Ερευνά
και γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης.
[Στην συλλογή μου, μέσα σε φάκελο έχω ξεχωρίσει κάτι παλιές καταγραφές με μολύβι πάνω σε κιτρινισμένα ή - κατά περίεργο τρόπο λόγω καλής διατήρησης ή ποιότητας του χαρτιού - ολόλευκα ακόμα φύλλα αλληλογραφίας. Μαζί τους φυλάσσονται σημειώσεις σε μικρά αποκόμματα, όλα της περιόδου λίγο μετά που κηρύχτηκε ο πόλεμος και πριν ακόμα μπουν στην πόλη οι εχθροί. Είναι γεμάτες δραματικές αναφορές της ατομικής ή οικογενειακής κατάστασης απόρων ή αναξιοπαθούντων πολιτών του Πειραιά με σκοπό να δοθεί σε αυτούς μια δέσμη παροχών από συγκεκριμένο φορέα, την εκκλησία.
Παλαιότερα δημοσίευσα κατοχικά έγγραφα με διάφορες ανάγκες του Ιατρικού Συλλόγου Πειραιώς. Έχω ήδη παρουσιάσει τα περισσότερα προκατοχικά τεκμήρια της Αρχιεπισκοπής Αθηνών/ Υπηρεσία Προνοίας Στρατευομένων/ Παράρτημα Ενορίας Αγίου Βασιλείου Πειραιώς. Εδώ θα αναγνώσετε κάποια άλλα.
Περιττό να τονίσω ότι τα αναφερόμενα ονόματα - σχεδόν ογδόντα χρόνια πριν - παραπέμπουν σε καταστάσεις της εποχής εκείνης, της δύσκολης για τους περισσότερους λόγω ιστορικών δεδομένων και του κοινού χαμηλού βιοτικού επιπέδου, οπότε καμία σχέση δεν έχουν με τους σημερινούς τυχόντες απογόνους οι οποίοι με την πολιτική επαγγελματική και κοινωνική ανάπτυξη δημιούργησαν καλλίτερες συνθήκες ζωής και ευημερούν]
Από τα έγγραφα και τις χειρόγραφες δηλώσεις των προσώπων τα οποία συνεργάστηκαν εθελοντικά με την Αρχιεπισκοπή Αθηνών/ Υπηρεσία Προνοίας Στρατευομένων/ Παράρτημα Ενορίας Αγίου Βασιλείου Πειραιώς έχοντας την ιδιότητα των εκτιμητών και επισκεπτών, βρήκα μερικά αποκόμματα χαρτιού συμπληρωμένα με μολύβι που δεν ανήκαν στην κύρια αρχειακή αλληλογραφία της υπηρεσίας. Ο τελικός συντάκτης (ή συντάκτρια) των κειμένων θα ήταν μορφωμένος και καλλιγράφος. Τα ξεχώρισα και τα παρουσιάζω εδώ. Χρονολογούνται στους πρώτους μήνες του 1941, πριν την γερμανική εισβολή στην Αθήνα και στον Πειραιά.
[Στην συλλογή μου, μέσα σε φάκελο έχω ξεχωρίσει κάτι παλιές καταγραφές με μολύβι πάνω σε κιτρινισμένα ή - κατά περίεργο τρόπο λόγω καλής διατήρησης ή ποιότητας του χαρτιού - ολόλευκα ακόμα φύλλα αλληλογραφίας. Μαζί τους φυλάσσονται σημειώσεις σε μικρά αποκόμματα, όλα της περιόδου λίγο μετά που κηρύχτηκε ο πόλεμος και πριν ακόμα μπουν στην πόλη οι εχθροί. Είναι γεμάτες δραματικές αναφορές της ατομικής ή οικογενειακής κατάστασης απόρων ή αναξιοπαθούντων πολιτών του Πειραιά με σκοπό να δοθεί σε αυτούς μια δέσμη παροχών από συγκεκριμένο φορέα, την εκκλησία.
Παλαιότερα δημοσίευσα κατοχικά έγγραφα με διάφορες ανάγκες του Ιατρικού Συλλόγου Πειραιώς. Έχω ήδη παρουσιάσει τα περισσότερα προκατοχικά τεκμήρια της Αρχιεπισκοπής Αθηνών/ Υπηρεσία Προνοίας Στρατευομένων/ Παράρτημα Ενορίας Αγίου Βασιλείου Πειραιώς. Εδώ θα αναγνώσετε κάποια άλλα.
Περιττό να τονίσω ότι τα αναφερόμενα ονόματα - σχεδόν ογδόντα χρόνια πριν - παραπέμπουν σε καταστάσεις της εποχής εκείνης, της δύσκολης για τους περισσότερους λόγω ιστορικών δεδομένων και του κοινού χαμηλού βιοτικού επιπέδου, οπότε καμία σχέση δεν έχουν με τους σημερινούς τυχόντες απογόνους οι οποίοι με την πολιτική επαγγελματική και κοινωνική ανάπτυξη δημιούργησαν καλλίτερες συνθήκες ζωής και ευημερούν]
Από τα έγγραφα και τις χειρόγραφες δηλώσεις των προσώπων τα οποία συνεργάστηκαν εθελοντικά με την Αρχιεπισκοπή Αθηνών/ Υπηρεσία Προνοίας Στρατευομένων/ Παράρτημα Ενορίας Αγίου Βασιλείου Πειραιώς έχοντας την ιδιότητα των εκτιμητών και επισκεπτών, βρήκα μερικά αποκόμματα χαρτιού συμπληρωμένα με μολύβι που δεν ανήκαν στην κύρια αρχειακή αλληλογραφία της υπηρεσίας. Ο τελικός συντάκτης (ή συντάκτρια) των κειμένων θα ήταν μορφωμένος και καλλιγράφος. Τα ξεχώρισα και τα παρουσιάζω εδώ. Χρονολογούνται στους πρώτους μήνες του 1941, πριν την γερμανική εισβολή στην Αθήνα και στον Πειραιά.
Γυναίκα σε φωτογραφία εποχής. Έχει κοπεί σε σχήμα ovale. Πίσω γράφει ημερομηνία και όνομα ″19-10-28/ Μαργαρίτα″. «ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ Ι. ΚΑΡΙΠΗΣ Ν. ΜΠΗΤΤΥ 23 ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ». Τα πρόσωπα που παρουσιάζω σε αυτό το άρθρο θα έζησαν τον πόλεμο και την κατοχή αφού ταιριάζουν οι χρονολογίες.
ΠΡΩΤΟ ΜΟΝΟΦΥΛΛΟ
Δημήτριος Μικέ Καρδούλιας. [Επάγγελμα δύτης]
Εγεννήθη το έτος 1910 της κλάσεως 1930.
Παρουσιάσθη στας 7 Οκτωβρίου 1940 ως αγύμναστος εις το 34ον σύνταγμα πεζικού όπου υπηρέτησεν επί πέντε (5) μήνας και κατόπιν μετετέθη εις Τρίπολιν παραμείνας επί δεκαπενθήμερον όπου ήλθεν εις Πειραιά με άδειαν 15 ημερών αλλά ήλθεν κρυολογημένος όπου ήλθεν ο ιατρός του Φρουραρχείου και τον εξήτασε και τον έστειλεν εις το Ναυτικόν Νοσοκομείον του Πειραιώς προς νοσηλείαν. Εξετασθείς εις το Νοσοκομείον ευρέθη πάσχων από οξείαν γριπώδη βρογχοπνευμονίαν και νεφρίτιδα όπου μετά τρεις ημέρας από της εισαγωγής του εις το νοσοκομείον δηλαδή εις τας 8 Φεβρουαρίου απέθανε.
Αικατερίνη Καρδούλια
Στυλιανός Καρδούλια[ς] 2 ετών-
Μαυροκορδάτου 65
Δημήτριος Μικέ Καρδούλιας. [Επάγγελμα δύτης]
Εγεννήθη το έτος 1910 της κλάσεως 1930.
Παρουσιάσθη στας 7 Οκτωβρίου 1940 ως αγύμναστος εις το 34ον σύνταγμα πεζικού όπου υπηρέτησεν επί πέντε (5) μήνας και κατόπιν μετετέθη εις Τρίπολιν παραμείνας επί δεκαπενθήμερον όπου ήλθεν εις Πειραιά με άδειαν 15 ημερών αλλά ήλθεν κρυολογημένος όπου ήλθεν ο ιατρός του Φρουραρχείου και τον εξήτασε και τον έστειλεν εις το Ναυτικόν Νοσοκομείον του Πειραιώς προς νοσηλείαν. Εξετασθείς εις το Νοσοκομείον ευρέθη πάσχων από οξείαν γριπώδη βρογχοπνευμονίαν και νεφρίτιδα όπου μετά τρεις ημέρας από της εισαγωγής του εις το νοσοκομείον δηλαδή εις τας 8 Φεβρουαρίου απέθανε.
Αικατερίνη Καρδούλια
Στυλιανός Καρδούλια[ς] 2 ετών-
Μαυροκορδάτου 65
ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΟΝΟΦΥΛΛΟ
Πατήρ Γεώργιος Αν. Παράβολος.
Όνομα στρατιώτου: Αντώνιος Γεωρ. Παράβολος.
Δ/σις Σερφιώτου 29.
Ειργάζετο ως μάγειρος στην Αεροπορία (Αεροδρόμιον Φαλήρου)
Είχε καταταγεί ως Εθελοντής.
Ανεχώρησεν με λοιπάς υπηρεσιάς μετά την κήρυξι του πολέμου προς άγνωστον διεύθυνσιν χωρίς έκτοτε να δώση σημεία ζωής.
Εάν είναι δυνατόν να ενεργήσωμε εμείς, ότι πρέπει.
[Μονογραφή]
ΤΡΙΤΟ ΜΟΝΟΦΥΛΛΟ
Άννα Σαββίδου χήρα την συντηρούσε ο στρατευθείς αδελφός της Εμμανουήλ Μικέσας (άγαμος) κατοικεί επί της οδού Κωλέττη 43.
Πληρώνει ενοίκιο 1.150 δρχ. και τώρα λόγω οφειλής (4) τεσσάρων περίπου ενοικίων ο Πληρεξούσιος του ιδιοκτήτου της έκαμε έξωσι. Της εδόθη παράτασις (1) μηνός η οποία και έληξε και εντός των ημερών καλείται ενώπιον του Κου Προέδρου όστις και θα γνωματεύσει.-
Η υπόθεσις θα δικασθή εις τας 11 Μαρτίου.-
ΤΕΤΑΡΤΟ ΜΟΝΟΦΥΛΛΟ
Ενορία Αγίου Βασιλείου
Τομεύς 8ος.
Αγωγαί εξώσεως.
1ον. Κατά Ειρήνης Κληματαρά της οποίας ο σύζυγος ευρίσκεται εις το μέτωπον. Μονάς 799 3Σ Τ.Τ. 345 Κλάσ. 1928.
Κατοικία: Οδός Στρατηγού Εντού 14.
Τους εκοινοποιήθη έξωσις. Εξεδικάσθη και εδόθη παράτασις 1 μηνός, ήτις και λήγει την 10ην Ιανουαρίου [1941].
Φοβούνται κατάσχεσι των επίπλων.
Ως συνήγορος παρέστη κατά την εκδίκασιν ο δικηγόρος κ. Λιόλιος, επί πληρωμή.
2ον. Κατά Διαμ. Ζαφειράτου, αέργου, πρώην γυρολόγου, του οποίου ο υιός έχει στρατευθεί. Κλασ. 1938.
Διεύθυνσις: Β. Συν/μα Α.Α. Πυροβολικού 8η πυροβολαρχία Τ.Τ. 594. Κατοικία: Σαλεπούλα 11.
Εκοινοποιήθη αγωγή εξώσεως. Εξεδικάσθη και εδόθη παράτασις μέχρι της 8ης Ιανουαρίου.
Άτομα 5. Ο υιός του 15 ετών παρακαλεί όπως του εξευρεθή εργασία.
Απάντηση με διαφορετικό γραφικό χαρακτήρα: [Μόνον όταν κοινοποιηθή νεώτερον έγγραφον]
Φορολογική υπόθεσις.
3ον. Η πενθερά, του στρατευθέντος Παν. Κτενά, (εισπράκτορος του Γυμν. Συλλόγου “Ολυμπιακός”, Κλάσ. 1924) κέκτηται οικίαν της οποίας το εισόδημα ανέρχεται εξ όλων των δωματίων εις 1000 δρ. μηνιαίως. Συγκατοικούσε πάντοτε μετά του γαμβρού της και με το εισόδημα αυτό, καθώς και με το επίδομα συντηρείται η τετραμελής οικογένεια του στρατευθέντος. Ήδη πιέζεται παρά της Εφορίας δια τους φόρους τους οποίους αδυνατεί να πληρώση. Και ζητεί οδηγίας παρά της Ε.Τ.Ο.Τ.Α. τι να κάνη.
Απάντηση με διαφορετικό γραφικό χαρακτήρα: [Να εκτεθούν τ’ ανωτέρω εις τον Ταμίαν και να ζητηθή η καταβολή του φόρου εις δόσεις].
Ε.Τ.Ο.Τ.Α. = Ενίσχυσις Της Οικογενείας Του Αγωνιστού, τμήμα της Υπηρεσίας Προνοίας Στρατευμένων.
Πατήρ Γεώργιος Αν. Παράβολος.
Όνομα στρατιώτου: Αντώνιος Γεωρ. Παράβολος.
Δ/σις Σερφιώτου 29.
Ειργάζετο ως μάγειρος στην Αεροπορία (Αεροδρόμιον Φαλήρου)
Είχε καταταγεί ως Εθελοντής.
Ανεχώρησεν με λοιπάς υπηρεσιάς μετά την κήρυξι του πολέμου προς άγνωστον διεύθυνσιν χωρίς έκτοτε να δώση σημεία ζωής.
Εάν είναι δυνατόν να ενεργήσωμε εμείς, ότι πρέπει.
[Μονογραφή]
ΤΡΙΤΟ ΜΟΝΟΦΥΛΛΟ
Άννα Σαββίδου χήρα την συντηρούσε ο στρατευθείς αδελφός της Εμμανουήλ Μικέσας (άγαμος) κατοικεί επί της οδού Κωλέττη 43.
Πληρώνει ενοίκιο 1.150 δρχ. και τώρα λόγω οφειλής (4) τεσσάρων περίπου ενοικίων ο Πληρεξούσιος του ιδιοκτήτου της έκαμε έξωσι. Της εδόθη παράτασις (1) μηνός η οποία και έληξε και εντός των ημερών καλείται ενώπιον του Κου Προέδρου όστις και θα γνωματεύσει.-
Η υπόθεσις θα δικασθή εις τας 11 Μαρτίου.-
ΤΕΤΑΡΤΟ ΜΟΝΟΦΥΛΛΟ
Ενορία Αγίου Βασιλείου
Τομεύς 8ος.
Αγωγαί εξώσεως.
1ον. Κατά Ειρήνης Κληματαρά της οποίας ο σύζυγος ευρίσκεται εις το μέτωπον. Μονάς 799 3Σ Τ.Τ. 345 Κλάσ. 1928.
Κατοικία: Οδός Στρατηγού Εντού 14.
Τους εκοινοποιήθη έξωσις. Εξεδικάσθη και εδόθη παράτασις 1 μηνός, ήτις και λήγει την 10ην Ιανουαρίου [1941].
Φοβούνται κατάσχεσι των επίπλων.
Ως συνήγορος παρέστη κατά την εκδίκασιν ο δικηγόρος κ. Λιόλιος, επί πληρωμή.
2ον. Κατά Διαμ. Ζαφειράτου, αέργου, πρώην γυρολόγου, του οποίου ο υιός έχει στρατευθεί. Κλασ. 1938.
Διεύθυνσις: Β. Συν/μα Α.Α. Πυροβολικού 8η πυροβολαρχία Τ.Τ. 594. Κατοικία: Σαλεπούλα 11.
Εκοινοποιήθη αγωγή εξώσεως. Εξεδικάσθη και εδόθη παράτασις μέχρι της 8ης Ιανουαρίου.
Άτομα 5. Ο υιός του 15 ετών παρακαλεί όπως του εξευρεθή εργασία.
Απάντηση με διαφορετικό γραφικό χαρακτήρα: [Μόνον όταν κοινοποιηθή νεώτερον έγγραφον]
Φορολογική υπόθεσις.
3ον. Η πενθερά, του στρατευθέντος Παν. Κτενά, (εισπράκτορος του Γυμν. Συλλόγου “Ολυμπιακός”, Κλάσ. 1924) κέκτηται οικίαν της οποίας το εισόδημα ανέρχεται εξ όλων των δωματίων εις 1000 δρ. μηνιαίως. Συγκατοικούσε πάντοτε μετά του γαμβρού της και με το εισόδημα αυτό, καθώς και με το επίδομα συντηρείται η τετραμελής οικογένεια του στρατευθέντος. Ήδη πιέζεται παρά της Εφορίας δια τους φόρους τους οποίους αδυνατεί να πληρώση. Και ζητεί οδηγίας παρά της Ε.Τ.Ο.Τ.Α. τι να κάνη.
Απάντηση με διαφορετικό γραφικό χαρακτήρα: [Να εκτεθούν τ’ ανωτέρω εις τον Ταμίαν και να ζητηθή η καταβολή του φόρου εις δόσεις].
Ε.Τ.Ο.Τ.Α. = Ενίσχυσις Της Οικογενείας Του Αγωνιστού, τμήμα της Υπηρεσίας Προνοίας Στρατευμένων.
Δυο γυναίκες φωτογραφίζονται σε στούντιο. Στην αναφορά με μολύβι 15/9/1933 ο τελευταίος αριθμός του
χρόνου είναι διορθωμένος, υπερισχύει το 1933. «Φώτο - Σγάγια/ Μπουμπουλίνας 9/
Πειραιεύς».
ΠΕΜΠΤΟ ΜΟΝΟΦΥΛΛΟ
Γιατροί επισκέπτονταν δωρεάν διάφορες οικογένειες δίνοντας οδηγίες και συνταγές.
Ενορία Αγίου Βασιλείου.
Τομεύς 8ος
Ιατρική περίθαλψις.
1ον. Ασθενής (κατάκοιτος εξ ισχυαλγίας) η 15ετής κόρη της Αρετής Ν. Μπισκίνη επί της οδού Κουντουριώτου 246. Στρατευόμενος ο σύζυγός της Νικόλαος Κλ. 1915
-Α΄ Απόσπασμα Παθ. Αεραμύνης - Δεκανεύς.
Ο υιός της, Ιωάν. Μπισκίνης, εθελοντής Ναυτικού Μονάς 396. Πόρον.
Επάγγελμα Πατρός: υποδηματοποιός.
[Σχόλιο στο πλάι: Επεσκέφθη ιατρός κ. Χατζιδάκης]
2ον) Ασθενές το παιδάκι της Θάλειας Ιακ. Αλληφραγκή ηλικίας 9 μηνών της οποίας ο σύζυγος Ιάκωβος έχει στρατευθεί. Κλασ. 1936. Δ/σις Φλέσσα 85.
[Σχόλιο στο πλάι: Επεσκέφθη ιατρός κ. Χατζιδάκης]
3ον) Στερούνται φαρμάκων και αυτής της απαραιτήτου στοιχειώδους τονωτικής τροφής τα δυο αναρρωνύοντα τέκνα της Δέσποινας Τελέντα Ζαννή 53.
Ο μεν Βασίλειος ετών 13 ευρίσκεται εις ανάρρωσιν εξ εγκεφαλικού τύφου και παραμένει κλινήρης, η δε Φανή ετών 10 υπέφερε προ καιρού εκ προχωρημένης αδενοπαθείας και τώρα παραμένει κλινήρης εκ προσφάτου αιμοραγίας της ρινός.
Εκτός των τέκνων αυτών έχει άλλα 3 ακόμη.
Στρατευμένος ο άγαμος υιός της Δημήτριος Τελέντας. Στερείται ειδήσεών του από της 10ης Σ/βρίου [;].
[Σχόλιο στο πλάι: Εχορηγήθη φάρμακον Φαρμ. Βενιέρη]
ΤΕΚΜΗΡΙΟ
Παράλληλα με την απουσία των στρατευομένων στο μέτωπο έγιναν στον Πειραιά και οι βομβαρδισμοί. Το μονόφυλλο παρουσιάζει τις οικογένειες Δαμήλου και Μπακάλη:
1) Δαμήλου Αντ. Πετρούλα
Κλεισόβης 30
Ετών 15 – Οικοκυρά
Τραυματισθείσα κατά τον βομβαρδισμό της 20ης Ιανουαρίου 1941
Η οικογένειά της αποτελείται:
Εκ του Πατρός Αντωνίου Δαμήλου ετών 50
Εκ της Μητρός Μαρίας Δαμήλου ετών 40 και
εκ των τέκνων των:
1ον Πετρούλας ετών 15
2ον Λουκά ετών 12
3ον Μαργαρίττας ετών 8
4ον Αρτεμίου ετών 5
5ον Ελένης ετών 3
Οικογένεια άπορος στερείται όχι μόνον ειδών ιματισμού, αλλά και κλινοσκεπασμάτων.
2) Μπακάλης Νικόλαος του Βασιλείου
Ηρακλειδών 31
Ετών 56. Ετραυματίσθη κ.τ.λ. [;] Χίος
Η οικογένεια του Νικολ. Μπακάλη αποτελείται:
Εκ της συζύγου του Αθανασίας ετών 45 εκ της πενθεράς του Αικατερίνης Γκούμα ετών 80 και εκ των τεσσάρων τέκνων του
Βασιλείου ετών 26
Σταματίνας ετών 20
Κων/τίνου ετών 16
Αικατερίνης ετών 11.
ΤΕΚΜΗΡΙΟ
Μονόφυλλο. Πιθανόν να συντάχτηκε στις αρχές Φεβρουαρίου 1941.
Η οικογένεια Μπαγλατζή συγκαταλέγεται πράγματι μεταξύ των βομβοπαθών.
Η επί των οδών Δεξαμενής και Φλέσσα οικία των έχει καταστεί ακατοίκητος εκ του βομβαρδισμού της 5ης Νοεμβρίου παρ. έτους. Τώρα διαμένουν εις Κουτσουκάριον επί της οδού Σερρών 39 και παραπονούνται ότι ουδεμία πρόνοια ελήφθη δι’ αυτούς.
Η οικογένεια αύτη αποτελείται εκ του ανδρογύνου και 4 τέκνων ήτοι
1ον) Εκ του Ελευθερίου ετών 19
2ον) Χρυσούλας ετών 10
3ον) Διονυσίου ετών 8 και
4ον) Σπυρίδωνος ετών 7
Καθώς δε διαβεβαιούσιν οι γείτονες της επί της οδού Φλέσσα πρώην κατοικίας των πρόκειται περί πράγματι απόρου και παθούσης οικογενείας.
Οδός Δεξαμενής, ονομάστηκε από την δεξαμενή ύδατος για την ύδρευση της πόλης στην πλατεία Πηγάδας. Ήδη σε βρετανικό χάρτη της συλλογής μου του 1944 η οδός Δεξαμενής λέγεται και Γεωργίου Θεοτόκη.
Βομβαρδισμός της 5ης Νοεμβρίου. Ημέρα Τρίτη. Σύμφωνα με τον Απόστολο Χατζηελευθεριάδη (1932 - 2001), στο βιβλίο του «Ένα Πειραιωτάκι στα χρόνια της φωτιάς», Πειραιάς 2000, σελ. 90-91, όπως έχω κι αλλού ξαναγράψει, «Οι Ιταλιάνοι αεροπόροι χάσανε τον μπούσουλά τους και βλέποντας κόσμο πολύ, μαζεμένο στο παζάρι, νομίσανε, ότι πρόκειται για στρατόπεδο. Τα γαϊδούρια της λαϊκής, τα καρρότσια και τις νοικοκυράδες τις νομίσανε για στρατιωτικούς στόχους. Μπόμπα δεν έπεσε καμμιά στο λιμάνι… Της Πηγάδας του Πειραιά οι σκοτωμένοι από τους άστοχους βομβαρδισμούς της αεροπορικής επιδρομής της 5ης Νοεμβρίου του 1940 ήταν τα πρώτα άμαχα θύματα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, για την Ελλάδα».
Κουτσουκάριον, ο σημερινός Κορυδαλλός. Ο Εμμανουήλ Κουτσικάρης (1812 - 1865), μεγαλοκτηματίας, φαρμακοποιός και δήμαρχος Αθηναίων (1862 - 1865) είχε αγοράσει εκεί μεγάλη έκταση γης.
Γιατροί επισκέπτονταν δωρεάν διάφορες οικογένειες δίνοντας οδηγίες και συνταγές.
Ενορία Αγίου Βασιλείου.
Τομεύς 8ος
Ιατρική περίθαλψις.
1ον. Ασθενής (κατάκοιτος εξ ισχυαλγίας) η 15ετής κόρη της Αρετής Ν. Μπισκίνη επί της οδού Κουντουριώτου 246. Στρατευόμενος ο σύζυγός της Νικόλαος Κλ. 1915
-Α΄ Απόσπασμα Παθ. Αεραμύνης - Δεκανεύς.
Ο υιός της, Ιωάν. Μπισκίνης, εθελοντής Ναυτικού Μονάς 396. Πόρον.
Επάγγελμα Πατρός: υποδηματοποιός.
[Σχόλιο στο πλάι: Επεσκέφθη ιατρός κ. Χατζιδάκης]
2ον) Ασθενές το παιδάκι της Θάλειας Ιακ. Αλληφραγκή ηλικίας 9 μηνών της οποίας ο σύζυγος Ιάκωβος έχει στρατευθεί. Κλασ. 1936. Δ/σις Φλέσσα 85.
[Σχόλιο στο πλάι: Επεσκέφθη ιατρός κ. Χατζιδάκης]
3ον) Στερούνται φαρμάκων και αυτής της απαραιτήτου στοιχειώδους τονωτικής τροφής τα δυο αναρρωνύοντα τέκνα της Δέσποινας Τελέντα Ζαννή 53.
Ο μεν Βασίλειος ετών 13 ευρίσκεται εις ανάρρωσιν εξ εγκεφαλικού τύφου και παραμένει κλινήρης, η δε Φανή ετών 10 υπέφερε προ καιρού εκ προχωρημένης αδενοπαθείας και τώρα παραμένει κλινήρης εκ προσφάτου αιμοραγίας της ρινός.
Εκτός των τέκνων αυτών έχει άλλα 3 ακόμη.
Στρατευμένος ο άγαμος υιός της Δημήτριος Τελέντας. Στερείται ειδήσεών του από της 10ης Σ/βρίου [;].
[Σχόλιο στο πλάι: Εχορηγήθη φάρμακον Φαρμ. Βενιέρη]
ΤΕΚΜΗΡΙΟ
Παράλληλα με την απουσία των στρατευομένων στο μέτωπο έγιναν στον Πειραιά και οι βομβαρδισμοί. Το μονόφυλλο παρουσιάζει τις οικογένειες Δαμήλου και Μπακάλη:
1) Δαμήλου Αντ. Πετρούλα
Κλεισόβης 30
Ετών 15 – Οικοκυρά
Τραυματισθείσα κατά τον βομβαρδισμό της 20ης Ιανουαρίου 1941
Η οικογένειά της αποτελείται:
Εκ του Πατρός Αντωνίου Δαμήλου ετών 50
Εκ της Μητρός Μαρίας Δαμήλου ετών 40 και
εκ των τέκνων των:
1ον Πετρούλας ετών 15
2ον Λουκά ετών 12
3ον Μαργαρίττας ετών 8
4ον Αρτεμίου ετών 5
5ον Ελένης ετών 3
Οικογένεια άπορος στερείται όχι μόνον ειδών ιματισμού, αλλά και κλινοσκεπασμάτων.
2) Μπακάλης Νικόλαος του Βασιλείου
Ηρακλειδών 31
Ετών 56. Ετραυματίσθη κ.τ.λ. [;] Χίος
Η οικογένεια του Νικολ. Μπακάλη αποτελείται:
Εκ της συζύγου του Αθανασίας ετών 45 εκ της πενθεράς του Αικατερίνης Γκούμα ετών 80 και εκ των τεσσάρων τέκνων του
Βασιλείου ετών 26
Σταματίνας ετών 20
Κων/τίνου ετών 16
Αικατερίνης ετών 11.
ΤΕΚΜΗΡΙΟ
Μονόφυλλο. Πιθανόν να συντάχτηκε στις αρχές Φεβρουαρίου 1941.
Η οικογένεια Μπαγλατζή συγκαταλέγεται πράγματι μεταξύ των βομβοπαθών.
Η επί των οδών Δεξαμενής και Φλέσσα οικία των έχει καταστεί ακατοίκητος εκ του βομβαρδισμού της 5ης Νοεμβρίου παρ. έτους. Τώρα διαμένουν εις Κουτσουκάριον επί της οδού Σερρών 39 και παραπονούνται ότι ουδεμία πρόνοια ελήφθη δι’ αυτούς.
Η οικογένεια αύτη αποτελείται εκ του ανδρογύνου και 4 τέκνων ήτοι
1ον) Εκ του Ελευθερίου ετών 19
2ον) Χρυσούλας ετών 10
3ον) Διονυσίου ετών 8 και
4ον) Σπυρίδωνος ετών 7
Καθώς δε διαβεβαιούσιν οι γείτονες της επί της οδού Φλέσσα πρώην κατοικίας των πρόκειται περί πράγματι απόρου και παθούσης οικογενείας.
Οδός Δεξαμενής, ονομάστηκε από την δεξαμενή ύδατος για την ύδρευση της πόλης στην πλατεία Πηγάδας. Ήδη σε βρετανικό χάρτη της συλλογής μου του 1944 η οδός Δεξαμενής λέγεται και Γεωργίου Θεοτόκη.
Βομβαρδισμός της 5ης Νοεμβρίου. Ημέρα Τρίτη. Σύμφωνα με τον Απόστολο Χατζηελευθεριάδη (1932 - 2001), στο βιβλίο του «Ένα Πειραιωτάκι στα χρόνια της φωτιάς», Πειραιάς 2000, σελ. 90-91, όπως έχω κι αλλού ξαναγράψει, «Οι Ιταλιάνοι αεροπόροι χάσανε τον μπούσουλά τους και βλέποντας κόσμο πολύ, μαζεμένο στο παζάρι, νομίσανε, ότι πρόκειται για στρατόπεδο. Τα γαϊδούρια της λαϊκής, τα καρρότσια και τις νοικοκυράδες τις νομίσανε για στρατιωτικούς στόχους. Μπόμπα δεν έπεσε καμμιά στο λιμάνι… Της Πηγάδας του Πειραιά οι σκοτωμένοι από τους άστοχους βομβαρδισμούς της αεροπορικής επιδρομής της 5ης Νοεμβρίου του 1940 ήταν τα πρώτα άμαχα θύματα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, για την Ελλάδα».
Κουτσουκάριον, ο σημερινός Κορυδαλλός. Ο Εμμανουήλ Κουτσικάρης (1812 - 1865), μεγαλοκτηματίας, φαρμακοποιός και δήμαρχος Αθηναίων (1862 - 1865) είχε αγοράσει εκεί μεγάλη έκταση γης.
Οι προπολεμικές φωτογραφίες είναι πολύτιμες και βρίσκονται
δύσκολα στην εποχή μας, ένας αριθμός τους δεν μπορεί να ελεγχθεί αφού δεν
αναφέρονται χρονολογίες και στοιχεία φωτογράφου ενώ οι περισσότερες έχουν χαθεί
ή πεταχτεί στα επόμενα χρόνια. Νοέμβριος 1938 στο Φάληρο. Άνδρας με μικρό αγόρι
καθισμένος σε κάποιον κήπο. Το όνομα του ήταν Νίκος.
ΤΕΚΜΗΡΙΟ
Μονόφυλλο
Παπαδάκης Ευαγ. Αντώνιος.
Αλκιβιάδου
Ετών 19. Άνευ καθορισμένου επαγγέλματος. Προσπαθεί να ναυτολογηθή εις τα πλοία. Ήδη ειργάζετο εις τον κινηματογράφο Φαντάζιο επικολλών ρεκλάμας. Εκτυπήθη εις την πλάτην από το πέσιμο παραθυρόφυλλου κατά τον βομβαρδισμόν. Μας τον εχαρακτήρισαν ότι είναι πτωχός φουκαράς. Έχει δυο αδελφάς ενήλικας και μητέρα με ιδιοκτητον μονοκατοικίαν εν η κατοικούν, και αδελφόν επιστρατευμένον.
Ο κινηματογράφος Φαντάζιο είναι προπολεμικός, λειτούργησε από την δεκαετία του 1920 έως το 1972.
Μονόφυλλο
Παπαδάκης Ευαγ. Αντώνιος.
Αλκιβιάδου
Ετών 19. Άνευ καθορισμένου επαγγέλματος. Προσπαθεί να ναυτολογηθή εις τα πλοία. Ήδη ειργάζετο εις τον κινηματογράφο Φαντάζιο επικολλών ρεκλάμας. Εκτυπήθη εις την πλάτην από το πέσιμο παραθυρόφυλλου κατά τον βομβαρδισμόν. Μας τον εχαρακτήρισαν ότι είναι πτωχός φουκαράς. Έχει δυο αδελφάς ενήλικας και μητέρα με ιδιοκτητον μονοκατοικίαν εν η κατοικούν, και αδελφόν επιστρατευμένον.
Ο κινηματογράφος Φαντάζιο είναι προπολεμικός, λειτούργησε από την δεκαετία του 1920 έως το 1972.
Δαμήλου Πετρούλα. Ενορία Αγ. Νικολάου
Σταύρου Δαμαλά.
Εμαθητεύετο εις το εμπορορραφείον του Αναστ. Κουλεσσέρογλου, Νοταρά 56.
Οικογένεια πολυμελής και πάμπτωχη. Ο πατήρ της βοηθητικός εργάτης στη φόρτωσι πετρών εκ του λατομείου. Η τραυματισθείσα είναι η μεγαλλιτέρα κόρη, ακολουθούν άλλα 4 μικρά, 2 ετών το μεγαλλίτερο. Η μήτηρ των έγκυος.
Έμενον επί ενοικίω εις μιαν παράγκαν επί της οδού Δαμαλά την οποίαν εύρομεν, ανοικτήν, κενήν και κατεστραμμένην. Τώρα προσωρινώς μένει εις το τέρμα της οδού Βασιλ. Αθανασίου εις έν δωμάτιον. Τα έπιπλά των ένα κρεββάτι και δυο καθίσματα. Όλα δε τα παιδιά των, παρ’ όλο το δριμύ ψύχος κατά την ημέραν της επισκέψεώς μας εβάδιζον γυμνόποδα.
Οδός Σταύρου Δαμαλά. Εννοεί Παύλου Δαμαλά (δήμαρχος Πειραιώς 22.12.1903 - 30.9.1907)
Μπακάλης Νικόλαος
Ηρακλειδών 31
Την νόμιμον οικογένειάν του αποτελουμένην από την σύζυγον και 4 τέκνα, την έχει εγκαταλείψει από ενδεκαετίας και συζεί μετ’ άλλης γυναίκας – οικογένεια δυστυχισμένη. Η σύζυγος ασθενής με άσθμα. Τα τέκνα 2 αγόρια ο είς παντρεμμένος και μένει ιδιαιτέρως και ο άλλος στρατευμένος. Κορίτσια δυο, το έν 20 ετών περίπου και το άλλο 11. Βοηθούνται εις την συντήρησίν των από τους φιλανθρώπους γείτονάς των και καθώς μας επληροφόρησαν γνωστοί μας, και από την επαιτείαν της μικράς κόρης εις απομεμακρυσμένας συνοικίας.
Η εξ ενός δωματίου και κουζίνας ιδιοκτησία των προέρχεται από χρήματα του αποθανόντος αδελφού Μπακάλη.
Σταύρου Δαμαλά.
Εμαθητεύετο εις το εμπορορραφείον του Αναστ. Κουλεσσέρογλου, Νοταρά 56.
Οικογένεια πολυμελής και πάμπτωχη. Ο πατήρ της βοηθητικός εργάτης στη φόρτωσι πετρών εκ του λατομείου. Η τραυματισθείσα είναι η μεγαλλιτέρα κόρη, ακολουθούν άλλα 4 μικρά, 2 ετών το μεγαλλίτερο. Η μήτηρ των έγκυος.
Έμενον επί ενοικίω εις μιαν παράγκαν επί της οδού Δαμαλά την οποίαν εύρομεν, ανοικτήν, κενήν και κατεστραμμένην. Τώρα προσωρινώς μένει εις το τέρμα της οδού Βασιλ. Αθανασίου εις έν δωμάτιον. Τα έπιπλά των ένα κρεββάτι και δυο καθίσματα. Όλα δε τα παιδιά των, παρ’ όλο το δριμύ ψύχος κατά την ημέραν της επισκέψεώς μας εβάδιζον γυμνόποδα.
Οδός Σταύρου Δαμαλά. Εννοεί Παύλου Δαμαλά (δήμαρχος Πειραιώς 22.12.1903 - 30.9.1907)
Μπακάλης Νικόλαος
Ηρακλειδών 31
Την νόμιμον οικογένειάν του αποτελουμένην από την σύζυγον και 4 τέκνα, την έχει εγκαταλείψει από ενδεκαετίας και συζεί μετ’ άλλης γυναίκας – οικογένεια δυστυχισμένη. Η σύζυγος ασθενής με άσθμα. Τα τέκνα 2 αγόρια ο είς παντρεμμένος και μένει ιδιαιτέρως και ο άλλος στρατευμένος. Κορίτσια δυο, το έν 20 ετών περίπου και το άλλο 11. Βοηθούνται εις την συντήρησίν των από τους φιλανθρώπους γείτονάς των και καθώς μας επληροφόρησαν γνωστοί μας, και από την επαιτείαν της μικράς κόρης εις απομεμακρυσμένας συνοικίας.
Η εξ ενός δωματίου και κουζίνας ιδιοκτησία των προέρχεται από χρήματα του αποθανόντος αδελφού Μπακάλη.
Πάρνηθα 12 Φεβρουαρίου 1940. Εκδρομή του Ε.Φ.Ο.Π. στα χιόνια. Ο Εκδρομικός Φυσιολατρικός Όμιλος Πειραιώς ιδρύθηκε στα 1935 και μάλλον διαλύθηκε με τον πόλεμο.
ΤΕΚΜΗΡΙΟ
Για την οικογένεια Γρυπαίου έχω δυο καταχωρήσεις.
1) Μονόφυλλο.
Πέτρος Γρυπαίος επί της οδού Αφεντούλη 43
Ενορία Αγίου Νικολάου.
Ο ασθενής πατήρ παρελήφθη εις την οικίας των εκ της κλινικής Καραμεσούτη διότι η οικονομική των κατάστασις δεν επιτρέπει την καταβολήν των νοσηλείων και εξακολουθεί παραμένων κλινήρης.
Για την οικογένεια Γρυπαίου έχω δυο καταχωρήσεις.
1) Μονόφυλλο.
Πέτρος Γρυπαίος επί της οδού Αφεντούλη 43
Ενορία Αγίου Νικολάου.
Ο ασθενής πατήρ παρελήφθη εις την οικίας των εκ της κλινικής Καραμεσούτη διότι η οικονομική των κατάστασις δεν επιτρέπει την καταβολήν των νοσηλείων και εξακολουθεί παραμένων κλινήρης.
Η οικογένειά του
αποτελείται από τους γονείς του, από 2 αδελφούς εξ ων ο είς υπαντρεμμένος και
κατοικεί ιδιαιτέρως και ο έτερος 16 ετών άεργος, και από 4 κορίτσια το
μικρότερον 14 ετών μαθήτρια τα δε λοιπά ενήλικα μένουν στο σπίτι.
Κάθηνται επί ενοικίω. Και ο τραυματίας στρατιώτης ήτο άεργος προ του κληθεί εις τον στρατόν.
Το επάγγελμα του πατρός με το οποίον και συνετηρούντο ήτο εργασία του ποδαριού, μεσιτείαις κ.τ.λ.
Τας πληροφορίας έδωσαν γείτονες, γνωστοί εις ημάς.
2) Μονόφυλλο.
Κοινωνική και Οικονομική κατάστασις οικογενείας Πέτρου Γρυπαίου, τραυματίου
Οδός Αφεντούλη 43
Ενορίας Αγίου Νικολάου.
Πολυμελής οικογένεια αποτελουμένη
1ον) Από την εξηκοντούτιδα Μητέρα, και από τον γέροντα Πατέρα νοσηλευθέντα προ τινος δια υπερτροφίαν προστάτου μετ’ επιμόνου επισχέσεως ούρων μετά δευτεροπαθών φαινομένων, επί επταήμερον εις την κλινικήν Καραμεσούτη και έχοντα εισέτι ανάγκην νοσηλευτικής βοηθείας καθ’ ότι η επίσχεσις εξακολουθεί υφισταμένη και σήμερα. Η εκ της κλινικής δε απομάκρυνσίς του οφείλεται εις οικονομικήν δυσχέρειαν.
2ον) Εκ του στρατευθέντος υιού όστις αφίχθη ενταύθα ως τραυματίας νοσηλευθείς εις το Ζάννειον Νοσοκομείον εκ του οποίου εξήλθε σήμερον έχων δίμηνον αναρρωτικήν άδειαν συνεπεία και ξηράς πλευρίτιδος. (Τη συστάσει των ιατρών η ως άνω πάθησις του στρατευθέντος απαιτεί παραμονήν εις εξοχήν, κατά το λέγειν του ασθενούς)
3ον) Εκ των 4 θυγατέρων εξ ών η μια εργάζεται ουχί συστηματικώς ως ράπτρια προχείρων ενδυμάτων προσποριζομένη ελάχιστα χρήματα, δυο έτεραι μικρότεραι απόφοιτοι της 3ης Γυμνασίου παλ. τύπου ζητούσαι εργασίαν προς συντήρησιν της οικογενείας και τετάρτη ασχολουμένη περί τα οικιακά και
4ον) Εκ του 16ετούς υιού όστις εργάζεται ως γραφεύς εις εκφόρτωσιν των ξυλανθράκων, ζητεί όμως ετέραν εργασίαν καθ’ ότι δεν ικανοποιείται επαρκώς εκ της παρούσης.
Εν Πειραιεί τη 5η Φεβρουαρίου 1941
Στο πρώτο μονόφυλλο του παραπάνω τεκμηρίου, κάτω από τον Πέτρο Γραπαίο βρίσκεται και ο Νικόλαος Δεμερτζής:
Νικόλαος Δεμερτζής
Ιωννιδών 91
Η επίτοκος σύζυγός του εργάζεται εις το καπνεργοστάσιον Παπαστράτους και απολαμβάνει των ευκολιών που παρέχουν αι Κοιν. Ασφαλίσεις.
Κατά την επίσκεψίν μας ευρίσκετο εις την οικίαν της Μαμάς της, τέρμα Αντων. Θεοχάρη. Μας εδόθη δε η πληροφορία ότι σήμερον ησθάνετο τας προωδίνας του τοκετού. Εν Πειραιεί τη 2 Φεβρουαρίου 1941.
Ένα ευχάριστο κι αισιόδοξο γεγονός που απαλύνει τις επιπτώσεις των παραπάνω δυσάρεστων καταγραφών …
Κάθηνται επί ενοικίω. Και ο τραυματίας στρατιώτης ήτο άεργος προ του κληθεί εις τον στρατόν.
Το επάγγελμα του πατρός με το οποίον και συνετηρούντο ήτο εργασία του ποδαριού, μεσιτείαις κ.τ.λ.
Τας πληροφορίας έδωσαν γείτονες, γνωστοί εις ημάς.
2) Μονόφυλλο.
Κοινωνική και Οικονομική κατάστασις οικογενείας Πέτρου Γρυπαίου, τραυματίου
Οδός Αφεντούλη 43
Ενορίας Αγίου Νικολάου.
Πολυμελής οικογένεια αποτελουμένη
1ον) Από την εξηκοντούτιδα Μητέρα, και από τον γέροντα Πατέρα νοσηλευθέντα προ τινος δια υπερτροφίαν προστάτου μετ’ επιμόνου επισχέσεως ούρων μετά δευτεροπαθών φαινομένων, επί επταήμερον εις την κλινικήν Καραμεσούτη και έχοντα εισέτι ανάγκην νοσηλευτικής βοηθείας καθ’ ότι η επίσχεσις εξακολουθεί υφισταμένη και σήμερα. Η εκ της κλινικής δε απομάκρυνσίς του οφείλεται εις οικονομικήν δυσχέρειαν.
2ον) Εκ του στρατευθέντος υιού όστις αφίχθη ενταύθα ως τραυματίας νοσηλευθείς εις το Ζάννειον Νοσοκομείον εκ του οποίου εξήλθε σήμερον έχων δίμηνον αναρρωτικήν άδειαν συνεπεία και ξηράς πλευρίτιδος. (Τη συστάσει των ιατρών η ως άνω πάθησις του στρατευθέντος απαιτεί παραμονήν εις εξοχήν, κατά το λέγειν του ασθενούς)
3ον) Εκ των 4 θυγατέρων εξ ών η μια εργάζεται ουχί συστηματικώς ως ράπτρια προχείρων ενδυμάτων προσποριζομένη ελάχιστα χρήματα, δυο έτεραι μικρότεραι απόφοιτοι της 3ης Γυμνασίου παλ. τύπου ζητούσαι εργασίαν προς συντήρησιν της οικογενείας και τετάρτη ασχολουμένη περί τα οικιακά και
4ον) Εκ του 16ετούς υιού όστις εργάζεται ως γραφεύς εις εκφόρτωσιν των ξυλανθράκων, ζητεί όμως ετέραν εργασίαν καθ’ ότι δεν ικανοποιείται επαρκώς εκ της παρούσης.
Εν Πειραιεί τη 5η Φεβρουαρίου 1941
Στο πρώτο μονόφυλλο του παραπάνω τεκμηρίου, κάτω από τον Πέτρο Γραπαίο βρίσκεται και ο Νικόλαος Δεμερτζής:
Νικόλαος Δεμερτζής
Ιωννιδών 91
Η επίτοκος σύζυγός του εργάζεται εις το καπνεργοστάσιον Παπαστράτους και απολαμβάνει των ευκολιών που παρέχουν αι Κοιν. Ασφαλίσεις.
Κατά την επίσκεψίν μας ευρίσκετο εις την οικίαν της Μαμάς της, τέρμα Αντων. Θεοχάρη. Μας εδόθη δε η πληροφορία ότι σήμερον ησθάνετο τας προωδίνας του τοκετού. Εν Πειραιεί τη 2 Φεβρουαρίου 1941.
Ένα ευχάριστο κι αισιόδοξο γεγονός που απαλύνει τις επιπτώσεις των παραπάνω δυσάρεστων καταγραφών …
Τρεις φωτογραφίες της συλλογής μου χωρίς χρονολογία, ούτε
γίνεται αναφορά σε συγκεκριμένο νοσοκομείο, κλινική ή σανατόριο. Δεν γνωρίζω αν
είναι πρωτότυπες ή ανατυπώθηκαν αργότερα, αν είναι σωστές οι αναγραφόμενες
πληροφορίες. Μια κοινή λέξη με κόκκινη μπογιά και στις τρεις είναι δυσανάγνωστη
«υποσιτισμός! ;». Μια άλλη λέξη σε μία από αυτές λέει μάλλον ″χειμών″. Με
μολύβι όμως γράφουν όλες 1941-1942. Με επιφύλαξη λοιπόν. Τις παρουσιάζω επειδή
σε κάθε περίπτωση παρουσιάζουν μοναδικά στιγμιότυπα σε ένα δωμάτιο με γιατρούς,
νοσοκόμους, ασθενείς. «ΦΩΤΟ –/ ΑΔΕΛΦΟΙ ΒΛΑΝΤΗ/ Πειραιεύς».
Πρώτη δημοσίευση σε μειωμένη μορφή: Περιοδικό ΠΕΙΡΑΪΚΟ ΟΡΟΣΗΜΟ. Τεύχος 68.
Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2019. Σελ. 17 - 19.
ΣΧΟΛΙΑ
Σε νεώτερη έρευνά μου βρήκα και άλλα συμπληρωματικά έγγραφα. Επίσης το δεύτερο φύλλο με τα ονοματεπώνυμα, την ειδικότητα, την διεύθυνση, την ενορία και τις ώρες επισκέψεως των 93 γιατρών της Αθήνας που προσφέρθηκαν για την δωρεά εξυπηρέτηση των απόρων οικογενειών των επιστράτων.
ΣΧΟΛΙΑ
Σε νεώτερη έρευνά μου βρήκα και άλλα συμπληρωματικά έγγραφα. Επίσης το δεύτερο φύλλο με τα ονοματεπώνυμα, την ειδικότητα, την διεύθυνση, την ενορία και τις ώρες επισκέψεως των 93 γιατρών της Αθήνας που προσφέρθηκαν για την δωρεά εξυπηρέτηση των απόρων οικογενειών των επιστράτων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου