Ο Πειραιάς του 1916 - 1917 μέσα από 12 επιστολικά δελτάρια.

                                                                          Ερευνά και γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης. 

Στην αναζήτηση για να δούμε και οπτικά πώς ήταν ο παλαιός Πειραιάς - πράγμα το οποίο μπορούμε κυρίως μέσα από τα σωζόμενα επιστολικά δελτάρια και τις φωτογραφίες - δεν μας εκπλήσσει όταν ένας μεγάλος αριθμός των καρτ ποστάλ των πρώτων δεκαετιών του 20ου αιώνα που βρίσκουμε να αναφέρονται σε αυτόν έχουν ταχυδρομηθεί στα 1916 - 1917. Όπως είχα δημοσιεύσει στο περιοδικό ΠΕΙΡΑΪΚΟ ΟΡΟΣΗΜΟ, άρθρο «Τα Νοεμβριανά του 1916 - Οι Γάλλοι στον Πειραιά» τεύχος 29, Οκτώβριος - Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2009, σελ.13 - 15, η πόλη διένυε μια ακόμα περίοδο κατοχής από ξένες δυνάμεις που οι στρατιώτες τους, ερχόμενοι και παραμένοντες σε διάφορα επιταγμένα κτήρια αλλά και σε σκηνές στα πεζοδρόμια στις πλατείες και σε ανοιχτούς χώρους, ως μοναδικό τρόπο επικοινωνίας με τους οικείους τους είχαν την αλληλογραφία. Ευνόητο ήταν να κυριαρχούσε η γαλλική γλώσσα, με κείμενα - γραμμένα στην οπίσθια και σπανιότερα στην εμπρόσθια όψη - καθαρά οικογενειακού ενδιαφέροντος, γενικού περιεχομένου, περιγραφικά αλλά με εμφανή την λογοκρισία.
Κάθε λοιπόν κάρτα που αγόραζε από τα τότε βιβλιοπωλεία ο αξιωματικός, ο ναύτης ή ο φαντάρος και την έγραφε βάζοντας χρονολογία και διεύθυνση παραλήπτη αποτελεί συνάμα κι από ένα ξεχωριστό τεκμήριο της πειραϊκής μικροϊστορίας.
Το γνωστότερο βιβλιοχαρτοπωλείο ήταν του Γεωργίου Ν. Αλεξάκη, στην οδό Κολοκοτρώνη, με την επωνυμία 

«Ο ΕΡΜΗΣ» ο οποίος στα 1906 κυκλοφόρησε τον Πλήρη Οδηγό του Πειραιώς 1906 - 1907. Σύμφωνα με καταχώρηση στην σελίδα 84 τα «Εικονογραφημένα Δελτάρια/ (Cartes Postales)/ Κατά χιλιάδας ευρίσκονται εν τω Βιβλιοχαρτοπωλείω/ Γ. Ν. ΑΛΕΞΑΚΗ». Δεν γνωρίζω αν κάποιο περιοδικό ασχολούμενο με συλλεκτικά αντικείμενα δημοσίευσε μελέτη με την ιστορία του Αλεξάκη και αν κατάρτισε κατάλογο με τις καρτ ποστάλ που κυκλοφόρησε.
Εδώ θα παρουσιάσω από την συλλογή μου, με χρονολογική σειρά ταχυδρόμησης, δώδεκα πειραιώτικες κάρτες. Δηλαδή αν και τυπώθηκαν νωρίτερα οι άγνωστοι αποστολείς προσδιορίζουν τον τόπο (τον αναφέρω με αγκύλες [ ]) και την ημέρα - μήνα - έτος που τις έγραψαν για να τις στείλουν στον προορισμό τους. Με αυτή την διαπίστωση αντιλαμβανόμαστε και συγκεκριμενοποιούμε την ακριβή περίοδο που πωλούνταν στα καταστήματα. 

     ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ. Η Ναυαρχίς του Γαλλ. Στόλου «Προβάνς» εις τον λιμένα Πειραιώς».
     εκ. Γ. Ν. Αλεξάκης εν Πειραιεί αρ. 2250 (13,8Χ9,5)

                         Λιμήν Πειραιώς. 13 Μαΐου 1916. (13,6Χ8,8)

                         ΕΛΛΑΣ. ΕΠΙΣΤΟΛΙΚΟΝ ΔΕΛΤΑΡΙΟΝ.

                             ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ. Ο Ελλ. Στόλος εις Κερατσίνι. [Πειραιάς] 21.9.16.

                             εκδ. Γ. Ν. Αλεξάκης εν Πειραιεί αριθ. 2100 (14Χ8,8)

                              ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ. Λεωφ. Γεωργίου Α΄. [Εν πλω] 26 Φεβρουαρίου 1917.

                              εκδ. Γ. Ν. Αλεξάκης εν Πειραιεί αριθ. 2150 (13,9Χ8,7)

                    ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ. Φρεαττύς. [Ναύσταθμος Σαλαμίνας] 29 Φεβρουαρίου 1917.
                    εκδ. Γ. Ν. Αλεξάκης εν Πειραιεί αρ. 2250 (13,9Χ9,2)

                                     Πειραιεύς. Συνοικία Βρυώνη. [Αθήνα] 30.6.17.

                                     εκδ. Γ. Ν. Αλεξάκης εν Πειραιεί αριθ. 2400 (14,1Χ9,1)

                               ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ. Άποψις της πόλεως. [Αγκυροβόλιο Πειραιώς] 7.7.17.

                               εκδ. Γ. Ν. Αλεξάκης Πειραιεύς αρ.

                                        Πειραιεύς. Το Δημ. Θέατρον. [Πειραιάς] 8 Ιουλίου 1917.

                                        εκδ. Γ. Ν. Αλεξάκης εν Πειραιεί αριθ. 2500 (14Χ9)

                                      Γενική άποψις του Φαλήρου. [Φλώρινα] 26 Ιουλίου 1917.

                                      Editeur A. B. Pascas Athènes. (14Χ8,8)

                         Καστέλλα (Πειραιώς). Έπαυλις Κουμουνδούρου. [Πειραιάς] 30 Οκτωβρίου 1917.                            Editeur A. B. Pascas Athènes. (13,7Χ8,8)

                              ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ. Ο Ναός της Αγ. Τριάδος. [Πειραιάς] 4 Νοεμβρίου 1917.

                              εκδ. Γ. Ν. Αλεξάκης Πειραιεύς αριθ. 2450 (13,5Χ8,9)

                          ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ. Λεωφόρος Αιγέως. [Ελλάδα. Ευχές για το νέο έτος] 17.12.17.
                          εκδ. Γ. Ν. Αλεξάκης εν Πειραιεί αριθ. 2150 (13,8Χ9)
                          Λεωφόρος Αιγέως: Η σημερινή 2ας Μεραρχίας. 

Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό ΠΕΙΡΑΪΚΟ ΟΡΟΣΗΜΟ, τεύχος 57, Οκτώβριος - Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2016, σελ. 20 - 22.