Με αφορμή μια «Άδεια οικοδομής» και ένα «Οριστικόν παραχωρητήριον» για κατοικία στην Καλλίπολη.

                                                                              Ερευνά και γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης. 

Ο Μανώλης Μαραγκάκης έχει πάντα την καλή διάθεση να τροφοδοτεί το blog μου με ενδιαφέροντα πειραϊκά θέματα και φωτογραφίες.
 Έτσι πρόσφατα, στις 23 Μαρτίου 2016, μού συνέστησε τον παλιό συμμαθητή και κουμπάρο του Άγγελο Αντουβά, πρώην κάτοικο της Καλλίπολης, του οποίου η ισόγεια οικογενειακή στέγη κατεδαφίστηκε στα 2002 για να ανεγερθεί μια ακόμα πολυκατοικία. Ο κύριος Αντουβάς κρατούσε μαζί του δύο πολυκαιρισμένα δημόσια έγγραφα τα οποία αντέγραψα, ενώ αργότερα, μέσω διαδικτύου, έστειλε και την φωτογραφία της αρχικής τους κατοικίας. Τέλος για να ολοκληρωθεί το άρθρο, βρεθήκαμε τώρα, στις 3 Απριλίου όλοι μαζί στο γνωστό Κυριακάτικο στέκι όπου και μου συνέστησαν τον Φωκίωνα Γεωργακόπουλο, Πειραιώτη, που έμενε στην οδό Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη και μαθήτευσε στο Δημοτικό Σχολείο της Βιργινίας Μαντούβαλου στην Καπετάν Γέρμα πριν πάει και γνωρίσει στο 1^ο Γυμνάσιο τους δύο φίλους του.  

Για την ίδρυση και την εξέλιξη της Καλλίπολης έχουν ήδη γραφεί πολλά.

Καθοριστικός υπήρξε ο Νόμος 3148 «Περί παραχωρήσεως γηπέδων του Δημοσίου επί της Πειραϊκής χερσονήσου προς εγκατάστασιν συνοικισμού προσφύγων» με τα δέκα άρθρα που έχει χρονολογία 29.7.1924, την υπογράφει ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Παύλος Κουντουριώτης, θεωρήθηκε και τέθηκε «η μεγάλη του Κράτους σφραγίς» στις 1.8.1924 και δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της 4ης.8.1924, τεύχος πρώτον, αριθμός φύλλου 180.

Η τοποθεσία που επελέγη ήταν «ακριβώς υπεράνω του όρμου Λουβιάρη, εμβαδού εκατόν πεντήκοντα χιλιάδων (150.000) τετραγ. μέτρων περίπου, συνορευομένης προς ανατολάς βορράν και δυσμάς με γήπεδα Δημοσίου και μεσημβρινώς με παραλιακήν οδόν Πειραϊκής χερσονήσου με μέτωπον επ’ αυτής μέτρων εξακοσίων τεσσαράκοντα πέντε (645), συμφώνως το συναχθέντι διαγράμματι».

Το άρθρο 2 αναφέρει: «Δικαιούμενοι οικοπέδου. Το προς ανατολάς ήμισυ της κατά τ’ ανωτέρω εκτάσεως διατεθήσεται αποκλειστικώς προς παραχώρησιν δι’ εκποιήσεως εις πρόσφυγας Θρακοχερσονησίους (εκ Καλλιπόλεως, Μαδύτου και περιχώρων) και Παρελλησποντίους (εκ Δαρδανελλίων και Λαμψάκου) καταφυγόντας εις την Ελλάδα μετά την έναρξιν των Βαλκανικών πολέμων, το δε προς δυσμάς έτερον ήμισυ εις πρόσφυγας εξ Ανατολικής και Βορείου Θράκης καταφυγόντας εις την Ελλάδα από του Σεπτεμβρίου του 1912 και εντεύθεν και Μικρασιάτας μετά την λήξιν του Ευρωπαϊκού πολέμου, μη κεκτημένους οικίας εν Αθήναις, Πειραιεί και τοις περιχώροις αυτών, προς ανέγερσιν οικιών διά την στέγασιν εαυτών και των οικογενειών των εν Συνοικισμώ υπό το όνομα Νέα Καλλίπολις».

Είναι γνωστό επίσης ότι την εποχή της οικοδομήσεως είχαν κυκλοφορήσει και δύο βιβλία, τα οποία έχω στην συλλογή μου, αναφερόμενα στο παράλληλο χτίσιμο των συνοικισμών Νέας Σμύρνης και Νέας Καλλίπολης.

Το πρώτο είναι η «Σύμβασις μεταξύ της Ελληνικής Κυβερνήσεως και της “Societé Immobilière du Boulevard Haussmann” διά την ανέγερσιν των συνοικισμών Νέας Σμύρνης και Νέας Καλλιπόλεως». Αθήναι. Τυπογραφείον “Μέλισσα„. Σωκράτους 48. Έχει υπογραφεί «Εν Αθήναις τη 4η Δεκεμβρίου 1930». Διαστάσεις 24,4Χ17, σελίδες 2+18, δίχως εξώφυλλα.

Ανέγερση Νέας Σμύρνης και Νέας Καλλίπολης: «Το ανά χείρας βιβλιάριον, προώρισται να εξυπηρετήση τους ενδιαφερομένους οικοπεδούχους και να διευκολύνη αυτούς εις την εκλογήν του τύπου της κατοικίας που θέλει να κάμη έκαστος, είτε μονορόφου είτε διωρόφου, είτε συνδυασμού κατοικίας των καταστημάτων».

 
Το δεύτερο με τίτλο: «Ανέγερσις Νέας Σμύρνης και Νέας Καλλιπόλεως. Οδηγίαι διά τους οικιστάς και τύποι οικιών και καταστημάτων. Ζώναι : Α΄, Β΄, Γ΄. Κατηγορίαι : 1^Η 2^Α 3^Η». – Αθήναι. Τυπογραφικά καταστήματα η «Μέλισσα», διαστάσεων 24Χ16,6 και με 64 σελίδες. Σαν κατάλογος ή κατευθυντήριος οδηγός μάς δείχνει όλους τους τύπους οικιών (μονώροφες ή διώροφες με τις κατόψεις και το συνολικό κόστος, την προκαταβολή και τις δόσεις) που είχαν να επιλέξουν οι οικοπεδούχοι ώστε να φτιάξουν τα δικά ακίνητα.
Όμως πριν από αυτά, στα 1926, έχουμε μια ακόμα έκδοση, την πρώτη που αφορά στην Καλλίπολη και στην Πειραϊκή. Πρόκειται για την εργασία του Στυλιανού Πιπερίδη «Αι καταπατήσεις της Πειραϊκής Χερσονήσου. Ήτοι επιστημονική και πραγματική εξερεύνησις του ζητήματος και διοικητικαί ανακρίσεις οικον. επιθεωρητού  Π. Οικονομάκη». Ιούνιος 1926, που τύπωσε το Εθνικό Τυπογραφείο, διαστάσεις 24Χ16,5 σελίδες 72. Το βιβλίο ξανατυπώθηκε συμπληρωμένο στα1929 από το Σωματείον Συνοικισμού Νέας Καλλιπόλεως «Η Πειραϊκή Χερσόνησος» με την επιγραφή «Αι καταπατήσεις της Πειραϊκής Χερσονήσου. Ήτοι επιστημονική και πραγματική εξερεύνησις του ζητήματος και αι εν Πειραιεί αρχαιότητες. Τεύχος 1^ον . Οκτώβριος 1929». Τιμάται Δραχ. 30. Διαστάσεις 22,2Χ15, σελίδες 68.

Ο Πιπερίδης ήταν Αντεισαγγελέας Πρωτοδικών Πειραιώς και μετά δικηγόρος Αθηνών. Η παρουσίασή τους θα γίνει σε μια επόμενη ευκαιρία. 

Μετά από τα τρία (ή τέσσαρα) αυτά βιβλία, παύση. Δεν κυκλοφόρησε άλλος αυτοτελής τόμος που να αναφέρεται αποκλειστικά στην Καλλίπολη. Ο συνοικισμός της Νέας Καλλίπολης, η Καλλίπολη με την απλοποιημένη μορφή, προεκτάθηκε κι ενώθηκε με τον υπόλοιπο Δήμο Πειραιά. Ο πυρήνας της χωροθετείται μεταξύ των οδών Δραγούμη, Φιλικής Εταιρείας και Καρπάθου (πρώην Κλεισόβης). Σαν αναπόσπαστο τμήμα του ευρύτερου πολεοδομικού ιστού του, ενταγμένη στην Α΄ Δημοτική Κοινότητα, ψήγματα μόνο της ύπαρξής της βρίσκουμε στην γενική πειραϊκή βιβλιογραφία. Αυτό βέβαια συμβαίνει και σε άλλες περιοχές, τα πρωτεία κατέχει το κέντρο της πόλης όπου εστιάζεται το σύνολο της διοικητικής, εμπορικής και κοινωνικής ζωής.

                            Η «Άδεια οικοδομής της Βασιλείας Μπεϊζάνου εν τω συνοικισμώ

                            Νέας Καλλιπόλεως Προεκτάσεως».

                              

Την άδεια οικοδομής εξέδιδε το Υπουργείο Προνοίας και Αντιλήψεως. Στην προκειμένη περίπτωση η Βασιλεία Μπεϊζάνου έλαβε ένα οικόπεδο 160 τ. μ. για να κτίσει μια μονοκατοικία με δύο δωμάτια και κουζίνα. Υπογράφηκε στον Πειραιά στις 3 Ιουνίου 1931 και για την επικύρωσή της θεωρήθηκε δεόντως από τους αρμόδιους φορείς.  

Το έγγραφο στο οποίο κατοχυρώνεται το οριστικό παραχωρητήριο του οικοπέδου που παρέλαβε έκαστος δικαιούχος στην Καλλίπολη.

ΟΡΙΣΤΙΚΟΝ ΠΑΡΑΧΩΡΗΤΗΡΙΟΝ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Αριθ. Παραχωρ. 3344

ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΝ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΛΗΨΕΩΣ

ΔΗΛΟΠΟΙΕΙ

Ότι δυνάμει του Νόμου 3148 ως ούτος ετροποποιήθη και συνεπληρώθη διά του από 5 Ιουλίου 1927 Ν.Δ. «περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως άρθρων τινων του Νόμου 3148 και του νόμου 3539»  2) των Νόμων 3967, 4698 και 4800 και 3) της από 8040/26 Ιανουαρίου 1931 αποφάσεως του Υπουργείου Προνοίας.

ΠΑΡΑΧΩΡΕΙΤΑΙ

Εις την Βασιλεία Κ. Μπεϊζάνου το γένος Σαμιόγλου

πρόσφυγα εν Ν. Φωκών Μ. Ασίας

το υπ’ αριθ. 3 οικόπεδον του 36 οικοδομικού τετραγώνου του παρά την Πειραϊκήν Χερσόνησον της περιφερείας του Δήμου Πειραιώς της επαρχίας Αττικής συνοικισμού «Νέα Καλλίπολις» εμβαδού μέτρων τετραγωνικών εκατόν εξήντα (160)

συμφώνως τω όπισθεν εικονιζομένω διαγράμματι, όπερ ανήκει εις το Δημόσιον και αντί συνολικού τιμήματος δραχμών δύο χιλιάδων πεντακοσίων εξήντα (2560,00) καταβληθέντος εις την Εθνικήν Τράπεζαν της Ελλάδος δυνάμει των υπ’ αριθ. 198303.18029 από 14-10-30 αποδείξεων Εθνικής Τραπέζης της Ελλάδος.

Το ούτω παραχωρούμενον οικόπεδον υπόκειται εις τους περιορισμούς και κυρώσεις των ανωτέρω μνημονευομένων Νόμων και Διαταγμάτων.

Το παρόν συνετάγη εις τριπλούν και έλαβεν το έν ο αγοραστής, το έτερον κατετέθη εις τα αρχεία του Υπουργείου, το δε τρίτον διαβιβασθήσεται εις το Υποθηκοφυλακείον Πειραιώς προς μεταγραφήν.

Εξεδόθη εν Αθήναις τη 18η Δεκάτη Ογδόη του μηνός Ιουλίου του χιλιοστού εννεακοσιοστού τριακοστού δευτέρου έτους.

Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΠΡΟΝΟΙΑΣ                                       Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ

[Υπογραφές. Σφραγίδα του Υπουργείου. ΤΥΠΟΙΣ «Η ΠΑΜΠΡΟΣΦΥΓΙΚΗ» ΔΩΡΟΥ 1^α ΑΘΗΝΑΙ]

Στην πίσω όψη, πάνω αριστερά έχουμε την σφραγίδα «Ο υπέρ ού το παρόν παραχωρητήριον/ κατέβαλλεν εις την Υ. Δ. Α. Π. Σ. βάσει/ του υπ’ αριθ. 2008 διπλοτύπου του/ δημοσ. Εισπράκτορος [δυσανάγνωστη υπογραφή] / το κατ’ άρθρ. 17 του Νόμου 3764/ ποσοστόν 2%./ Πειραιεύς τη 19 Ιουλίου 1932/ Ο ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΣ/ Υ. Π. Δ. Α. ΠΕΙΡΑΙΩΣ». [Υπογραφή. Στρογγυλή σφραγίδα ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΠΡΟΝΟΙΑΣ & ΔΗΜ. ΑΝΤΙΛΗΨΕΩΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ/ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ].

Πάνω δεξιά έχουμε το αποτύπωμα του οικοπέδου στο τετράγωνο 36 με το ανάλογο υπόμνημα και την υπογραφή. «ΥΠΟΜΝΗΜΑ. Εμβαδόν Οικοπέδου 3. Μ2 160.00. Αθήναι 26-2-32».

Η πρόσοψη της κατοικίας που χτίστηκε στο οικόπεδο 3 του τετραγώνου 36 της προεκτάσεως του συνοικισμού της Νέας Καλλίπολης. Το σπίτι, με ενδιάμεσο το μακρύ χολ διέθετε δύο συνεχόμενα μεγάλα δωμάτια αριστερά κι ένα δεξιά με μια βεράντα πίσω του. Τα δωμάτια της πρόσοψης σκεπάζονταν με κεραμίδια, το τρίτο είχε ταράτσα προσβάσιμη με σκάλα για το άπλωμα των ρούχων. Από την βεράντα κατέβαιναν - λόγω της κλίσης του εδάφους - στα κάτω δωμάτια που χρησίμευαν ως κουζίνα και αποθήκη. Σκαλάκια και είσοδος για την κατάβαση στα ημιυπόγεια υπήρχαν και αριστερά, μπροστά στον δρόμο. Η αυλή είχε δένδρα και ένα μικρό εκκλησάκι.  Κατεδαφίστηκε. Στην θέση της ανεγέρθηκε η εξαώροφη πολυκατοικία με γκαράζ στην διεύθυνση Πλαΐτου 4. Ο Πλαΐτης Γεώργιος υπήρξε δωρητής του Δήμου Πειραιώς.

Η Όλγα, δίδυμη αδελφή του Κωνσταντίνου Μπεϊζάνου, ο Κωνσταντίνος Μπεϊζάνος κρατώντας την μοναχοκόρη τους Αθηνά και η σύζυγός του Βασιλική Μπεϊζάνου - Σαμιόγλου φωτογραφημένοι στον Πειραιά. 

Η Βασιλεία (Βασιλική) Μπεϊζάνου το γένος Σαμιόγλου, η κόρη της Αθηνά Μπεϊζάνου (γ. 1918), ο σύζυγός της Κωνσταντίνος Μπεϊζάνος [ή Μπαϊζάνος] με δύο ξαδέλφια μια Καθαρά Δευτέρα στις εξοχές του Αγίου Γεωργίου στο Κερατσίνι. Ο Κωνσταντίνος εργαζόταν στην ποτοποιία του Ηλία Μεταξά. Στο σπίτι του εργαζόταν ως οικονόμος η Βασιλική οπότε γνωρίστηκαν, παντρεύτηκαν και ο Μεταξάς βάπτισε την Αθηνά. Η Αθηνά παντρεύτηκε τον Γεώργιο Αντουβά (31.12.1915 - 2014), με καταγωγή από Σύρο και Ελβετία. Ο Άγγελος (γ. 1946) είναι παιδί τους και σήμερα ζει στην Νέα Σμύρνη. Στο υπόγειο της παλιάς κατοικίας υπήρχαν βαρέλια που πουλήθηκαν αργότερα σε ταβέρνα στην Καλλίπολη αλλά και πολλές ετικέτες της ποτοποιίας που πετάχτηκαν.