Ερευνά
και γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης.
Από
την εποχή που έγραψα το άρθρο «Ο Δημήτρης Ροντήρης και το Πειραϊκό Θέατρο», πρώτη
δημοσίευση στην εφημερίδα ΠΕΙΡΑΪΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ την Πέμπτη 25 Σεπτεμβρίου 1997 και
στο παρόν blog μου, Σάββατο 12 Οκτωβρίου 2013 πέρασε πολύ καιρός. Η
προτομή του (που είχε στηθεί από τους Ροταριανούς στα 1995) «απομακρύνθηκε» από
τον αρχαιολογικό χώρο της Ηρώων Πολυτεχνείου στα 2015 αφού ήδη είχε αφαιρεθεί η
πινακίδα του βάθρου από τους «συλλέκτες χαλκού», ένα μεγάλο τμήμα του αρχείου του παραχωρήθηκε από την
κόρη του Κωστούλα Ροντήρη - Μαλάμου στον Δήμο Πειραιά την Πέμπτη 21 Ιουλίου
2016, και την Δευτέρα 2 Οκτωβρίου 2017 η κεντρική σκηνή του Θεάτρου μας έλαβε
την ονομασία «Σκηνή Δημήτρη Ροντήρη».
[Πολλοί αντέγραψαν παραγράφους του κειμένου μου για να το χρησιμοποιήσουν σε βιογραφικές αναφορές λόγω του γεγονότος. Τους ευχαριστώ που με εμπιστεύονται]
Εορτάζοντας κι εγώ την σημαντική αυτή βραδιά (αν και προσκλήθηκα δεν μπόρεσα να παρευρεθώ) παρουσιάζω ένα σπάνιο έγγραφο από την συλλογή μου ως φόρο τιμής στην μνήμη του δασκάλου Δημήτρη Ροντήρη και στην πολύχρονη φιλία μου με την κόρη του Κωστούλα. Θεωρώ επίσης - το επαναλαμβάνω - ευτυχή τον εαυτό μου επειδή πολύ πριν ανακινηθεί το θέμα αξιοποίησης του αρχείου Ροντήρη (στα επόμενα χρόνια αναδείχτηκε η αγωνία της Κωστούλας για την τύχη του στις συνεντεύξεις που έδινε), όταν ήμουν τακτικός επισκέπτης στην οικία τους στην Γλυφάδα, περιηγήθηκα τους χώρους, χρησιμοποίησα τα ίδια έπιπλα και σκεύη, απόλαυσα αισθητικά στην αρχική τους θέση τα κάδρα, τις φωτογραφίες, τα βιβλία, τα περιοδικά, τις εφημερίδες, τα έγγραφα, τα προγράμματα, τις επιστολές, τα χειρόγραφα, τα δελτάρια, τα έντυπα βραβεία και τα μεταλλικά έπαθλα της θαυμάσιας συλλογής του.
[Πολλοί αντέγραψαν παραγράφους του κειμένου μου για να το χρησιμοποιήσουν σε βιογραφικές αναφορές λόγω του γεγονότος. Τους ευχαριστώ που με εμπιστεύονται]
Εορτάζοντας κι εγώ την σημαντική αυτή βραδιά (αν και προσκλήθηκα δεν μπόρεσα να παρευρεθώ) παρουσιάζω ένα σπάνιο έγγραφο από την συλλογή μου ως φόρο τιμής στην μνήμη του δασκάλου Δημήτρη Ροντήρη και στην πολύχρονη φιλία μου με την κόρη του Κωστούλα. Θεωρώ επίσης - το επαναλαμβάνω - ευτυχή τον εαυτό μου επειδή πολύ πριν ανακινηθεί το θέμα αξιοποίησης του αρχείου Ροντήρη (στα επόμενα χρόνια αναδείχτηκε η αγωνία της Κωστούλας για την τύχη του στις συνεντεύξεις που έδινε), όταν ήμουν τακτικός επισκέπτης στην οικία τους στην Γλυφάδα, περιηγήθηκα τους χώρους, χρησιμοποίησα τα ίδια έπιπλα και σκεύη, απόλαυσα αισθητικά στην αρχική τους θέση τα κάδρα, τις φωτογραφίες, τα βιβλία, τα περιοδικά, τις εφημερίδες, τα έγγραφα, τα προγράμματα, τις επιστολές, τα χειρόγραφα, τα δελτάρια, τα έντυπα βραβεία και τα μεταλλικά έπαθλα της θαυμάσιας συλλογής του.
 |
| Ο Δημήτρης Ροντήρης (17.1.1900 - 20.12.1981) |
ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
Ο
ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Γραφείον ΔΗΜΑΡΧΟΥ
Εν Πειραιεί τη 13 Αυγούστου 1958
Αξιότιμοι Κύριοι
Επειδή ο Δήμος Πειραιώς φιλοδοξεί να παρουσιάσει εις την πόλιν μας
δια του εκλεκτού «Πειραϊκού Θεάτρου» με σκηνοθέτην τον κ. Δ. Ροντήρην
σειράν παραστάσεων αρχαίου δράματος, και συγκεκριμένως τους Πέρσας του
μεγαλοφυούς Τραγωδού Αισχύλου, και επειδή πιστεύει ότι τοιούτον υψηλόν
έργον θα τιμήση και θα ανυψώση την πόλιν μας, προσφεύγει εις υμάς αιτών
την συνεργασίαν σας επί του εξής θέματος.
Φιλοδοξών όπως ο χορός του αρχαίου Δράματος αποτελεσθή εξ ολοκλήρου
εκ Πειραιωτών νέων, ώστε τούτο να γίνη απαρχήν μιάς ευγενούς παραδόσεως
παρακαλώ υμάς όπως προτρέψητε τους νέους του συλλόγου σας να λάβωσι
μέρος εις την εν λόγω προσπάθειαν.
Επειδή όμως τούτο επείγει, δια να επιτευχθή εντός του Σεπτεμβρίου το
ανέβασμα του έργου, παρακαλούμεν όπως το ταχύτερον μας απαντήσητε τον
αριθμόν των νέων οίτινες επιθυμούν να λάβουν μέρος.
Συγκεκριμένως αύριον Πέμπτην και ώραν 6.30 μ.μ. εις το Δημοτικόν
Θέατρον θα γίνη συγκέντρωσις των νέων αυτών και καλόν θα ήτο όπως
παραπέμψητε εκεί τους νέους του Συλλόγου σας διά να εξετασθώσι υπό του
κ. Δ. Ροντήρη.
Άλλως παρακαλούμεν όπως τηλεφωνήσητε εις το Ιδιαίτερον Γραφείον
(αριθ. 474-241) τον αριθμόν των νέων οίτινες προσφέρονται διά το έργον
αυτό.-
Μετά τιμής
[Υπογραφή και σφραγίδα ΔΗΜΟΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ / ΓΡΑΦΕΙΟΝ ΔΗΜΑΡΧΟΥ]
ΔΗΜΗΤΡ. Κ. ΣΑΠΟΥΝΑΚΗΣ
ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Αν οι εφημερίδες και τα θεατρικά έντυπα ασχολήθηκαν αρκετά με τον Ροντήρη και το Πειραϊκό Θέατρο, ο τοπικός πνευματικός κόσμος ήταν φειδωλός στις ανακοινώσεις του αλλά θετικός και επαινετός.
Εδώ θα μεταφέρω τις αναφορές από ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ, που ως «μηνιαίο όργανο του πειραϊκού λόγου» είχε ειδική στήλη για την τοπική κι αθηναϊκή πνευματική και καλλιτεχνική ζωή, οπότε και για το θέατρο.
Αριθμός φύλλου 1. Ιούλιος 1958. Σελίδα 23. Γράφει ο Μιχάλης Γιωργάς.
Για το Πειραϊκό θέατρο, αξιόλογη στάθηκε η προσπάθεια που καταβλήθηκε τον περασμένο χειμώνα από τον κ. Δ. Ροντήρη στο Δημοτικό. Φιλότιμη και επαινετή, παρ’ ότι έλειψαν τα μέσα και η γεννέα συμπαράσταση του Δήμου, που θα συντελούσε σε γονιμώτερη απόδοση.
Αριθμός φύλλου 3. Σεπτέμβριος 1958. Σελίδα 76.
ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΑΡΧΑΙΟΥ ΔΡΑΜΑΤΟΣ ΣΤΟΝ ΠΕΙΡΑΙΑ
Μαθαίνουμε με χαρά μας ότι η Καλλιτεχνική Επιτροπή του Δήμου Πειραιώς οργανώνει προσπάθεια δημιουργίας χώρου στον Προφήτη Ηλία, για παραστάσεις αρχαίου δράματος.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες μας, ο διευθυντής του «Πειραϊκού Θεάτρου» κ. Δημ. Ροντήρης, άρχισε δοκιμές στους «Πέρσες» του Αισχύλου, σε μετάφραση του. Ι. Γρυπάρη. Η τραγωδία αυτή υπολογίζεται ν’ ανέβει περί το τέλος Σεπτεμβρίου, στον διαμορφούμενο κατάλληλο χώρο.
Η προσπάθεια αυτή του Δήμου είναι αξιέπαινος και πιστεύουμε ότι θα πλαισιωθεί και με άλλες εκδηλώσεις για την ουσιαστική ανάπτυξη της πνευματικής ζωής της πόλεως.
Αριθμός φύλλου 4. Οκτώβριος 1958. Σελίδα 102.
Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥ Δ. ΡΟΝΤΗΡΗ ΣΤΟΝ ΠΕΙΡΑΙΑ
Αιστανόμαστε χρέος να χαιρετίσουμε την παρουσία στην Καλλιτεχνική Επιτροπή του Δήμου του κορυφαίου σκηνοθέτη του Ελληνικού θεάτρου κ. Δ. Ροντήρη, καθώς και τον ενθουσιασμό που φανερώνει ο παλαιός αυτός και εκλεκτός Πειραιώτης, στο να προσφέρει την πείρα και την δημιουργική του πνοή, στην προσπάθεια του Δήμου για την ανάπτυξη της πνευματικής μας ζωής, παράλληλα με τον καταβαλλόμενο μόχθο του για το Πειραϊκό Θέατρο.
Σελίδα 107. ΑΞΙΟΣΗΜΕΙΩΤΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ. Μιχάλης Γιωργάς.
Άλλη εκδήλωση αυτή όμως του Οκτώβρη που πρέπει να χαιρετιστεί με ενθουσιασμό, γιατί αφορά τον πνευματικό Πειραιά είναι οι παραστάσεις των «Περσών» του Αισχύλου, από τον Θίασο του Πειραϊκού Θεάτρου, που διευθύνει ο κορυφαίος σκηνοθέτης κ. Δ. Ροντήρης, στο υπαίθριο θέατρο που διαμορφώθηκε από τον Δήμο, στην δυτική πλευρά της κορυφής του Προφήτη Ηλία. Αξίζουν θερμοί έπαινοι, τόσο στον Δήμο, για την πρωτοποριακή αυτή πρωτοβουλία του, όσο και στον κ. Ροντήρη και τους ικανούς συνεργάτες του, την χορογράφο κ. Λουκία και την συνθέτη κ. Κ. Κυδωνιάτη, για την υψηλή μυσταγωγία που μας χάρισαν. Δίκαια ο Ακαδημαϊκός κ. Σπ. Μελάς, ο πιο ειδικός στα πράγματα του Θεάτρου χαιρέτησε την έναρξη των παραστάσεων, με τον πιο ανυπόκριτο ενθουσιασμό υπογραμμίζοντας πόση σημασία έχει η δημιουργία θεάτρου του Λαού!
Στον υπαίθριο και γραφικώτατο χώρο του νέου θεάτρου, ακούστηκε για πρώτη φορά ο αρχαίος τραγικός λόγος, κι έφερε το ρίγος στην ψυχή του κόσμου που τον είχε πλημμυρίσει!
Η παράσταση στάθηκε μια πολύ πειθαρχημένη παρουσία. Η κ. Ασπασία Παπαθανασίου, σαν Αττόσα, στάθηκε πολύ φυσική και οι κ. κ. Ν. Δενδρινός (Εξάγγελος), Αντ. Ξενάκης (Δαρείος), Ορφ. Ζάχος (Ξέρξης), φανέρωσαν ομόλογα υποκριτικά στοιχεία. Αποκορύφωμα καλής διδασκαλίας και ερμηνείας στάθηκε, χωρίς άλλο, ο χορός που αποτελούνταν το περισσότερο από εργατικούς νέους, που πρώτη φορά δέχονταν τη μύηση, στα νάματα της ιερής τέχνης!
Ειδικά το ρίγος του πάθους και οι συγκινησιακές καταστάσεις, που απαιτεί η αρχαία τραγωδία, δόθηκαν με αξιοθαύμαστη απόδοση!
Το σκηνικό του εκλεκτού συμπολίτη μας κ. Κλ. Κλώνη λιτό και υποβλητικό.
Η μουσική του κ. Κ. Κυδωνιάτη μέσα στο πνεύμα του μεγάλου έργου.
Γενικά πρόκειται για μια πολύ σοβαρή και μεγάλη προσπάθεια για τον Πειραιά, που ευχόμαστε να βρει την πλήρη δικαίωση!
Για το θεατρικό έργο, ιστορικό πλαίσιο, δημοσίευσε στο φύλλο 5, Νοέμβριος 1958 (σελίδες 124 - 126) ο Θανάσης Ζ. Σακκάς κείμενο με τίτλο: «Οι Πέρσες του Αισχύλου». Στην σελίδα 134, ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΪΚΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ, Η Καλλιτεχνική Επιτροπή του Δήμου Πειραιώς απεφάσισε να καλέσει σε μια πλατειά σύσκεψη τους εκπροσώπους των Πειραϊκών εκπολιτιστικών οργανώσεων, επαγγελματικών και λοιπών σωματείων, με σκοπό να μελετηθή το ζήτημα της ενισχύσεως του Πειραϊκού Θεάτρου, η επιτυχία του οποίου αποτελεί μια από τις πιο σοβαρές εκπολιτιστικές επιδιώξεις της Δημοτικής μας Αρχής.
Αριθμός φύλλου 6. Δεκέμβριος 1958. Σελίδα 161.
ΕΙΔΗΣΕΙΣ
Το «Πειραϊκό Θέατρο» μετά τους «Γάμους του Φίγκαρω» του Μπωμαρσαί ανεβάζει τώρα μια νέα ελληνική κωμωδία τον «Τοπικό Παράγοντα» του Παναγιώτη Καγιά. Είναι μια τσουχτερή πολιτική σάτιρα που τον κύριο ρόλο του επαρχιακού κομματάρχη υποδύεται ο πειραιώτης ηθοποιός Αθηνόδωρος Προύσαλης και τους άλλους δυό βασικούς ρόλους η Άννα Κυριακού και ο Αντ. Ξενάκης. Στο έργο παίρνουν επίσης μέρος τα γυναικεία στελέχη του θιάσου, Δήμητρα Ζέζα, Βούλα Χαριλάου, Σάσα Κατσάρου, Λίνα Κρασσά και Δέσποινα Στυλιανοπούλου καθώς και οι κ. κ. Δενδρινός, Ζάχος, Πυρπασόπουλος, Τσίρκας, Κοντούλης, Μάζης, Ντούζος και Παπαλάμπρου, που ζωντανεύουν χαρακτηριστικούς τύπους της επαρχιακής ζωής.
Αριθμός φύλλου 7 - 8. Ιανουάριος / Φεβρουάριος 1959. Σελίδα 202.
Δύο ακόμα παραδείγματα που δείχνουν πόσο επιζήμιες είναι οι συνέπειες στα πεδία των πνευματικών εκδηλώσεων από τα κακοπαθήματα του θεσμού, είνε ότι ο θίασος του Πειραϊκού Θεάτρου, έχει αποστερηθεί από κάθε δημοτική χορήγηση για την ανάπτυξη των προσπαθειών του, στην ανύψωση της θεατρικής στάθμης της πόλεώς μας…
Αριθμός τεύχους 10 - 11. Απρίλιος / Μάιος 1959. Σελίδα 67.
Αυτές τις μέρες έκλεισε και το «Πειραϊκό Θέατρο» του κ. Δημ. Ροντήρη, που παρουσίασε φέτος με εξαιρετική επιτυχία τους «Γάμους του Φίγκαρω» του Μπωμαρσαί, τον «Τοπικό Παράγοντα» του Παν. Καγιά, την «Λουΐζα Μίλλερ» του Σίλλερ και την «Λοκαντιέρα» του Γκολντόνι.
Ακόμα μοναδική υπήρξε για τον Πειραιά η διδασκαλία και η παράσταση στον υπαίθριο χώρο του Προφήτη Ηλία, των «Περσών» του Αισχύλου, που μας δόθηκε η ευκαιρία να θαυμάσουμε για μια ακόμη φορά την έξοχη σκηνοθετική εργασία του κ. Ροντήρη και την πειθαρχημένη και άψογη απόδοση των νέων ηθοποιών του «Πειραϊκού Θεάτρου».
Και παρακάτω:
ΤΟ ΠΕΙΡΑΪΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ
Η μετάβαση έπειτα από πρόσκληση του θιάσου του Πειραϊκού Θεάτρου στην Γιουγκοσλαυΐα και στο Βισμπάντεν, για ν’ ανεβάσει με την ευκαιρία του εκεί φεστιβάλ τους «Πέρσες» του Αισχύλου και την Ηλέκτρα του Σοφοκλέους, είναι ένα καλλιτεχνικό γεγονός που πρέπει να χαιρετιστεί ιδιαίτερα από τον Πειραιά.
Για πρώτη φορά στην ιστορία του το Πειραϊκό όνομα θα προβληθεί σε διεθνή πνευματικά κέντρα συνδεδεμένο με την ερμηνεία του αρχαίου τραγικού λόγου. «Το Περιοδικό μας» σε εκδήλωση της μεγάλης οφειλής της πόλεως και του πνευματικού της κόσμου, οργάνωσε εδώ και λίγες μέρες, δεξίωση στον παλιό Πειραιώτη και κορυφαίο σκηνοθέτη, ιδρυτή και δημιουργό του θιάσου του Πειραϊκού Θεάτρου, κ. Δημήτρη Ροντήρη καθώς και τους άξιους συνεργάτες του, την χορογράφο κ. Λουκία και την πρωταγωνίστρια του θιάσου κ. Ασπασία Παπαθανασίου, κατά την διάρκεια της οποίας μίλησε, από μέρους του κύκλου μας, ο ποιητής Στέλιος Γεράνης, για την σημασία της καλλιτεχνικής αυτής εξορμήσεως, εκφράσας και τις ευχές της πόλεως στον κ. Ροντήρη για την πλήρη ευόδωσή της. Ο κ. Ροντήρης πήρε τον λόγο έπειτα και ευχαρίστησε τον κύκλο του «Περιοδικού μας» για την τόσο τιμητική – καθώς είπε – και παρήγορη συμπαράστασή του, στο επίμοχθο έργο του.
Με την ευκαιρία νομίζουμε πως ο Δήμος θα πρέπει ν’ απονείμει το αριστείο του στον κ. Ροντήρη, σε αναγνώριση του μεγάλου έργου του για την πρόοδο του Νεοελληνικού Θεάτρου.
Τεύχος 19 - 20. Γενάρης / Φλεβάρης 1960. Σελίδα 158.
Ο θίασος του «Πειραϊκού Θεάτρου» με επί κεφαλής τον κορυφαίο σκηνοθέτη Δημήτρη Ροντήρη, κλήθηκε εφέτος για την αναβίβαση αρχαίας τραγωδίας στο «Θέατρο των Εθνών» στο Παρίσι. Ο ίδιος θίασος κλήθηκε δώσει δυο παραστάσεις στη Φλωρεντία, στις αρχές του Ιούνη με την «Ηλέκτρα» του Ευριπίδη και τις «Χοηφόρες-Ευμενίδες» του Αισχύλου, από την Ορέστεια, κατά τη διάρκεια του εκεί φεστιβάλ «Φλωρεντινός Μάϊος».
Ο
ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Γραφείον ΔΗΜΑΡΧΟΥ
Εν Πειραιεί τη 13 Αυγούστου 1958
Αξιότιμοι Κύριοι
Επειδή ο Δήμος Πειραιώς φιλοδοξεί να παρουσιάσει εις την πόλιν μας
δια του εκλεκτού «Πειραϊκού Θεάτρου» με σκηνοθέτην τον κ. Δ. Ροντήρην
σειράν παραστάσεων αρχαίου δράματος, και συγκεκριμένως τους Πέρσας του
μεγαλοφυούς Τραγωδού Αισχύλου, και επειδή πιστεύει ότι τοιούτον υψηλόν
έργον θα τιμήση και θα ανυψώση την πόλιν μας, προσφεύγει εις υμάς αιτών
την συνεργασίαν σας επί του εξής θέματος.
Φιλοδοξών όπως ο χορός του αρχαίου Δράματος αποτελεσθή εξ ολοκλήρου
εκ Πειραιωτών νέων, ώστε τούτο να γίνη απαρχήν μιάς ευγενούς παραδόσεως
παρακαλώ υμάς όπως προτρέψητε τους νέους του συλλόγου σας να λάβωσι
μέρος εις την εν λόγω προσπάθειαν.
Επειδή όμως τούτο επείγει, δια να επιτευχθή εντός του Σεπτεμβρίου το
ανέβασμα του έργου, παρακαλούμεν όπως το ταχύτερον μας απαντήσητε τον
αριθμόν των νέων οίτινες επιθυμούν να λάβουν μέρος.
Συγκεκριμένως αύριον Πέμπτην και ώραν 6.30 μ.μ. εις το Δημοτικόν
Θέατρον θα γίνη συγκέντρωσις των νέων αυτών και καλόν θα ήτο όπως
παραπέμψητε εκεί τους νέους του Συλλόγου σας διά να εξετασθώσι υπό του
κ. Δ. Ροντήρη.
Άλλως παρακαλούμεν όπως τηλεφωνήσητε εις το Ιδιαίτερον Γραφείον
(αριθ. 474-241) τον αριθμόν των νέων οίτινες προσφέρονται διά το έργον
αυτό.-
Μετά τιμής
[Υπογραφή και σφραγίδα ΔΗΜΟΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ / ΓΡΑΦΕΙΟΝ ΔΗΜΑΡΧΟΥ]
ΔΗΜΗΤΡ. Κ. ΣΑΠΟΥΝΑΚΗΣ
ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Αν οι εφημερίδες και τα θεατρικά έντυπα ασχολήθηκαν αρκετά με τον Ροντήρη και το Πειραϊκό Θέατρο, ο τοπικός πνευματικός κόσμος ήταν φειδωλός στις ανακοινώσεις του αλλά θετικός και επαινετός.
Εδώ θα μεταφέρω τις αναφορές από ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ, που ως «μηνιαίο όργανο του πειραϊκού λόγου» είχε ειδική στήλη για την τοπική κι αθηναϊκή πνευματική και καλλιτεχνική ζωή, οπότε και για το θέατρο.
Αριθμός φύλλου 1. Ιούλιος 1958. Σελίδα 23. Γράφει ο Μιχάλης Γιωργάς.
Για το Πειραϊκό θέατρο, αξιόλογη στάθηκε η προσπάθεια που καταβλήθηκε τον περασμένο χειμώνα από τον κ. Δ. Ροντήρη στο Δημοτικό. Φιλότιμη και επαινετή, παρ’ ότι έλειψαν τα μέσα και η γεννέα συμπαράσταση του Δήμου, που θα συντελούσε σε γονιμώτερη απόδοση.
Αριθμός φύλλου 3. Σεπτέμβριος 1958. Σελίδα 76.
ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΑΡΧΑΙΟΥ ΔΡΑΜΑΤΟΣ ΣΤΟΝ ΠΕΙΡΑΙΑ
Μαθαίνουμε με χαρά μας ότι η Καλλιτεχνική Επιτροπή του Δήμου Πειραιώς οργανώνει προσπάθεια δημιουργίας χώρου στον Προφήτη Ηλία, για παραστάσεις αρχαίου δράματος.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες μας, ο διευθυντής του «Πειραϊκού Θεάτρου» κ. Δημ. Ροντήρης, άρχισε δοκιμές στους «Πέρσες» του Αισχύλου, σε μετάφραση του. Ι. Γρυπάρη. Η τραγωδία αυτή υπολογίζεται ν’ ανέβει περί το τέλος Σεπτεμβρίου, στον διαμορφούμενο κατάλληλο χώρο.
Η προσπάθεια αυτή του Δήμου είναι αξιέπαινος και πιστεύουμε ότι θα πλαισιωθεί και με άλλες εκδηλώσεις για την ουσιαστική ανάπτυξη της πνευματικής ζωής της πόλεως.
Αριθμός φύλλου 4. Οκτώβριος 1958. Σελίδα 102.
Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥ Δ. ΡΟΝΤΗΡΗ ΣΤΟΝ ΠΕΙΡΑΙΑ
Αιστανόμαστε χρέος να χαιρετίσουμε την παρουσία στην Καλλιτεχνική Επιτροπή του Δήμου του κορυφαίου σκηνοθέτη του Ελληνικού θεάτρου κ. Δ. Ροντήρη, καθώς και τον ενθουσιασμό που φανερώνει ο παλαιός αυτός και εκλεκτός Πειραιώτης, στο να προσφέρει την πείρα και την δημιουργική του πνοή, στην προσπάθεια του Δήμου για την ανάπτυξη της πνευματικής μας ζωής, παράλληλα με τον καταβαλλόμενο μόχθο του για το Πειραϊκό Θέατρο.
Σελίδα 107. ΑΞΙΟΣΗΜΕΙΩΤΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ. Μιχάλης Γιωργάς.
Άλλη εκδήλωση αυτή όμως του Οκτώβρη που πρέπει να χαιρετιστεί με ενθουσιασμό, γιατί αφορά τον πνευματικό Πειραιά είναι οι παραστάσεις των «Περσών» του Αισχύλου, από τον Θίασο του Πειραϊκού Θεάτρου, που διευθύνει ο κορυφαίος σκηνοθέτης κ. Δ. Ροντήρης, στο υπαίθριο θέατρο που διαμορφώθηκε από τον Δήμο, στην δυτική πλευρά της κορυφής του Προφήτη Ηλία. Αξίζουν θερμοί έπαινοι, τόσο στον Δήμο, για την πρωτοποριακή αυτή πρωτοβουλία του, όσο και στον κ. Ροντήρη και τους ικανούς συνεργάτες του, την χορογράφο κ. Λουκία και την συνθέτη κ. Κ. Κυδωνιάτη, για την υψηλή μυσταγωγία που μας χάρισαν. Δίκαια ο Ακαδημαϊκός κ. Σπ. Μελάς, ο πιο ειδικός στα πράγματα του Θεάτρου χαιρέτησε την έναρξη των παραστάσεων, με τον πιο ανυπόκριτο ενθουσιασμό υπογραμμίζοντας πόση σημασία έχει η δημιουργία θεάτρου του Λαού!
Στον υπαίθριο και γραφικώτατο χώρο του νέου θεάτρου, ακούστηκε για πρώτη φορά ο αρχαίος τραγικός λόγος, κι έφερε το ρίγος στην ψυχή του κόσμου που τον είχε πλημμυρίσει!
Η παράσταση στάθηκε μια πολύ πειθαρχημένη παρουσία. Η κ. Ασπασία Παπαθανασίου, σαν Αττόσα, στάθηκε πολύ φυσική και οι κ. κ. Ν. Δενδρινός (Εξάγγελος), Αντ. Ξενάκης (Δαρείος), Ορφ. Ζάχος (Ξέρξης), φανέρωσαν ομόλογα υποκριτικά στοιχεία. Αποκορύφωμα καλής διδασκαλίας και ερμηνείας στάθηκε, χωρίς άλλο, ο χορός που αποτελούνταν το περισσότερο από εργατικούς νέους, που πρώτη φορά δέχονταν τη μύηση, στα νάματα της ιερής τέχνης!
Ειδικά το ρίγος του πάθους και οι συγκινησιακές καταστάσεις, που απαιτεί η αρχαία τραγωδία, δόθηκαν με αξιοθαύμαστη απόδοση!
Το σκηνικό του εκλεκτού συμπολίτη μας κ. Κλ. Κλώνη λιτό και υποβλητικό.
Η μουσική του κ. Κ. Κυδωνιάτη μέσα στο πνεύμα του μεγάλου έργου.
Γενικά πρόκειται για μια πολύ σοβαρή και μεγάλη προσπάθεια για τον Πειραιά, που ευχόμαστε να βρει την πλήρη δικαίωση!
Για το θεατρικό έργο, ιστορικό πλαίσιο, δημοσίευσε στο φύλλο 5, Νοέμβριος 1958 (σελίδες 124 - 126) ο Θανάσης Ζ. Σακκάς κείμενο με τίτλο: «Οι Πέρσες του Αισχύλου». Στην σελίδα 134, ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΪΚΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ, Η Καλλιτεχνική Επιτροπή του Δήμου Πειραιώς απεφάσισε να καλέσει σε μια πλατειά σύσκεψη τους εκπροσώπους των Πειραϊκών εκπολιτιστικών οργανώσεων, επαγγελματικών και λοιπών σωματείων, με σκοπό να μελετηθή το ζήτημα της ενισχύσεως του Πειραϊκού Θεάτρου, η επιτυχία του οποίου αποτελεί μια από τις πιο σοβαρές εκπολιτιστικές επιδιώξεις της Δημοτικής μας Αρχής.
Αριθμός φύλλου 6. Δεκέμβριος 1958. Σελίδα 161.
ΕΙΔΗΣΕΙΣ
Το «Πειραϊκό Θέατρο» μετά τους «Γάμους του Φίγκαρω» του Μπωμαρσαί ανεβάζει τώρα μια νέα ελληνική κωμωδία τον «Τοπικό Παράγοντα» του Παναγιώτη Καγιά. Είναι μια τσουχτερή πολιτική σάτιρα που τον κύριο ρόλο του επαρχιακού κομματάρχη υποδύεται ο πειραιώτης ηθοποιός Αθηνόδωρος Προύσαλης και τους άλλους δυό βασικούς ρόλους η Άννα Κυριακού και ο Αντ. Ξενάκης. Στο έργο παίρνουν επίσης μέρος τα γυναικεία στελέχη του θιάσου, Δήμητρα Ζέζα, Βούλα Χαριλάου, Σάσα Κατσάρου, Λίνα Κρασσά και Δέσποινα Στυλιανοπούλου καθώς και οι κ. κ. Δενδρινός, Ζάχος, Πυρπασόπουλος, Τσίρκας, Κοντούλης, Μάζης, Ντούζος και Παπαλάμπρου, που ζωντανεύουν χαρακτηριστικούς τύπους της επαρχιακής ζωής.
Αριθμός φύλλου 7 - 8. Ιανουάριος / Φεβρουάριος 1959. Σελίδα 202.
Δύο ακόμα παραδείγματα που δείχνουν πόσο επιζήμιες είναι οι συνέπειες στα πεδία των πνευματικών εκδηλώσεων από τα κακοπαθήματα του θεσμού, είνε ότι ο θίασος του Πειραϊκού Θεάτρου, έχει αποστερηθεί από κάθε δημοτική χορήγηση για την ανάπτυξη των προσπαθειών του, στην ανύψωση της θεατρικής στάθμης της πόλεώς μας…
Αριθμός τεύχους 10 - 11. Απρίλιος / Μάιος 1959. Σελίδα 67.
Αυτές τις μέρες έκλεισε και το «Πειραϊκό Θέατρο» του κ. Δημ. Ροντήρη, που παρουσίασε φέτος με εξαιρετική επιτυχία τους «Γάμους του Φίγκαρω» του Μπωμαρσαί, τον «Τοπικό Παράγοντα» του Παν. Καγιά, την «Λουΐζα Μίλλερ» του Σίλλερ και την «Λοκαντιέρα» του Γκολντόνι.
Ακόμα μοναδική υπήρξε για τον Πειραιά η διδασκαλία και η παράσταση στον υπαίθριο χώρο του Προφήτη Ηλία, των «Περσών» του Αισχύλου, που μας δόθηκε η ευκαιρία να θαυμάσουμε για μια ακόμη φορά την έξοχη σκηνοθετική εργασία του κ. Ροντήρη και την πειθαρχημένη και άψογη απόδοση των νέων ηθοποιών του «Πειραϊκού Θεάτρου».
Και παρακάτω:
ΤΟ ΠΕΙΡΑΪΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ
Η μετάβαση έπειτα από πρόσκληση του θιάσου του Πειραϊκού Θεάτρου στην Γιουγκοσλαυΐα και στο Βισμπάντεν, για ν’ ανεβάσει με την ευκαιρία του εκεί φεστιβάλ τους «Πέρσες» του Αισχύλου και την Ηλέκτρα του Σοφοκλέους, είναι ένα καλλιτεχνικό γεγονός που πρέπει να χαιρετιστεί ιδιαίτερα από τον Πειραιά.
Για πρώτη φορά στην ιστορία του το Πειραϊκό όνομα θα προβληθεί σε διεθνή πνευματικά κέντρα συνδεδεμένο με την ερμηνεία του αρχαίου τραγικού λόγου. «Το Περιοδικό μας» σε εκδήλωση της μεγάλης οφειλής της πόλεως και του πνευματικού της κόσμου, οργάνωσε εδώ και λίγες μέρες, δεξίωση στον παλιό Πειραιώτη και κορυφαίο σκηνοθέτη, ιδρυτή και δημιουργό του θιάσου του Πειραϊκού Θεάτρου, κ. Δημήτρη Ροντήρη καθώς και τους άξιους συνεργάτες του, την χορογράφο κ. Λουκία και την πρωταγωνίστρια του θιάσου κ. Ασπασία Παπαθανασίου, κατά την διάρκεια της οποίας μίλησε, από μέρους του κύκλου μας, ο ποιητής Στέλιος Γεράνης, για την σημασία της καλλιτεχνικής αυτής εξορμήσεως, εκφράσας και τις ευχές της πόλεως στον κ. Ροντήρη για την πλήρη ευόδωσή της. Ο κ. Ροντήρης πήρε τον λόγο έπειτα και ευχαρίστησε τον κύκλο του «Περιοδικού μας» για την τόσο τιμητική – καθώς είπε – και παρήγορη συμπαράστασή του, στο επίμοχθο έργο του.
Με την ευκαιρία νομίζουμε πως ο Δήμος θα πρέπει ν’ απονείμει το αριστείο του στον κ. Ροντήρη, σε αναγνώριση του μεγάλου έργου του για την πρόοδο του Νεοελληνικού Θεάτρου.
Τεύχος 19 - 20. Γενάρης / Φλεβάρης 1960. Σελίδα 158.
Ο θίασος του «Πειραϊκού Θεάτρου» με επί κεφαλής τον κορυφαίο σκηνοθέτη Δημήτρη Ροντήρη, κλήθηκε εφέτος για την αναβίβαση αρχαίας τραγωδίας στο «Θέατρο των Εθνών» στο Παρίσι. Ο ίδιος θίασος κλήθηκε δώσει δυο παραστάσεις στη Φλωρεντία, στις αρχές του Ιούνη με την «Ηλέκτρα» του Ευριπίδη και τις «Χοηφόρες-Ευμενίδες» του Αισχύλου, από την Ορέστεια, κατά τη διάρκεια του εκεί φεστιβάλ «Φλωρεντινός Μάϊος».
1960. Η ΟΡΕΣΤΕΙΑ
(δεύτερο και τρίτο μέρος) σε σκηνοθεσία
Δημήτρη Ροντήρη, χορογραφία Λουκίας
(Σακελλαρίου) και
Μουσική Κωνσταντίνου Κυδωνιάτη (1908 - 1996). Οργανωτής
των
περιοδειών στο εξωτερικό ήταν ο θεατρικός επιχειρηματίας
Θεόδωρος Κρίτας (1914
- 2002, σύζυγος της ηθοποιού Βάσως
Μανωλίδου (1917 - 2004). Από το 1957 μέχρι
το 1970 εξέδιδε σε
συνεργασία με τον Μάριο Πλωρίτη το ετήσιο αλμανάκ ΘΕΑΤΡΟ
(14
τόμοι). Με τον ίδιο τίτλο κυκλοφόρησε περιοδικό και ο
Κώστας Νίτσος, τεύχος 1,
Δεκέμβριος 1961 έως τεύχη 67 - 68,
Μάιος - Αύγουστος 1981). Το πρόγραμμα
βρίσκεται στην
συλλογή μου.
1960. ΟΡΕΣΤΕΙΑ. Η διανομή των προσώπων στο έργο.
Από το πρόγραμμα που βρίσκεται στην συλλογή
μου.
Τεύχος διπλό. 23 - 24. Μάιος / Ιούνιος 1960. Σελίδα 252.
ΤΟ ΠΕΙΡΑΪΚΟ ΘΕΑΤΡΟ
Δίκαια το δημοτικό συμβούλιο απέδωκε, κατά την τελευταία συνεδρίασή του, δημόσιο έπαινο στο έργο του θιάσου του «Πειραϊκού Θεάτρου» το επιτελούμενο με την φωτεινή καθοδήγηση του κορυφαίου σκηνοθέτη, συμπολίτη κ. Δ. Ροντήρη. Οι παραστάσεις του στα μεγάλα πνευματικά κέντρα του εξωτερικού τίμησαν την Ελληνική τέχνη κι ανύψωσαν το Πειραϊκό όνομα. Κάθε ηθική αναγνώριση, αλλά και συμπαράσταση ακόμη του Δήμου και της Πειραϊκής κοινωνίας επιβάλλεται στο έργο του κ. Ροντήρη και του θιάσου του.
*Ο
Γιάννης Χατζημανωλάκης έγραψε λίγα λόγια για το Πειραϊκό Θέατρο στο τμήμα «Η
πνευματική και καλλιτεχνική κίνησις του Πειραιώς κατά το 1959» του βιβλίου
«Πειραιάς 1960. Ζωή και Τέχνη», σελ. 203:
Στο θεατρικό χρονικό του 1959 πρέπει ιδιαίτερα να υπογραμμισθή η αξιόλογη καλλιτεχνική προσφορά του «Πειραϊκού Θεάτρου», που με την διεύθυνση και την σκηνική διδασκαλία του κ. Δημ. Ροντήρη παρουσίασε, τους πρώτους μήνες του 1959 από τη σκηνή του Δημοτικού μας Θεάτρου, μίαν εργασία ποιότητος.
Με την συγκρότησή του από εκλεκτούς καλλιτέχνες – Ασπ. Παπαθανασίου, Άννα Κυριακού, Αντ. Ξενάκη κ. ά. – και την αυστηρή επιλογή των έργων του ρεπερτορίου του ανάμεσα από τα καλύτερα του κλασσικού και σύγχρονου δραματολογίου συνέβαλε θετικά στην αισθητική αγωγή του Πειραϊκού κοινού.
Η άψογη παρουσίαση των «Περσών» του Αισχύλου αποτελεί για το «Πειραϊκό Θέατρο» ένα ξεχωριστό τίτλο τιμής. Και η επιτυχής περιοδεία του στην Δυτική Ευρώπη γεννά σε όλους τους Πειραιώτες δίκαια αισθήματα τοπικιστικής υπερηφάνειας..
*Στα 1965, ο Νίκος Κατσικάρος, διευθυντής τότε του τριμηνιαίου περιοδικού ΠΕΙΡΑΪΚΟΝ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ, Αρχείον Πειραϊκών Σπουδών (που τελικά βγήκε ένας τόμος, δυστυχώς δεν είχε συνέχεια), έγραψε ένα ενδιαφέρον άρθρο με τίτλο: «Το ‘ΠΕΙΡΑΪΚΟΝ ΘΕΑΤΡΟΝ, και αι περιοδεία του εις το ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΝ» (σελίδες 472 - 484) με πληροφορίες που σταματούν στον Φεβρουάριο του 1964.
Στο θεατρικό χρονικό του 1959 πρέπει ιδιαίτερα να υπογραμμισθή η αξιόλογη καλλιτεχνική προσφορά του «Πειραϊκού Θεάτρου», που με την διεύθυνση και την σκηνική διδασκαλία του κ. Δημ. Ροντήρη παρουσίασε, τους πρώτους μήνες του 1959 από τη σκηνή του Δημοτικού μας Θεάτρου, μίαν εργασία ποιότητος.
Με την συγκρότησή του από εκλεκτούς καλλιτέχνες – Ασπ. Παπαθανασίου, Άννα Κυριακού, Αντ. Ξενάκη κ. ά. – και την αυστηρή επιλογή των έργων του ρεπερτορίου του ανάμεσα από τα καλύτερα του κλασσικού και σύγχρονου δραματολογίου συνέβαλε θετικά στην αισθητική αγωγή του Πειραϊκού κοινού.
Η άψογη παρουσίαση των «Περσών» του Αισχύλου αποτελεί για το «Πειραϊκό Θέατρο» ένα ξεχωριστό τίτλο τιμής. Και η επιτυχής περιοδεία του στην Δυτική Ευρώπη γεννά σε όλους τους Πειραιώτες δίκαια αισθήματα τοπικιστικής υπερηφάνειας..
*Στα 1965, ο Νίκος Κατσικάρος, διευθυντής τότε του τριμηνιαίου περιοδικού ΠΕΙΡΑΪΚΟΝ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ, Αρχείον Πειραϊκών Σπουδών (που τελικά βγήκε ένας τόμος, δυστυχώς δεν είχε συνέχεια), έγραψε ένα ενδιαφέρον άρθρο με τίτλο: «Το ‘ΠΕΙΡΑΪΚΟΝ ΘΕΑΤΡΟΝ, και αι περιοδεία του εις το ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΝ» (σελίδες 472 - 484) με πληροφορίες που σταματούν στον Φεβρουάριο του 1964.
4
Αυγούστου 1964. Εσωτερικό του προγράμματος
παράστασης της τραγωδίας ΗΛΕΚΤΡΑ του
Σοφοκλή
στην πόλη Atri της κεντρικής Ιταλίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου