Γιάννη Πιππίνου, Λευκά Φύλλα…

Ερευνά και γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης. Δημοσιογράφος - Συλλέκτης. Ανεξάρτητος ερευνητής πειραϊκής ιστορίας και λογοτεχνίας.

Μαζί με το άρθρο για τον Σώτο Σκούταρη που δημοσίευσα πρόσφατα, ταιριάζει η παρουσίαση του Γιάννη Πιππίνου. Επαναλαμβάνω ότι περισσότερα θα μπορεί κάποιος να βρει στις νικαιώτικες εφημερίδες και στα περιοδικά της εποχής του.

*Δημήτρη Λιάτσου. Κοκκινιά. Ένα όνομα μιά πολιτεία. Νίκαια 1960.
{Η πολιτιστική και πνευματική πορεία της. Πρόλογος: Σάββα Παπαδόπουλου.
Το βιβλίο τυπώθηκε το Μάρτη του 1960 στο τυπογραφείο «Ν. Τρομάρας» Σαρρή 10, Αθήνα. Το εξώφυλλο και τις βινιέττες φιλοτέχνησε ο Μιχάλης Νικολινάκος} Διαστάσεις 21,5Χ14,5 - σελίδες 176.
-Σελίδα 7. [Πρόλογος Σάββα Παπαδόπουλου] … Όρθιος στο μετερίζι του ακόμα ο Γιάννης ο Πιππίνος.
-Σελίδα 24-25. Κοντά στον «Ηρακλή», βρισκόντουσαν πολλοί πνευματικοί άνθρωποι της πόλης μας όπως ο Βιζυηνός, ο Σκούταρης, ο Πιππίνος, ο Ν. Μάτσικας, ο Μαρσέλλος κ.ά.
-Σελίδα 57-58. Μια άλλη πνευματική αξία της πόλης μας, που χρόνια τώρα αγωνίζεται απ’ τη σκοπιά της δημοσιογραφίας πασκίζοντας για να ζήσει, είναι ο Γ ι ά ν ν η ς  Π ι π π ί ν ο ς. Ο Πιππίνος δεν είναι πρόσφυγας, αλλά από πολλά χρόνια μένει στην πόλη μας. Πασίγνωστος στον πνευματικό και δημοσιογραφικό κόσμο του Πειραιά, έχει συνεργαστεί σ’ όλες σχεδόν τις εφημερίδες του Πειραιά από το 1932 κι’ εδώ. Ακόμη η δημοσιογραφική φυσιογνωμία του τοπικού μας Τύπου είναι ο Γιάννης Πιππίνος. Δεν υπάρχει εφημερίδα που κυκλοφορούσε στην πόλη μας, που να μην έχει συνεργαστεί ο Πιππίνος. Έχει γράψει χιλιάδες χρονογραφήματα, επιφυλλίδες, ποιήματα, λυρική πρόζα κ.ά. Συνεργάστηκε στις εφημερίδες «Θάρρος» του Πειραιώς το 1932, «Κοινή Γνώμη» (1934 – 36), «Παγκόσμια», στον «Χρονογράφο», στην «Αναγέννηση», στον «Φρουρό», στον «Πρωτεργάτη», στην «Ελληνική Ώρα», στον «Ταχυδρόμο» τον τοπικό και σε πολλές άλλες εφημερίδες και περιοδικά. Ποιήματά του έχουν δημοσιευτεί σ’ όλες τις πειραϊκές εφημερίδες και περιοδικά και στον τοπικό Τύπο.
Το 1940 στο λογοτεχνικό περιοδικό της Αθήνας ο «Κοραής», που είταν όργανο της «Ένωσης Νέων Λογοτεχνών», ο Πιππίνος κρατούσε τη θέση του Γραμματέα της Σύνταξης. Εκείνο όμως που τον έκανε γνωστό και που προξένησε τόσα σχόλια είταν η έκδοση του «βιβλίου» του «Λευκά Φύλλα», που κυκλοφόρησε το 1949. Το «βιβλίο» αυτό είχε για περιεχόμενο… λευκές σελίδες. Κι’ ο Πιππίνος το κυκλοφόρησε αυτό σαν διαμαρτυρία για τη μεγάλη ηθική και πνευματική κατάπτωση του μεγαλύτερου μέρους των Ελλήνων διανοουμένων και λογοτεχνών που μένανε αδιάφοροι μπροστά στ’ άλυτα μεγάλα πνευματικά και κοινωνικά προβλήματα του Ελληνικού λαού. Στην προσπάθειά του αυτή τον βοήθησε ο γνωστός Πειραιώτης ποιητής Αργύρης Κωστέας, που ενθουσιάστηκε με την απόφαση αυτή του Πιππίνου. Έτσι μέσα σ’ ένα εικοσιτετράωρο ο Κωστέας το βιβλιοδέτησε στο σπίτι του μαζί με τη γυναίκα του, που το αποτελούσαν 2… τυπογραφικά που λένε, δηλαδή 32… άσπρες σελίδες. Μόνο το εξώφυλλο είχε τυπωθεί στο τυπογραφείο. Το «βιβλίο» αυτό του Πιππίνου στάλθηκε με τις αφιερώσεις σε πολλούς ανθρώπους των Γραμμάτων. Για την πρωτότυπη ιδέα της «έκδοσης» αυτής και για τη γενικώτερη πνευματική και κοινωνική σημασία της μιλήσανε πολλοί. Και πρώτος ο ακαδημαϊκός Σπύρος Μελάς, από τις στήλες της «Εστίας», έγραψε μεταξύ των άλλων και τα πάρα κάτω:
«Είναι ο μόνος «συγγραφέας» που έδειξε αληθινό σεβασμό στο λευκό αθώο χάρτη αλλά και για τη γενικώτερη σημασία του «βιβλίου» του θα του άξιζε το βραβείο Νόμπελ».
Επίσης ενθουσιώδη άρθρα αφιερώσανε πολλοί γνωστοί πνευματικοί παράγοντες, όπως ο Κλέωνας Παράσχος, ο Γ. Πολιτάρχης, ο Ν. Βελιώτης, ο Γ. Θεοχάρης κ.ά.
Σήμερα με την πέννα στο χέρι αγωνίζεται για να κερδίσει το ψωμί του, πάντοτε απ’ τη σκοπιά του τίμιου δημοσιογράφου κι’ ας υποφέρει όπως τόσοι και τόσοι πνευματικοί μας άνθρωποι.

*Γιάννη Ε. Χατζημανωλάκη. Χρονικό της Πειραϊκής Πνευματικής Ζωής (1835-1973). Βραβείο “Πειραϊκού Συνδέσμου„ Πειραιάς 1973. {Το έργο εκδίδεται με την οικονομική συμβολή του «Πειραϊκού Συνδέσμου» και του κ. Ιωάννου Αλ. Μελετοπούλου. Το ευρετήριο κυρίων ονομάτων συνέταξε ο κ. Παύλος Μπαλόγλου. Τυπώθηκε στο εργοστάσιο γραφικών τεχνών Χρήστου Σ. Χρήστου το Φεβρουάριο 1973. Εκτύπωση εικόνων εκτός κειμένου: Γ. Μενδρινός & Σία} Διαστάσεις 23,9Χ17 - σελίδες 204 + 24.
-Ο δημοσιογράφος Γιάννης Πιπίνος (1901-1962), ο «τελευταίος μποέμ», κατά τον πετυχημένο χαρακτηρισμό του Ν. Βελιώτη, έγραψε παραδοσιακούς στίχους με μελαγχολική διάθεση.

*Ιερά Μητρόπολις Νικαίας. Νίκαια. Ιστορία. Θεολογία. Πολιτισμός. 325 - 1987. Νίκαια 1988 {© Ιερά Μητρόπολις Νικαίας, 1988. Επιμέλεια Γραφείου Τύπου και Δημοσίων Σχέσεων Ι. Μ. Νικαίας. [Μητροπολίτης, ο Νικαίας Γεώργιος. Ειδικό αφιέρωμα «επί τη συμπληρώσει 1200 ετών από της συγκλήσεως της Ζ΄ εν Νικαία Βιθυνίας Οικουμενικής Συνόδου..»]} Διαστάσεις 26,7Χ21,1 - σελίδες 444 + μονόφυλλο με χαιρετισμό του Πατριάρχη.
-Σελίδα 378. Ο Γιάννης Πιπίνος, από τα προπολεμικά χρόνια, δημοσιογραφούσε σε διάφορες τοπικές εφημερίδες της Νικαίας, γράφοντας άρθρα, σημειώσεις και χρονογραφήματα. Το 1949 κυκλοφόρησε ένα πρωτοφανές βιβλίο με τον τίτλο «Λευκά φύλλα». Ήταν πράγματι … λευκά φύλλα, δηλαδή δεν υπήρχε στις σελίδες του βιβλίου του κείμενο τυπωμένο, αλλά μονάχα στο εξώφυλλο ο τίτλος του βιβλίου.

*Παύλος Μπαλόγλου. Το φως μένει η ομίχλη φεύγει. ΤΑΔΕ ΕΦΗ, Αθήνα 2021.
-Σελίδα 211. Ο Ιωσήφ Παπαδόπουλος-Γκρέκας είχε εκδώσει ένα άγραφο βιβλίο του Γιάννη Πιπίνου, με λευκές σελίδες, που το είχε ονομάσει “Λευκά Φύλλα”, τίτλος που ανταποκρινόταν απόλυτα στο περιεχόμενό του. Με αφορμή αυτή την έκδοση ο Θεόδωρος Λιαρούτσος σατίρισε:
“Είναι λευκό, λευκότατο το γάλα των προβάτων,
“… είναι λευκό το χρώμα του ρητινίτου οίνου.
Μα ακόμα πιο λευκό είναι το έργο του Πιπίνου”.
(απόσπασμα από μακροσκελές ποίημα που δεν το θυμόταν ολόκληρο).
… Άρθρο για τον Λιαρούστο που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ  ΣΤΕΓΗ περίοδος Β΄, αρ. τεύχους 16/ Απρίλιος-Ιούνιος 2008.

Στην βιβλιοθήκη μου βρίσκεται ένα αντιπροσωπευτικό αντίτυπο αυτής της αναπάντεχης εκδοτικής δημιουργίας του 1949, αφιερωμένο στον πρώτο πρόεδρο της Φιλολογικής Στέγης Πειραιώς Κώστα Σούκα:
ΓΙΑΝΝΗ ΠΙΠΠΙΝΟΥ/ ΛΕΥΚΑ ΦΥΛΛΑ/ ΠΕΙΡΑΙΑΣ/ 1949
Είχα τότε σημειώσει: Γ. Πιππίνος, 1901-1962. Χαρτί διαστάσεων περίπου 26Χ16 διπλωμένο σε 8 σελίδες (ως έγγιστα 16Χ13) δίχως κείμενο. Αντίτυπο αφιερωμένο «Στον φίλο συγγραφέα της/ “Θάλασσας” κον Κ. Σού/ καν, από εκτίμηση και/ αγάπη.. 22/3/49 Γιάννης Πιππίνος». 19Χ15,2 διαστάσεις του εξωφύλλου, λεπτό χαρτόνι κομμένο με ψαλίδι. Αφού τα ΛΕΥΚΑ ΦΥΛΛΑ θεωρούνται ότι φτιάχτηκαν από ιδιωτική πρωτοβουλία και «φιλικά χέρια» πιστεύω ότι κάθε κομμάτι θα έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.
Επίσης στο κείμενο για τον Σκούταρη έγραψα πως το αντίτυπο ΣΙΓΑΝΑ ΒΗΜΑΤΑ της συλλογής μου είχε δοθεί στον Πιππίνο. Εκείνος με τη σειρά του είχε γράψει πάνω του με μολύβι κάποιους στίχους για τον Μπωντλαίρ. (Σελίδες 4-5).
Στο Μπωντλαίρ
Σπέρμα καθάριο πούθρεψαν
τα σπλάχνα θείου σαρκασμού,
σε αναπάντεχη στιγμή
αναπηδάει στα τείχη,
των κραταιών με καλπασμό, [των ταπεινών με καλπασμό]
[κι’] οχτρός δολίου εξιλασμού,
με μουσική μια
υπόκρουση στα πέρατα <που αντήχει.

Κι’ όταν ο θάνατος αργά
ζήση του χάρισ’ ελαφρά,
αιώνια και στο φέρετρο
τον έλουζε η γαλήνη,
αιθεροκύματη, αητός ο νους του απλώνει τα φτερά,
κι’ από το θόλο τ’ ουρανού φωτίζει σαν σελήνη…
Γιάννης Πιππίνος

Άλλοι στίχοι του Πιππίνου στις σελίδες 6, 7, 10, 11, 12, 13.
     
Στίψε καρδιά μου την πικρή του κόσμου την κατάρα,
και πιέ της αδικίας της το ύστερο νερό,
με θέληση ολόθερμη, κι’ ας γίνη με καιρό,
στα φύλλα σου, τ’ αφανισμού θανάσιμη τρομάρα.
Ώ! Δεν ποθώ βουβών Θεών βοήθεια, μήτε δαιμόνων,
δέχομαι ελέη αμαρτωλά σε σκοτεινές στοές,
μήτε ανθρώπων νοσταλγώ να ορίζω τις ζωές…
Τη συντριβή μου λαχταρώ στο βράχο θείων αγώνων…

συνεχίζεται

Και με σημαία το φριχτό αφανισμό στο άτι,
του πεπρωμένου,
όλεθρο σ’ ανθρώπους και Θεούς,
 θα σπείρω,
και γκρεμίζοντας ανίερους ναούς,
των διαλεχτών κρουστάλλινο θα χτίσω το παλάτι.

συνεχίζεται

Και μ’ άμφια ηδονικής, κι’ απάνθρωπης κακίας,
θα γίνω άγιος των κακών κι αρματολών στη γη,
και στου καιρού θα πνίξω ευθύς την αιωνία σιγή,
τα είδωλα της ιερής των ευσεβών θρησκείας…
Γιάννης Πιππίνος

ΕΠΙΜΕΤΡΟ/ Θέσεις του Πιππίνου σε διάφορα έντυπα.
Εφημερίς ΝΕΟΝ ΒΗΜΑ, 1935, Διευθυντής-Αρχισυντάκτης Σπ. Κρητικός, Γιάννης Πιππίνος. Εφημερίς ΝΕΑ ΙΔΕΑ, 1939, Διευθυντής-Αρχισυντάκτης Γιάννης Πιππίνος. Εφημερίς ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ, 1952, Διευθυντής-Αρχισυντάκτης Τάκης Μανέτας, Γιάννης Πιππίνος.
……..
Αν κι υπάρχει οδός Πιπίνου στη Νίκαια, δεν καταγράφεται να αντιστοιχεί στο όνομα του Γιάννη Πιππίνου στα Οδωνυμικά του Πειραιά της Μάρως Βουγιούκα και του Βασίλη Μεγαρίδη, Αθήνα 1996, σελ. 440. Αντίθετα ο Σκούταρης απέκτησε οδό, σελίδα 491-492 παραθέτοντας γνωστά βιογραφικά στοιχεία. [Τα Οδωνυμικά μού τα αφιέρωσαν όταν συναντηθήκαμε στις 20.1.1996] 

  

Ο Γιάννης Οικονομίδης και η απόπειρα διάσωσης μιας λαϊκής κατοικίας στο κέντρο του Πειραιά.

Ερευνά και γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης. Δημοσιογράφος - Συλλέκτης. Ανεξάρτητος ερευνητής πειραϊκής ιστορίας και λογοτεχνίας.

 

Τον Γιάννη Οικονομίδη γνώρισα από τα πρώτα βήματα της δημοσιογραφικής μου καριέρας, ευπαρουσίαστο με τα γυαλιά και το κοστούμι του, σοβαρό, να κριτικάρει ευμενώς τις σημειώσεις μου στις τότε εφημερίδες και περιοδικά, άλλωστε κάποιες φορές φιλοξενούμασταν στο ίδιο τεύχος. Όταν γίναμε φίλοι, μού έδινε φωτοτυπίες από κείμενά του. Ήταν τακτικός ακροατής στις εκδηλώσεις του Ζήνωνα, της Στέγης, του Πειραϊκού και από τους τελευταίους φίλους που επισκέπτονταν το ασθενή Γιάννη Χατζημανωλάκη. Είχε ζήσει από κοντά όλη εκείνη την καλή περίοδο των πνευματικών ανθρώπων του 20ού αιώνα, οπότε μού έκανε εύστοχες περιγραφές και αναλύσεις, ιδωμένες από την δική του, ιδεολογική ματιά.
Ο Γιάννης Οικονομίδης γεννήθηκε στον Πειραιά στα τέλη του 1929. Μετά την ιατρική (Πανεπιστήμιο Αθηνών) μετεκπαιδεύτηκε στο Royal Free Hospital του Λονδίνου. Γιατρός μικροβιολόγος για πολλές δεκαετίες γνώρισε τους περισσότερους πειραιώτες που χρειάστηκαν τις συμβουλές του επαγγέλματος, αλλά επίσης κι άλλους τόσους μέσα από τις πολιτιστικές του δραστηριότητες. Αρκετοί ασθενείς τού εκμυστηρεύονταν τα προσωπικά τους, μάθαινε τα ιατρικά και κοινωνικά απόκρυφα κάθε οικογένειας και τα κράταγε κρυμμένα στο μυαλό του, χωρίς ποτέ να τα διαδίδει. Πολύ αργότερα βέβαια, όταν εξέλειπαν οι πρωταγωνιστές, τα ανακοίνωνε ως ανέκδοτα, χωρίς πάλι να θίξει ονόματα.
Γενικός Γραμματέας του Ιατρικού Συλλόγου Πειραιώς σε δυο περιόδους, Δημοτικός Σύμβουλος Πειραιά για μια τετραετία (Δημαρχιακή περίοδος 1979-1982, δήμαρχος Γεώργιος Κυριακάκος).
Μέλος πολλά χρόνια της Φιλολογικής Στέγης Πειραιώς. Στο φάκελο για τα παλαιά μέλη που κατάρτησα κράτησα τα στοιχεία: Οικονομίδης Γιάννης. Του Δημητρίου και της Ανθούλας. [Πειραιάς 21.11.1929]. Ιατρός. Κατοικία: Αλκιβιάδου 110. Γραφείο: Πραξιτέλους 124. Αίτηση 4.10.1979. Μέλος από 15.10.1979. Οι χρονολογίες ένταξης των μελών είναι ελεγχόμενες αφού είναι η οριστική πλέον ταξινόμηση που έγινε τότε.
Όμως περισσότερο δραστηριοποιήθηκε στον Ζήνωνα. Πολύτιμη σύντροφος της ζωής του η Εριέττα (1929-2009) που την θυμάμαι να συμμετέχει δυναμικά, διατέλεσε μάλιστα κι έφορος εκδηλώσεων στα 1998-2002 και αργότερα 2005-2006, ο Γιάννης ήταν μέλος του Δ.Σ. στα 2006-2008 ενώ δεν συμμετείχαν στο ψηφοδέλτιο της 16.10.2008. Είχαν αποκτήσει τρεις γιους. [Στις 4.10.2012, η ομιλία του Κυριάκου Κατσιμάνη «Ο άνθρωπος ως δημιουργός πολιτισμού» ήταν αφιερωμένη στη συμπλήρωση τριών ετών από την εκδημία της]
Στον Ζήνωνα έκανε ομιλίες, δημοσίευε μικρά κείμενα, πένθη και βιβλιοπαρουσιάσεις διαφόρων μελών και φίλων.
-Ο μεγαλοφυής διδάσκαλος του θεάτρου Δημήτρης Ροντήρης. του Γιάννη Οικονομίδη. Φυσιολατρικός Πολιτιστικός Σύνδεσμος Ζήνων. Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2000. Τεύχος 173, σελίδες 14-24.
Ξεχωριστό ανάτυπο. Διαστάσεις 24,2Χ17,1 σελίδες 12. [Η ομιλία έγινε στις 20.12.1999 στο Γαλλικό Ινστιτούτο]
-Ζήνων Φυσιολατρικός & Πολιτιστικός Σύνδεσμος Πειραιά. 70 χρόνια. Τέλος της δεύτερης μετά Χριστόν χιλιετίας. Απαρχή διαλύσεως ενός πολιτισμού; Του Γιάννη Οικονομίδη. Πειραιάς 2001 {Ομιλία στο Δημοτικό Θέατρο. Πρώτη δημοσίευση έγινε στην εφημερίδα Η “Φωνή του Πειραιά”} Διαστάσεις 20,4Χ14,6 σελίδες 12.
-Γιάννης Οικονομίδης. Νησιώτικο. Διήγημα. Ανάτυπο από το τεύχος 183 του Ζήνωνα. Οκτώβριος - Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2002. Διαστάσεις 21Χ14,8 σελίδες 4.
-Στα 2002 ο γιος τους Δημήτρης κυκλοφόρησε την ποιητική συλλογή:
Πρώτη γραφή. Δημήτρης Οικονομίδης. Η πυξίδα που έδειχνε το Νότο. Εκδόσεις Γαβριηλίδης. {Αθήνα 2002. Σελιδοποιήθηκε στις εκδόσεις Γαβριηλίδης. Φιλμογραφήθηκε, τυπώθηκε και βιβλιοδετήθηκε στην ΕΥΡΩΤΥΠ ΑΕ τον Φεβρουάριο του 2002 (Σχέδιο εξωφύλλου LUC WUNENBURGER)}. Διαστάσεις 20Χ11,8 σελίδες 56.
Αυτή η πρώτη ποιητική συλλογή του υιού Οικονομίδη (γεν. 1964) είναι αφιερωμένο στους γονείς του. Το μοίραζαν με υπερηφάνεια, όπως αυτό που μού έδωσαν στις 22 Σεπτεμβρίου 2002 «Στον αγαπητό φίλο οι γονείς του Γιάννης-Εριέττα». [Διάβασα πάλι και το κείμενο της σελ. 33 του Ζήνωνα τεύχος 194 του 2005: Στην φετεινή θεατρική μας εξόρμηση είδαμε, όπως πάντοτε τα τελευταία χρόνια, την νέα θεατρική δουλειά του εκλεκτού Πειραιώτη σκηνοθέτη και φίλου μας Τάκη Τζαμαργιά, “Φάκελος Φάτσερ” του Μπ. Μπρεχτ. Και τι έκπληξη, μεταξύ των ηθοποιών, ο γιος των μελών του Ζήνωνα, αγαπημένων μας Εριέττας και Γιάννη Οικονομίδη. Ο Δημήτρης αφού εσπούδασε ιατρική και έγινε ψυχίατρος, εγκαταστάθηκε για δέκα χρόνια στο Παρίσι, όπου εκτός από την λαμπρή άσκηση του λειτουργήματός του, επεδόθη και στο θέατρο, άλλο μεγάλο λειτούργημα, αυτό του πολιτισμού. Τι τα θέλετε, καλή η Αθήνα, αλλά πόλις των φώτων παραμένει το Παρίσι. Προ μηνός τον ξαναείδα σε ένα ρεσιτάλ που ξεκινούσε με θεατροποιημένο το “περιμένοντας τους βαρβάρους” του Καβάφη και συνέχισε με μια σειρά από μονολόγους. Απόλαυσα την ωραία άρθρωση του λόγου του και την απλή πηγαία υποκριτική του. Μακριά από εμένα να κάνω την κριτικό. Συγχαρητήρια στον Δημήτρη για τις καλλιτεχνικές του ευαισθησίες, έχουμε ιδεί και μια ποιητική συλλογή του στο παρελθόν… Υπογράφει η ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΜΠΟΥΛΙΕΡΗ.
-Στο αφιέρωμα προς τιμή του Στέλιου Γεράνη [5.2.2003, Δημοτικό Θέατρο], ο Οικονομίδης μίλησε Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΣΤΕΛΙΟΥ ΓΕΡΑΝΗ που αντιγράφτηκε στο τεύχος 185, σελ. 18-22. Σε τεύχη εκείνης της περιόδου αναφερόταν συχνά ως μέλος της συντακτικής επιτροπής.
-Τεύχος 186, 2003: Αναφορά στο περιβάλλον. Σελίδα 27. Η φύση έχει εχθρό μόνο τον άνθρωπο. Επαναλήφθηκε στο τεύχος 214, σελ. 16.
-Περί της ωφελείας εκ της μελέτης του βιβλίου του Χαρίλαου Μηχιώτη «ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ»* [Ανάτυπο που μοίραζε ο Οικονομίδης: Χαρίλαου Μηχιώτη «ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ» από την Απελευθέρωση 1944 στην τραγωδία του Δεκέμβρη και στη Βάρκιζα. Εκδ. Κασταλία 2005. Σελίδες 8] Στο τέλος έγραψε: Ένας επίλογος αντί προλόγου. Πριν αναφερθώ στις εντυπώσεις μου από την μελέτη της «Δραματικής Πορείας» θα ήθελα εξομολογητικά να σκιαγραφήσω την σχέση μου με την ιστορία της αντίστασης και του εμφυλίου πολέμου. Παιδί αστικής οικογενείας που τα μέλη της διατάσσονταν στον κοινωνικό χώρο, μεταξύ του χυδαίου αντικομουνισμού, - ο εκ μητρός βενιζελικός παππούς μου που ζούσαμε μαζί, διερωτάτο το 1946 «γιατί δεν σφάζουν τις πέντε - δέκα χιλιάδες κομμουνιστές (τόσους τους υπολόγιζε η άγνοιά του) ώστε να ησυχάσει ο τόπος». Και της άλλης άκρης, της ανοχής και αγαθής συγκατάβασης που εκπροσωπούσε ο γιατρός, ένας από τους αδελφούς της μητέρας μου, του οποίου ο ουμανισμός τον έφερνε ανιδιοτελώς, στο προσκέφαλο των ανθρώπων του λαού, που στη γειτονιά μας αποτελείτο κατά το εβδομήντα τοις εκατό από εαμίτες. Αυτός σαν καλός άνθρωπος και συνάμα απολιτικός δεν μπορούσε να διαχωρήσει τον «φιλανθρωπικό Χριστιανισμό» (ο ίδιος ήτανε αγνωστικιστής) από τον κομμουνισμό, που του ήτανε άγνωστος αλλά του «καθότανε στο στομάχι», για απροσδιόριστους λόγους. Την διάταξη των προσώπων, στην οποία υπεισέρχοντο τα λοιπά μέλη της οικογενείας, συμπλήρωνε ο πατέρας μου, συνειδητός φιλελεύθερος αστός και ευλαβής χριστιανός· που από τη μια η ευλάβειά του και από την άλλη ο επιδεικτικός αντιχριστιανισμός πολλών αγωνιστών που κόμπαζαν «κομμουνιστές», δεν τον άφηναν να τους προσεγγίσει. Αυτός ο δυσανάλογα μακρύς αυτοβιογραφικός επίλογος, ίσως είναι περιττός.
[Χαρίλαος Θρ. Μηχιώτης, 1914-2012, εκπαιδευτικός, δημοσιογράφος, ιδρυτής του εκδοτικού οίκοι ΚΑΣΤΑΛΙΑ και εκδότης της παιδικής εγκυκλοπαίδειας ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝ]
Στο λεύκωμα 80ετίας που βγήκε στα 2011 βρήκα το κείμενό του ΜΙΑ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΓΙΩΡΓΟ ΚΑΡΡΑ (σελ. 23) και ΕΧΕΙ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΝΑ ΑΠΟΚΤΗΣΕΙ ΘΕΑΤΡΟ Ο ΠΕΙΡΑΙΑΣ; (σελ. 76-78).
Ομιλίες του ήταν μεταξύ άλλων για την Μαρία Ιορδανίδου-Λωξάνδρα. Η απεικόνιση του προσώπου της Παναγίας στην ορθόδοξη εικονογραφία. Τίμηση μνήμης Δημήτρη Ροντήρη (μαζί με τον Χατζημανωλάκη).
-Ζήνων τεύχος 205, του 2008. Ο ζητιάνος. Διήγημα του Γ. Οικονομίδη από περιγραφή του Γιώργου Νικολάου. Σελίδες 31-33. [Στις σελ. 34-35, Ο Κυριάκος Περιμένης στον Ζήνωνα (για τον θάνατό του)]
-Ζήνων τεύχος 212, 2010. Στις σελίδες 14-18, βρίσκουμε το «Στερνό “αντίο” στην Εριέττα Οικονομίδη με κείμενα του Γιάννη Χατζημανωλάκη, Κρυσταλλίας Ραΐση (με το ποίημα Λήθη του Μαβίλη, της Αγγελικής Μπουλιέρη, της Μάγδας Κισσιώτου, της δικηγόρου Μαίρης Χατζή, της Ειρήνης Βαρουχάκη, της Εταιρίας Γραμμάτων και Τεχνών Πειραιά, του Γιάννη Μαθέ, των ανθρώπων του Ζήνωνα…
-Στα 2011 εξέδωσε κείμενα οικολογικού περιεχομένου με τίτλο: Γιάννης Δ. Οικονομίδης. ...πράσινο πάντοτε το δέντρο της ζωής. διηγήματα. νόβολι εκδόσεις. {© Αλέξης και Δανάη Π. Οικονομίδη & εκδόσεις Νόβολι 2011. Διανομή Ερεσσού 52 [Αθήνα]} Διαστάσεις 20,5Χ13,7 σελίδες 208, οι οκτώ τελευταίες κενές.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ – Αντί προλόγου ευχαριστιών και συναφών - Με λένε Έρτα - Το όνομα - Η Σοφία μας ήρθε από τα αζήτητα - Νησιώτικο - Ο Ζητιάνος - …πράσινο πάντοτε το δέντρο της Ζωής - Η γιαγιά Όλγα - Η γνωριμία μου με τον κ. Κάρολο Μαρξ - Μνήμες - Το τελευταίο ξένοιαστο καλοκαίρι - Ήτανε μια φορά μια γυναίκα - Οι άντρες με Άλφα κεφαλαίο-οι γυναίκες με μικρό – Χαρακτήρες - Σε αναζήτηση του χαμένου χρόνου - Μια ζωή στράφι - REQUIEM - Όλα ήτανε ποίηση - Τα λάθη και το κρίμα - Λίβας - Σαν επίλογος
Στο εξώφυλλο γράφει: Ο Γιάννης Οικονομίδης γεννήθηκε στον Πειραιά από τον οποίο ελάχιστα απομακρύνθηκε στην διάρκεια της ζωής του. Εσπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και μετεκπαιδεύτηκε στο R.F.H. του Λονδίνου.
Άσκησε το λειτούργημα για μισό αιώνα. Δραστηριοποιήθηκε κοινωνικά και στην εποχή της πολιτικής αισιοδοξίας που επακολούθησε την μεταπολίτευση διετέλεσε Γενικός Γραμματέας του Ιατρικού Συλλόγου Πειραιά, για δύο περιόδους και Δημοτικός Σύμβουλος (αλλά μόνο για μια τετραετία). Συμμετείχε στον πολιτιστικό τομέα από την Πανελλήνια Πολιτιστική Κίνηση, την Φιλολογική Στέγη Πειραιά, και τον Φ.Π.Σ. «Ζήνων», μαζί με την αφοσιωμένη σύντροφό των δυο τρίτων της ζωής του, η οποία αποτέλεσε, αθόρυβα, άξονα της πολιτιστικής ζωής του Πειραιά για τριάντα πέντε χρόνια. Απέκτησαν δυο χαρισματικά εγγόνια (ο χαζοπαππούς ζητά την συγνώμη σας), χάριν των οποίων αποφάσισε την συγκέντρωση και έκδοση αυτών των διηγημάτων, που ίσως τέρψουν κι’ εσάς. Το βιβλίο είχε αφιερώσει «Στην μητέρα μου Ανθούλα που με γέννησε και μ’ ανάθρεψε και στην γυναίκα μου Εριέττα που με συντρόφεψε και με στήριξε». Στο πρόλογό του μεταξύ άλλων έγραψε: « … Το πρώτο διήγημα, το «Με λένε Έρτα», το διάβασε η κα. Αγγελική Μπουλιέρη, πρόεδρος του Φυσιολατρικού-Πολιτιστικού συνδέσμου Πειραιώς «Ζήνων». Καθώς είναι ευαισθητοποιημένη με τα ζώα, ιδιαίτερα με τα σκυλιά, ενθουσιάστηκε και επέμεινε να το δημοσιεύσει στο περιοδικό του συνδέσμου. Έγινε πολύ ζεστά αποδεκτό από τους αναγνώστες και αυτό έγινε αφορμή να δημοσιευθούν και άλλα διηγήματά μου που ακολούθησαν στο ίδιο περιοδικό, και στο περιοδικό της Φιλολογικής Στέγης Πειραιώς, που χάρη στον ισάδελφο Γιάννη Χατζημανωλάκη και τους συνεργάτες του, κρατάει τα υπολείμματα του ποτέ διαλάμψαντος πνευματικού Πειραιά, μέσα στις σημερινές αντίξοες συνθήκες … Γνωστοί και φίλοι που τα διάβασαν τα αγάπησαν και αυτό με παρεκίνησε να εκδώσω αυτήν την συλλογή, που προφανώς θα είναι και η μοναδική μου, αφού λόγω ηλικίας το πέρας του χρόνου είναι εγγύς, και ο Αρχάγγελος Μιχαήλ με την απαστράπτουσα ρομφαία καραδοκεί. Μια και η συλλογή δεν θα έχει συνέχεια, χρεωστώ μιαν επιπλέον αφιέρωση στους γιους μου, τις νύφες μου και τα εγγόνια μου, που τόσο αγαπήσαμε με την Εριέττα μου DespedidaΑποχαιρετισμός/ Si mueroΑν πεθάνω/ Dejar el bolcon abierto.Άσε το μπαλκόνι ανοικτό./ Fedirico Garcia Lorca».
Το βιβλίο του, σε συνεργασία με τα τρία πειραιώτικα σωματεία, παρουσιάστηκε από τον Παναγιώτη Μητροπέτρο την Τετάρτη 4 Απριλίου 2012, ώρα 7,30 στην αίθουσα Βαρώνου Κίμωνος Ράλλη του Πειραϊκού Συνδέσμου. Στο πιάνο η Κική Σβίγκου, ανάγνωση από την ηθοποιό Ελευθερία Χατζηδουλή.
Ο φίλος Παναγιώτης Μητροπέτρος έγραψε «Ήταν φιλομαθής μέχρι το τέλος της ζωής του και η κριτική του για τα συμβαίνοντα στην πόλη και στον κόσμο ήταν αυστηρή, αλλά δίκαιη. Από το διδακτικό έτος 2015/2016 μέχρι και το 2019/2020 παρακολούθησε τα δια ζώσης μαθήματα, που γίνονταν στην «Αιγηίδα» για τους Προσωκρατικούς, τα Διαχρονικά Ελληνικά, τον Τίμαιο, τον Κριτία και την 7η επιστολή του Πλάτωνα, τα Μετά τα Φυσικά του Αριστοτέλη και την Ξυγγραφή του Θουκυδίδη. Με την έξαρση του κορωνοϊού, δεν μπορούσε να συμμετάσχει, αλλά πνευματικά ήταν μαζί μας, όπως μου έλεγε τηλεφωνικά.
Από ιδεολογική άποψη, ο Γιάννης Οικονομίδης προσπαθούσε να συμβιβάσει τον Μαρξισμό με τον Χριστιανισμό. Και συνεχώς μνημόνευε απαγγέλοντας από στήθους το κατώτερο απόσπασμα της Προς Κορινθίους Α΄ [13] Επιστολής Παύλου, που εκθειάζει την αγάπη: Εάν ταις γλώσσαις των ανθρώπων λαλώ και των αγγέλλων, αγάπης δε μη έχω….».
Πέθανε λίγο πριν τα Χριστούγεννα του 2022. Το έμαθα αρκετά αργότερα.
Λυπάμαι όταν φεύγουν άνθρωποι από το πνευματικό περιβάλλον της πόλης που μαζί τους είχα τόσες και τόσες επαφές στα γραφεία και στις αίθουσες εκδηλώσεων, στα σπίτια, στις τυχαίες συναντήσεις στους δρόμους και στα κεντρικά ζαχαροπλαστεία.
Συμπληρώνω κάποιες ακόμα αναφορές για τον θάνατό του:

Τετάρτη 21/12/2022-17:28 ανάρτηση στον 902.gr: Τα συλλυπητήρια της για τον θάνατο του συντρόφου Γιάννη Οικονομίδη, μικροβιολόγο, πρώην Δημοτικό Σύμβουλο Πειραιά και εκλεγμένο στον Ιατρικό Σύλλογο Πειραιά, εκφράζει η Τομεακή Επιτροπή Πειραιά του ΚΚΕ.

Στις 28 Δεκεμβρίου 2022 έγραψε για αυτόν η εφημερίδα ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΠΕΙΡΑΙΩΤΩΝ: Νέστωρας του πολιτισμού και του πνεύματος στον Πειραιά ο Γιάννης Οικονομίδης, ένας σοφός Πειραιώτης, που η παρουσία του ήταν έντονη κάθε στιγμή παντού. Τον γνώρισα εδώ και πάρα πολλά χρόνια, όταν με πήγε η μητέρα μου, μικρό παιδί, στο μικροβιολογικό του ιατρείο για εξετάσεις.
Τον αγαπούσα και τον θαύμαζα, τον θεωρούσα πνευματικό μου πατέρα και αυτός καμάρωνε, όχι από περηφάνια, αλλά από αγάπη.
Απλός και προσιτός, με πολλές γνώσεις, έτοιμος να στις δώσει για να γνωρίζεις, για να σε κάνει κοινωνό πολιτισμού, για να σε μάθει να διαβάζεις, να κρίνεις σωστά και να αποφασίζεις.
Ατέλειωτες πολλές φορές οι συζητήσεις μαζί του, πάντα εγώ έπαιρνα και αυτός ευχαριστιόταν να δίνει.
Άνθρωπος ήθους, κύρους, με σοβαρότητα και πίστη σε υψηλά ιδεώδη. Ποτέ δεν έφυγε από την πορεία του, ποτέ δεν περέκλινε από τις απόψεις του. Ήταν παντού, ακόμα και τα τελευταία χρόνια, με μια ηλικία απαγορευμένη για τους πολλούς, πήγαινε στα λογοτεχνικά στέκια, σε ομιλίες, σε διαλέξεις, για να μετέχει, να μαθαίνει, πολλές φορές να συμμετέχει ενεργά και να συμπληρώνει τους ομιλητές.
Έφυγε ξαφνικά σαν πουλάκι, σαν ένα μικρό φύσημα του αέρα, σαν όνειρο, έτσι όπως ήθελε, με το χαμόγελο χαραγμένο στα χείλη.
Νάναι ο δρόμος του μακάριος και ευτυχισμένος, όπως και η επίγειος ζωή του. Να βρει το ταίρι του, την Εριέττα του και να βαδίσει στα αιώνια Ηλύσια παιδία με αυτό τον εφηβικό του βηματισμό και την σκέψη τη νηφάλια.

Ο γιος του Δημήτρης Γ. Οικονομίδης έγραψε στην Πρωτοπορία: Ο Γιάννης Οικονομίδης γεννήθηκε στον Πειραιά από τον οποίο ελάχιστα απομακρύνθηκε στην διάρκεια της ζωής του. Σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και μετεκπαιδεύτηκε στο R.F.H. του Λονδίνου. Άσκησε το λειτούργημα για μισό αιώνα. Δραστηριοποιήθηκε κοινωνικά και την εποχή της πολιτικής αισιοδοξίας που επακολούθησε την μεταπολίτευση διετέλεσε Γενικός Γραμματέας του Ιατρικού Συλλόγου Πειραιά, για δύο περιόδους και Δημοτικός Σύμβουλος (αλλά μόνο μία τετραετία). Συμμετείχε στον πολιτιστικό τομέα από την Πανελλήνια Πολιτιστική Κίνηση, την Φιλολογική Στέγη Πειραιά, και τον Φ.Π.Σ. "Ζήνων", μαζί με την αφοσιωμένη σύντροφο των δύο τρίτων της ζωής του, η οποία αποτέλεσε αθόρυβα, άξονα της πολιτιστικής ζωής του Πειραιά για τριάντα πέντε χρόνια.

Από τα λίγα έντυπα που μού είχε δώσει – τα μοίραζε σε κάθε ευκαιρία, όταν είχε κάτι να πει – κράτησα ελάχιστα.
Ένα από αυτά, περικλείουν μια πρωτοβουλία του που δεν ευοδώθηκε. Πρόκειται για την προσπάθεια διάσωσης μιας ομάδας κτηρίων με έντονο λαϊκό χαρακτήρα:

Προς Τον Φ. Π. Σ. Ζήνων Πειραιάς 19.6.07/ Ενταύθα/ Κα Πρόεδρος [Εννοεί την Αγγελική Μπουλιέρη] στα πλαίσια της πολιτιστικής δράσεως του συνδέσμου ίσως θα μπορούσε να ενταχθεί η πρωτοβουλία για την διάσωση μιας λαϊκής κατοικίας στην πόλη μας.
Για την ιστορία του ανθρώπου, η διατήρηση ενός μνημείου σαν το Παρθενώνα έχει μεγάλη σημασία, και αυτό είναι κατανοητό σε κάθε άνθρωπο, λόγω της αισθητικής του αξίας. Την ίδια τουλάχιστον σημασία όμως έχει για ιστορικούς και αρχαιολόγους, αλλά και πολλούς ευαισθητοποιημένους πολίτες, η διατήρηση ενός προϊστορικού οικισμού, διότι τα ερείπια του μαρτυρούν τον αγώνα του ανθρώπου να επιβιώσει επάνω στη γη.
Τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί μεγάλη ευαισθησία για την διάσωση νεοκλασσικών κτιρίων του 19ου και 20ου αιώνα και πολλά από αυτά διασώθηκαν και στον Πειραιά. Αυτά μαρτυρούν την οικονομική ακμή της πόλης.
Τα σπίτι αυτά είτανε και κατοικίες ευπόρων οικογενειών, εμπόρων, βιοτεχνών, και βιομηχάνων, που η διαμονή τους στον Πειραιά, συνδέεται με την οικονομική του τότε ανάπτυξη. Η διατήρηση και αναπαλαίωση τους, εκτός της ιστορικής σημασίας, κοσμεί και σήμερα την πόλη μας.
Οι κατοικίες όμως των απόρων τάξεων, που κι’ αυτές με την εργασία τους συνέβαλαν στην οικονομική ανάπτυξη αφέθηκαν να χαθούν γιατί και αισθητικά δεν προσφέρουν στην εικόνα της πόλης και η διατήρηση τους δεν είτανε δυνατόν να αποφέρει κάποιο οικονομικό όφελος, ανάλογο με αυτό που προσκομίζει η εκμετάλευση των νεοκλασικών οικοδομημάτων.
Περιήλθε στην αντίληψη μου μια τέτοια κατοικία, ίσως η τελευταίο εναπομείνασα, και μάλλιστα στο κέντρο του Πειραιά και σε εξαίρετη θέση, γιατί απέναντι της αντιπαρατίθεται ένα κομψό νεοκλασικό κτίσμα άριστα διατηρημένο. Βρίσκεται στην οδό Καραολή και Δημητρίου και εκτείνεται από την οδό Ευριπίδου μέχρι την οδό Καραΐσκου έναντι του νεοκλασικού στο οποίο στεγάζεται το βιβλιοπωλείο Τσαμαντάκη, και δίπλα στο οποίο κατά σύμπτωση έχει αποκαλυφθεί κατοικία του αρχαίου Πειραιά.
Σ’ αυτήν την καταρέουσα κατοικία, απέναντι στο αρχοντικό Μοίρα, κατοικούσαν, μέχρι πριν λίγες δεκαετίες, οικογένειες, με έξη – επτά μέλη κάθε μία, στοιβαγμένα σε ένα δωμάτιο και κοινόχρηστη τουαλέτα στην αυλή, κρυμμένες πίσω από τα καταστήματα της πρόσοψης. Το κρεοπωλείο Γεωργουσόπουλο, το καφενείο Παπαδημητρίου που αργότερα έγινε οπωροπωλείο (μανάβικο), το ξυλουργείο Ευστρατιάδη, που λειτουργεί μέχρι σήμερα.
Νομίζω ότι ο Ζήνων μπορεί να αναλάβει την πρωτοβουλία να ενημερώσει τα λοιπά πνευματικά σωματεία της πόλης μας, την Φιλολογική Στέγη Πειραιώς, το Ινστιτούτο Μελέτης της Τοπικής Ιστορίας και Ιστορίας των Επιχειρήσεων, της Εταιρεία Γραμμάτων και Τεχνών Πειραιά, την Χριστιανική Ένωση Νεανίδων (ΧΕΝ) Πειραιώς, και όλα μαζί να αποταθούν στο Δήμαρχο για την αγορά και μουσειακή διατήρηση του κτίσματος, με την συμπαράσταση και αρωγή της Νομαρχίας και του Υπουργείου Πολιτισμού.
Εάν κυρία Πρόεδρος το Δ. Σ. του Ζήνωνα συμφωνεί, θα πρέπει να επισπεύσετε τις ενέργειες, διότι πληροφορούμαι ότι οι ιδιοκτήτες σκέπτονται να το κατεδαφίσουν.
Με τιμή, Γιάννης Οικονομίδης

Την επόμενη χρονιά ο Οικονομίδης έστειλε παρόμοια επιστολή στον Νομάρχη:
ΓΙΑΝΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ/ ΙΑΤΡΟΣ – ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΟΣ/ ΠΡΑΞΙΤΕΛΟΥΣ 124 – 128 ΠΕΙΡΑΙΑ. 1. 12. 2008/ Αρ. Πρωτ. γραφείου Νομάρχου 6008/ 1. 12. 2008
Κύριε Νομάρχα, Όταν από μέσα του 2007 αντελήφθην ότι ξεκίνησε διαδικασία κατεδάφισης μιας λαϊκής κατοικίας στο κέντρο του Πειραιά, αποτάθηκα στον Πολιτιστικό σύνδεσμο του δραστηριοποιούμαι, για να μην επιτελεστεί η πολιτιστική καταστροφή που επαπειλείται.
Σήμερα, λόγω του πολιτιστικού ελλείμματος που χαρακτηρίζει την συλλογική μας δράση, συνειδητοποίησα πως ακολούθησα λάθος δρόμο.
Σας επισυνάπτω την αναφορά που είχα απευθύνει στον πολιτιστικό και φυσιολατρικό σύνδεσμο «Ο Ζήνων» για ενημέρωσή σας, επικαλούμενος την άμεση παρέμβασή σας για να διασωθεί το πολιτιστικό στοιχείο, ελάχιστης μεν αισθητικής αξίας, αλλά σπουδαίας ιστορικής.
Διερωτώμαι μάλιστα πώς δόθηκε άδεια κατεδάφισης σε κτίσμα που η ηλικία του υπερβαίνει τον αιώνα, παρά της περί του αντιθέτου διατάξεις.
Αν, όπως εγώ προσωπικά, κρίνετε την ιστορική αξία διατηρήσεως μιας «λαϊκής κατοικίας», απέναντι σ’ ένα «αρχοντικό», μόνο η προσωπική σας παρέμβαση, με το κύρος του Νομάρχη και την ευαισθησία του πολίτη, μπορεί να διασώσει ένα στοιχείο πολιτισμού που, ναι μεν δεν έχει το κάλλος του Παρθενώνα, έχει όμως την κοινωνική ομορφιά, ανθρώπων που επιβίωναν, καίτοι παρίες, και δημιουργούσαν με την υπεραξία τους, αυτό που αποκαλούμε «μεγαλείο του Πειραιά», στο τέλος του δέκατου ένατου αιώνα και στις αρχές του εικοστού.
Επισυνάπτω δώδεκα φωτογραφίες, άτεχνες λόγω της μη ειδικεύσεώς μου στον τομέα, αλλά ενδεικτικές που μπορούν να αξιοποιηθούν σε συνδυασμό με την προσωπική σας επίσκεψη.
Επισημαίνω πως στις επόμενες ημέρες επίκειται η κατεδάφηση.
Με τιμή, Γιάννης Οικονομίδης

Στις 21-8-2009 η Νομαρχία απαντά: Σε απάντηση της (α) σχετικής αίτησης, σας ενημερώνουμε ότι για τα αναφερόμενα στην αίτησή σας, η Υπηρεσία μας δεν έχει αρμοδιότητα. Η Δ/νση Πολεοδομίας του Δήμου Πειραιά στην οποία αποστέλλεται η αίτηση παρακαλείται για τις ενέργειές της στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων της. [Έχω το έγγραφο]
Παρ’ όλα αυτά, ήταν αναπόφευκτη η κατεδάφιση, είχε ήδη δρομολογηθεί…
Έτσι στην εφημερίδα Ο ΔΗΜΟΤΗΣ, Παρασκευή 8 Μαρτίου 2013, σελίδα 3 ο Οικονομίδης έγραψε: Το τέλος μιας φτωχής ιστορίας
Ο σύγχρονος Πειραιάς ήκμασε βιομηχανικά και ναυτιλιακά. Κατάλοιπα που μαρτυρούν το μεγαλοπρεπές Δημοτικό του Θέατρο, ο ιερός ναός του Αγίου Νικολάου, οι εγκαταλειμένες στην φθορά του χρόνου Αποθήκες της οδού Ευπλοίας και το Παλαιό Ταχυδρομείο αλλά και οι νεοκλασσικές κατοικίες που διέφυγαν την τσιμεντοποίηση της αντιπαροχής και διατηρήθηκαν ως τις ημέρες μας.
Η λαμπρή οικία Στρίγκου, που για χρόνια στέγασε το γαλλικό Ινστιτούτο και διασώζεται από το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδου, και τόσες άλλες. Μεταξύ τους και η ολιγότερο λαμπρή, οικία Μοίρα, στην γωνία των οδών Καραολή-Δημητρίου και Καραΐσκου, όπου βρίσκεται το βιβλιοπωλείο «Νέος Κύκλος» πρώην Τσαμαντάκη.
Η οικονομική άνθιση του Πειραιά, δεν ήτανε όμως μοναδικό αποτέλεσμα της δραστηριότητας των πλουσίων πολιτών που έκτισαν και κατοικούσαν αυτά τα λαμπρά σπίτια, αλλά και του πλήθους των εργατών, των ανθρώπων που επανδρώνανε τα εμπορικά καταστήματα, τις βάρκες, τα πλοία, τις προβλήτες του λιμανιού.
Όλοι αυτοί οι εργαζόμενοι, που ανήκαν σε ποικιλία μισθωτών, αποτελούσαν το πλήθος των κατοίκων της πόλης, το οποίο ανάλογα με το οικονομικό επίπεδο είχε και την κατοικία του. Υπήρχαν και οι άνεργοι που κατοικούσαν σε σπίτια τρώγλες.
Την ιστορία της πόλης απαρτίζει το σύνολο της συνθέσεως του πληθυσμού και οικιστικά αυτή η ιστορία αντανακλάται και στα ενδιαιτήματα, τις κατοικίες.
Απέναντι από την κατοικία Μοίρα, το έφερε η μοίρα, να υπάρχει ένα τέτοιο φτωχικό ενδιαίτημα. Επαγγελματικοί λόγοι με έφεραν σε επαφή με αυτό. Μια φωλιά με μικρά δωμάτια, που βλέπανε σε μια μισοσκεπασμένη με λαμαρίνες, εσωτερική αυλή, στρωμένη με υπολείμματα πλακών που συμπλήρωνε πατημένο καρβουνίδι. Τα δωμάτια τα συνέδεε η κοινή αυτή αυλή και η κοινόχρηστη «τουαλέτα», ένα κουτί που είχε το ύψος ενός ανθρώπου και τρεις τοίχους που συμπληρώνει αντί για πόρτα μια κουρελού που με τα χρόνια σάπισε και κρέμονταν τα κουρέλια της. Στη μέση δυο σανίδες, σάπιες κι αυτές, πάνω από έναν λάκο που παρίστανε τον βόθρο.
Οι παλιοί γείτονες, της προπολεμικής εποχής, θυμούνται ένα σμάρι παιδιά να βγαίνουν από την ξεχαρβαλωμένη πόρτα της αυλής, για να παίξουν στους χωματόδρομους. Θυμούνται κάποιες φτωχοντυμένες γυναίκες να μπαινοβγαίνουν για τις δουλειές τους.
Στην πρόσοψη της οδού Ναυάρχου Μπίτυ (τώρα Καραολή-Δημητρίου), ένα κρεοπωλείο και ένα καφενείο, που αργότερα έγινε μανάβικο, εκάλυπταν την πίσω κρυμμένη "φρίκη". Στον χώρο λένε στεγάστηκε κάποιο διάστημα και ένας τεκές.
Λόγοι επαγγελματικοί (μια ξυλουργική εξυπηρέτηση) με έφεραν σε επαφή με τον εγκαταλελειμμένο χώρο. Βλέποντας απέναντι την οικία Μοίρα έκανα την σύγκριση και μου γεννήθηκαν σκέψεις που ακολουθούν:
Ο Παρθενώνας είναι ένα θαυμάσιο αθάνατο μνημείο. Η αισθητική του αξία είναι σε όλους προσιτή. Η αρχαιολογική όμως υπηρεσία συντηρεί τους ογκόλιθους στο Σέσκλο και το Διμήνι. Συντηρεί το Κονώνειο τείχος και τις πύλες του αρχαίου Πειραιά, που δεν προκαλούν αισθητικά, ως κατασκευές. Τα έργα του ανθρώπου για να επιβιώσει δεν έχουν αισθητική αξία, έχουν όμως αξία γιατί περικλείουν τον αγώνα του και αυτός έχει την "ομορφιά" του. Επειδή ήταν προφανής ο κίνδυνος να εξαφανισθεί αυτό το ιστορικό, όσο ταπεινό κι αν ήταν, σημάδι της ζωής κάποιων κατοίκων αυτής της πόλης υπέβαλα (19-6-2007) μιαν έκθεση στον πολιτιστικό Σύνδεσμο "Ζήνων", με τον οποίο συνεργαζόμουνα ώστε να κινητοποιήσει Δήμο, Νομαρχία, και λοιπά πολιτιστικά σωματεία (Φ.Σ.Π., ΧΕΝ, ΙΜΤΙΙΕ).
Επειδή η υπόθεση δεν προχωρούσε, υπέβαλα σχετική αναφορά στο γραφείο του Νομάρχου στις 19-11-2008, και επεσύναψα μερικές φωτογραφίες. Προτίμησα τον Νομάρχη αντί του Δημάρχου, διότι ο Νομάρχης α) λόγω των ικανοτήτων του υπέθεσα ότι μπορούσε να εκμαιεύσει το σχετικό κονδύλιο για την αγορά, επισκευή και συντήρηση της παληάς κατοικίας, και β) για τον πρόσθετο λόγο ότι ο Νομάρχης επρόβαλε "σοσιαλιστικές" αντιλήψεις, που υπέθεσα ότι θα τον ευαισθητοποιούσαν στο θέμα συντηρήσεως μιας λαϊκής κατοικίας αντίκρυ σε ένα, ας πούμε, αρχοντόσπιτο.
Η νομαρχία με έγγραφό της, της 21-8-2009 (δηλαδή μετά έναν περίπου χρόνο!) μου γνώρισε ότι μεταβίβασε την αναφορά μου, στη Διεύθυνση Πολεοδομίας του Δήμου Πειραιά, «λόγω αρμοδιότητος».
Προ ημερών το κτίσμα κατεδαφίστηκε, φαντάζομαι πως ετηρήθησαν όλοι οι τύποι που προβλέπονται για κτίσματα παλαιότερα του αιώνα.
Απομένει να κοπούν οι νερατζιές στο πεζοδρόμιο για να μην δυσκολεύονται τα αυτοκίνητα του δημιουργηθέντος υπαίθριου parking.
ΥΓ –Δεν πας στον αγύριστο κ. Οικονομίδη που μας ζαλίζεις;
-Μην σπρώχνετε, πηγαίνω!
…………………………….
Δεν έχει πλοίο για σε δεν έχει οδόν…
[Νομάρχης στα 2008 ήταν ο Γιάννης Μίχας, δήμαρχος ο Παναγιώτης Φασούλας]
Η συνεργασία του Γιάννη Οικονομίδη στο Δελτίο της Φιλολογικής Στέγης Πειραιώς έχει αρκούντως καταγραφεί στα ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΠΑΡΕΡΓΑ του φίλου μου Γιώργου Μπαλούρδου: Το περιοδικό ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ ΣΤΕΓΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Β΄ 2004-2013 Το περιοδικό Φιλολογική Στέγη περίοδος β΄ (Σάββατο 2 Απριλίου 2022) και αλλού σποραδικά.
  

 

 

 

 

 

 

 

Σώτος Σκούταρης: Με αφορμή παρουσίασης ενός χειρόγραφου ποιήματός του.

Ερευνά και γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης. Δημοσιογράφος - Συλλέκτης. Ανεξάρτητος ερευνητής πειραϊκής ιστορίας και λογοτεχνίας.

Οι ασχολούμενοι με τα Νεα-Κοκκινιώτικα Γράμματα, ειδικά οι παλαιότεροι συγγραφείς που έζησαν στη γειτονική και τόσο δική μας, ονομαζόμενη από το 1940 Νίκαια – θεωρείται καθαρά πειραιώτικη πόλη – έχουν έστω και επιγραμματικά αναφερθεί στα τραγικά γεγονότα και στα πρόσωπα τα οποία ερχόμενα ως πρόσφυγες ή κατοικώντας στα χώματά της, ανέλαβαν το βάρος της συγκρότησης του πνευματικού χώρου της δημοσιογραφίας και λογοτεχνίας. Πολλά από αυτά ταλαιπωρήθηκαν λόγω ανέχειας, υπέφεραν, βασανίστηκαν, κάποια έδωσαν ακόμα και τη ζωή τους στα μαύρα χρόνια της Κατοχής.
Μεταξύ αυτών των ονομάτων με έλκυε ο Σώτος Σκούταρης. Πολλές βιογραφικές και εργογραφικές αναφορές θα μπορούσαν να βρεθούν στις σελίδες των εφημερίδων του τόπου, σε περιοδικά που δυστυχώς είναι φυσικό να μη διαθέτω πρόσβαση.
Εγώ αρκούμαι στις σύντομες μνείες των Ευστρατιάδη και Λιάτσου, στα βιβλία που έγραψαν και κατά περίεργο τρόπο τυπώθηκαν τον ίδιο μήνα και χρόνο, το Μάρτη του 1960. Προσθέτω ακόμη στοιχεία που βρήκα σε άλλα έντυπα ενώ έχω υπ’ όψη μου και μερικά που δεν επιτρέπει να μεταφέρω ο παρών χώρος.

*Στρατή Ευστρατιάδη. Γράμματα και Τέχνες στη Νίκαια. Έκδοσις Φιλολογικού Συλλόγου Νικαίας.

{Τυπώθηκε στο Εκδοτικό Τυπογραφείο Μεγάλου Αλεξάνδρου 38 το Μάρτη του Χίλια ενιακόσια εξήντα στη σειρά των εκδόσεων του Φιλολογικού Συλλόγου Νικαίας} Διαστάσεις 21,5Χ14,4 - σελίδες 48.

Το αντίτυπο της συλλογής μου, αφιέρωση «Στον Ειρηνοδίκη των Σπετσών και εκλεκτό φίλο Αλέκο Καλούση. Με αγάπη και εκτίμηση»
[Έχω επίσης: Στρατή Ευστρατιάδη. οι ανησυχιες αγρυπνουν. Διηγήματα „Το Ελληνικο Βιβλιο” Τυπώθηκε στην Αθήνα τον Ιούλιο του 1980. Το εξώφυλλο φιλοτέχνησε ο ζωγράφος Μιχάλης Νικολινάκος. Διαστάσει 20,5Χ14 - σελίδες 176. Γνωρίζω ακόμα τέσσερις τίτλους βιβλίων του]
-Σελίδα 12-13. Έτσι, σιγά-σιγά, η πνευματική και καλλιτεχνική ζωή στον τόπο μας, άρχισε να παίρνει μορφή και υπόσταση και να προκαλεί το ενδιαφέρον. Ιδιαίτερα, όταν γύρω στα 1932-1933 σχηματίστηκε ένας κύκλος πνευματικών ανθρώπων, ο οποίος με τις αλλεπάλληλες συναντήσεις τους, πότε σε κανένα από τα κεντρικά καφενεία της πλατείας του Αγίου Νικολάου, πότε σε κανένα φιλικό σπίτι, προσπαθούσε να βρει τον πιο κατάλληλο τρόπο για μιάν εξόρμηση συντονισμένη στον τομέα των Γραμμάτων και Τεχνών. Το κύκλον αυτόν τον αποτελούσαν ο δικηγόρος Νικήτας Αστρουλάκης, ο λογοτέχνης Γιώργος Πολιτάρχης, ο μακαρίτης Βιολίστας Πίνδαρος Τσακίρης, ο μακαρίτης ποιητής Σώτος Σκούταρης, ο ποιητής Γιώργος Μαρσέλλος, οι δημοσιογράφοι Σάββας Παπαδόπουλος, Γιάννης Πιππίνος, Αθανάσιος Ελευθερόπουλος, Σπύρος Κρητικός, ο ζωγράφος Γιάννης Κόκκινος και δυό-τρεις άλλοι.
-Σελίδα 14. Ο Σώτος Σκούταρης [παρουσίασε] δυο βιβλία με ποιήματα 1) «Τα σιγανά βήματα» και 2) «Στοχασμοί και Αισθήσεις».
-Σελίδα 15. Η εφημερίδα «Εμπρός» εμφανίστηκε και εις τρίτην περίοδον εκδόσεως το 1936 με διευθυντή τον Σπύρο Κρητικό και αρχισυντάκτη τον Σώτο Σκούταρη.
-Σελίδα 23. Στην κατοχή, έσβυσαν για πάντα και μερικοί εκλεκτοί πνευματικοί μας άνθρωποι. Ο ποιητής Σώτος Σκούταρης, άρρωστος χρόνια, δεν άντεξε άλλο στις ταλαιπωρίες και τις στερήσεις, και μια θολή χειμωνιάτικη αυγή, ξεψύχησε στην αγκαλιά των φίλων του.

*Δημήτρη Λιάτσου. Κοκκινιά. Ένα όνομα μιά πολιτεία. Νίκαια 1960.

{Η πολιτιστική και πνευματική πορεία της. Πρόλογος: Σάββα Παπαδόπουλου.

Το βιβλίο τυπώθηκε το Μάρτη του 1960 στο τυπογραφείο «Ν. Τρομάρας» Σαρρή 10, Αθήνα. Το εξώφυλλο και τις βινιέττες φιλοτέχνησε ο Μιχάλης Νικολινάκος} Διαστάσεις 21,5Χ14,5 - σελίδες 176.
-Αφιέρωση το βιβλίου: ΑΦΙΕΡΩΝΕΤΑΙ/ ΣΤΗΝ ΙΕΡΗ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΣΩΤΟΥ/ ΣΚΟΥΤΑΡΗ, ΠΟΥ ΠΡΩΤΟΣ ΕΡΡΙΞΕ/ ΤΗΝ ΙΔΕΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΕΝΟΣ/ ΤΕΤΟΙΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
-Σελίδα 7. [Πρόλογος Σάββα Παπαδόπουλου] … Φαρμακωμένος στα στήθια από την αγωνία κι’ από την ανέχεια ο Σώτος Σκούταρης.
Σελίδα 23. Ιδιαίτερα οι χοροεσπερίδες που οργανώθηκαν τα χρόνια εκείνα από τους φοιτητές μας, από τους αθλητές, από το πιο μικρό ως το πιο μεγάλο σωματείο, άφησαν εποχή, μέχρι που αναγκάστηκε ο Σκούταρης να υπογράφει το ρεπορτάζ που έκανε απ’ τους χορούς «Σώτος ο Κοσμικός», γιατί έγραφε ολόκληρες στήλες και σκίτσα ας πούμε από το χορό του συλλόγου «Κυρίων και Δεσποινίδων», που έδρασε ένα φεγγάρι στην πόλη μας.
-Σελίδα 24-25. Κοντά στον «Ηρακλή», βρισκόντουσαν πολλοί πνευματικοί άνθρωποι της πόλης μας όπως ο Βιζυηνός, ο Σκούταρης, ο Πιππίνος, ο Ν. Μάτσικας, ο Μαρσέλλος κ.ά.
-Σελίδα 34. Ακόμη θα πρέπει να σταθώ στο φιλολογικό σαλόνι του Σκούταρη, στο «Άντρο των Μουσών», όπως το βάφτισε ο Κατσόγιαννος. Απ’ το «Άντρο των Μουσών» πέρασαν για πολλά χρόνια όλοι οι φιλολογούντες, οι δημοσιογραφούντες μέχρι και τα μαύρα χρόνια της κατοχής, που πέθανε ο τραγικός ποιητής των «Σιγανών Βημάτων», που δεν ήταν άλλο απ’ το προσφυγικό σπιτάκι της μάνας του Σκούταρη (το σημερινό γραφείο οικοδομών του Δούκαρη). Όλους αυτούς που ονόμασα, ακόμη και ο γιατρός Καμπερίδης, και ο Χατζησταματίου, ο πασίγνωστος Σαράβαλος, ο φαρμακοποιός Λεοντιάδης, βρίσκανε πνευματική θαλπωρή στο φτωχό σπιτάκι του Σκούταρη, που ώρες ατέλειωτες άκουγαν απαγγελίες, σατιρικά δίστιχα, πεζά μέσα σε μια ατμόσφαιρα πέρα για πέρα φιλολογική.
-Σελίδα 40. Τα ποιήματα αυτά [Νυχτωδίες του Σάββα Παπαδόπουλου] τ’ απάγγελε στην παρέα κι’ αυτό μας το γνωρίζει ο Σ. Σκούταρης σ’ ένα σημείωμά του στο «Νέο Βήμα» του πρώτου εκδότου Σ. Κρητικού. Στο σημείωμα αυτό ο Σκούταρης ρίχνει την ιδέα για την έκδοση ενός λευκώματος με έργα Κοκκινιωτών λογοτεχνών…
-Σελίδα 41. Το 1935 στην «Εφημερίδα του Εργάτου», επιμελείται [ο Σάββας Παπαδόπουλος] τη λογοτεχνική σελίδα που της έδωσε τον τίτλο: «Όταν οι μούσες τραβούν το χορό με ροζιασμένα χέρια». Απ’ τη σελίδα αυτή πρωτοπαρουσίασε τον Σ. Σκούταρη και τον Στρ. Ευστρατιάδη.
-Σελίδα 42. Στο φιλολογικό μνημόσυνο του Σ. Σκούταρη, που οργάνωσε πρόπερσυ ο «Φιλολογικός» ο Παπαδόπουλος με δάκρυα στα μάτια ήρθε νοσταλγός με τη φαντασία του να χαιρετήσει εκείνα τα χρόνια, να κλάψει τον ποιητή των «Στοχασμών κι’ Αισθήσεων», που τόσο καλά τον γνώρισε και τον βοήθησε να κάμει τα πρώτα του λογοτεχνικά βήματα.
-Σελίδες 46-55. Αυτός που αγωνίστηκε με συνέπεια – και δεν χωρά εδώ καμμιά αμφισβήτηση - για το ανέβασμα του πνευματικού επιπέδου του Κοκκινιώτικου λαού, είναι ο λατρεμμένος ποιητής Σ ώ τ ο ς Σ κ ο ύ τ α ρ η ς. Είναι ο π ρ ώ τ ο ς ποιητής της Κοκκινιάς, γέννημα θρέμα. Ό,τι είναι για τον Πειραιά ο Πορφύρας, είναι και ο Σκούταρης για τη Κοκκινιά. Είναι ο τροβαδούρος, που με τους ευαίσθητους και γεμάτους λυρισμό στίχους του, τραγουδά την Κοκκινιά, τους ανθρώπους της. Η ζωή του στάθηκε μια μαρτυρική πορεία. Είναι ο Κρυστάλλης της Κοκκινιάς. Όπως εκείνο το χλωμό χωριατόπουλο του Συρράκου της Ηπείρου, πέθανε νέος κατά νέος πάνω στην ακμή της πνευματικής του δημιουργίας, έτσι κι’ ο Σκούταρης. Γεννήθηκε στη μαρτυρική Σμύρνη το 1913. Η Μικρασιατική καταστροφή τον βρήκε μαθητή της Β΄ τάξης του Δημοτικού. Μαζί με τη μάνα του (ο πατέρας του είχε πεθάνει όταν ο Σώτος είταν τριών χρονών) και τον μεγαλύτερο αδελφό του φτάνουνε στην Ελλάδα.
«Ήρθαν γυμνοί, όπως βρέθηκαν στ’ ακρογιάλι της πυρπολημένης νύφης της Ιωνίας, για να τρυπώσουν σ’ ένα από τα κρατικά σπιτάκια της Κοκκινιάς» γράφει ο Σάββας Παπαδόπουλος στην «Εφημερίδα των Εργατών» του 1935, όταν παρουσίασε το Σώτο Σκούταρη. Από παιδί πέφτει με τα μούτρα στον άνισο αγώνα της ζωής, πασκίζοντας να ζήσει μαζί και να προκόψει. Αμέτρητα είναι τα επαγγέλματα που καταπιάστηκε ο Σώτος. Αρχίζει σαν «παραγιός» στο κουρείο, γίνεται ύστερα τσαγκάρης, σιδηρουργός, υφαντουργός, υπάλληλος σε διάφορα γραφεία, δημοσιογράφος σ’ όλες τις τοπικές εφημερίδες που εκδόθηκαν από το 1932 μέχρι το 1940 για να καταλήξει … φύλακας στο γκαράζ του Δήμου το 1938. Η πολυτάραχη, η άχαρη με μια λέξη ζωή του, καθρεφτίζεται στα ποιήματά του, που τα χαρακτηρίζει μια απαισιοδοξία, ένας πεσσιμισμός, μα και μια αγάπη για τη ζωή, για τους συνανθρώπους του. Ποτέ του δεν χάρηκε ο ποιητής των «Σιγανών Βημάτων». Όλη του η ζωή είναι γεμάτη πίκρες και βάσανα, που σαν αποτέλεσμα είχαν η ντελικάτη υγεία του να κλονιστεί. Πέθανε κυριολεκτικά στη ψάθα πάνω, όπως συνήθισε να λέει ο λαός μας για τους πνευματικούς του ανθρώπους που χάνονται πρόωρα.
Την πρώτη του ποιητική συλλογή, τα «Σιγανά Βήματα», την κυκλοφόρησε το 1934 και την αφιερώνει στην «ιερή σκιά» του πατέρα του. Σημαντικό λογοτεχνικό γεγονός για την πόλη μας τότε.
Ο Σκούταρης με το πρώτο του κιόλας βιβλίο γίνεται γνωστός στους λογοτεχνικούς κύκλους του Πειραιά και της Αθήνας. Όλες οι τοπικές εφημερίδες το «Εμπρός», η «Αναγέννηση», χαιρετίζουν την παρουσία του ποιητή και αναδημοσιεύουν το ποίημα «Κοκκινιά μου» ένα από τα καλλίτερα πούγραψε.
Ο σημερινός διευθυντής της Λυρικής Σκηνής κ. Μπαστιάς, έγραφε στη λογοτεχνική εφημερίδα «Εβδομαδιαίος Τύπος» τον Σεπτέμβρη του 1934:
«Δεν μπορώ να πω ότι απ’ τα «Σιγανά Βήματα» του κ. Σώτου Σκούταρη λείπει κάποιο αίσθημα. Έχουν απ’ όλα τα πράγματα. Στίχοι σαν κι’ αυτούς:
Ώ! Νύχτα που μας κύκλωσες με συντροφιά τ’ αστέρια,
τη θεία συμφωνία σου ζήλεψε η ψυχή μου.
θα τους ζήλευε κάθε καλός ποιητής». (Από το ποίημα ΑΡΜΟΝΙΑ)
Ο Σ. Σκίπης στη Βραδυνή:
«…απροσποίητοι είναι οι στίχοι των «Σιγανών Βημάτων» του Σ. Σκούταρη. Κι’ έχουν δροσιά, ευγένεια κι’ αγάπη…»
Ο Τ. Άγρας στα «Νεοελληνικά γράμματα»:
«Όπως απ’ όλη του τη φόρμα από το τι λέγει, τι ξαναλέγει και τι παραλείπει πιά, όπως από το μυστικό περίγραμμα της ποιητικής του διαθέσεως, της εικόνας και της γλώσσας, έτσι και κυριώτερα, απ’ το ωραίο στίχο ο κ. Σκούταρης φαίνεται πως με αγάπη, με κρίση και ταλέντο προσωπικό σπουδάζει την καλύτερη νεοελληνική ποίηση που έχουμε στο καιρό μας…».
Κι’ ο δικός μας ο Ι. Βιζυηνός στο «Νέο Βήμα» του Σεπτέμβρη του 1935:
«Ο Σκούταρης δεν τραγουδεί παρά μόνο ό,τι αισθάνεται, ότι αναβλύζει αυθόρμητα απ’ το απόθεμα της καρδιάς του. Και το εξωτερικεύει με τα απλούστερα εκφραστικά μέσα χωρίς υπερβολές, χωρίς φραστικούς ακροβατισμούς, χωρίς εκζήτηση…».
Κι’ άλλες ενθουσιαστικές κριτικές δημοσιεύτηκαν για τα «Σιγανά Βήματα», που σίγουρα το καλύτερο ποίημα της συλλογής εκείνης είναι το «Κοκκινιά μου». Σ’ αυτό αφίνει να ξεχειλίσει όλη του η αγάπη πούτρεφε για την πόλη μας. Στίχοι γιομάτοι συγκίνηση κι’ αίσθημα:
Εσύ μου δίνεις τη χαρά και μ’ αλαφρώνεις μόνο
το άγιο σου χώμα σου πατώ, κοντά στη γειτονιά μου,
στο ευλαβικό σου αγκάλιασμα ξεχνώ κάθε μου πόνο
κι’ είσαι Μητέρα μου αδελφή κι’ αγάπη Κοκκινιά μου…
Η «Κοκκινιά μου» εκτός απ’ τις τοπικές εφημερίδες, δημοσιεύτηκε και στη φιλολογική εφημερίδα «Εβδομαδιαίος Τύπος» στο φύλλο της 17 - 9 - 35, που έγραφε στον πρόλογο:
Η «Κοκκινιά μου» είναι ένα τραγούδι που βγαίνει από αυθόρμητο ενθουσιασμό κι’ από αγνή αγάπη».
Ο Σκούταρης είταν ταχτικός συνεργάτης όλων των τοπικών εφημερίδων, «Αναγέννηση», «Εμπρός», «Ταχυδρόμος», «Νέον Βήμα», «Νέος Αγών», «Παρατηρητής». Έγραφε απ’ όλα: Χρονογραφήματα, στίχους, φιλολογικά σημειώματα, ρεπορτάζ ακόμη και τη… κοσμική ζωή της πόλης μας. Όποια πέτρα κι’ αν σήκωνες από κάτω θάβρισκες το Σκούταρη. Στο σπίτι του, στο αξέχαστο για πολλούς «Άντρο των Μουσών», ο Σκούταρης είχε στήσει το πνευματικό του «στρατηγείο». Κι’ από κει κατέστρωνε μαζί με τους άλλους, τον Πιππίνο, τον Κατσόγιαννο τα σχέδιά του, πότε για την ίδρυση «Συλλόγου Γραμμάτων και Τεχνών», πότε για την έκδοση σατιρικού περιοδικού, που αναγγέλθηκε η έκδοσή του από τις εφημερίδες με τον τίτλο «Ρας Ταμπουράς», πότε για την οργάνωση του χορού της «Ένωσης Προσφύγων Δημοσιογράφων», που ο Σκούταρης είταν μέλος. Όποιον κι’ αν ρώτησα, απ’ αυτούς που τον γνώριζαν από αμούστακο παιδί μέχρι που πέθανε, όλοι μιλάνε με θαυμασμό για την προσωπικότητά του.
Είταν μια αξία ανέκφραστη, απ’ αυτές που έρχονται και φεύγουν γρήγορα, σαν ένα αστέρι που έλαμψε κι’ ύστερα έσβησε. Κι’ όμως ήξερε τόσα, ήξερε να σκέπτεται, να γράφει ζωντανά, να δημιουργεί κι’ ας μην είχε σπουδάσει!
Το 1940 κυκλοφορεί τη δεύτερη ποιητική συλλογή του με τον τίτλο «Στοχασμοί κι’ Αισθήσεις». Το βιβλίο αυτό τ’ αφιερώνει στον τότε υπουργό Διοικήσεως Πρωτευούσης Κ. Κοτζιά. Κι’ ο λόγος, γιατί ο Κοτζιάς τον είχε βοηθήσει να μπει σε διάφορα νοσοκομεία, όπως στη «Σωτηρία», γιατί πριν δυό χρόνια τα στήθεια του άρχισαν να τα τρώνε οι αχινόκκοκοι. Για ευγνωμοσύνη λοιπόν ο ποιητής τ’ αφιερώνει τους «Στοχασμούς κι’ Αισθήσεις», που είναι μια συλλογή από 66 σελίδες σε μεγάλο σχήμα.
Κριτικές για το έργο του αυτό δεν έχουμε, γιατί στο μεταξύ ξέσπασε ο πόλεμος. Εκείνο όμως που φαίνεται καθαρά είναι ότι ο Σκούταρης μέσα στα χρόνια που πέρασαν απ’ την πρώτη του συλλογή έκανε μεγάλα βήματα. Είναι πιά ένας φτασμένος ποιητής, που δεν έπαψε όμως να γεύεται την πίκρα της ζωής γι’ αυτό την συναντάς σε πολλά ποιήματά του.
Στο ποίημά του «Είμαστε Νέοι» γράφει:
Είμαστε νέοι και όμως καμμιά χαρά δεν νοιώσαμε ποτές
όσο κι αν μάταια κλείνουμε το Άπειρο στη καρδιά μας,
σε στίχους την πικρία μας ντύνουμε κι’ είμαστε ποιητές
που πριν το φως γνωρίσουμε θαμπώθηκε η ματιά μας.
Σ’ ένα άλλο υποτάσσεται στη μοίρα του, που δεν είναι άλλη από τη δυστυχία:
Πολέμησα πολύ σκληρά μαζί σου ώ δυστυχία.
μα να που τώρα ελύγισα τα γόνατα μπροστά σου
και όλοι γύρω σου οι πόθοι μου νεκροί γενναία στοιχεία
παιδιά που δεν τα γνώρισες κι ας είτανε δικά σου.
Πώς να μη ραγίσει η καρδιά σου όταν διαβάζεις τέτοιους στίχους, που φανερώνουν το δράμα του ποιητή που έβλεπε το θάνατο να τον αγγίζει:

Έλα γλυκειά μητέρα μου και κουρασμένος γέρνω
σαν το πουλί που τούσπασαν οι μπόρες τα φτερά του
μούχουν ραγίσει την καρδιά και μοναχός μου σέρνω
τα βήματά μου ανήμπορος στους δρόμους του θανάτου…
Έτσι το βιβλίο του αυτό «Στοχασμοί κι’ Αισθήσεις» είναι ένα μοιρολόϊ. Πουθενά δε βρίσκει μια αχτίδα χαράς, μια λάμψη αισιοδοξίας. Κι’ όλα αυτά γιατί ο Σκούταρης είχε αρρωστήσει. Τον έτρωγε η έγνοια του χαμού, τον έτρωγε πως θα πεθάνει νέος, ενώ πρώτα, παρ’ ότι κυριολεκτικά πεινούσε, είταν ο δημιουργός κάθε καλής ιδέας.
Το 1935 προτείνει να εκδοθεί ένα λογοτεχνικό λεύκωμα που θα ανθολογούνταν όλοι οι Κοκκινιώτες λογοτέχνες και καταλήγει:
«Έτσι μούρχεται να αναλάβω όλη τη φροντίδα αυτή για την έκδοσή του εγώ, όσο βαρειά κι’ όσο μεγάλη κι’ αν είναι αυτή. Γιατί θάρρος πραγματικά ανθρώπινο, τότε μονάχα υπάρχει όταν ο καθένας δέχεται να σηκώσει αγόγγυστα το βάρος των ιδεών του…».
Όταν ξέσπασε ο ισπανικός εμφύλιος πόλεμος και φαινόταν καθαρά πως κοντά είταν η μέρα μιας παγκόσμιας σύρραξης, ο Σκούταρης δημοσιεύει το Μάρτη του 1936 το ποίημά του με τον τίτλο «Στην Ειρήνη». Να μερικοί στίχοι:
Στο μεγάλο εμπρός Ναό σου μέσ’ την απεραντοσύνη,
μια καμπάνα αχολογάει των ανθρώπων η γαλήνη
και τα σύνορα που εστήσαν ο αχός τους ξεπερνάει
Κι’ ένας κόσμος όλη η πλάση σκύφτει και σε προσκυνάει.
Απ’ τα χείλια σου ανεβαίνει στα ουράνια ως λειτουργία
και σκορπάει στην Ανθρωπότης την αγάπη κι’ αρμονιά.
Η φτωχή που στην καλύβα το παιδί της νανουρίζει
Σένα προσκυνά Ειρήνη και σε σένα γονατίζει
Μα και στο παλάτι ακόμα, κάθε βασιλιάς που μένει
κουρασμένος τ’ άγιο χέρι το δικό σου περιμένει
…………………………………………………..
Έτσι ο Σκούταρης χτυπημένος απ’ τη μοίρα του γίνεται πεσιμιστής, αυτός που αγωνιζόταν για κάθε ανθρώπινο ιδανικό. Οι «Στοχασμοί κι’ Αισθήσεις» είναι το τελευταίο του βιβλίο. Γράφει στο τέλος ότι έχει για τύπωμα τα «Δειλινά χρώματα». Η συλλογή αυτή δεν τυπώθηκε, γιατί στο μεταξύ η φασιστική Ιταλία μάς κήρυξε τον πόλεμο. Δεν πήρε μέρος στον πόλεμο της Αλβανίας, γιατί κρίθηκε ανίκανος. Αλλά πολέμησε το φασισμό με την πέννα του, όπως όλοι οι πνευματικοί άνθρωποι.
Την διακήρυξη που υπέγραψαν οι πνευματικοί άνθρωποι του Πειραιά ενάντια στη φασιστική Ιταλία που μας χτύπησε πισώπλατα και που έλεγε ανάμεσα στ’ άλλα: «… Στη γιγαντιαία πάλη του Λαού της Ελλάδος εναντίον των μαύρων δυνάμεων της φασιστικής βίας, εμείς οι πνευματικοί εργάτες στην πόλη αυτή της βαριάς και αθόρυβης δουλειάς, στον Πειραιά, νοιώθουμε βαθύτατο συγκλονισμό που συνετάταξε ολόκληρο τον Ελληνικό Λαό εξ αφορμής της άδικης επιθέσεως που έπληξε τη χώρα μας, που η αντρεία των παιδιών του λαού συνεκράτησε και απέκρουσε μ’ όλη τη δύναμη της Λαϊκής θελήσεως», κοντά στις υπογραφές του μεγάλου μας διηγηματογράφου Δημοσθένη Βουτυρά, που ζούσε τότε στον Πειραιά, του ποιητή Χατζάρα, του Λεβάντα, του Πολιτάρχη και άλλων γνωστών Πειραιωτών λογοτεχνών και λογίων, είταν και τ’ όνομα του δικού μας Κοκκινιώτη ποιητή Σώτου Σκούταρη, που με την πράξη του αυτή τίμησε τ’ όνομα της πόλης μας.
Στην κατοχή ο Σώτος Σκούταρης δεν κάθησε με τα χέρια σταυρωμένα. Πήρε μέρος στην Αντίσταση κι’ ας κοντοζύγωνε ο θάνατος, γιατί η παληά του αρρώστεια, οι αχινόκκοκοι τούχουνε σκάψει τα πλεμόνια κι’ έκανε συχνά αιμοπτύσεις. Είχε γίνει πια φθισικός.
Ένα απόγευμα του 1943 μπλόκαραν το «Άντρο των Μουσών» οι Καραμπινιέρηδες. Τον βρήκαν κατάκοιτο στο κρεβάτι. Τον σήκωσαν και με σπρωξιές τον έσυραν στα κρατητήρια της Καραμπινιερίας. Τον κράτησαν τρεις μέρες κι’ ύστερα τον άφησαν γιατί είδαν ότι δεν είχε ζωή. Έτσι ένα χειμωνιάτικο πρωϊνό, τα ξημερώματα, στις 6 του Φλεβάρη το 1944 ξεψύχησε ήσυχα, ήσυχα, χωρίς να τον πάρει χαμπάρι ούτε η μάνα του, η κυρά Μαρία, που τόσο την αγαπούσε. Από βραδύς είτανε μαζεμένοι όλοι οι φίλοι του. κανείς δεν φανταζόταν ότι το πρωΐ δεν θα ζούσε πια ο ποιητής. Τον είχε πνίξει η φυματίωση του λάρυγγα, που τον είχε χτυπήσει τελευταία. Η είδη του χαμού του Σκούταρη μαθεύτηκε μονομιάς σ’ όλη τη Κοκκινιά. Κι’ έτρεξαν όλοι, άντρες, γυναίκες, παιδιά ν’ αποχαιρετήσουν τον πρώτο Κοκκινιώτη ποιητή, πούσβησε τόσο πρόωρα, 31 χρονών παλληκάρι. Το φέρετρό του σήκωσαν στα χέρια οι φίλοι του, οι γνωστοί, όλη η Κοκκινιά, απ’ το σπίτι του μέχρι το νεκροταφείο. Όλοι τον κλάψανε και τον κλαίνε ακόμη, γιατί ο Σκούταρης αγωνίστηκε για τη Κοκκινιά.
… «Αν ο θάνατος – όπως έγραψε στον «Παρατηρητή» του Μολφέση ο Γ. Μ. Πολιτάρχης – δεν χτυπούσε τόσο γρήγορα τα φτερά του πάνω απ’ το φτωχικό κρεββάτι του ποιητή, ίσως η πνευματική ζωή της μεγάλης αυτής προσφυγικής πολιτείας θα ήταν μεγαλύτερη, κυριαρχικότερη…».
Πολλή αλήθεια έχουν τα λόγια αυτά του Πολιτάρχη. Αν ζούσε ο Σκούταρης η πνευματική Νίκαια θα είχε γνωρίσει μεγαλύτερες επιτυχίες.
Από τότε ο Σκούταρης ξεχάστηκε για πολλά χρόνια. Ήρθε όμως ο Κ. Τρίγκατζης κι’ ο Χρ. Τερετζής για να μας θυμίσουν απ’ τις στήλες του «Παρατηρητή», το 1956, τον ποιητή της «Κοκκινιάς μου». Δημοσίευσαν το προσωπικό του ημερολόγιο που τους έδωσε η μάνα του Σκούταρη λίγο καιρό προτού πεθάνει. Πριν δυο χρόνια ο Φιλολογικός Σύλλογος τίμησε μ’ ένα πρωϊνό τον άτυχο ποιητή της πόλης μας. Σ’ αυτό μίλησαν ο δημοσιογράφος Σ. Παπαδόπουλος, που με τα μάτια γιομάτα δάκρυα περιέγραψε διάφορα περιστατικά απ’ την πονεμένη ζωή του ποιητή κι’ ο πεζογράφος Γ. Μ. Πολιτάρχης, ο οποίος είχε κι’ αυτός γνωρίσει το Σκούταρη και μάλιστα τον είχε βοηθήσει να τυπώσει τη δεύτερη ποιητική συλλογή και ο ποιητής Σ. Γεράνης. Εκείνος που αγνόησε τελείως τον ποιητή των «Σιγανών Βημάτων» είναι ο Δήμος μας.
Όσοι δήμαρχοι πέρασαν, κανείς δεν ενδιαφέρθηκε για την πνευματική ιστορία του τόπου μας. Κι’ όμως, ο τόπος αυτός ανέθρεψε πολλά πνευματικά παιδιά κι’ ανάμεσα σ’ αυτά την πρώτη θέση την έχει ο Σώτος Σκούταρης. Τι έπρεπε να κάνει ο Δήμος; Ό,τι κάνουν άλλοι Δήμοι. Έπρεπε ένας δρόμος να φέρει τ’ όνομά του. Γιατί τάχα να δίνουνται ονόματα πολιτικών στους δρόμους κι’ όχι σ’ ένα πνευματικό άνθρωπο σαν το Σκούταρη, που αγάπησε την πόλη μας, την τραγούδησε όσο κανείς; Ακόμη ο Δήμος με τη συνεργασία των πνευματικών ανθρώπων της πόλης μας θα πρέπει να ενδιαφερθεί να εκδοθούν τα «Άπαντά» του.
Πολλά ποιήματά του, πληροφορήθηκα, ότι βρίσκονται σκορπισμένα σε χέρια ανεύθυνων προσώπων. Αυτό μου το είπε κι’ ο αδελφός του ποιητή. Και κάτι άλλο. Στο σπίτι που έζησε και πέθανε ο Σκούταρης, να εντοιχιστεί μια πλάκα που να λέει: «Εδώ έζησε και πέθανε ο πρώτος Κοκκινιώτης ποιητής».
Καιρός είναι λοιπόν ο Σώτος Σκούταρης να πάρει τη θέση που του αξίζει.
Σελίδα 116. Απ’ το 1957 μέχρι σήμερα, ο Φιλολογικός όλο και ανοίγει νέους ορίζοντες στη δράση του. Διοργάνωσε κι’ άλλα φιλολογικά πρωινά. Τίμησε τον Κοκκινιώτη ποιητή Σώτο Σκούυταρη μ’ ένα φιλολογικό μνημόσυνο και μίλησαν γι’ αυτόν και για το έργο του φίλοι του δημιουργού της «Κοκκινιάς μου» λογοτέχνες, ο Γ. Μ. Πολιτάρχης, Σάββας Παπαδόπουλος και Σ. Γεράνης.

*Γιάννη Ε. Χατζημανωλάκη. Χρονικό της Πειραϊκής Πνευματικής Ζωής (1835-1973). Βραβείο “Πειραϊκού Συνδέσμου„ Πειραιάς 1973. {Το έργο εκδίδεται με την οικονομική συμβολή του «Πειραϊκού Συνδέσμου» και του κ. Ιωάννου Αλ. Μελετοπούλου. Το ευρετήριο κυρίων ονομάτων συνέταξε ο κ. Παύλος Μπαλόγλου. Τυπώθηκε στο εργοστάσιο γραφικών τεχνών Χρήστου Σ. Χρήστου το Φεβρουάριο 1973. Εκτύπωση εικόνων εκτός κειμένου: Γ. Μενδρινός & Σία} Διαστάσεις 23,9Χ17 - σελίδες 204 + 24.
-Σελίδα 138. Μια άλλη γνήσια ποιητική φωνή, ο Κοκκινιώτης Σώτος Σκούταρης (1913-1944), που εξέδωσε τις συλλογές «Σιγανά Βήματα» (1934) και «Στοχασμοί κ’ αισθήσεις» (1940), σώπασε πρόωρα, στις τραγικές ώρες της κατοχικής θύελλας.

*Ιερά Μητρόπολις Νικαίας. Νίκαια. Ιστορία. Θεολογία. Πολιτισμός. 325 - 1987. Νίκαια 1988. {© Ιερά Μητρόπολις Νικαίας, 1988. Επιμέλεια Γραφείου Τύπου και Δημοσίων Σχέσεων Ι. Μ. Νικαίας. [Μητροπολίτης, ο Νικαίας Γεώργιος. Ειδικό αφιέρωμα «επί τη συμπληρώσει 1200 ετών από της συγκλήσεως της Ζ΄ εν Νικαία Βιθυνίας Οικουμενικής Συνόδου..»]} Διαστάσεις 26,7Χ21,1 - σελίδες 444 + μονόφυλλο με χαιρετισμό του Πατριάρχη.
-Σελίδα 378. Ο Σώτος Σκούταρης είναι η πρώτη ποιητική παρουσία στη Νίκαια. Πέθανε το 1944 μόλις 31 χρόνων, και άφησε στο πέρασμά του ζωηρή την ανάμνησι σε κείνους που τον γνώρισαν από κοντά. Ο Σώτος Σκούταρης γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1913. Γράμματα πολλά δεν ήξερε. Ήταν του Δημοτικού. Όμως τα δυο ποιητικά βιβλία που άφησε, «Τα σιγανά βήματα» (1934) και οι «Στοχασμοί και αισθήσεις» (1940), επιβεβαιώνουν ότι η ποίησίς του ήταν πηγαία.

*Ο Πάρις Λιάτσος, σε ενδιαφέρουσα συνάντησή μας (28-9-2023) στην Πλατεία Ελευθερίας Κορυδαλλού μού έδωσε βιβλία του πατέρα του και το «Ημερολόγιο 2022 - 12 μήνες 12 μνήμες ανθρώπων της Κοκκινιάς (Χώρος Κοινωνικής Δράσης και Πολιτισμού Φυσάει Κόντρα). Έρευνα-κείμενα Πάρις Λιάτσος. Εικαστική επιμέλεια Στέλιος Φαζάκης.
-Φεβρουάριος 22. ΣΩΤΟΣ ΣΚΟΥΤΑΡΗΣ. Ο πρώτος ποιητής της Κοκκινιάς. Γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1913. Ορφάνεψε από πατέρα όταν ήταν τριών ετών. Πριν την καταστροφή πρόφτασε να πάει μέχρι τη Δευτέρα δημοτικού. Κι όμως αυτός ο σχεδόν «αγράμματος» βιοπαλαιστής, που έκανε δεκάδες δουλειές για να επιζήσει, κάλφας σε κουρείο, τσαγκάρης, σιδηρουργός, υφαντουργός, φύλακας στο γκαράζ του Δήμου, είχε το μεράκι και ανέδειξε με τους στίχους του, όλο τον πόνο, την τρυφερότητα, τους κόπους και τα βάσανα του προσφυγόκοσμου.

Το 1934 κυκλοφόρησε την πρώτη ποιητική συλλογή του τα «Σιγανά Βήματα»:
Εσύ μου δίνεις τη χαρά και μ’αλαφρώνεις μόνο
Το άγιο σου χώμα σαν πατώ, κοντά στη γειτονιά μου
στο ευλαβικό σου αγκάλιασμα ξεχνώ κάθε μου πόνο
κι είσαι μητέρα, αδελφή κι αγάπη Κοκκινιά μου.

Το 1940 κυκλοφορεί τη δεύτερη ποιητική του συλλογή «Στοχασμοί κι Αισθήσεις».
Στη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής πήρε μέρος στην αντίσταση. Όταν το 1943 οι ιταλοί καραμπινιέροι εισέβαλαν στο σπίτι του και τον συνέλαβαν, τον κράτησαν μόνο για τρεις μέρες και τον άφησαν. Η φυματίωση πλέον τον είχε καταβάλει, δεν είχε πια ζωή. Τα ξημερώματα της 6ης Φλεβάρη του 1944, ο Σώτος Σκούταρης, ο πονεμένος ποιητής της Κοκκινιάς, άφηνε την τελευταία του πνοή, στα τριάντα χρόνια του.
……………..

Στη συλλογή μου βρίσκεται η πρώτη συλλογή του Σκούταρη:
Σώτου Α. Σκούταρη. Σιγανά βήματα. Πειραιάς. 1934
{Ποιήματα. Τιμή Δρ. 25}. Διαστάσεις 18,9Χ13,8 - σελίδες 40.

Μ’ ένα σκίτσο του ποιητή από τον Παύλο Παυλίδη. Αφιέρωση ΠΑΤΕΡΑ ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΜΟΥ ΜΕ ΠΟΝΟ ΣΤΗΝ ΙΕΡΗ ΣΚΙΑ ΣΟΥ Τ’ ΑΦΙΕΡΩΝΩ. Ταλαιπωρημένο βιβλίο. Φαίνεται ότι πρόκειται για το αντίτυπο που είχε χαρίσει ο Σκούταρης στον Πιππίνο. Είναι σκισμένο το πάνω δεξιά μέρος της σελίδας όπου θα μπορούσε να υπάρχει αφιέρωση. Βρήκα σελίδες με χειρόγραφους (μολύβι) στίχους του Γιάννη Πιππίνου «Στο Μπωντλαίρ» και δυο υπογραφές του]
ΤΑΞΙΔΙ. ΑΡΜΟΝΙΕΣ Ι, ΙΙ. ΑΥΓΗ Ι, ΙΙ. ΤΟ ΚΥΜΑ. ΠΕΡΑΣΕΣ ΠΑΛΙ. ΕΛΑ. ΣΤΗ ΜΟΝΑΞΙΑ. ΒΕΒΗΛΟΣ.
ΘΑΝΑΤΟΣ
Νοιώθω να φεύγη η Ζωή,
κι’ αργά να ξεψυχάη
σαν άνθος που ένα ξένοιαστο
χεράκι το μαδάει.
Τέτοιο ένα χέρι απαλό,
κι’ αθόρυβο που κάνει
να μην το νοιώθω αν γρήγορα
ή αργά θα με πεθάνη.
ΜΙΑ ΝΥΧΤΑ.
ΚΟΚΚΙΝΙΑ ΜΟΥ
Εσύ μου δίνεις τη χαρά γλυκειά μου ξελογιάστρα
που το πουρνό στολίζεσαι τον ήλιο με τη χάρη,
και κάθε νύχτα από ψηλά για Σε φέγγουνε τ’ άστρα,
και ξενυχτάει τις νυχτιές για σένα το φεγγάρι.
Εσύ μου δίνεις τη χαρά και μ’ αλαφρώνεις μόνο,
τ’ άγιο σου χώμα σαν πατώ, κοντά στη γειτονιά μου,
στο ευλαβικό σου αγκάλιασμα ξεχνώ κάθε μου πόνο,
κι’ είσαι Μητέρα μου, Αδελφή, κι’ Αγάπη Κοκκινιά μου.
Νοσταλγικό το χώμα σου προσκύνημα το κάνω
και μ’ όλα σου τα λούλουδα, και μ’ όλα σου τ’ αγκάθια
Σού τραγουδώ μελωδικά κι’ ως την κορφή σου φτάνω
για ν’ ακουστή το πάθος μου πόχω για σε στα βάθια.
Κι’ έτσι καθώς θα τραγουδώ κοντά σου Αγαπημένη
και τα τραγούδια μου καθώς στα πόδια σου θα γράφω,
αν νοιώσης την καρδούλα μου για πάντα συντριμμένη
-Στερνή μου χάρη-δώσε της στο χώμα σου ένα Τάφο.
ΣΤΟ ΒΙΟΛΙ ΣΟΥ [ΣΤΟ ΦΙΛΟ ΠΙΝΔ. ΤΣ. (Πίνδαρο Τσακίρη)]. ΣΤΟ ΘΥΜΑ [ΣΤΟΝ ΚΑΡΥΩΤΑΚΗ]. ΓΙΑ ΣΕΝΑ [ΣΤΟΝ ΠΟΙΗΤΗ ΡΩΜΟ ΦΙΛΥΡΑ]. 13 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1913 [ΣΤΗ ΜΗΤΕΡΑ ΜΟΥ] {Φαίνεται είναι η ημερομηνία γέννησής του}. ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΛΟΙ ΜΟΥ!... ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΜΟΥ. ΤΟ ΦΩΣ ΣΑΣ [Στον συνάδελφό μου ΣΑΒΒΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟ]. ΠΟΘΟΣ. ΑΝ ΦΥΓΩ. ΤΕΛΟΣ.

Όμως - καθώς όλοι γνωρίζετε - δεν θα μπορούσα να σταθώ σε εύκολες αντιγραφές κειμένων από τα ράφια της βιβλιοθήκης μου για κάποια παλιά λογοτεχνική προσωπικότητα αν δεν είχα κάτι να προσθέσω στην βιβλιογραφία.
Στο Αρχείο μου, όχι τόσο πλούσιο αλλά αρκετά ενημερωμένο, βρήκα ένα διπλωμένο στα τέσσερα φύλλο χαρτιού με ανάπτυγμα ύψους 54,5 εκ. και πλάτους 36 εκ.
Στις δυο άνω άκρες είχαν κολλήσει φωτογραφίες, ίσως η πρώτη αριστερή που λείπει να ήταν του Σκούταρη.
Πάνω του είναι γραμμένο ένα ποίημα. Δεν ξέρω αν είναι τα δικά του γράμματα, πάντως προαναγγέλλει την έκδοση της δεύτερης ποιητικής του συλλογής «Στοχασμοί κι’ Αισθήσεις» καταγράφοντας στίχους με τίτλο «Η Αγαπημένη».
Το παρουσιάζω σε αυτή την μορφή για πρώτη φορά. 

Η Αγαπημένη
Η ωραία μορφή της, κείνα τα μάτια
– Τι μάτια θεέ μου! –
Όνειρο, Θάμπος! Δεν τάδα σάλλη
καμιά, ποτέ μου.

Τ’ άλικα χείλη της, κι’ η σμαραγδένια
σειρά, π’ ακόμα,
μπρος το χαμόγελο, να φανεί αφίνει
στ’ ωραίο της στόμα.

Το θείο της μέτωπο, ωραίο, πώς λάμπει!
κι’ η Καλωσύνη,
στη μεταξένια γλυκειά ομιλία της
πνοή της δίνει.

Και κείν’ η όψη της – Τι όψη θεέ μου! –
χλωμή - Κερένια…
Ίδια, ως το άνθος, στο στήθος πόχει
πάντα· Γαρδένια.

Κάθε της βήμα, ρυθμός, που ξάφνου
μπρος μου περνάει,
και την ψυχή μου σ’ άϋλους κόσμους
τηνε τραβάει…

Ώ, και το σώμα της – τ’ ωραίο της σώμα –
καθώς πηγαίνει,
Όλη ένα όνειρο, κι’ Όλη ένα θάμπος
η Αγαπημένη.
ΣΩΤΟΣ Α. ΣΚΟΥΤΑΡΗΣ

ΕΠΙΜΕΤΡΟ
-Εφημερίς ΝΕΟΝ ΒΗΜΑ, 1935, Διευθυντής Αρχισυντάκτης Χαρ. Κατίκας και Σώτος Σκούταρης. Εφημερίς ΕΜΠΡΟΣ, 1936, Διευθυντής Αρχισυντάκτης Σπ. Κρητικός, Σώτος Σκούταρης. Εφημερίς ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ, 1936, Διευθυντής Αρχισυντάκτης Σώτος Σκούταρης.
-Ευστρατιάδης Στρατής. Δημόσιος υπάλληλος, γεννήθηκε στη Σπάρτη Μικράς Ασίας στα 1916. Έφυγε το 1996.
-Λιάτσος Δημήτρης. 12.3.1926 - 5.9.2015.
-Παπαδόπουλος Σάββας. Δημοσιογράφος και λόγιος. 1905 - 1978.
-Παύλος Παυλίδης του Μιχαήλ, δημοσιογράφος, ζωγράφος, σκιτσογράφος, ασχολήθηκε με παιδικές γελοιογραφίες και διαφημιστικές μακέτες. Πειραιάς Ιούνιος 1909 - 1980, μέλος της ΕΣΗΕΑ. 

 

ΣΧΟΛΕΙΑ ΠΕΡΙΧΩΡΩΝ ΠΕΙΡΑΙΩΣ (ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ, ΜΟΣΧΑΤΟΥ, ΝΕΑΣ ΚΟΚΚΙΝΙΑΣ - ΝΙΚΑΙΑΣ, ΝΕΟΥ ΦΑΛΗΡΟΥ)

 B' μέρος

Ερευνά και γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης. Δημοσιογράφος - Συλλέκτης. Ανεξάρτητος ερευνητής πειραϊκής ιστορίας και λογοτεχνίας

Το δεύτερο και τελευταίο μέρος της καταγραφής των απολυτηρίων που βρίσκονται στη συλλογή μου. Μελλοντικά θα ακολουθήσουν έγγραφα (λίγα από κάθε ένα τίτλο αλλά αντιπροσωπευτικά): Σχολής Μέσης Εκπαιδεύσεως Πειραιώς. Νυκτερινής Επαγγελματικής Εμπορικής Σχολής του Συλλόγου Ιδιωτικών Υπαλλήλων Πειραιώς. Επαγγελματικής και Οικοκυρικής Σχολής Θηλέων Δήμου Πειραιώς. Αποδεικτικά Δημόσιας Εμπορικής Σχολής Πειραιώς και του Ζαννείου Πειραματικού Γυμνασίου. Απολυτήρια, διπλώματα και πτυχία Σχολών στον Πειραιά αναγνωρισμένων από το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας. Νυκτερινών Σχολών του Πυρουνάκη και ό,τι άλλο. 

 

ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ

*Αύξ. Αριθ. Ενδεικτικού 630 Μαθητολογίου 4 Ελέγχου 753 ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ 1^ον Μικτόν Δημοτικόν Σχολείον Κορυδαλλού ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΟΝ [44]
Ο μαθητής Αργυρός Αναστ. Νικόλαος εκ Πειραιώς ετών 13 πατρός μαρμαρογλύπτου διακούσας πάντα τα μαθήματα της Έκτης τάξεως του σχολείου τούτου κατά το σχολικόν έτος 1935 - 1936 απολύεται με τον βαθμόν καλώς (6) Η διαγωγή του υπήρξε κοσμιωτάτη Είναι εγγεγραμμένος εις τον Δήμον Πειραιώς υπ’ αριθμόν μητρώου 167 και έτος γεννήσεως 1923 έχει δε δαμαλισθή κατά το έτος … Εν Κορυδαλλώ τη 9^η Ν/βρίου 1936 Ο Διευθυντής [Υπογραφή Ν. Ζήτας] Τρία χαρτόσημα. Σφραγίδα 1^ΟΝ ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ

 

 

 

 

*ΑΡΙΘΜΟΙ Ενδεικτικόν 313/14 Μαθητολογίου 29 Ελέγχου 27 ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ 1^ΟΝ ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΝ ΕΤΟΣ 1937 - 1938 ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΟΝ [223] Ο μαθητής Σταμπόγλης Ιωάν. Ανδρέας εκ Πειραιώς ετών 12 πατρός καφφεπώλου διακούσας τα μαθήματα της Έκτης τάξεως του Σχολείου τούτου εκρίθη εν τέλει του Σχολικού έτους 1937 - 1938 άξιος απολύσεως με τον βαθμόν καλώς 6 Η δε διαγωγή του υπήρξε κοσμιωτάτη
Είναι εγγεγραμμένος εις τον Δήμον Πειραιώς υπ’ αριθμόν μητρώου 7 και έτος γεννήσεως 1926 Εν Κορυδαλλώ τη 18 Ιουνίου 1938 Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ [Υπογραφή] Τρία χαρτόσημα. Σφραγίδα 1^ΟΝ ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ
Το έντυπο, Βιβλιοχαρτοπωλείον Σ. ΒΑΛΣΑΜΙΔΗ Σωκράτους 21 – Πειραιεύς

 

 

 

 

*Αύξ. Αριθ Απολυτηρίου 37/422 Μαθητολογίου 10 Ελέγχου 9 ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ 1^ον Δημοτικόν Σχολείον Κορυδαλλού ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΟΝ [129] Ο μαθητής Κατσίδας Βασ. Γεώργιος εκ Πειραιώς ετών 14 πατρός ορφανός διακούσας πάντα τα μαθήματα της Έκτης τάξεως του σχολείου τούτου κατά το σχολικόν έτος 1937 – 1938 απολύεται με τον βαθμόν καλώς -7- Η διαγωγή του υπήρξε κοσμιωτάτη
Είναι εγγεγραμμένος εις τον Δήμον Πειραιώς υπ αριθμόν μητρώου 264 και έτος γεννήσεως 1924 έχει δε δαμαλισθή κατά το έτος Εν Κορυδαλλώ τη 30 Ιουνίου 1938 Ο Διευθυντής [Υπογραφή] Τέσσερα χαρτόσημα. Δυο σφραγίδες 1^ΟΝ ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ

 

 

 

 

*ΑΡΙΘΜΟΙ {Ελέγχου 16 Μαθητολ. 17 Πιστοπ. 6/1 Δημότης Πειραιώς Αριθ. Μητρώου 3235 Έτος γεννήσεως 1925 ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ 1^ΟΝ ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ ΕΝ Κορυδαλλώ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΟΝ [35] Ο μαθητής Τσελόπουλος Ιωάν. Αθανάσιος εκ Πειραιώς πατρός καραγωγέως ενεγράφη εις την Έκτην τάξιν κατά το Σχολικόν έτος 1937 – 1938 και διακούσας τακτικώς και μετ’ επιμελείας τα διδαχθέντα μαθήματα εκρίθη εν τέλει του σχολικού έτους άξιος απολύσεως με τον ΒΑΘΜΟΝ Σχ καλώς 5 και ΔΙΑΓΩΓΗΝ κοσμιωτάτην Εν Κορυδαλλώ τη 22 Σ/βρίου 1938 Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤής [Υπογραφή] Τέσσερα χαρτόσημα. Δυο σφραγίδες 1^ΟΝ ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ
Το έντυπο, ΤΥΠ.: ΠΑΤΣΟΥΡΑΚΟΥ-ΓΟΝΤΖΕ, ΛΕΩΦ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ Α! 15 ΤΗΛ. 43-134 ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ

 

 

 

 

*ΑΡΙΘΜΟΙ Απολυτηρίου 12 Μαθητολογίου 12 Ελέγχου 12 Μητρώου 1157 Έτος γεννήσεως 1939 Δήμος ή Κοινότης Πειραιώς ΙΔΙΩΤΙΚΟΝ ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ ΚΩΝ)ΤΙΝΑΣ ΔΟΥΡΑΤΣΙΝΟΥ - ΤΣΕΤΤΟΥ. ΣΕΡΡΩΝ & ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ. ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ. Γ΄ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ. ΑΡΙΘ. ΑΔΕΙΑΣ 77.126–14.8.51 ΣΧΟΛΙΚΟΝ ΕΤΟΣ 1951 – 1952 ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΟΝ [57] Ο μαθητής Λιανόπουλος Μιχαήλ Ιωάννου εκ Πειραιώς ετών 13 πατρός κτηματίου διακούσας τα μαθήματα της έκτης τάξεως του σχολείου τούτου και εν τέλει του σχολικού έτους 1951 – 1952 υποστάς τας νενομισμένας γραπτάς εξετάσεις απελύθη με τον βαθμόν Καλώς < 6 > Η δε διαγωγή του υπήρξε Κοσμιωτάτη Εν Κορυδαλλώ τη 21η Ιουνίου 1952 ΕΘΕΩΡΗΘΗ/ Εν Πειραιεί τη 24/ 6/ 1952/ Ο ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΗΣ/ Της Γ΄ Περιφ. Πειραιώς [Υπογραφή] Η ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ [Υπογραφή Τσέττου] Δυο χαρτόσημα. Σφραγίδα ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΗΣ ΔΗΜ. ΣΧΟΛΕΙΩΝ Γ! ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Σφραγίδα ΙΔΙΩΤΙΚΟΝ ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ ΚΩΝ[;] ΔΟΥΡΑΤΣΙΝΟΥ-ΤΣΕΤΟΥ/ ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΑΙ
Το έντυπο, ΤΥΠΟΙΣ ΒΑΛΣΑΜΙΔΗ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ

 

 

 

 

*Αριθμοί Απολυτηρίου 8 Μαθητολογίου 9 Ελέγχου 9 Δήμου ή Κοινότ. Νικαίας Μητρώου 539/28 Έτος γεννήσεως 1939 ΙΔΙΩΤΙΚΟΝ ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ Κ. ΣΙΔΕΡΗ - Α. ΚΑΡΥΔΑΚΗ ΕΤΟΣ ΙΔΡΥΣΕΩΣ 1945 ΑΡΙΘ. ΑΔΕΙΑΣ 44229 ΣΧΟΛΙΚΟΝ ΕΤΟΣ 1951 – 1952 ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΟΝ Ο μαθητής Τσιβελής Παναγιώτης του Ιωάννου εκ Νικαίας ετών 13 πατρός Εργάτου διακούσας τα μαθήματα της έκτης τάξεως του σχολείου τούτου και εν τέλει του σχολικού έτους 1951 – 1952 υποστάς τας νενομισμένας, γραπτάς εξετάσεις απελύθη με τον βαθμόν Λίαν καλώς «9» Η δε διαγωγή τ … υπήρξε Κοσμιωτάτη Εν Κορυδαλλώ τη 23 Ιουνίου 1952 ΕΘΕΩΡΗΘΗ/ Εν Πειραιεί τη 26-6-1952/ Ο ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΗΣ/ Της Α΄ [διορθωμένο σε Γ΄] Περιφ. Πειραιώς [Υπογραφή] Η ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ [Υπογραφή Καρυδάκη] Τέσσερα χαρτόσημα. Σφραγίδα ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΗΣ ΔΗΜ. ΣΧΟΛΕΙΩΝ Γ΄ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Τρεις δυσανάγνωστες σφραγίδες ΙΔΙΩΤ. ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ Κ. ΣΙΔΕΡΗ - Α. ΚΑΡΥΔΑΚΗ/ Α! ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΠΕΙΡΑΙΏΣ[;]
Το έντυπο, ΤΥΠΟΙΣ ΒΑΛΣΑΜΙΔΗ ‧ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ

 

 

 

 

*ΙΔΙΩΤΙΚΟΝ ΕΣΠΕΡΙΝΟΝ ΓΥΜΝΑΣΙΟΝ ΕΜΜ. Β. ΣΠΑΝΟΥ. ΕΝ ΚΟΡΥΔΑΛΛΩ. Άδεια Ιδρύσεως 76138)22 - 8 - 1951 ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΟΝ ΑΡΙΘ. {Β. Πιστ. Σπουδών 36 Αποδεικτικού 9 Μαθητολογίου 134 Σχολικόν Έτος 1964 - 1965
Ο μαθητής Μπραντίτσας Μιχαήλ Θεοδώρου εξ Αθηνών πατρός εστιάτορος, χριστ. ορθόδοξος, εγγεγραμμένος εν τω Μητρώω Αρρένων του Δήμου Αθηναίων υπ’ αύξοντα αριθμόν 609/594 και έτος γεννήσεως 1949 ως προκύπτει εκ του υπ’ αριθ. 137986 και χρονολογίαν 17-9-1962 πιστοποιητικού του ως άνω Δήμου Αθηναίων ενεγράφη κατά το σχολικόν έτος χίλια εννεακόσια εξήκοντα δύο έως χίλια εννεακόσια εξήκοντα τρία 1962 – 1963 εις τους μαθητάς της Πρώτης (Α΄) τάξεως του καθ’ ημάς 7/ταξίου γυμνασίου και απερρίφθη λόγω ελλιπούς φοιτήσεως (Πράξις 17/16.6.63. Η διαγωγή του υπήρξε κοσμιωτάτη το παρόν εκδίδεται τη αιτήσει του λαβούση αριθ. πρωτ. 192/30.9.64, ίνα τω χρησιμεύση δια να εγγραφή εις έτερον σχολείον. ΙΣΧΥΡΟΝ ΔΙΑ=== ΣΧΟΛΙΚΗΝ ΧΡΗΣΙΝ Εν Κορυδαλλώ τη 30ή Σεπτεμβρίου 1964 ΕΘΕΩΡΗΘΗ/ Εν Πειραιεί τη 3-10-1964/ Ο ΓΕΝ. ΕΠΙΘΕΩΡ. Μ. Ε. ΚΣΤ΄ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ [Υπογραφή] Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ [Υπογραφή] ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΑΙ [Υπογραφές] Φωτογραφία του μαθητή. Βεβαιούται ότι ο εικονιζόμενος είναι ο εν τω παρόντι αναφερόμενος Μπραντίτσας Μιχαήλ Θεοδώρου- Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ [Υπογραφή] Τέσσερα χαρτόσημα. Τρεις σφραγίδες ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ/ ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠ/ΣΕΩΣ ΚΣΤ΄ ΕΚΠ. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ Δυο σφραγίδες ΙΔΙΩΤΙΚΟΝ ΝΥΚΤΕΡΙΝΟΝ ΓΥΜΝΑΣΙΟΝ – ΕΜΜ. Β. ΣΠΑΝΟΥ –/ ΕΝ ΚΟΡΥΔΑΛΛΩ/ 1951

 

 

 

 

*ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ. Αύξ. Αριθμοί Πιστοπ. Σπουδής Απολυτηρίου 4 Μαθητολογίου 72 Ελέγχου 4 Μητρώου 27 Κοινότ. ή Δήμου Δ.Π. Έτος γεννήσεως 1922 ΙΔΙΩΤΙΚΟΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΟΝ “Ο ΚΟΡΑΗΣ„ ΧΡΥΣΑΝΘΗΣ ΦΕΣΣΟΠΟΥΛΟΥ ΕΝ ΠΕΙΡΑΙΕΙ ΣΧΟΛΙΚΟΝ ΕΤΟΣ 1934 - 1935
ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΟΝ Ο μαθητής Καστανιώτης Γεωργ. Ανδριανός εκ Πειραιώς ετών 13 πατρός Λεμβούχου διακούσας τα μαθήματα της ΣΤ! τάξεως του σχολείου τούτου εκρίθη εν τέλει του σχολικού έτους 1934 - 1935 άξιος απολύσεως με τον βαθμόν Καλώς <7> Η δε διαγωγή του υπήρξε Αρίστη Βεβαιούται ο δαμαλισμός αυτού κατά το έτος 1934 Εν Κορυδαλλώ τη 17 Ιουνίου 1935
Εθεωρήθη/ Εν Πειραιεί τη 1/10/1935/ Ο ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΗΣ [Υπογραφή] Η ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ [Υπογραφή Φεσσοπούλου] Τρία χαρτόσημα. Σφραγίδα ΕΛΛΗΝΙΚΗ/ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΗ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡ. ΠΕΙΡΑΙΩΣ Σφραγίδα του εκπαιδευτηρίου δυσδιάκριτη. Το έντυπο, ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΑΙ ΤΥΠΟΓΡΑΦΙΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑΙ : ΚΑΛΛΙΝΗΣ & ΣΙΑ - ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ ΤΗΛ. 41522

 

 

 

 

*Αριθμοί Ενδεικτικού 31 Μαθητολογίου 131 Ελέγχου 32 Μητρώου 1 Κοινότ. ή Δήμ, Κορυδαλλού Έτος Γεννήσ. 1937 ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΙΔΙΩΤΙΚΟΝ ΔΗΜ. ΣΧΟΛΕΙΟΝ [Σβησμένη η λέξη ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΟΝ] ΧΡΥΣΑΝΘΗΣ ΦΕΣΣΟΠΟΥΛΟΥ. ΕΤΟΣ ΙΔΡΥΣΕΩΣ 1925 ΕΝ ΠΕΙΡΑΙΕΙ ΑΡ. ΑΔΕΙΑΣ 30.333 ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΟΝ [116] ΣΧΟΛΙΚΟΝ ΕΤΟΣ 1950 - 1951. Ο μαθητής Υφαντίδης Νικόλαος του Γεωργίου εκ Κορυδαλλού ετών 14 πατρός Σωφέρ διακούσας τα μαθήματα της ΣΤ΄ τάξεως του σχολείου τούτου, εκρίθη εν τέλει του σχολικού έτους 1950 -1951 άξιος απολύσεως με τον βαθμόν Σχεδόν Καλώς 5 Η δε διαγωγή του υπήρξε κοσμιωτάτη Εν Κορυδαλλώ τη 25^η Ιουνίου 1951
Εθεωρήθη/ Εν Πειραιεί τη 30η Ιουνίου 1951 Ο Επιθεωρητής της Α΄ Εκπ. Περιφερείας Πειραιώς [Υπογραφή] Η ΔΕΥΘΥΝΤΡΙΑ [Υπογραφή Φεσσοπούλου] Πέντε χαρτόσημα. Σφραγίδες ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΗΣ ΔΗΜ. ΣΧΟΛΕΙΩΝ Α΄ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Τρεις σφραγίδες ΙΔΙΩΤΙΚΟΝ ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ ΧΡΥΣΑΝΘΗΣ ΦΕΣΣΟΠΟΥΛΟΥ/ ΕΝ/ ΚΟΡΥΔΑΛΛΩ/ ΠΕΙΡΑΙΩΣ/ 1925. Μια σφραγίδα ΙΔΙΩΤΙΚΟΝ ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ ΧΡΥΣΑΝΘΗΣ ΦΕΣΣΟΠΟΥΛΟΥ/ ΚΟΡΥΔΑΛΟΣ
Το έντυπο, Τύποις: Καλλίνη Πειραιεύς. Τηλ. 41.522

 

ΜΟΣΧΑΤΟ

*ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΙΔΙΩΤΙΚΟΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΟΝ ΟΙ “ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΑΙ„ ΕΛΕΝΗΣ ΓΩΝΙΩΤΑΚΗ ΕΝ ΜΟΣΧΑΤΩ ΑΔΕΙΑ ΙΔΡΥΣΕΩΣ {Αριθ. 42829 Έτος 1934 ΑΥΞ. ΑΡΙΘΜΟΙ Απολυτηρίου 8 Μαθητολογίου 8 Ελέγχου 8 ΠΛΗΡΕΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ Δήμος ή Κοινότης Μοσχάτου Αριθ. μητρώου 534 Έτος γεννήσεως 1940 ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΟΝ [73] Ο μαθητής Μουρίκης Δημήτριος του Αντωνίου εκ Μοσχάτου ετών 12 πατρός βυρσοδέψου διακούσας τα μαθήματα της ΕΚΤΗΣ τάξεως του Σχολείου τούτου κατά το σχολικόν έτος 194 – 19 και τας νενομισμένας εξετάσεις υποστάς εκρίθη άξιος απολύσεως με τον γενικόν βαθμόν άριστα 10 Διαγωγήν δε επεδείξατο κοσμιωτάτην Εν Μοσχάτω τη 21 Ιουνίου 1952 Εθεωρήθη/ Ο Επιθεωρητής Δ΄ Περ. Αθηνών [Υπογραφή]. Η ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ [Υπογραφή Ελένη Γωνιωτάκη] Δυο χαρτόσημα. Σφραγίδες ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ/ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ Δ! ΕΚΠ. ΠΕΡΙΦ. ΑΘΗΝΩΝ. Σφραγίδα ΙΔΙΩΤΙΚΟΝ ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ ΕΛΕΝΗΣ ΓΩΝΙΩΤΑΚΗ/ στη μέση οι μορφές των Τριών Ιεραρχών.

 

 

ΝΕΑΣ ΚΟΚΚΙΝΙΑΣ - ΝΙΚΑΙΑΣ

*Αύξ. Αριθ Απολυτηρίου 22 Μαθητολογίου 221 Ελέγχου 22 ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ε΄ Δημοτικόν Σχολείον Νέας Κοκκινιάς. ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΟΝ [135] Ο μαθητής Εμμανουήλ λαμ. Κοκοβιός εκ Νέας Κοκκινιάς ετών 14 πατρός εργάτου διακούσας πάντα τα μαθήματα της ΣΤ! τάξεως του σχολείου τούτου κατά το σχολικόν έτος 1937 – 1938 απολύεται με τον βαθμόν λίαν καλώς <8> Η διαγωγή του υπήρξε κοσμιωτάτη Είναι εγγεγραμμένος εις τον Δήμον Πειραιώς υπ’ αριθμόν μητρώου 284 και έτος γεννήσεως 1924 έχει δε δαμαλισθή κατά το έτος
Εν Νέα Κοκκινιά τη 12^η Ιουνίου 1938 Η Διευθύντρια [Υπογραφή] Τρία χαρτόσημα. Σφραγίδα ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ/ [;] ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ Ν. ΚΟΚΚΙΝΙΑΣ

 

 

 

 

 

 

*ΝΥΚΤΕΡΙΝΗ ΣΧΟΛΗ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Ν. ΚΟΚΚΙΝΙΑΣ. ΑΡ. Β. Π. Σ. 38 αποδ. 4. Εν Νέα Κοκκινιά τη 12 Οκτωβρίου 1938 Αποδεικτικόν [109] Αποδεικτικόν Πιστούται ότι, ο Καλκαντζάκος Πέτρος του Αντωνίου[;] εγγεγραμμένος εν τω μητρώω αρρένων του Δήμου Πειραιώς υπ’ αύξ. αριθ. 11674 και έτος γεννήσεως 1925, πατρός εργάτου, υποστάς την εισιτήριον δια την πρώτην τάξιν της ημετέρας Σχολής εξέτασιν κατά το Σχολ. έτος 1938-39 εγένετο δεκτός και ενεγράφη υπ’ αύξ. αριθ. μαθητολογίου 103. Ο Διευθυντής [Υπογραφή Μουτάφης] Χαρτόσημο [ΓΕΝ. ΤΑΜ. ΕΠΑΓΓ. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣ.] Αριθ. 1358 ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ ΚΑΤΑΒΟΛΗΣ ΕΙΣ ΧΡΗΜΑ ΕΚΔΟΣΕΩΣ ΤΙΤΛΩΝ. ΤΕΛΟΣ ΤΙΤΛΟΥ ΔΡ. 8 ΠΟΣΟΣΤΟΝ ΑΝΑΓΚ. ΔΑΝΕΙΟΥ ΔΡ. 3.20. Δυο σφραγίδες ΝΥΚΤΕΡΙΝΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΝΕΑΣ ΚΟΚΚΙΝΙΑΣ/ ΑΝΕΓΝΩΡΙΣΜΕΝΗ Π. Δ. 22 - 1 – 31

 

 

 

 

*ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΝΥΚΤΕΡΙΝΗ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Ν. ΚΟΚΚΙΝΙΑΣ ΑΝΕΓΝΩΡΙΣΜΕΝΗ ΔΙΑ ΤΟΥ ΑΠΟ 22-1-31 Π. ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΟΣ ΑΡΙΘΜΟΙ Ενδεικτικού 49 Πιστοποιητικού 44 Μαθητολ. 18 Αριθ. Μητρώου 31 Έτος γεννήσεως 1922 Δήμος ή κοινότης Πειραιώς ΣΧΟΛΙΚΟΝ ΕΤΟΣ 1938 - 1939 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΝ [320] Ο μαθητής Νομικός Νικόλαος Ιωάννου εκ Πειραιώς πατρός ορφανός διακούσας πάντων των εν τη Α΄ τάξει της ημετέρας Σχολής διδασκομένων μαθημάτων κατά το σχολικόν έτος 1935 - 1936 και την νόμιμον δοκιμασίαν υποστάς εκρίθη άξιος προαγωγής δια την Δευτέραν τάξιν, τυχών του γενικού βαθμού Καλώς "7" Διαγωγήν δ’ επεδείξατο "Άμεμπτον" Εν Ν. Κοκκινιά τη 12 Οκτωβρίου 1938
Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ [Μουτάφης] Χαρτόσημο ΣΕΙΡΑ Α΄ ΕΤΟΣ 1926 Αριθ. 11720 ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ ΚΑΤΑΒΟΛΗΣ ΕΙΣ ΧΡΗΜΑ ΕΚΔΟΣΕΩΣ ΤΙΤΛΩΝ. ΤΕΛΟΣ ΤΙΤΛΟΥ ΔΡ. 16 ΠΟΣΟΣΤΟΝ ΑΝΑΓΚ. ΔΑΝΕΙΟΥ ΔΡ. 3,20. ΥΠΕΡ ΔΗΜ. ΑΥΞ. ΠΟΣ. ΑΝ. ΔΑΝ. 3,20. Δυο σφραγίδες ΝΥΚΤΕΡΙΝΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΝΕΑΣ ΚΟΚΚΙΝΙΑΣ/ ΑΝΕΓΝΩΡΙΣΜΕΝΗ Π. Δ. 22 - 1 - 31
Το έντυπο, ΤΥΠΟΓΡ. Η “ΜΕΛΙΣΣΑ„ ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ 48 – ΑΘΗΝΑΙ

 

 

 

 

*Αύξοντες Αριθμοί Πιστ. Σπουδής 383 Ενδεικτικού 10 Μαθητολογίου 64 Ελέγχου 74 Μητρ. Δημ. ή Κ. Πειραιώς 12770 Έτος Γεννήσ. 1925 ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΙΔΙΩΤΙΚΟΝ ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ ΙΩΑΝΝΟΥ & ΤΕΡΖΙΩΤΟΥ ΟΔΟΣ Γ. ΚΟΝΔΥΛΗ - Ν. ΚΟΚΚΙΝΙΑ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΟΝ [15] Ο μαθητής Βαβούλης Πάρις του Μάρκου εκ Πειραιώς ετών 15 πατρός εργατικού διακούσας τα μαθήματα της ΣΤ! τάξεως του σχολείου τούτου, κατά το σχολικόν έτος 1939 - 1940 και τας νενομισμένας εξετάσεις υποστάς εκρίθη άξιος απολύσεως με τον βαθμόν Καλώς < 7 > Η δε διαγωγή του υπήρξε Αρίστη Εν Ν. Κοκκινιά τη 20^η Ιουνίου 1940 Εθεωρήθη ο Επιθεωρητής [Ιωάννης Γ. Καλλιγάς] Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤής [Υπογραφή Ιωάννου] Επτά χαρτόσημα. Σφραγίδα ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΗΣ ΔΗΜ. ΣΧΟΛΕΙΩΝ Α.΄ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ. Σφραγίδα ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ/ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΟΝ ΑΔΕΛΦΩΝ ΤΕΡΖΙΩΤΟΥ ΕΝ ΝΕΑ ΚΟΚΚΙΝΙΑ

 

 

 

 

*ΙΔΙΩΤΙΚΟΝ ΓΥΜΝΑΣΙΟΝ Μ. ΚΕΛΛΕΡΗ - ΛΙΒΑΝΟΥ ΕΝ ΝΙΚΑΙΑ - ΠΕΙΡΑΙΩΣ. ΑΡΙΘ. ΑΔΕΙΑΣ ΙΔΡΥΣΕΩΣ 61899/6-9-49 ΕΤΟΣ ΙΔΡΥΣΕΩΣ 1949
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΝ [193] Αριθ. Μαθητολογίου 25 Β. Π. Σ. 55 Ενδεικτικού 42 ΣΧΟΛ. ΕΤΟΣ 1951 – 1952 Ο μαθητής Μπέτσης Αναστάσιος του Χρήστου πατρός Μαγείρου εκ Πειραιώς εγγεγραμμένος εν τω μητρώω των Αρρένων του Δήμου –Κοινότητος Πειραιώς υπ’ αύξοντα αριθμόν 227/484 και έτος γεννήσεως 1938 κατά το υπ’ αριθ. 39354 και χρονολογίαν 4/7/1951 πιστοποιητικόν του ως άνω Δήμου – Κοινότητος, το θρήσκευμα Ορθόδοξος διακούσας πάντα τα μαθήματα της Τρίτης τάξεως του Οκταταξίου Γυμνασίου κατά το σχολικό έτος χίλια εννεακόσια πεντήκοντα ένα – χίλια εννεακόσια πεντήκοντα δυο (1951 – 1952) και την νόμιμον δοκιμασίαν υποστάς εκρίθη άξιος προαγωγής εις την Τετάρτην (4ην) τάξιν λαβών γενικόν μεν βαθμόν Δεκατέσσαρα και εννέα ενδέκατα (14 9/11) διαγωγήν δε Κοσμιωτάτη ΙΣΧΥΡΟΝ ΔΙΑ ΣΧΟΛΙΚΗΝ ΧΡΗΣΙΝ Κατά μαθήματα δε ούτω: [Ακολουθούν 15 μαθήματα με τις βαθμολογίες των 11] Εν Αθήναις τη 9/9/1952 Εθεωρήθη 18/9/52/ Ο Γεν. Επιθεωρητής/ Ιδιωτικών Σχολείων Μέσης Εκπαιδεύσεως/ Α΄ Περιφερείας [Υπογραφή] Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ [Υπογραφή] ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΑΙ [Υπογραφές] Εννέα χαρτόσημα. Πέντε σφραγίδες ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ/ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ ΙΔΙΩΤ. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΩΝ Α! ΕΚΠΑΙΔ. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Σφραγίδα ΙΔΙΩΤΙΚΟΝ ΓΥΜΝΑΣΙΟΝ Μ. ΚΕΛΛΕΡΗ-ΛΙΒΑΝΟΥ ΕΝ ΝΙΚΑΙΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

 

 

 

 

*ΣΧΟΛΙΚΟΝ ΕΤΟΣ 1951 – 1952 ΑΥΞΟΝΤΕΣ ΑΡΙΘΜΟΙ ΠΙΣΤ. ΣΠΟΥΔΗΣ 1 ΕΛΕΓΧΟΥ 1 ΜΑΘΗΤΟΛΟΓΙΟΥ 43 ΔΗΜΟΥ ή ΚΟΙΝΟΤΗΤΟΣ Πειραιεύς ΜΗΤΡΩΟΥ 36 ΕΤΟΥΣ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ 1938 ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΝΥΚΤΕΡΙΝΟΝ ΔΗΜ. ΣΧΟΛΕΙΟΝ ΝΙΚΑΙΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΟΝ Ο μαθητής Αναστασόπουλος Αναστάσιος του Ασημάκη εκ Πειραιώς ετών 14 πατρός Υποδηματοποιού διακούσας τα μαθήματα της Έκτης τάξεως του σχολείου τούτου κατά το σχολικόν έτος 1951 – 1952 και υποστάς τας νενομισμένας εξετάσεις εκρίθη άξιος προαγωγής με τον βαθμόν Λίαν Καλώς 8 Η διαγωγή του υπήρξε Κοσμιωτάτη Εν Νικαία τη 22 Ιουνίου 1952 ΕΘΕΩΡΗΘΗ/ Ο ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΗΣ Γ΄ ΠΕΡ. ΠΕΙΡΑΙΩΣ [Υπογραφή] Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ [Υπογραφή] Πέντε χαρτόσημα. Σφραγίδα ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΗΣ [ΔΗΜ.;] ΣΧΟΛΕΙΩΝ Γ΄ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ. Τρεις σφραγίδες ΝΥΚΤΕΡΙΝΟΝ ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ ΝΙΚΑΙΑΣ
Το έντυπο, Τύποις: Γ. Κωνσταντινίδη Αγ. Αναργύρων 53 - Νίκαια

 

 

 

 

*Αριθ. Μαθητολ. 11. Ενεγράφη εις την Γ΄ Τάξιν Κατοικία ---- Εν Κερατσινίω τη 14-9-1970 Η ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Γ΄ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ 16^ον ΔΗΜ. ΣΧΟΛΕΙΟΝ ΝΙΚΑΙΑΣ ΠΑΠΑΚΥΡΙΑΖΗ 7 (ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ) - Τηλ. 499.157 ΣΧΟΛΙΚΟΝ ΕΤΟΣ 1969 – 1970
Β. Π Σπουδής 109 Ενδεικτικού 94 Μαθητολογίου 174 Γεν. Ελέγχου 231 Δήμου ή Κοινότητος Νικαίας Νομού Πειραιώς Αριθ. Μητρώου 344/30 Έτος γεννήσεως 1962
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΝ Ο μαθητής Μαρκάκης Γεώργιος του Δημητρίου εκ Νικαίας ετών 8 πατρός Οδηγού το θρήσκευμα Χρ. Ορθόδοξος διακούσας τα μαθήματα της Δευτέρας τάξεως του σχολείου τούτου κατά το σχολικόν έτος 1969 - 1970 και τας νομίμους εξετάσεις υποστάς εκρίθη άξιος προαγωγής εις την Τρίτην τάξιν με τον γενικόν βαθμόν Επτά = 7 = Καλώς Διαγωγήν επεδείξατο Κοσμιωτάτην
Εν Νικαία τη 21η Ιουνίου 1970/ Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ/ [Υπογραφή] ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΒΑΡΩΝΟΣ Η εγγραφή κατά το Νέον Σχολικόν Έτος δέον όπως γίνη από 10 – 20 Σεπτεμβρίου προς αποφυγήν των προβλεπομένων παρά του Νόμου 3094/1954 αυστηρών κυρώσεων Σφραγίδα: ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ/ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΝ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ/ 16^ΟΝ ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ ΝΙΚΑΙΑΣ
Το έντυπο, Σχολικά Είδη: ΣΚΑΡΑΚΗ - ΕΥΘΥΜΙΑΔΗ - Πανεπιστημίου 42 - Τηλ. 630.106 815.156 Αθήναι

 

ΝΕΟ ΦΑΛΗΡΟ

*Αριθμοί Απολυτηρίου 19 Μαθητολογίου 148 Ελέγχου 22 Μητρώου 46.880 Έτος γεννήσεως 1933 Δήμος Ερμουπόλεως ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ ΝΕΟΥ ΦΑΛΗΡΟΥ Β! ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΣΧΟΛΙΚΟΝ ΕΤΟΣ 1948 – 1949 ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΟΝ [281] Η μαθήτρια Μαραγκουδάκη Βασιλική του Κυριάκου εκ Νέου Φαλήρου ετών 16 πατρός σωφέρ διακούσασα τα μαθήματα της έκτης τάξεως του σχολείου τούτου και εν τέλει του σχολικού έτους 1948 – 1949 υποστάσα τας νενομισμένας γραπτάς εξετάσεις απελύθη με τον βαθμόν Λίαν καλώς οκτώ =8=
Η δε διαγωγή της υπήρξε κοσμιωτάτη Εν [Σβησμένο το Εν Πειραιεί τη] Νέω Φαλήρω τη 28 - 6 - 1949 Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ [Υπογραφή] ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ/ ΤΜΗΜ. Α.΄ Δυο χαρτόσημα. Δυο σφραγίδες ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ/ ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ ΝΕΟΥ ΦΑΛΗΡΟΥ Εισήχθη. αριθ. Πρ. 4. 30 - 9 - 49. Ο Γυμνασιάρχης. [Υπογραφή από σφραγίδα] Σφραγίδα ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ/ ΣΤ! ΜΕΙΚΤΟΝ ΓΥΜΝΑΣΙΟΝ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Το έντυπο, ΤΥΠΟΣ–ΧΑΡΤΙΑ–ΒΙΒΛΙΑ ΣΠΥΡΟΣ ΒΑΛΣΑΜΙΔΗΣ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ
--Μονόφυλλο με υδατόσημο ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΧΑΡΤΟΣΗΜΟΝ/ ΧΑΡΤΟΣΗΜΟΝ ΔΡ. 2000 ΔΥΟ ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΑΝΤΙΤΙΜΟΝ ΧΑΡΤΟΥ ΔΡ. 50 Γ. 799191 Αριθμός 4531
ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Ο ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΕΡΜΟΥΠΟΛΕΩΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΕΙ ΟΤΙ: Η Βασιλική Μαραγκουδάκη του Κυριάκου και η Καλλιόπη υπήκοος Ελληνίς είναι εγγεγραμμένη εν τω Δημοτολογίω του καθ’ ημάς Δήμου, της Επαρχίας Σύρου του Νομού Κυκλάδων υπό έτος γεννήσεως χίλια εννεακόσια τριάκοντα τρία (1933) και υπ’ αύξοντα αριθμόν 46880.-
Το παρόν εκδίδεται κατόπιν αιτήσεως πρωτοκολληθείσης παρ’ ημίν υπ’ αριθ. 4531.-
Εν Ερμουπόλει τη 26 Σεπτεμβρίου 1949
Ο επί του Δημοτολογίου/ Υπάλληλος [Υπογραφή] Ο ΔΗΜΑΡΧΟΣ [Υπογραφή] Δυο σφραγίδες ΔΗΜΟΣ ΕΡΜΟΥΠΟΛΕΩΣ 

 

 

ΣΧΟΛΕΙΑ ΕΚΤΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ (Η ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ;)

 
ΚΡΗΤΗ-ΠΕΡΑΜΑ ΡΕΘΥΜΝΟΥ ή ΠΕΡΑΜΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ;

*ΑΡΙΘΜΟΣ Απολυτηρίου 2 Μαθητολογίου 16 Ελέγχου 44 Δήμος Περάματος Αριθ. μητρώου 1 Έτος γεννήσεως 1925 Χρόνος δαμαλ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. Δημοτ. Σχολείον Περάματος ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΟΝ [17] Ο μαθητής Καλουδιάδης Ιωάννης εκ Περάματος ετών … πατρός καφεπώλου διακούσας πάντα τα μαθήματα της ΣΤ΄ τάξεως του σχολείου τούτου κατά το σχολικόν έτος 1936 – 1937 απολύεται με τον βαθμόν Καλώς (6) Η διαγωγή του υπήρξε Κοσμιωτάτη Εν Περάματι τη 28^η Ιουνίου 1937. Η Διευθύντρια [Υπογραφή Α. Γ. Ουγιάρογλου] Τρία χαρτόσημα. Δυο σφραγίδες ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ.
Το έντυπο, Τύποις Γεωργίου Γεωρβασάκη, Ρέθυμνον 

 

 

  ΣΧΟΛΕΙΑ ΠΕΡΙΧΩΡΩΝ ΠΕΙΡΑΙΩΣ (ΑΓ. Ι. ΡΕΝΤΗ, ΑΘΗΝΩΝ, ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑΣ, ΚΕΡΑΤΣΙΝΙΟΥ)              - Α' μέρος -