Στην Αθήνα και στα πέριξ μέσα από 20 άγνωστες φωτογραφίες ιδιωτών.

Ερευνά και γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης.

Προσθέτω έναν αριθμό 20 φωτογραφιών τις οποίες έχω ήδη αναρτήσει στο Face Book ώστε να βρίσκονται συγκεντρωμένες για θέαση και ανοιχτές σε κάθε ερμηνεία των μελετητών.

 

Σεπτέμβριος 1949. Τρεις άνδρες στην Κηφισιά. Κοινός άνετος βηματισμός, κάπνισμα, χαλάρωση σε μια ακόμα ηλιόλουστη ημέρα της ζωής τους.

 

Λυκαβηττός. Αύγουστος 1954. Με θέα την μη τσιμεντοποιημένη εντελώς Αθήνα.

 

Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην Πεντέλη. Μια οικογένεια, πατέρας μητέρα και το κοριτσάκι τους έξω από το καμπαναριό. ″Ενθίμιον 15 Αβγούστου της Παναγίας Πεντέλη Παλιά 15 - 8 - 54″. Για την Παλαιά και Νέα Πεντέλη είχε λεωφορεία κι από τον Πειραιά. Ο άνδρας είναι “κομμένος” στο πλάι από τον φωτογράφο. «ΦΩΤΟΡΕΠΟΡΤΑΖ/ ΡΕΝΤΖΗ/ ΑΓ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ 14/ ΤΗΛ. 52.746/ ΟΜΟΝΟΙΑ - ΑΘΗΝΑΙ».

 

Άλσος Νέας Φιλαδελφείας. Βρισκόμαστε στα 1956. Μετά την δενδροφύτευση για τον καλλωπισμό του και τον πλουτισμό σε πανίδα ώστε να δημιουργηθεί ζωολογικός κήπος, ξεκίνησε εκείνη την χρονιά η κατασκευή λίμνης. Οι δυο νέοι στέκονται μπροστά της. Επίσης στα 1956 λειτούργησε νομίζω και Μετεωρολογικός Σταθμός.

 

Περιοχή στο Θησείο. Σφραγίδα του φωτογραφείου: 11 Αυγούστου 1956.

 

ΑΘΗΝΑ. Σε κάποιο παρωχημένο καλοκαίρι. Γυναίκες βαδίζουν στον δρόμο. Οικίες παλαιού τύπου, κανένα αυτοκίνητο. Η επιγραφή μεταξύ άλλων αναφέρει ″ΛΑΪΚΗ ΑΓΟΡΑ″.

 

ΑΘΗΝΑ. Καλοντυμένοι άνδρες και γυναίκες κατηφορίζουν την οδό Κοραή σε κάποιο από τα μεταπολεμικά χρόνια. Δίπλα τους, στον αριθμό 4, στο τότε κτήριο της Εθνικής Ασφαλιστικής, επί κατοχής οι Γερμανοί είχαν εκτελέσει στο ακέραιο το καθήκον τους ως κατακτητές χρησιμοποιώντας τα υπόγεια ως «κρατητήρια». Τώρα λειτουργούν ως ΧΩΡΟΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΜΝΗΜΗΣ. Στο βάθος πίσω το Πανεπιστήμιο. «ΦΩΤΟ - ΡΕΝΑ/ ΑΙΟΛΟΥ 105Β (ΧΑΥΤΕΙΑ)/ ΤΗΛ. 33.423 - ΑΘΗΝΑΙ».

 

Ένστολος και δυο γυναίκες περπατούν σε κεντρικό αθηναϊκό δρόμο. Μεταπολεμικά ήταν πολύ συνηθισμένη η εικόνα να κυκλοφορούν άντρες με στρατιωτική περιβολή . Αν και χαρακτηρίζονται «δύσκολα χρόνια», δεν λείπουν τα πηγαία, αβίαστα χαμόγελα. Γνωρίζω τα ονόματα του πρώτου και δεύτερου προσώπου: Αριστέα, Τίμος.

 

Μεταπολεμική καλοκαιριάτικη Αθήνα. Στρατιωτικοί και γυναίκες ανηφορίζουν την Πανεπιστημίου έχοντας πίσω τους την Εθνική Βιβλιοθήκη. Οι κυρίες με τα ανοιχτόχρωμα κοιτάζουν με ενδιαφέρον κάτι στα χέρια τους, από μια φωτογραφία ίσως που τους έβγαλε πριν λίγο υπαίθριος φωτογράφος. Το μόνο βέβαιο είναι ότι δεν πρόκειται για το κινητό τους τηλέφωνο - δεν υπήρχαν τότε. Δυσδιάκριτη σφραγίδα: «ΦΩΤΟ ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΑΘΗΝΩΝ;/ ΟΔΟΣ ΚΑΡΥΤΣΗ;;;; ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ/ ΕΚΤΕΛΟΥΝΤΑΙ ΠΑΣΗΣ ΦΥΣΕΩΣ/ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑΙ/ ΜΕ ΤΑ ΤΕΛΕΙΟΤΕΡΑ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ».

 

Μπροστά από τα σκαλιά του Ζαππείου. Τρεις νέες με κοντομάνικα και φούστες κρατούν τσάντες που δεν είναι γυναικείες αλλά μάλλον σχολικές, οπότε ίσως ήταν σπουδάστριες ή φοιτήτριες. Χωρίς χρονολογία, απλό χαρτί από την μηχανή υπαίθριου φωτογράφου.

 

Νεαρό ζευγάρι περπατά στην Αθήνα. Φωτογραφία ντυμένη στα χρώματα του αδιευκρίνιστου χρόνου. «ΦΩΤΟ ΣΕΡΒΙΣ/ ΟΜΗΡΟΥ 8Α/ ΑΘΗΝΑΙ».

 

Πλατεία Συντάγματος. Γυναίκα και άντρας φωτογραφίζονται από ανώνυμο υπαίθριο φωτογράφο. Χωρίς χρονολογία.

 

Νέα γυναίκα μπροστά στο Παναθηναϊκό Στάδιο (Καλλιμάρμαρο). 17 Αυγούστου 1960.

 

Βίλλια Αττικής. Ας γράψουμε το δικό μας σενάριο.
Πατέρας - κυνηγός γονατιστός δίπλα στον χαμογελαστό μικρό γιο του κραδαίνει το όπλο με ασφάλεια προς τα δεξιά για να βγάλουν φωτογραφία. Δεύτερη εκδοχή, το όπλο είναι παιδικό παιχνίδι και ο μπαμπάς μαθαίνει στον γιο του πώς να το κρατάει… Στο πλάι το αυτοκίνητό τους. Χρόνος, 1963.

 

Κάθε εικόνα που δείχνει γυναίκα να κρατάει προστατευτικά από το χέρι ένα παιδί είναι πάντα ελκυστική. Έτσι η νέα που βαδίζει με το χαριτωμένο και καλοντυμένο αυτό παιδάκι παρουσιάζει ενδιαφέρον. Ήταν μια ηλιόλουστη ημέρα απροσδιόριστης χρονολογίας πάνω σε φαρδύ, άδειο από κίνηση δρόμο της Αθήνας. Ισόγειες κατοικίες, κλαδεμένα δένδρα, λεπτές ψηλές ξύλινες κολόνες της ΔΕΗ. Μόνο από την σφραγίδα του φωτογραφείου θα μπορέσουμε να δώσουμε το στίγμα της περιοχής. «ΦΩΤΟ - ΑΤΤΙΚ/ ΑΓ. ΜΕΛΕΤΙΟΥ 193/ ΣΕΠΟΛΙΑ ΤΗΛ. 81175». Χαρτί A M CROWN COPYRIGHT RESERVED με οδοντώσεις.

 

Γοητεύομαι από τις παλιές φωτογραφίες που έχουν τραβηχτεί στους αθηναϊκούς δρόμους. Στιγμιότυπα από την καθημερινότητα του κόσμου που περπατά αμέριμνος είναι πλέον μοναδικά και ανεπανάληπτα. Περικλείουν πολλά πολιτιστικά, ηθογραφικά και κοινωνικά στοιχεία πολύτιμα για την κατανόηση της αστικής λαογραφίας. Οι φυσιογνωμίες, το χτένισμα, τα ρούχα, οι τσάντες, τα γύρω κτήρια, οι δρόμοι, τα αυτοκίνητα, τα λεωφορεία, τα λοιπά οχήματα, απαθανατίστηκαν άπαξ και τυπώθηκαν στο χαρτί ως ανάμνηση που με τα χρόνια καταντούν αντικείμενα μελέτης. Εντάσσονται στην σφαίρα του συναισθήματος που ταράζει τον ψυχισμό όσων τα έζησαν στα χρυσά τους νιάτα και που - σύμφωνα με την επικρατούσα τάξη - δεν φαίνεται να προσαρμόζονται στο έγχρωμο παρόν. Κοιτάξτε την χάρη που εκπέμπουν οι κινήσεις των τριών αυτών ατόμων. Πίσω διέκρινα την λέξη ΒΥΖΑΝΤΙΟΝ. «ΦΩΤΟ - ″ΙΡΙΣ″/ ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ 13/ ΑΘΗΝΑΙ».

 

Νέα γυναίκα καθιστή με το δεξί πόδι πάνω στο αριστερό.
Πίσω της η νοτιοδυτική πλευρά της Ακρόπολης με τα Προπύλαια, τον Παρθενώνα και το Θέατρο Ηρώδου του Αττικού. Εκτός από την όμορφη θέα, το στήσιμο και την ομορφιά της κοπέλας, προσέξτε τις λεπτομέρειες από την μπλούζα και την φούστα με μεσοφόρι (φουρό), χαρακτηριστικό δείγμα της μόδας της εποχής εκείνης.

 

Εκτός από τις κανονικές φωτογραφίες που τυπώνονταν για να τοποθετηθούν στα οικογενειακά άλμπουμ και στα καδράκια με το τζάμι, πολλοί επαγγελματίες τις έβγαζαν και σε μικρές διαστάσεις για να χωράνε στα πορτοφόλια. ″Κυριακή 30 Αυγούστου. Εν Παλαιό Φαλήρου″. Λουόμενοι στην παραλία. Η χρονολογία είναι σβησμένη. Κυριακή 30 Αυγούστου είχαμε στα …1953, 1959, 1964, 1970... Η παρούσα έχει διαστάσεις 4Χ5,5 εκ. Επίσης στην συλλογή μου βρίσκεται η ίδια φωτογραφία σε λίγο μεγαλύτερες διαστάσεις 5Χ6,3 εκ.

 

Παραλία στο Καβούρι. Βάρκες στην θάλασσα, δεξιά μας η βραχώδης ακτή, μπροστά μας η άμμος, προσωπικά αντικείμενα μέσα κι έξω στον ταξιδιωτικό σάκο. Διακρίνεται το πόδι του όποιου λουόμενου ή λουομένης. Αριστερά η εικόνα σκοτεινιάζει από κάποιο κρεμασμένο ύφασμα. Χωρίς χρονολογία και αναφορά φωτογράφου. Διαστάσεις 7,5Χ10,5 εκ.

 

ΑΘΗΝΑ: Γονείς με την κόρη τους περπατούν στην Ομόνοια. Είναι καλοντυμένοι, φορούν γυαλιά ηλίου, η κυρία καπέλο. Μεταπολεμικά χρόνια. Χωρίς άλλη ένδειξη.