Φωτογραφικές περιπλανήσεις.

                                                                               Ερευνά και γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης.

Η παρουσίαση παλαιών φωτογραφιών της συλλογής μου που σχετίζονται με τον Πειραιά συνεχίζεται για να τις μοιραστώ μαζί σας απλόχερα και να αποτελέσουν έναυσμα να εμφανίσετε κι εσείς ό,τι αντίστοιχο βρίσκεται φυλαγμένο στο σπίτι σας χωρίς επιφυλάξεις - ιδιοτέλεια - υστεροβουλίες. Σκοπός μου είναι να τις εξαντλήσω ώστε να μην μείνουν αφανείς κι ανεκμετάλλευτες στα συρτάρια μου. Από την μεριά μου ικανοποιούμαι γνωρίζοντας ότι εκτιμάτε την προσπάθεια να διατηρώ το περιεχόμενο του παρόντος blog σε υψηλά επίπεδα, να παρέχω αυθεντικές γνώσεις χωρίς αυτοπροβαλλόμενες περιττολογίες και να αναρτώ δυσεύρετο, ατόφιο, ευκρινές φωτογραφικό υλικό.   
 

Μια Δευτέρα του Φεβρουαρίου 1929 στον Πειραιά. Η καθιστή κοπέλα στημένη με γούνινο παλτό σε καλλιτεχνική πόζα. ΦΩΤΟ ΣΙΚ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ. Οι γωνίες της φωτογραφίας είναι κομμένες για να τοποθετηθεί σε άλμπουμ, σε μικρό κάδρο ή κάπου αλλού. Οι μικρού μεγέθους χωρούσαν άνετα και στις θήκες των πορτοφολιών των κατόχων τους.

 

″Χαρισμένη στην αγαπημένη μου αδελφή ως ενθύμιον προς ένδειξιν αγάπης. Ελένη [;]. μαθήτρια Διδασκαλείου Πειραιώς. 5/10/1931″. Δυσδιάκριτη η σφραγίδα, στην μέση γράφει «ΣΤΟΑ ΜΕΤΑΞΑ». Στοά Μεταξά, αν μιλάμε για την πόλη μας, υπήρχε στον Πειραιά, Φωκίωνος 4 αλλά και στην Κοκκινιά.

 

Στο γυμναστήριο του Πειραϊκού Συνδέσμου, Χαριλάου Τρικούπη 31, στον χώρο του αρχαίου θεάτρου Ζέας. Το πίσω κτήριο στην γωνία των οδών Φιλελλήνων και Κουντουριώτου αντικαταστάθηκε από πολυκατοικία. ″Εσωτερικοί Αγώνες Πειραϊκού Συνδέσμου. Άπαντες Έφηβοι Α΄. Εν Πειραιεί τη 4 Νοεμβρίου 1934″. Χαρτί Velox, που θεωρείται «το πρώτο εμπορικά επιτυχημένο φωτογραφικό χαρτί» που δημιούργησε η εταιρεία του Leo Hendrik Baekeland.

 

Οι εκδρομές που οργανώνονται από τις κάθε είδους σχολές έχουν ψυχαγωγικό αλλά και εκπαιδευτικό χαρακτήρα. ″Εκπαιδευτική εκδρομή/ εις την μονήν Δαφνίου/ «Σκαραμαγκά»/ Εν Πειραιεί τη/ 2 Φεβρουαρίου/ 1936″. Ανάμεσα στους οκτώ νέους, φωτογραφίζεται κι ένας βοσκός της περιοχής. Η σκιά κάτω δεξιά οφείλεται στον κακό χειρισμό εκείνου που την τράβηξε.

 

Οι ασθενείς στα νοσοκομεία είχαν τον χρόνο να γνωρίζονται με τους υπαλλήλους, αν δεν υπήρχε ήδη μαζί τους κάποια παλαιότερη επαφή ή συγγενική σχέση. ″Ενθύμιον εις το/ Νοσοκομείον Πειραιώς/ με τον νοσοκόμον Κωσταν./ Μπουρανιά./ Πειραιεί 9-2-39.″. Το Τζάννειο Νοσοκομείο Πειραιά από το 1873 - ως αδελφάτο - ήταν το Δημοτικό Νοσοκομείο της πόλης έως το 1942 (Ν. 1467) που λειτούργησε ως Ν.Π.Δ.Δ. ανεξάρτητο από το Ν.Π.Δ.Δ. του Δήμου Πειραιά και από το 1953 εντελώς ως δημόσιο με την επωνυμία Τζάνειο Γενικό Νοσοκομείο Πειραιά.

 

Η φωτογραφία αυτή ανήκει στις κατοχικές που είχα παρουσιάσει στις 14 Οκτωβρίου 2018. Διαστάσεις του χαρτιού 8,5Χ6, της φωτογραφίας 5,5Χ4,8. Τρεις άνδρες και δυο γυναίκες με μαγιό καθισμένοι σε βράχο από εκείνους που βρίσκονταν κοντά στην ακτή πριν την διαμόρφωσή της με επιχωματώσεις. ″Καστέλλα 20-6-44″. Το όχι και τόσο σπάνιο για τα χρόνια του φιλμ σε ρολό είναι ότι βλέπουμε δυο διαφορετικά πλάνα τυπωμένα σε ένα καρέ.

 

Οι φωτογραφίες εκπλήσσουν με την ποικιλία των προσώπων και τον τρόπο διάταξης των σωμάτων στον χώρο. ″Ενθύμιον της/ εορτής του Πάσχα/ εν Πειραιεί τη/ 6/5/45″.

 

Κάπου στο λιμάνι με τα ξύλινα σκάφη και τα κατάρτια. Ο άνδρας δεξιά φοράει πένθος. Με μολύβι: ″Ενθύμιον/ Πειραιώς/ Έτος 1946/ Ζωγράφος [;]″
            
 

Δυο χαμογελαστοί άνδρες με ξέγνοιαστο περπάτημα στην παραλία του Παλαιού Φαλήρου. ″Ενθύμιον με το ξάδελφό/ μου Γιώργο Ευθυμίου/ στο παλ. Φάληρο/ καλοκαίρι/ 1946 ″.

 

Η εξοχές της Αττικής ήταν επισκέψιμες από  πλήθος νέων με σκοπό την ψυχαγωγία είτε σαν επιβεβλημένη αποχή από τα μαθήματα είτε ως διάλειμμα από την κόπωση της εργασίας. Μουσικά όργανα, φαγητά στα καλάθια, άπλωμά τους σε τραπεζομάντηλο και κάθισμα στο γρασίδι ή σε κουρελούδες . ″Ενθύμιον από την εκδρομήν/ Διόνυσο Κούλα Μαρία Πηνελό/ πη [δυσανάγνωστο επώνυμο] Λάζαρος/ Τάκης Μακρόπουλος/ Εν Πειραιεί τη 4 Ιουλίου 1947″. Αν διάβασα καλά το κείμενο και δεν κάνω λάθος την χρονολογία, η 4.7.1947 ήταν ημέρα Παρασκευή.

 

Φεβρουάριος 1948. Τρεις γυναίκες περπάτησαν στο Πασαλιμάνι. Δεν έβρεχε οπότε κυκλοφόρησαν άνετα. ″Ενθύμιον/ από τον περίπα/ τόν μας εις Πασιά/ λιμάνι./ Πειραιεύς τη 25^η -2-48.″. Ήταν ημέρα Τετάρτη.

 

Γυναικεία μορφή καθισμένη σε στούντιο για φωτογράφηση. «15 ΔΡΧ. ΤΑ 6/ ΦΩΤΟ - ΡΑΔΙΟ Ι. ΓΕΩΡΓΑΛΑ/ ΑΘΗΝΑΙ ΣΤΑΔΙΟΥ 36/ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ ΡΕΠΟΥΛΗ 35».

 

Η φωτογραφία διατηρεί αναλλοίωτη την ανθρώπινη ύπαρξη. Μάρτιος 1950. Ανάγλυφη εκτύπωση: «Καρδάσης/ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ».

 

Οι δυο επόμενες φωτογραφίες έχουν παραχωρηθεί για δημοσίευση από τον Λάζαρο Χαρτουλάρη με πρωτοβουλία και μεσολάβηση του κοινού μας φίλου Πυθαγόρα Κόσιβα. Στο συνοδευτικό σημείωμά του της 16/9/2018 ο Πυθαγόρας ανέφερε μεταξύ άλλων τα παρακάτω:
«Αγαπητέ μου Δημήτρη,
Όπως γνωρίζεις ήδη, εχθές επισκέφθηκα τον αγαπητό μου Λάζαρο Χαρτουλάρη (ετών 90). Είναι παλαιός γνήσιος Πειραιώτης (Καμινιώτης).
Ο Λάζαρος, μπορεί να σου αφηγηθεί πάρα πολλές ιστορίες (της πιάτσας) από τον Πειραιά. Καλός νοικοκύρης με δύο ΤΑΧΙ δικά του ένα στην Πιάτσα του Δημοτικού Θεάτρου από το 1952-1985.
Χαρακτηριστικά μου είπε, ότι τις Κυριακές, είχε τόσους πολλούς γάμους να κάνει, που είχε φθάσει ανά μισή ώρα να εξυπηρετεί νεόνυμφους στην εκκλησία!!!
Όπως αντιλαμβάνεσαι, πρόκειται για κινητό Ληξιαρχείο ιστορικών γεγονότων του Πειραιά»…

 

        1959. Άγιος Ελευθέριος Καμινίων. Ο γάμος του Λάζαρου Χαρτουλάρη εν μέσω συγγενών και φίλων.
 
 

1960. «Παλαιόν αυτοκίνητο του κυρίου Λαζάρου Χαρτουλάρη». Βρισκόμαστε στην Ακτή Μιαούλη, στο ύψος απέναντι από τον κήπο του Θεμιστοκλέους (Τινάνειος). Διακρίνονται το πρώην ξενοδοχείο ΠΑΡΘΕΝΩΝ και το μέγαρο της Εμπορικής Τραπέζης που για μερικά χρόνια χρησιμοποιήθηκε και ως Δημαρχείο στην οδό Μακράς Στοάς (τότε λεγόταν Ιωάννου Δροσοπούλου), η Αγία Τριάδα, το μέγαρο Σπυράκη και η αφετηρία λεωφορείων. Ο Χαρτουλάρης χρησιμοποιούσε την πιάτσα των ταξί στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Ευνόητο ήταν τις Κυριακές που τελούνταν οι γάμοι, να προτιμούσαν πολλοί αυτό το εμφανίσιμο και σπάνιο για την εποχή όχημα για την μεταφορά του εκάστοτε γαμπρού και της νύφης στην εκκλησία.