Πειραϊκές φωτογραφίες. Όσες διασώζει ο χρόνος και μπορούμε να διατηρήσουμε.

Ερευνά και γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης. Δημοσιογράφος - Συλλέκτης. Ανεξάρτητος ερευνητής πειραϊκής ιστορίας και λογοτεχνίας.

Εκτός από τα βιβλία, τα έντυπα, τα δελτάρια και τα υπόλοιπα τεκμήρια οι φωτογραφίες των οικογενειών ή των ρεπόρτερ (ειδικευμένοι για ειδικές, επαγγελματικές δημοσιεύσεις) όσες απέμειναν, στέκονται οπτικοί μάρτυρες των εποχών που τραβήχτηκαν και «συγκρατούν» τον χρόνο στην στιγμή της λήψης. Για αυτό δεν αφήνω την ευκαιρία να τις αναρτώ, να τις επεξηγώ, να τις χαίρομαι.

ΝΕΟΝ ΦΑΛΗΡΟΝ. Ένα ευλογημένο αλλά τόσο άτυχο από άποψη εξέλιξης τμήμα του ευρύτερου πειραϊκού χώρου. Στα καλλίτερά του χρόνια, γύρω στα 1911, κάτοικοι με τις υπογραφές τους ζήτησαν να ενταχθούν στον Δήμο Αθηναίων. Την επόμενη χρονιά έγινε μέρος του Νομού Πειραιώς. Έτσι απαίτησαν να κηρυχθεί ως Κοινότητα. Το Δ.Σ. του Δήμου Πειραιώς στα 1915 αποφάσισε ότι η ενορία Νέου Φαλήρου ανήκε στον Δήμο Πειραιώς. Με το Δ. 16-2-1925, Φ.Ε.Κ. 48 Α΄ 1925, αναγνωρίστηκε ξεχωριστή Κοινότητα προελθούσα από τους Δήμους Πειραιώς και Αθηναίων με πρώτο κοινοτάρχη τον Αλέξανδρο Σκαρδιάκο. Η Κοινότητα αναβαθμίστηκε σε Δήμο με τον Α.Ν. 1135/ 22-3-1946, Φ.Ε.Κ. 112 Α΄ 1946. Δήμαρχος ο Χρήστος Πιστούλης. Με τον Αναγκαστικό Νόμο 473 στο Φ.Ε.Κ. 163 της 24-7-1968 εντάχθηκε στον Δήμο Πειραιώς.

 

 

 

 

ΠΕΙΡΑΙΑΣ. Οι παλιές ασπρόμαυρες φωτογραφίες του λιμανιού, μουντές, νοσταλγικές, ταλαιπωρημένες από τον χρόνο, όπως αυτή που είναι κομμένη στην κάτω άκρη, μας χαλούν την διάθεση προσφέροντάς μας μόνο την εφήμερη εικόνα μιας περασμένης εποχής. Εδώ η φωτογραφία μάς γυρνάει πριν το 1936, αφού η Αγία Τριάδα παρουσιάζεται με ένα καμπαναριό. Πίσω είναι γραμμένο στα γαλλικά, ″Grèce - Vue la port du Pirée prise d’un des faubourgs″…δηλαδή «Ελλάς, θέα στο λιμάνι του Πειραιά ληφθείσα από ένα από τα προάστια».

 

 

 

ΠΕΙΡΑΙΑΣ. Είχε χαρακτηρισθεί ως η πόλη της εργασίας, του μόχθου, μια μεγάλη κυψέλη που όλοι συμμετείχαν στην παραγωγική διαδικασία. Όσο σκληρή κι αν ήταν η δουλειά στις φάμπρικες, στο λιμάνι, στα κάθε λογής γραφεία και καταστήματα, ο κόσμος την αντιμετώπιζε με καρτερία, ζούσε με ελπίδες και χαμόγελα. Έτσι πρόκοψε και καλυτέρευσε τις συνθήκες διαβίωσης. Σφραγίδα δυσανάγνωστη σε χαρτί ταλαιπωρημένο από την πολυκαιρία. ΦΩΤΟ [;] ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ [;] ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ.

 

 

 

ΠΕΙΡΑΙΑΣ. Ετικέτα του Κλωστηρίου, Υφαντηρίου και Βαφείου των αδελφών Μ. και Χ. Μανούσκου. Βρίσκεται στην συλλογή μου σε δυο αντίτυπα. Ο Μιχαήλ Μανούσκος, 1895 - 11.12.1952, διορίστηκε από το καθεστώς Μεταξά δήμαρχος Πειραιώς τον Οκτώβριο 1938 και παρέμεινε έως τον Σεπτέμβριο 1941. Όταν τον Ιούλιο 1941 οι Γερμανοί ζήτησαν να παραδοθεί κατάλογος γνωστών Πειραιωτών να κρατηθούν σαν όμηροι σε περίπτωση αντίστασης και δολιοφθορών εναντίον τους, λέγεται ότι αυτοπροσφέρθηκαν οι Μιχαήλ Μανούσκος, Κωνσταντίνος Αντωνίου Βοβολίνης, πρόσφατα παραιτηθείς Γενικός Γραμματέας του Δήμου Πειραιώς, ο Θεόδωρος Λεονταρίτης, Αστυνομικός Διευθυντής Πειραιώς και ο Κωνσταντίνος Καζάκος, Διευθυντής του Τμήματος Γενικής Ασφαλείας Πειραιώς. Το Ρολόι στο Πασαλιμάνι και άλλα έργα χρεώνονται στο ενεργητικό του. Πρόεδρος του Ολυμπιακού στα χρόνια 1925-1928, 1937-1939, 1945-1950 ή 1952 (διαφορετικές καταγραφές).

 

 

 

ΝΕΟΝ ΦΑΛΗΡΟΝ. Τρεις μαθητές του Γυμνασίου Νέου Φαλήρου, Τάξις Ζ΄ του σχολικού έτους 1954-1955 (τα οκτατάξια καταργήθηκαν στις 24 Δεκεμβρίου 1955, παρέμεινε όμως για πολλά χρόνια η ονομασία τους). «ΦΩΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΝ/ Π. ΣΩΤΗΡΙΑΔΗ/ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ 104/ ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑ».

 

 

 

ΠΕΙΡΑΙΑΣ. ″Ξαναβρήκα την ποίηση″, ήταν ο τίτλος συλλογής του Στέλιου Γεράνη στα 1991. Να ξαναβρούμε την ποίηση, λέω εγώ όσο πιο σύντομα γίνεται, να επιστρέψουμε στις παλιές μας συνήθειες, να γυρίσουμε στις φιλολογικές βραδιές στα σπίτια, στις ζεστές - από την παρουσία των φίλων και γνωστών μας - αίθουσες των πνευματικών μας σωματείων. «ΦΩΤΟ - ΚΑΛΑΜΑΤΑ/ ΚΩΝΣΤ. ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ/ ΣΩΤΗΡΟΣ 59/ ΤΗΛ. 473.141 - 475.233/ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ».

 

 

 

ΠΕΙΡΑΙΑΣ. Κυριακή 21 Φεβρουαρίου 2021. Ξεκινά η Αποκριά, το Τριώδιο. Τσικνοπέμπτη θα έχουμε στις 4 Μαρτίου και 14 Μαρτίου θα ζήσουμε την τελευταία Κυριακή της φετινής Αποκριάς. Εορτασμοί γραμμένοι στο ημερολόγιο, το πώς θα τους περάσουμε άλλο θέμα. Θυμηθείτε όμως τα παιδικά χρόνια, που στολισμένοι με τα αποκριάτικα φωτογραφιζόμασταν στα στούντιο, στα σπίτια, στα σχολεία, στους δρόμους και στις πλατείες. Κάποιοι με όρεξη ή με το ζόρι, άλλοι με πλούσιες ενδυμασίες ή πολλοί από μας με ένα φτωχικό καπελάκι, τα καταφέρναμε να συμμετέχουμε στην γενικά χαρούμενη ατμόσφαιρα.
1) ΦΩΤΟ – ΦΕΜΙΝΑ/ ΧΡΗΣΤΟΥ Δ. ΖΩΗ/ ΤΖΑΒΕΛΑ 94 - Ν. ΦΑΛΗΡΟΝ
2) ΦΩΤΟ/ Μοντερνο/ ΚΑΡΑΧΑΛΙΟΣ/ ΤΗΛ. 43-256/ Β. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ 106-ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ
3) ΦΩΤΟ - ΛΕΥΤΕΡΗ/ ΑΓ. ΕΥΘΥΜΙΟΥ 26/ ΕΥΓΕΝΕΙΑ

 

 

 

ΠΕΙΡΑΙΑΣ. Παρασκευή 5 Μαρτίου 1954. Την χρονιά εκείνη η Τσικνοπέμπτη έπεφτε 25 Φεβρουαρίου. Κυριακή των Απόκρεω (της Τυροφάγου) είχαμε στις 7 του μηνός και την επόμενη 8 Μαρτίου Καθαρά Δευτέρα. Δυο γυναίκες σε κλασικές στάσεις για φωτογράφηση. Δεν αποκλείεται στο πάτωμα να βλέπουμε σερπαντίνες κι άλλα εορταστικά… «ΦΩΤΟ ΜΠΑΡΜΠΑΓΙΑΝΝΗ/ ΑΓ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ 3/ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ».

 

 

 

ΠΕΙΡΑΙΑΣ. Μάρτιος 1958. Ο νεαρός έχει ένα γνωστό πειραϊκό επώνυμο. Η μητέρα του Ειρήνη την χάρισε στην αγαπητή της ″θεία Ζαχαρούλα ως ενθύμιον″. «Φωτο Γ. Παππάς/ Παλαμηδίου 56/ ΤΗΛ. 493-264/ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ».

 

 

 

ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑ. ″Μαζεύτηκαν στη γειτονιά γυναίκες άνδρες και παιδιά για μια φωτογραφία. Ύστερα σηκωθήκανε, γελάσανε, τα είπανε, το πήρανε στ’ αστεία… Στο χρόνο δε ξεμείνανε, γεράσανε και φύγανε, γίνανε ιστορία.″ Με τη θύμηση αυτών των στίχων, παρατηρήστε τα πρόσωπα, τις εκφράσεις, τα ρούχα, το στήσιμο με τα περιοδικά, τα παιδιά, τις κότες που τσιμπολογούν. Ασήμαντα στιγμιότυπα μιας άλλοτε αληθινής ζωής, που διέσωσαν μόνο ο κινηματογράφος, οι φωτογραφίες, οι περιγραφές στα βιβλία, οι μνήμες των παλαιοτέρων. «ΦΩΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΝ/ Π. ΣΩΤΗΡΙΑΔΗ/ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ 104/ ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑ».

 

 

 

ΠΕΙΡΑΙΑΣ. Μια ηλιόλουστη ημέρα, ο πατέρας βγάζει την οικογένειά του περίπατο στο λιμάνι… «ΦΩΤΟ - ΧΑΡΗΣ/ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ 91 ΤΗΛ. 47…/ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ».

 

 

 

ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑ. Εορτασμός 25ης Μαρτίου σε σχολείο. Στιγμιότυπα από παιδική θεατρική παράσταση. «ΦΩΤΟ ΚΑΛΟΥΔΗ/ [;] 29 ΤΗΛ. 463.384/ ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑ - ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ».

 

 

 

ΠΕΙΡΑΙΑΣ. Μην ξεχνιόμαστε, κάτι τέτοιες ημέρες γιορτάζαμε με όρεξη τις αποκριές και βάζαμε στην άκρη τα προβλήματα. Ειδικά τα παιδιά με την αθωότητά τους ήταν το επίκεντρο κάθε ανάλογης συμπεριφοράς. «Φώτο/ Μ. Κίτσογλου/ Βασ. Γεωργίου 9 Κερατσίνι/ Τηλ. 462-337 Πειραιεύς». ΜΑΡ. 1967.

 

 

 

ΠΕΙΡΑΙΑΣ. Θυμάστε τις αποκριάτικες συνεστιάσεις των συλλόγων; ″ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ. Από τον χορόν του Πάρνωνος εις αίθουσαν Πειραϊκού Συνδέσμου την 12-3-967. Χορευταί και χορεύτριαι με την τσακώνικη στολήν χορεύουσαι τον τσακώνικον χορόν″.

 

 

 

ΠΕΙΡΑΙΑΣ. Η εποχή της παιδικότητας του καθενός μας, οριοθετημένη χρονολογικά, αφήνει θολές τις αναμνήσεις κι εξανεμίζεται τόσο γρήγορα αλλά, να που τελικά γίνεται η βάση για τον κατοπινό χαρακτήρα και τις εμπειρίες που μας ξεχωρίζουν. «ΦΩΤΟ/ ΧΡΥΣΟΒΕΡΓΗΣ/ ΑΝΑΠΑΥΣΕΩΣ 22 - ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ/ ΤΗΛ. 4613.304». 19 ΦΕΒ. 1972.

 

 

 

ΠΕΙΡΑΙΑΣ. 24 Φεβρουαρίου 1981. Αναμνήσεις από τους σεισμούς που τάραξαν την Αττική. Στο διατηρητέο κτήριο της οδού Πραξιτέλους 169 κα Μπουμπουλίνας που στέγαζε την ΣΤΟΑ του Δημήτρη Σταματάκη (1940-1976). Από τον θάνατό του μέχρι τον σεισμό, το Κοινωνικό Πολιτιστικό Κέντρο ΣΤΟΑ διατήρησαν οι συνεργάτες του με πρώτη την σύζυγό του Ελένη Ανθίδου - Σταματάκη, που πολύ αργότερα εξελέγη βουλευτής. [Άρθρο στοblog μου, Κυριακή 22 Σεπτεμβρίου 2013]. Τώρα λειτουργεί η βιβλιοθήκη Λασκαρίδη. PHOTO-ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΟΥΛΑΚΙΔΑΣ. [Δημοσιεύθηκε στο βιβλίο του Γιάννη Χατζημανωλάκη ″Οι δήμαρχοι του νεότερου Πειραιά″, Πειραιάς 1999 και 2002, σελ. 259, το ακριβές αντίγραφο στο φωτογραφικό αρχείο Δημήτρη Κρασονικολάκη].