Ανέκδοτες φωτογραφίες και στοιχεία για τον Πειραιά μέσα από ένα οικογενειακό άλμπουμ.

                                                                                 Γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης.

«Ο Πειραιάς είναι καημός..»      

Η μεγάλη πρόκληση στο διαδίκτυο είναι ότι μπορούν να επικοινωνήσουν και να συναντηθούν άγνωστα μεταξύ τους άτομα που βρίσκουν κοινά ενδιαφέροντα σε παρόμοια ζητήματα. Αναζητώντας να διαβάσουν και να ενημερωθούν εντοπίζουν κάποιο έτοιμο blog, το ψάχνουν ανάλαφρα ή, αν είναι προχωρημένοι κι αναγνωρίζουν την ανιδιοτελή προσπάθεια του δημιουργού του, εκτιμούν την φερεγγυότητά του, απευθύνονται σε αυτό σχολιάζοντας, διορθώνοντας, συμπληρώνοντας ή πλουτίζοντας με νέα άρθρα την ανάρτηση.

Έτσι γνώρισα τους αδελφούς Μαραγκάκη, τον Νώντα (γεν. 1940, φοίτησε στην Σχολή Ευελπίδων, τάξη του 1963, υπηρέτησε στο Σώμα Υλικού Πολέμου, αποστρατεύτηκε με τον βαθμό του υποστρατήγου στα 1994) και τον Μανώλη (γεν. 1946, υπηρέτησε ναύτης στο λιμενικό, εργάστηκε ως ειδικός της πληροφορικής).

Πατέρας τους ήταν ο Θεόδωρος Μαραγκάκης, 1907-1973, ο οποίος εργάστηκε ως οδηγός τρόλεϊ στην ΗΕΜ. Πιο πριν, ο δικός του πατέρας Επαμεινώνδας (πέθανε στις 29.5.1941, σύζυγός του η Μαρουσώ Φιορεντίνου από την Μύκονο, έκαναν δυο παιδιά, τον Θεόδωρο και την Ευγενία) από την Σύρο με καταγωγή τα Μοσχονήσια έξω από τις Κυδωνίες (Αϊβαλί), ναυπηγοξυλουργός, ήλθε στον Πειραιά και είχε ναυπηγείο στον Άγιο Διονύσιο από τα πρώτα χρόνια του 20ού αιώνα. Μεταφέρθηκε στο Πέραμα μέχρι που έκλεισε προπολεμικά, γύρω στα 1939. Ο χώρος του αποτελεί σήμερα τμήμα του ναυπηγείου που ίδρυσε ο Εμμανουήλ Γεωργίου Ψαρρός από την Σύμη, στην Λεωφόρο Δημοκρατίας 90 (στάση Μπλαζάκη).  

Περισσότερα θα γράψω όταν οι δύο αδελφοί Μαραγκάκη (κατοικούν πλέον στο Κάτω Χαλάνδρι) θα είναι έτοιμοι να μου μεταδώσουν και γραπτώς τις αναμνήσεις τους. Εδώ θα αρκεστώ να παρουσιάσω όσες φωτογραφίες αφορούν στον Πειραιά από εκείνες που διασώθηκαν από την εκκαθάριση ή διατηρήθηκαν στο οικογενειακό τους λεύκωμα (το θαύμασα και το ζήλεψα έτσι όπως ήταν οργανωμένο και υπογραμμισμένο με σημειώσεις). Μέσα από τις εξωτερικές λήψεις τοπίων και προσώπων, καθρεφτίζεται «η γενιά των παιδεμένων παιδιών», των βασανισμένων των δύσκολων μετακατοχικών χρόνων που ευτυχώς τα περισσότερα τα κατάφεραν με τον κόπο τους γιατί είχαν αρχές, ιδανικά και στόχους.  

  

Στο ναυπηγείο του Περάματος, μία ζεστή ημέρα του 1932. Πάνω στο καΐκι ο Θεόδωρος Μαραγκάκης      και η αδελφή του Ευγενία. Τέλη του 1915 εγκρίθηκε από το Υπουργείο της Συγκοινωνίας και την Επιτροπεία Λιμένος Πειραιώς η άρση «των κατά την παραλίαν Αγ. Διονυσίου του λιμένος των Αλών ιδιωτικών ναυπηγείων» με πρόταση χωρίς δέσμευση - επειδή το δημόσιο δεν μπορούσε να κάνει υποδείξεις σε ιδιώτες - να μεταφερθούν στον  Όρμο του Αγίου Γεωργίου με την προϋπόθεση να ληφθούν μέτρα ώστε να τεθεί φωτισμός, να υπάρξει παροχή ύδατος, να γίνουν δρόμοι, να επεκταθεί η συγκοινωνία κ.λ.π. Οι ενδιαφερόμενοι αγόρασαν ή ενοικίασαν σταδιακά παράλιους χώρους από την Δραπετσώνα μέχρι το Πέραμα.

Τρεις σπάνιες άδειες νυχτερινής κυκλοφορίας στον Πειραιά και στην Αθήνα. Ο Θεόδωρος Μαραγκάκης ως οδηγός στην Ηλεκτρική Εταιρεία Μεταφορών (λειτούργησε με αυτήν την ονομασία στα χρόνια 1929-1941) έπρεπε - από τον τόπο κατοικίας στον προορισμό στην υπηρεσία του ή στην επιστροφή - να την επιδεικνύει στις Αρχές. Διέμενε στον Πειραιά, στην οδό Μεσολογγίου αρ. 74. 

Το σπίτι μετασκευάστηκε, του άλλαξαν πρόσοψη στις αρχές της δεκαετίας του ’60. Σύνηθες φαινόμενο στα παλαιά έγγραφα, οι φωτογραφίες που έδειχναν το πρόσωπο του κατόχου της άδειας αφαιρέθηκαν αργότερα. Το πρώτο λεωφορείο της ημέρας ήταν το Υπηρεσιακό που μάζευε από ορισμένα σημεία της πόλης τους οδηγούς για να τους μεταφέρει στο αμαξοστάσιο του Νέου Φαλήρου (κτιστοί τοίχοι με μεταλλική στέγη για τα τραμ και τα τρόλεϊ. Γκρεμίστηκε σε πολύ λίγο χρόνο γύρω στα 1969 για την διευθέτηση του παράλιου χώρου, μεταφέρθηκε παραπέρα σε ανοιχτή μάντρα):     

3 Ιουνίου 1941. Διεύθυνση Αστυνομίας Αθηνών. Έντυπο στην γερμανική και ελληνική γλώσσα.

8 Σεπτεμβρίου 1941. ORTSKOMMANDANTUR PIRÄUS. Έντυπο στην γερμανική γλώσσα.

10/15 Οκτωβρίου 1941: Έντυπο στην ιταλική και ελληνική γλώσσα.

  

1949. Πλατεία Καραϊσκάκη, ο Θεόδωρος Μαραγκάκης με τους γιους του. Πίσω τους το Ρολόι, το παλιό Δημαρχείο. 

Χριστούγεννα 1954. Ο Θεόδωρος Μαραγκάκης με τον γιο του Μανώλη στο Νέο Φάληρο, λίγο έξω από το "Μέγα Ξενοδοχείον του Νέου Φαλήρου" ή του Παππά ή του Ρούσσου από τον επιχειρηματία που είχε το καφενείο - ζυθοπωλείο και τον διευθυντή αντίστοιχα. Διώροφο στην αρχή, επισκευάστηκε και προστέθηκε ακόμα ένας όροφος. Κατεδαφίστηκε στα 1961. Ευχαριστώ την κυρία Σταυρούλα Μπαλοπούλου για την υπόδειξή της. Ο Μανώλης υπήρξε μαθητής στο Α΄ Γυμνάσιο Πειραιά (Ιωνίδειος) στα 1958-1964.

Φεβρουάριος 1955. Τα δύο αγόρια Μαραγκάκη στο Καστράκι της Δραπετσώνας. 

Προλιμένας, 1956. Στο χειμωνιάτικο τοπίο διακρίνεται ο κυματοθραύστης, η Ψυττάλεια, τα Λιπάσματα, το όρος Αιγάλεω..

 

Προλιμένας, 1956. Οι εγκαταστάσεις και στις δύο πλεύρες του λιμανιού δείχνουν την μεταπολεμική αποκατάσταση των ζημιών και τον σχεδιασμό για τον εκσυγχρονισμό του από τον ΟΛΠ.   

Ακτή Ξαβερίου, 1956. Η στεριά αναπαύει μια ξύλινη βάρκα και η θάλασσα αναδεύει πλοία με καμινάδες. Γερανοί και μηχανές βοηθούν στο έργο των λιμενικών υπαλλήλων.

1956. Λιμάνι. Δεξαμενή. Ένας μαντρότοιχος εμπόδιζε την πρόσβαση.

1956, Ρολόι, Δημαρχείο Πειραιά. Διακρίνεται το ξενοδοχείο ΠΑΡΘΕΝΩΝ και η Εμπορική Τράπεζα. Πίσω από την πρόσοψή της, η Αγία Τριάδα στέκεται βαριά τραυματισμένη από τους βομβαρδισμούς. Από το ίδιο σημείο έχουμε και το γνωστό επιστολικό δελτάριο του Παγκόσμιου Ταχυδρομικού Συνδέσμου. (Εκδότες Πάλλης και Κοτζιάς, αριθμός 159).  

Ιανουάριος 1958. Ο Θεόδωρος Μαραγκάκης, οι γιοι του Νώντας και Μανώλης με τον εξαδελφό τους Άρη Νικολόπουλο, γιο της Ευγενίας. Ο πατέρας του Κωνσταντίνος Νικολόπουλος εργάστηκε στα πειραιώτικα ποτοποιεία του Πουρή και του Θωμόπουλου.

Το Δημοτικό Θέατρο στα 1964. Όσοι κατέβαιναν στον Πειραιά με την φωτογραφική μηχανή τους δύσκολα ξέφευγαν από τον πειρασμό να μην βγάλουν μια φωτογραφία του.

1964. Στα σκαλάκια της Τερψιθέας. Πάνω στην λεωφόρο Βασιλέως Κωνσταντίνου, τώρα Ηρώων Πολυτεχνείου, βλέπουμε την Β΄ Μεραρχίας με τους κάτω κήπους της. Λίγα χρόνια αργότερα σκεπάστηκαν για να ανοίξει ο δρόμος για την ταχεία κυκλοφορία των αυτοκινήτων.   

Κάθοδος προς το Τουρκολίμανο (Μικρολίμανο ονομάστηκε στα επόμενα χρόνια), 1965. Ο Μανώλης Μαραγκάκης (δεξιά) με τον συμμαθητή του Φωκίωνα Γεωργακόπουλο (αριστερά με το πουλόβερ), μετέπειτα πρόεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, όρθιοι στην οδό Παπαδιαμάντη, μπροστά από τις βίλες της οδού Παυσιλύπου.

1967. Το τραμ του Περάματος στο ύψος της Ακτής Κονδύλη 32 όπου το κτήριο του ΟΛΠ στέγαζε υπηρεσίες του Τελωνείου. Είχε αφετηρία την πλατεία Λουδοβίκου δίπλα στον Ηλεκτρικό Σταθμό. Ένα αστικό λεωφορείο προβάλλει από την Αιτωλικού. Τώρα έχει μονοδρομηθεί κι ανεβαίνει προς Νίκαια.

 

Δεν θα αντέξω στον πειρασμό, θα συνεχίσω με ακόμα τέσσερις φωτογραφίες, αυτή την φορά από την Αθήνα. Όλες οι χρονολογίες είναι όπως καταχωρήθηκαν από τον Νώντα και τον Μανώλη Μαραγκάκη.

Χαυτεία, 27 Ιουλίου 1943. Η οικογένεια παραθέριζε στην   Μαγκουφάνα, την σημερινή Πεύκη. Το λεωφορείο έφτανε μέχρι ένα κοντινό σημείο, μετά περπατούσαν αρκετά με τα πόδια.      Λόγω των βομβαρδισμών για ένα διάστημα και μέχρι την απελευθέρωση μετακόμισαν στην Καλλιθέα, κοντά στην Πλατεία Δαβάκη. Εικονίζεται η Ελευθερία Παναγιώτου (1914-1992), σύζυγος Θεοδώρου Μαραγκάκη. Γεννήθηκε στην οδό Τομπάζη.    Ο πατέρας της Εμμανουήλ, ύστερα από πολλές περιπέτειες στα καράβια, έκανε εμπόριο με κάρβουνα και κρασί. Μετά τον γάμο το ζεύγος έμεινε στην οδό Σαλαμίνος. Παρατηρώ πόσο αδύνατος, «σκελετωμένος» είναι ο διαβάτης πίσω της, ίσως από ασιτία, ο κόσμος τότε πέθαινε στον δρόμο.  

Πλατεία Ομονοίας, Ιούλιος 1944. Ο Θεόδωρος Μαραγκάκης με τον γιο του Νώντα. Όλα δείχνουν φυσιολογικά. Οι επιγραφές διεύθυνσης πίσω είναι στα γερμανικά για να ενημερώνουν τους τότε κατακτητές, σήμερα έχουμε αντίστοιχες γραμμένες στα λατινικά για τους τουρίστες.. 

Οδός Πανεπιστημίου, 25 Μαρτίου 1946. Ο Θέοδωρος Μαραγκάκης με τον γιο του Νώντα. Θυμάται ότι εκεί κοντά ήταν το Σινεάκ, αριστερά του Ρεξ, που έπαιζε μόνο παιδικά έργα, μορφωτικά, επίκαιρα. Ο Νώντας τελειώσε το Β΄ Γυμνάσιο Πειραιά, στην οδό Αφεντούλη.  

Χριστούγεννα 1954. Τα αδέλφια Μαραγκάκη στην Αθήνα. Βρισκόμαστε στους «Αέρηδες» δηλαδή στο μνημείο - ωρολόγιο του Ανδρονίκου του Κυρρήστου στην Ρωμαϊκή Αγορά.