Αίτηση Πειραιωτών της 31.12.1839 για τον προβιβασμό του δήμου στην δεύτερη τάξη.

                                                                      Γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης.

Το Βασιλικό Διάταγμα «περί σχηματισμού και της διαιρέσεως των δήμων» της 27.12.1833 (στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, αριθμός 3, 10.1.1834, που τυπωνόταν στο Ναύπλιο και ήταν δίγλωσση, στα ελληνικά και γερμανικά) όριζε την σύσταση, διοίκηση και λειτουργία των δήμων του κράτους. Το άρθρο 7 ανέφερε ότι ως δήμοι Α΄ τάξεως χαρακτηρίζονταν οι οικισμοί που είχαν τουλάχιστον 10.000 κατοίκους, οι Β΄ τάξεως με τουλάχιστον 2.000 κατοίκους και οι Γ΄ τάξεως με λιγότερο από 2.000.
Η εκτελεστική οδηγία προς σχηματισμό των δήμων της Αττικής εκδόθηκε με το Β.Δ. της 1.10.1835.

Για να ιδρυθεί ο Πειραιάς ανακηρύχθηκε δήμος τρίτης τάξεως. Με συνδυασμό το διάταγμα του 1935, το παραπάνω άρθρο 7 και το άρθρο 5 του 1833 που έλεγε ότι «Ο σχηματισμός Δήμων εχόντων ολιγωτέρους των 300 κατοίκων, εμπορεί να γένη κατ’ εξαίρεσιν τότε μόνον, όταν ως εκ των υπαρχουσών σχέσεων πηγάζωσιν ιδιαίτεροι λόγοι προς τούτο, και όταν ουδέ ο διορισμός της Δημοτικής Αρχής, ουδέ η εκπλήρωσις των δημοτικών σκοπών παρεμποδίζεται διά του τοιούτου σχηματισμού. Προ πάντων δε θέλουν δίδεσθαι κατά τούτο αι δυναταί ευκολίαι, όταν πρόκηται λόγος να συνοικισθώσι νέα χωρία δι’ αποίκων».

Η ανάγκη συστάσεως δημοτικής αρχής στον «συνοικισμό του Πειραιώς» παγιώθηκε με την αναφορά προς την επί των Εσωτερικών Βασιλική Γραμματεία 40 κατοίκων του με χρονολογία 21.10.1835. Επιφορτισμένοι για «να παρουσιάσουν την παρούσαν και να ομιλήσουν και προφορικώς τα δέοντα» ήταν ο Κυριάκος Σερφιώτης, Υδραίος και ο Κωνσταντίνος Σκυλίτσης, Χιώτης. Το κείμενο έχει δημοσιεύσει ο Ιωάννης Μελετόπουλος στα ΠΕΙΡΑΪΚΑ του, 1945, σελ. 56 και 58 αλλά με λάθος ημερομηνία, 25.10.1835. Δικαίωμα ψήφου είχαν μόνο οι άρρενες πάνω από 25 ετών, όσοι δεν είχαν κατηγορηθεί για εγκληματική ενέργεια και διαχειρίζονταν ελεύθερα την περιουσία τους. Στο 5^ο μέρος του Β.Δ. του 1833, το άρθρο 39 διευκρίνιζε ότι η δημοτική αρχή τρίτης τάξεως αποτελείτο από «ένα Δήμαρχον, ένα Πάρεδρον και έν Δημοτικόν Συμβούλιον έξ μελών». «Εις τους Δήμους β΄ τάξεως από τον Δήμαρχον, από δύο έως τέσσαρας Παρέδρους, και από έν Δημοτικόν Συμβούλιον δώδεκα μελών». Στις 14 Δεκεμβρίου 1835 έγιναν εκλογές, ψήφισαν οι πολίτες, εκλέχθηκαν οι δημοτικοί σύμβουλοι και το διευρυμένο δημαιρεσιακό συμβούλιο που αποτελείτο από τα μέλη του Δ.Σ. και τους ισάριθμους πλέον φορολογούμενους κι όσους είχαν δικαίωμα ψήφου πολίτες υπέδειξε στην κυβέρνηση (στους δήμους πρώτης και δευτέρας τάξεως απεφάσιζε ο βασιλεύς και στους τρίτης τάξεως ο διοικητής - νομάρχης με την ειδική άδεια του βασιλέα) τους τρεις πρώτους δημότες από τους πλειοψηφίσαντες ως υποψηφίους δημάρχους και αυτή επέλεξε τον Κυριάκο Σερφιώτη.      

Έτσι εκτός του δημάρχου Κυριάκου Σερφιώτη εξελέγησαν κι ορκίστηκαν στις 23.12. 1835 οι Εμμανουήλ Δικτάκης (ο οποίος αναδείχτηκε και πρώτος πρόεδρος του Δ.Σ.), Γεώργιος Λαμπρινίδης, Ιωάννης Δ. Δράκος, Γεώργιος Παπαδόπουλος, Εμμανουήλ Μεστανεύς, Βασίλειος Ν. Αργαστηριάρης. Αναπληρωτές οι Αθανάσιος Σίνου και Ισίδωρος (Σιδέρης) Πούρπουρας.

Στις δημαιρεσίες του 1837 διορίστηκε δήμαρχος πάλι ο Σερφιώτης και σύμβουλοι οι Κωνσταντίνος Παππά 

Α. Θεοχάρης, ο Ιωάννης Μ. Μπαρμπαρέσος, ο Θεόδωρος Κουτσούκος, ο Βασίλειος Αργαστηριάρης, 

ο Εμμανουήλ Δικτάκης, ο Ιωάννης Αποστόλης, ο Αντώνιος Θεοχάρης, ο Παντελής Χατζησωτηρίου. 

Στις εκλογές του 1841με δήμαρχο την Πέτρο Σκυλίτση - Ομηρίδη: Λουκά Ράλλης, Κυριάκος Σερφιώτης, Ιωάννης Σέρρος, Παντελής Χατζησωτηρίου, Θεόδωρος Κουτσούκος, Σταμάτιος Ιωάννου, Βασίλειος Αργαστηριάρης, Αναστάσιος Μπόνης, Παναγιώτης Γιουρδής και Δημήτριος Δεσποτόπουλος, Γεώργιος Ρετσίνας και Κωνσταντίνος Παππάς Α. Θεοχάρης (αναπληρωματικοί), Βασίλειος Δασκαλόπουλος (παραπληρωματικός). Δευτέρας τάξεως δήμος έγινε ο Πειραιάς στα 1840 - 1841.
Ένα δίφυλλο διαστάσεων 28,9Χ20,4 θα τραβήξει αυτήν την φορά την προσοχή μας. Δεν έχει δημοσιευτεί άλλη φορά και είμαι ευτυχής που βρίσκεται στην συλλογή μου.

Πρόκειται για την αυθεντική αίτηση 45 κατοίκων του Πειραιά προς τον δήμαρχο ώστε να προχωρήσει στις κατάλληλες ενέργειες για να προβιβαστεί ο δήμος στην Β΄ τάξη. Διπλωμένο κατά μήκος για να χωρίσει τα κείμενα ή να γίνει η χρήση του κατά το δοκούν, γραμμένη όλη η πρώτη σελίδα αλλά σε μονόστηλο οι υπόλοιπες τρεις, μιλάμε για ένα επίσημο έγγραφο σε κρατικό χαρτί αλληλογραφίας. Πάνω του οι σφραγίδες ΧΑΡΤΟΣΗΜΟΝ ΤΑΞΕΩΣ/ 25 ΛΕΠΤΑ. Δίπλα του μικρό υδατόσημο, ενώ το μεγάλο με το εθνόσημο έχει την ένδειξη ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ/1838. Πρόσθετη η στρογγυλή σφραγίδα ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ – ΔΗΜΟΤ. ΣΥΜΒ. ΠΕΙΡΑΙΩΣ.

ΠΡΩΤΗ ΣΕΛΙΔΑ – Αριστερή πλευρά.

Εν Πειραιεί τη 31. δεκεμβρίου του 1839

Αίτησις περί ενεργείας των δεόντων

διά να προβιβασθή ο Δήμος εις την

Βαν τάξιν των Δήμων.

[Πρόσθετο κείμενο με διαφορετική γραφή]

αρ. Δ. 41.

Διευθύνεται εις τον Κύριον

Πρόεδρον του Δημοτικού

Συμβουλίου Πειραιώς διά να κα-

θυποβάλλει εις το Δημοτ. Συμ-

βούλιον την παρούσαν της

Δημοτικής Πράξεως, δια να

αποφασισθή περί αυτής, και

μας σταλή η απόφασις διά

τα δέοντα.

Την 24. Ιανουαρίου 1840. εν Πειραιεί

ο Δήμαρχος

Κυριάκος Σερφιώτης – 

[Σφραγίδα του Δημοτικού Συμβουλίου]

ΠΡΩΤΗ ΣΕΛΙΔΑ – Δεξιά πλευρά.

Πρ. 51.

Προς τον Δήμαρχον Πειραιώς

Παρατηρούντες Κύριε Δήμαρχε, ότι ο Αριθ

μός των Δημοτών, και των κατοικούντων εις Πει

ραιά αυξάνει καθ’ εκάστην·

ότι σήμερον ο Αριθμός των μεν δημοτευόντων

είναι [κενός χώρος] των δε όλων των κατοίκων

[με πιο έντονο μελάνι:]

2,200, περίπου, ως τον κατάλογον της αστυνομίας, συνταχθέν κα

τά τον απελθών Φευρουάριον·

ότι όλοι σχεδόν οι μη δημοτεύοντες σκοπούν

και έχουσιν την θέλησιν να δημοτογραφθώσιν, όταν

ίδωσι τον Δήμον προβιβασμένον εις Βαν τάξιν

και ενεργούμενα τα συμφέροντά του υπό περισσο

τέρων και εμπείρων αντιπροσώπων·

ότι κατά το Β΄ εδ. του κεφ. 7. του περί Δήμων νό

μου, Δήμος έχων δύο χιλιάδας κατοίκων δύνα

ται να ταχθή εις την δευτέραν τάξιν, παρατη

ρούντες επί τούτοις ότι ο προβιβασμός του Δήμου

εις Βαν τάξιν εν ω δεν επιβαρύνει τι εις το οι

κονομικόν αυτό (διότι τα αυτά έξοδα θα γί

νωνται) έχει τας εφεξής ωφελείας: το,

ότι θα κάμη τόσα άλλα μέλη, και θα προσκαλέ

ση τόσους άλλους έξωθεν, ευρίσκοντες προστούτοις

λιμέναν καλόν, τόσον εμπορικόν, και προσορμη

τήριον της Βασιλευούσης, και, θα κινή ευκολότε

ρα την δημοτικήν μηχανήν· διότι όπου

πλείονες έμπειροι εκεί πλείον ευκολία επί

ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΕΛΙΔΑ – Δεξιά πλευρά.

επινοήσεων και ενεργειών και εκ των φότων των

πλειοτέρων θέλουν ωφελήσται ο δήμος και οι δη

μόται·

ιδόντες ότι η περί προβιβασμού του Δήμου

γνωμοδότησις κατά το κεφ. 8. του περί Δήμων Νό

μου προηγουμένως πρέπει να γίνη από το δημο

τικόν συμβούλιον.

Σκεπτόμενοι τα αυτά με ημάς αισθήματα έχουν

και αι Σ. Δημοτικαί μας αρχαί παρουσιαζόμενοι διά

της παρούσης μας, αιτούμεν να συγκαλεσθή συν

εδρίασης του Δημοτικού Συμβουλίου, και να γίνη πρό

τασις παρά του Δημάρχου εν ονόματι των Δημο

τών ώστε να γίνη σκέψις, απόφασις, και γνωμοδό

τησις του Δημοτικού Συμβουλίου, διά να προβιβασ

θή ο Δήμος εις Βαν τάξεως.

περί τούτου ωρίμως σκεφθέντες είμεθα έτοιμοι

διά να ενεργιθώσι τα εικότα.

Στο τέλος της δεύτερης σελίδας, στην αριστερή πλευρά της τρίτης και τέταρτης ακολουθούν οι υπογραφές 46 ανδρών, όμως η όγδοη, του Γεωργίου Αναστασόπουλου συμπίπτει με την δέκατη. Πολλές είναι δυσανάγνωστες, μπορώ να ξεχωρίσω εκείνες των: Σταμάτιος Ιωάννου, Β. Δασκαλόπουλος, Δημήτριος Πολίτης, Δημήτριος Αγριωνίτης, Αποστολόπουλος, Αθανάσιος Ζωγράφου, Γεώργιος Αναστασόπουλος, Αργύριος Κεφαλάς, Αλέξιος Χρηστοφόρου, Γεώργιος Ρετζίνας, Οικονομόπουλος, Παντελής Μαύρος (;), Ανδρέας Κορδελάς (;), Κωνσταντίνος Καλιπολίτης, Σπύρος Ρετζίνας, Μπόνης, Αναστάσιος Φραγκούλης, 

Ι. Γ. Τζελέπης, Federico Marchetti (;), Χρυσαφόπουλος, Πέτρος Καρακλής, Ιωάννης Κωνσταντίνου, Γιώργης Δημητρίου, Τζελέπης, Διπλάρης, Κωνσταντίνου, Ιωάννης Χατζηδημητρίου, Ιω. Αναγνωστόπουλος, Αθανάσιος Βαγιανέλης, Αναγνώστης Κουράντος...

Άνδρες που «από τους παντού τριγύρω τόπους» αποφάσισαν να έλθουν στον μικρό αρτισύστατο οικισμό 

για να ζήσουν, να εργαστούν, να δημιουργήσουν, να κάνουν σπίτια, οικογένειες και να πολιτογραφηθούν Πειραιώτες.