιτητικό δικαστήριο.

 Έτσι προτάθηκε η παρουσία των Γενικών Προξένων στον Πειραιά της Ιταλίας και της Ρωσίας. 

Τελικά (Νο 20) αποφασίστηκε η φιλική συμμετοχή των προξένων της Ιταλίας και Ρωσίας στο Βουκουρέστι, ιδέα που εμφανίζει στο Νο 18 ο ίδιος ο αλληλογράφος των περισσότερων επίσημων κειμένων, «η αυτού εξοχότητα κύριος Μαρκήσιος Emmanuel Beccaria d’ Incisa, έκτακτος εκπρόσωπος και πληρεξούσιος πρέσβης του μεγαλειότατου βασιλέα της Ιταλίας Victor-Emmanuel III στο Βουκουρέστι» απευθυνόμενος στον Alexandre G. Djuvara, Ρουμάνο Υπουργό των Εξωτερικών.

Τα χρήματα θα κατατεθούν στο Υπουργείο των Οικονομικών στο Βουκουρέστι.

Πέντε από τους ενόχους των επεισοδίων «είναι ήδη φυλακισμένοι».

Η Ελλάδα συναίνεσε να συνταχθεί ένα επίσημο υπόμνημα με τους οριστικούς όρους που έθεσε η ρουμανική κυβέρνηση (Νο 28). Αν μέχρι τότε δεν βρεθεί ο λιποτάκτης ο λιμενάρχης που θα κάνει την επίσκεψη στο πλοίο να ανακοινώσει μετά λύπης του το γεγονός και να βεβαιώσει ότι οι έρευνες συνεχίζονται. 

Το Νο 30 υπόμνημα αναφέρει «ότι δεν απομένει πλέον για να δηλωθεί οριστικώς λήξασα η διένεξη παρά η πραγματοποίηση του ταξιδιού που πρέπει να κάνει το Imperatul Trajan στον Πειραιά, ώστε ο λιμενάρχης του λιμένα εκείνου μπορέσει να ξανακάνει την υποσχόμενη επίσκεψη στον κυβερνήτη του ειπωμένου ατμόπλοιου και να του εκφράσει τη θλίψη του για τα γεγονότα που δημιουργήθηκαν στις 30 Μαΐου/12 Ιουνίου».

Με το έγγραφο επισυνάπτονται τέσσερα κείμενα - αντίγραφα του Υπουργείου Εξωτερικών της Ελλάδος (υπογράφει ο Δ. Καλέργης) προς τον Πρόξενο της Ιταλίας  μαρκήσιο A. Carlotti di Riparbella στην Αθήνα όπου η Ελλάδα διατυπώνει την απάντησή της στις απαιτήσεις των Ρουμάνων και ένα του Ιταλού πρόξενου προς το Ελληνικό Υπουργείο για την παρουσία στην υπογραφή των προξένων των δυο χωρών που έδρευαν στον Πειραιά, που δεν ίσχυσε.

Έγγραφο Νο 34. Η διαταγή προς τον καπετάνιο για το «φινάλε» της υπόθεσης.  Όλα εξελίχτηκαν σύμφωνα με το σχέδιο.. Τηλεγράφημα. «Να εγκαταλείψετε την Αλεξάνδρεια την Παρασκευή το απόγευμα και να βρεθείτε στο λιμάνι του Πειραιά την Κυριακή στις 10 η ώρα το πρωί, ακολουθώντας ακριβώς τις οδηγίες που έχετε λάβει, πριν από την αναχώρησή σας».

Ημερομηνιακά πάμε στο Νο 37. 27 Ιουνίου/10 Ιουλίου 1910. Ο κυβερνήτης αναφέρει ότι έφτασε στον Πειραιά στις 10 η ώρα το ίδιο πρωινό. Ο λιμενάρχης του συστήθηκε στην ανώτερη γέφυρα του πλοίου από τον τοπικό πράκτορα της εταιρείας.

Τον οδήγησε αμέσως στην καμπίνα του όπου εκείνος του εξέφρασε τη θλίψη του για το περιστατικό που είχε συμβεί. Του απάντησε ότι θα επικοινωνήσει με την κυβέρνησή του και για την ακρίβεια της αναπαραγωγής των όρων της, τον παρακάλεσε να τις επαναλάβει.. Κατόπιν, ο λιμενάρχης του ανακοίνωσε ότι λίγο νωρίτερα είχε συλληφθεί ο λιποτάκτης αλλά ακόμα δεν είχε τακτοποιηθεί η ταυτότητά του. Μόλις γινόταν αυτό θα τον επανέφεραν στο πλοίο.

 Ύστερα από κάποια ώρα, κατά τη διάρκεια της συνομιλίας του κυβερνήτη με τον Μαρκήσιο Carlotti ο λιμενάρχης επέστρεψε ξανά. Είπε ότι, αν και ήταν σχεδόν βέβαιος, το άτομο που είχε συλληφθεί  αρνιόταν να μιλήσει ώστε να πιστοποιήσουν αν επρόκειτο πράγματι για το λιποτάκτη. Γι ακόμα μια φορά μπροστά στον επίσημο πρέσβη εξέφρασε τη λύπη του. Ο κυβερνήτης τότε πρότεινε να φέρουν το λιποτάκτη στο πλοίο όπου θα μπορούσαν να τον αναγνωρίσουν οι άνδρες του. Έτσι κι έγινε. Αφού τον αναγνώρισαν, το ρώτησε αν ήταν ο Ζησιάδης που απήχθη από το πλοίο πριν τέσσερις βδομάδες. Του απάντησε καταφατικά. Τότε του ανήγγειλε σύμφωνα με τις οδηγίες ότι ήταν ελεύθερος να μείνει στο πλοίο, ελεύθερος επίσης να αποβιβαστεί όπου καλλίτερα νόμιζε εκτός από τον Πειραιά, και ότι τελικά ήταν ελεύθερος ακόμα και στη Ρουμανία. Μετά οι δυο επισκέπτες έφυγαν από το πλοίο· «..και εμείς, αφού σηκώσαμε την άγκυρα, αναχωρήσαμε στις 12.30, έχοντας έτσι περατώσει την αποστολή που μας ανατέθηκε.. Ο λιποτάκτης αποβιβάστηκε στην Κωστάντζα».

Στο παράρτημα του υπομνήματος Νο 33, 29-6/ 12-7, βρίσκουμε το πρωτότυπο της πράξης μεσολάβησης που συνέταξαν και υπέγραψαν στην πόλη Sinaïa την προηγούμενη ημέρα οι δυο πρέσβεις, δηλαδή ο Beccaria και ο Michel de Giers, «έκτακτος εκπρόσωπος και πληρεξούσιος πρέσβης του μεγαλειότατου αυτοκράτορα πασών Ρωσιών παρά τον μεγαλειότατο βασιλέα της Ρουμανίας». Οι προκληθείσες ζημιές ανέρχονται ως εξής: 1^ο. Στο πλοίο 8.031 φράγκα.  2^ο. Στο πλήρωμα 10.775 φράγκα. 3^ο. Στους Ρουμάνους επιβάτες ουδέν. 

4^ο. Στους ξένους επιβάτες 1.536 φράγκα. Συνολικά 20.342 φράγκα. Στρογγυλεμένα 20.000 φράγκα, «une fois payés, πληρωμένα εφάπαξ»..

 

Το τσεκ Νο 22.447 των 20.000 φράγκων παραδόθηκε από τον Lyssakowsky, επιτετραμμένο της Ρωσίας στον Djuvara, ο οποίος ικανοποιημένος γράφει στον Beccaria στο Νο 38: «έχω την τιμή να δηλώσω, στο όνομα της Ρουμανικής Κυβερνήσεως, το επεισόδιο ως οριστικώς λήξαν» και ευχαριστεί τους Ιταλούς μεσολαβητές.

Τα Νο 39 και Νο 40 περιέχουν φιλοφρονήσεις μεταξύ των Ρουμάνων και Ιταλών διπλωματών για την ευτυχή έκβαση υπέρ των ρουμανικών συμφερόντων και του γοήτρου της χώρας.

 

Σχόλια:

*Βασιλιάς της Ρουμανίας ήταν ο γερμανικής καταγωγής πρίγκιπας Karl Eitel Friedrich Zephyrinus Ludwig του Hohenzollern-Sigmaringen, ύστερα απλά του Hohenzollern (20.4.1839 - 27.9/ 10.10.1914, γνωστός στα ρουμάνικα ως Carol I. Υπήρξε πρίγκιπας της Ρουμανίας από 22.5.1866 έως 22.5.1881 και αμέσως ο πρώτος βασιλιάς της χώρας μετά την πλήρη ανεξαρτησία της από τους Οθωμανούς.  

*Σινάια: Πόλης της περιοχής Muntenia της Ρουμανίας σε υψόμετρο 850-1000 μέτρων. Χάρη στην τοποθεσία της, την πλούσια ιστορία της (ήταν η πατρίδα πολλών βασιλιάδων της χώρας) και τις πολλές εναλλακτικές προτάσεις για μια "απόδραση" από τη στρεσογόνα καθημερινότητα, η Σινάια αποτελεί σήμερα έναν από τους αγαπημένους προορισμούς των ντόπιων αλλά και ξένων τουριστών. Στα 1900 φιλοξενούσε τα θερινά ανάκτορα της βασιλικής οικογένειας του Καρόλου του Α΄, το περίφημο σήμερα γερμανικού ρυθμού κάστρο Peles κι εξελίχθηκε σε πολυτελές θέρετρο. Χτίστηκαν άμεσα δέκα ξενοδοχεία και πάνω από 100 βίλες, καθώς κι ένα καζίνο, ένας ζωολογικός κήπος και πολλά εστιατόρια.

*Portul Pireu είναι στα ρουμανικά το λιμάνι του Πειραιά.

 

*Στα 1910 γυρίστηκε κι ένα ντοκιμαντέρ με θέμα «Vaporul "Imparatul Trajan" care a suferit devastari la Pireu», «Το πλοίο Αυτοκράτωρ Τραϊανός που υπέστη καταστροφές στον Πειραιά», με σκηνοθέτη τον Hugues D’Eywo.

*Ένα ακόμα μικρής έντασης επεισόδιο ανακοινώθηκε στις 8.8.1912 ότι συνέβη στο ίδιο πλοίο με την εμπλοκή όμως της Ιταλίας και της Γαλλίας. Μετά από 21 χρόνια υπηρεσίας, στις 6 Φεβρουαρίου 1927, το ατμόπλοιο Împăratul Traian προσάραξε στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας στο χωριό Tatlageac, πέντε χιλιόμετρα από το Capul Tuzla. Επειδή υπήρξε πολύ γνωστό πλοίο στη εποχή του, έχει φωτογραφηθεί σε μεγάλο αριθμό καρτποστάλ. Το πλοίο είχε πάνω του την ονομασία IMPERATUL TRAIAN αλλά το βρίσκουμε και με διαφορετικές γραφές.

*Το συμβάν απεικονισμένο λακωνικά στην αυστραλιανή εφημερίδα Sydney Morning Herald, με στοιχεία παρμένα από το Λονδίνο:

30/6/1910. Η Ρουμανία αποδέχτηκε την αποζημίωση που πρόσφερε η Ελλάδα για την προσβολή στο ρουμανικό ταχυδρομικό ατμόπλοιο, Imperatul Trajan, στον Πειραιά.

19/7/1910. Η Ελλάδα κατέβαλε στη Ρουμανία αποζημίωση £800 σχετικά με την επιβίβαση στο ρουμανικό ταχυδρομικό πλοίο Imperatul Trajan από Έλληνες λεμβούχους στον Πειραιά.

*Η ιστορία προσαρμόζεται κι επαναλαμβάνεται. Παρόμοιες πράξεις, που βλέπουμε μέχρι σήμερα ν’ απασχολούν τις κυβερνήσεις των κρατών και τα μέσα ενημέρωσης, είναι η πειρατεία σε ορισμένα σημεία του πλανήτη, η εμπόδιση αποστολής βοήθειας σε αποκλεισμένους, οι πράξεις των ακτιβιστών σε θεωρούμενα επικίνδυνα φορτία, το εμπάργκο, το καμποτάζ. Στις «προηγμένες» χώρες περιορίζονται σε μικρότερης έντασης κλίμακα, όπως σε εμπόδιση των επιβατών από ναυτεργάτες σε περίοδο απεργιών να κατεβούν ή ν’ ανεβούν στα πλοία. Παράδειγμα στον σύγχρονο Πειραιά ο αποκλεισμός του κρουαζιερόπλοιου Zenith από μέλη πολιτικής οργάνωσης και της Πανελλήνιας Ναυτικής Ομοσπονδίας στις 26.4.2010, εκατό χρόνια μετά το προαναφερόμενο επεισόδιο, με ενδεχόμενο να πληγεί στο διάστημα εκείνο η τουριστική οικονομία της χώρας. Το γεγονός έγινε κι αυτό πρώτο θέμα στα ελληνικά και ξένα ΜΜΕ, δημιούργησε εντάσεις και αποτέλεσε συνεχές πεδίο διαβουλεύσεων σε πολιτικό και συνδικαλιστικό επίπεδο. 

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Πειραϊκό Ορόσημο. Τεύχος 32. Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2010. 

Σελ. 18 - 19.

Πρώτη ανάρτηση στο διαδίκτυο (ΠΕΙΡΑΙΟΡΑΜΑ) με τίτλο: Το επεισόδιο του «Αυτοκράτορα Τραϊανού». 3.12.2012, ώρα 11.38 π.μ. Εκεί ο Στέφανος Μίλεσης παρουσιάζει την ελληνική άποψη στην υπόθεση και παραθέτει αποσπάσματα εφημερίδων.