Δεκαοκτώ πειραϊκά φωτογραφικά στιγμιότυπα.

Ερευνά και γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης.

[Φωτογραφίες από το αρχείο μου οι οποίες ″ετοιμάστηκαν″ για ανάρτηση στο προσωπικό μου Face Book το καλοκαίρι του 2019]

 

ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΑΤΣΙΝΙΟΥ. Άνδρες νέας ηλικίας με στολές, πηλίκια και μουσικά όργανα είναι ανεβασμένοι σε φορτηγό που αναγράφει ότι ανήκει στον Δήμο Κερατσινίου. Διαστάσεις 6,8Χ9,7 εκ. Χωρίς άλλη ένδειξη.

 

Παρασκευή 30 Αυγούστου 2019 κι ως πιστός δημότης του Πειραιά επέστρεψα από την γενέτειρα Κρήτη μετά από 21 ημέρες απουσίας. Συνεπής στην παρουσίαση παλαιών φωτογραφιών, σας προσφέρω για θέαση αναγνώριση και κριτική αυτή την κλασική εικόνα που δημοσιεύω για πρώτη φορά, έναν περίπατο τεσσάρων ανδρών στο Πασαλιμάνι. Είστε ελεύθεροι προς σχολιασμό! Χωρίς χρονολογία και ένδειξη φωτογραφείου. Χαρτί A M CROWN COPYRIGHT RESERVED.

 

Τρεις νέες γυναίκες στον Πειραιά, μέσα σε χορταριασμένο οικόπεδο. Κατά πάσα πιθανότητα η μεσαία ήταν μαθήτρια, σε αυτό συνηγορεί η στολή της. Έτσι ίσως ήταν όλες μαθήτριες ή απλά φίλες. Αποτύπωση σφραγίδας σε κόκκινη απόχρωση. Χαρτί ματ. «ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ/ ΓΡΑΦΕΙΟΝ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ ΑΘΗΝΑΪΚΟΥ ΤΥΠΟΥ/ ΣΤΑΘΗΣ ΚΟΖΑΣ/ ΧΑΡ. ΤΡΙΚΟΥΠΗ - ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ 141/ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ - ΤΗΛ_____»

 

Γυναίκα έξω από πειραιώτικη κατοικία. Σπίτια χαμηλά, περιποιημένα, γεμάτα φροντίδα από την κάθε νοικοκυρά τους. Δεν διακρίνεται  αλλά μάλλον οι όψεις παραπέμπουν σε εσωτερική αυλή. Σε μια χτισμένη ενότητα μπορούσαν να μένουν πολλές οικογένειες. Τα φυτά κατέκλυζαν και στόλιζαν τις γλάστρες και τους χωμάτινους χώρους γύρω από τις παλιές οικοδομές. «ΦΩΤΟ - ΖΩΡΤΖ/ Γ. ΠΟΥΛΑΚΙΔΑ & Γ. ΠΑΝΤΕΛΟΠΟΥΛΟΥ/ ΟΔΟΣ ΑΛΙΠΕΔΟΥ 8/ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ».

 

 

Πειραιάς κάπου, κάποτε. Φωτογράφηση στην ταράτσα κατοικίας. Ήταν συνηθισμένο γεγονός κι έτσι έχουμε ένα μεγάλο αριθμό με φωτογραφίες τραβηγμένες σε τέτοιο σκηνικό. Εικονίζονται τρεις γυναίκες, μια ημέρα που είχε ήλιο αν και φορούσαν μακρυμάνικα και ζακέτα. «ΣΤΑΘΗΣ ΚΟΖΑΣ/ ΦΩΤΟΡΕΠΟΡΤΕΡ/ ΒΑΣΙΛ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ 83 - ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ/ ΤΗΛ. 475.468 ή 475.655».

 

 

Τα καλοκαιρινά αλλά και τα χειμωνιάτικα βράδια πολλοί Πειραιώτες διασκέδαζαν, έτρωγαν έπιναν και χόρευαν στα νυχτερινά κέντρα, στις κοσμικές ταβέρνες, συμμετείχαν στις δεξιώσεις, λάβαιναν μέρος στις κοινωνικές εκδηλώσεις, στους χορούς των διαφόρων συλλόγων. Ο κόσμος είτε από υποχρέωση είτε από επιθυμία, έχοντας ανάγκη να εκτονωθεί δεν ήθελε πολύ να έλθει στο κέφι. Ας σηκωθούμε να χορέψουμε ένα ταγκό. Το ζευγάρι είναι ήδη πιασμένο από το χέρι κι ο κύριος με το σοβαρό ύφος έχει βάλει το δεξί του στην μέση της. Η κυρία όμως φαίνεται να κοιτάζει λοξά προς τον φακό… «Φώτο - λουξ/ Δ. ΜΟΣΧΟΛΙΟΣ/ ΝΟΤΑΡΑ 44/ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ».

 

 

ΣΤΟΝ ΜΗΝΑ ΣΙΓΑΛΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΑΠΟΨΙΝΗ (31.8.2019) ΠΑΡΕΑ ΤΟΥ.
Άντε να έλθει το φθινόπωρο, να χειμωνιάσει, να μπούμε στην ρουτίνα και - όσο πιστοί - να ξαναγυρίσουμε στα αγαπημένα μας ταβερνάκια τα χωμένα στα πειραιώτικα στενά, εκεί που με το μισόκιλο, την μπύρα και τα παραδοσιακά εδέσματα ξεδίνει ο νους κι αναπαύεται το σώμα. Η καρέκλα της φωτογραφίας είναι κενή και περιμένει τον καθ’ ένα από σας. Άπαντες ευπρόσδεκτοι. Γιατί είμαστε όλοι συγγενείς, φίλοι και γνωστοί σ’ αυτή την πλανεύτρα πόλη. «ΦΩΤΟ Μοντερνο ΚΑΡΑΧΑΛΙΟΣ ΤΗΛ. 43-256 Β. ΚΩΝ/ΝΤΙΝΟΥ 106-ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ».

 

 

Αυτή η τσαλακωμένη, με αλλοιωμένα τα αρχικά χρώματα φωτογραφία φέρνει στα μάτια μας ένα παλιό, καθημερινό αλλά τόσο νοσταλγικό στιγμιότυπο… Την συγκοινωνία με τα γύρω νησιά! Τα καραβάκια που μετέφεραν κατοίκους, επισκέπτες κι εκδρομείς στα λιμανάκια της Σαλαμίνας ήταν πολλά, τα ήξεραν με το όνομά τους, ήταν μέρος της ζωής των επιβατών αφού με το μικρό μέγεθος που είχαν, εκτός από την εξυπηρέτηση έδιναν την ευκαιρία της συναναστροφής, της οικογενειακής - φιλικής συνεύρεσης. Πάντα με την αφορμή του κοινού προορισμού και της ενδεχόμενης γειτνίασης. Οι οικισμοί ήταν μικροί κι οι άνθρωποι λίγο πολύ γνωστοί μεταξύ τους. ″Π/Κ Ευαγγελίστρια. Σελήνια″.

 

Ένα άλλο καλοκαίρι, 60 χρόνια πριν. Δεν χρειάζεται να επαναλάβω πόσο καθαρά ήταν τα νερά στον Σαρωνικό, πόσο γεμάτες από κόσμο οι φυσικές ακτογραμμές, οι κατάλληλες για κολύμβηση. Από το Νέο Φάληρο μέχρι το Πέραμα κι από εκεί στις επόμενες παραλίες αλλά και στην απέναντι Σαλαμίνα είχαμε την τύχη να εκθέσουμε τα κορμιά μας, να τα βουτήξουμε στα δροσερά νερά και να τα στεγνώσουμε στον καυτερό ήλιο. Βρίσκαμε εύκολη πρόσβαση με τα λεωφορεία, το τραμ και τα Ι.Χ. αυτοκίνητα. 7 Αυγούστου 1959. ΠΕΡΑΜΑ. Δυο οικογενειακές φωτογραφίες με τα ίδια σχεδόν πρόσωπα. Τέσσερις γυναίκες όρθιες στα ρηχά, πέντε καθισμένες στην άμμο με ένα αγόρι. Και πάλι ολόσωμα μαγιό, σκουφάκια να μην βραχούν τα μαλλιά ενώ διακρίνονται κεφάλια λουομένων… ευχάριστες, ξέγνοιαστες φυσιογνωμίες που μόνο ο φακός μπόρεσε να διατηρήσει.

 

Η χαρά της μητέρας στα πρώτα μπάνια του μωρού της.
Όλοι το έχουμε ζήσει, σε χρόνια διαφορετικά για τον καθένα, οι μεγάλες γυναίκες σαν μαμάδες και τ’ αγόρια ή τα κορίτσια σαν παιδιά που πρωτοπλατσούρησαν στα νερά με την στοργική φροντίδα τους. Η θάλασσα πρέπει να είναι ρηχή για να μπορεί να τo βουτάει άνετα, με ασφάλεια. Ο Πειραιάς είχε (και διαθέτει ακόμα) σε πολλά σημεία της, παραλίες με τέτοιο προνόμιο. Εκείνη φοράει καπέλο και γυαλιά, μαγιό που καλύπτει τον κορμό. Το μικρό είναι με το βρακάκι του. Χαρτί Agfa Brovira.     

 

Δεν σταματάνε τα καλοκαιρινά μπάνια. Απλόχερα μας υποδέχονται οι πειραιώτικες παραλίες. Επιλεκτικά λιγότεροι οι λουόμενοι στις ημέρες μας λόγω αλλαγής νοοτροπίας, της εύκολης πρόσβασης σε πιο μακρινές ακτές. Η εξέλιξη συνέτεινε στο ανέβασμα του οικογενειακού οικονομικού επιπέδου και προγραμματισμού, στην μαζική φυγή λόγω των θερινών διακοπών. Χαρείτε την θέαση ενός παλιού instantané σε γνωστή plage της πόλης μας. Γυναίκες και παιδιά στα Βοτσαλάκια: Η όψη της έχει αλλάξει.

 

Μια περίεργη σε περιεχόμενο φωτογραφία. Θα μπορούσε - αν αποφεύγαμε την κυριολεξία - να χαρακτηριστεί ειδυλλιακό τοπίο, όμως δεν έχουμε να κάνουμε με λογοτεχνικό είδος και βουκολική ποίηση. Θαλασσινή η εικόνα, βράχια και πάνω τους μια χαμογελαστή κοπέλα με μαντήλι στο κεφάλι, καλοκαιρινό φόρεμα κάτω από τα γόνατα και αμάνικη μπλούζα. «ΦΩΤΟ/ ΜΠΑΡΜΠΑΓΙΑΝΝΗ/ ΑΓ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ 3/ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ».

 

Οι πρώτες μας δημόσιες επιδόσεις στην ψυχαγωγία και στα αθλήματα ήταν οι κούνιες. Στις πειραιώτικες γειτονιές, σε γήπεδους χώρους που ανήκαν στους Δήμους, κατασκευάστηκαν παιδικές χαρές για την ευχαρίστηση των παιδιών με κούνιες, γύρους, τσουλήθρες, τραμπάλες, κύβους…
Αυτό συνεχίζεται και στις ημέρες μας, γεμίζει ο τόπος με τις χαρούμενες παρουσίες των παιδιών που διασκεδάζουν, φωνάζουν, τρέχουν, μαλώνουν, χτυπούν, κλαίνε, παρηγορούνται και πάλι από την αρχή…
Οι γονείς από κοντά ή σε μια γωνιά να συζητάνε μεταξύ τους, να γνωρίζονται και να γίνονται φίλοι με άλλους, χωρίς να παραλείπουν να παρατηρούν και να προσέχουν διακριτικά ή φανερά τα μικρά τους αγγελούδια.
Εδώ είμαστε στην παιδική χαρά της Παλαιάς Κοκκινιάς.
Εποχή που η εικόνα ήταν ασπρόμαυρη.
Τ’ όνομα του μπέμπη, Διονύσης Π.

 

Νοερή επιστροφή στις παλιές γειτονιές του Πειραιά προς την Δραπετσώνα, όταν ως πιτσιρίκια παίζαμε στις αλάνες. Όταν τριγύρω μας γκρεμίζανε τα πολυκαιρισμένα κτήρια, τα εργοστάσια, τα σπίτια μας για να ανεγερθούν πολυκατοικίες, να ανοιχτούν δρόμοι, να δημιουργηθούν πλατείες. Τι απέμενε; Χώμα και καχεκτικά δένδρα. Δυο κοριτσάκια, αδελφούλες μάλλον, πιασμένες από το χέρι στήθηκαν για φωτογράφιση. Μετά το μικρότερο, βγήκε και αυτό μόνο του. Νομίζω ότι στα πόδια τους βλέπω ένα τόσο γνωστό μας, διαδεδομένο φτωχικό παιχνίδι, ένα μαϊμουδάκι που με το καπελάκι του ψιλοθύμιζε Αγιοβασίλη να χτυπάει ρυθμικά τα χέρια του. Δεν αναγνωρίζω τον χώρο ούτε την χρονολογία. Σφραγίδα με λανθασμένη διατύπωση: «FHOTO ΧΡΥΣΟΒΕΡΓΗ/ ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ ΜΑΥΡΟ - ΑΣΠΡΟ/ ΚΑΙ ΕΧΡΩΜΟΝ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ/ ΑΝΑΠΑΥΣΕΩΣ 22 ΤΗΛ. 453-304/ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ». Στα 60ies η οικογένειά μου έμενε για λίγο στην οδό Αναπαύσεως 30.

 

 

Δυο φωτογραφίες εντελώς διαφορετικό περιεχόμενο αλλά που τις ενώνει κάτι κοινό: τυπώθηκαν στο ίδιο πειραιώτικο φωτογραφείο. «ΦΩΤΟ - ΧΟΛΛΥΓΟΥΝΤ/ ΑΦΟΙ ΜΠΟΗ/ ΑΓΧΙΑΛΟΥ 20 ΤΑΜΠΟΥΡΙΑ».
Άνδρας με κοστούμι, περιποιημένο μουστάκι και πούρο στο αριστερό χέρι είναι καθισμένος σε μικρό μπαλκόνι κατοικίας. Διακρίνουμε την ψηλή μπαλκονόπορτα με την κουρτίνα και τα φυτά στις γλάστρες. Η δεύτερη τραβήχτηκε στον κήπο του Ζαππείου. Ένας κύριος με κοστούμι, παλτό και καπέλο φωτογραφίζεται με θέα τον Έρωτα που σπάζει το τόξο του, έργο του γλύπτη Γεωργίου Βρούτου (1843-1909). Όλα ωραία, όλα απαθανατισμένα νοσταλγικά.