Αναφορά στον Αντώνη Ζαρίφη κι ένα κείμενό του για τον εκσυγχρονισμό του Πειραιά.

Ερευνά και γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης. Δημοσιογράφος - Συλλέκτης. Ανεξάρτητος ερευνητής πειραϊκής ιστορίας και λογοτεχνίας.

 

Στάθηκα πολύ τυχερός που εντάχτηκα στον κύκλο της Φιλολογικής Στέγης Πειραιώς, αρχικά σαν ακροατής στις εκδηλώσεις της στο Γαλλικό Ινστιτούτο (Πασαλιμάνι) κι ύστερα εκ των ένδον ως τακτικό μέλος επί 35 χρόνια.
Εκεί γνώρισα τους πλέον ενδιαφέροντες ανθρώπους των γραμμάτων και της τέχνης, πρόσωπα που με τα περισσότερα συνδέθηκα φιλικά, συναντήθηκα σε εκδηλώσεις, σε συνεστιάσεις, σε εκδρομές, στα σπίτια τους, σε καφετέριες ή έστω στον δρόμο για έναν απλό χαιρετισμό… Με κάποιους - συμβαίνει κι αυτό - έτυχε να υπάρχει μια αλληλοεκτίμηση δίχως να έχουμε πολλές επαφές. Οι προσανατολισμοί (το λογοτεχνικό ή ποιητικό έργο του καθενός πολλές φορές μπορεί να διέφερε με το δικό μου που ήταν κυρίως ερευνητικό, συλλεκτικό, ιστορικό, αρχειακό, ταξινομητικό, καταλογογραφικό), δεν στάθηκαν εμπόδιο να υπάρχει σεβασμός και «συναδελφική» αγάπη.
Μια τέτοια σχέση είχα με τον Αντώνη Ζαρίφη.
Ο Αντώνης Ζαρίφης είναι πνευματικό παιδί της Φιλολογικής Στέγης Πειραιώς, μέλος από 25-27.5.1971, ήδη τον συναντάμε (όσες περιόδους θυμάμαι) από τον Μάιο του 1972 στο Διοικητικό Συμβούλιο εναλλάξ ως Έφορο, Ειδικό Γραμματέα, Σύμβουλο, Γενικό Γραμματέα, Έφορο, Αντιπρόεδρο, πάλι Έφορο, Έφορο Πνευματικών Εκδηλώσεων, Αντιπρόεδρο στα 1995. Μετά από λίγα χρόνια εξελέγη Γενικός Γραμματέας στα 2005, Αντιπρόεδρος στα 2010-2012.
Εκτιμήθηκε η παρουσία του, τον έβλεπα σε πάνελ για συζητήσεις και ομιλίες.
Σημαντική η συμβολή του στις διάφορες εκδηλώσεις, πάντα πρόθυμος για να αναλύσει ο,τιδήποτε οικείο σε αυτόν θέμα. Ας αναφέρω μερικές μέσα από προσκλήσεις της συλλογής μου:
Στις 26 Φεβρουαρίου 1974, στη σειρά «Παρουσιάσεις βιβλίων Πειραιωτών Λογοτεχνών» παρουσιάστηκαν τα βιβλία του.
Στις 18 Μαρτίου 1982, έκανε την εισήγηση για το βιβλίο του Πότη Κατράκη «Ο Επίορκος».
Στις 10 Ιανουαρίου 1983, στο χώρο του φροντιστηρίου γερμανικής γλώσσας Μ. Θωμά (πρώην Ινστιτούτο Γκαίτε Πειραιά), στο «Αφιέρωμα στο Γκαίτε» (για τα 150 χρόνια από το θάνατό του). Μίλησε με θέμα: «Αναφορά στο Φάουστ» με την ευκαιρία της έκδοσης του Α΄ μέρους του «Φάουστ» σε μετάφραση Γιάννη Παυλάκη.
Στις 28 Ιανουαρίου 1985, με την συνεργασία του Γαλλικού Ινστιτούτου Πειραιώς, στην αίθουσά του. Εκδήλωση «Συγγραφείς και ποιητές του Πειραιά διαβάζουν κείμενά τους». Κείμενα θα διαβάσουν οι Χρίστος Αδαμόπουλος, Αντώνης Ζαρίφης κ.ά.
18 Φεβρουαρίου 1987. Με τη συνεργασία του Γαλλικού Ινστιτούτου Πειραιά, στην αίθουσά του. Διάλεξη. Ομιλητής ο Αντώνης Ζαρίφης. Θέμα «Μια προσέγγιση στην ποίηση του Καρυωτάκη». Απαγγελίες από τον Γιώργο Μετσόλη.
23 Φεβρουαρίου 1989. Ποιητική βραδιά αφιερωμένη στους σύγχρονους Πειραιώτες ποιητές. Ποιήματα: Ειρήνης Αλιφέρη, Στέλιου Γεράνη, Αντώνη Ζαρίφη, κ.ά.
25 Ιανουαρίου 1990. Δημόσια συζήτηση με θέμα: «Πειραϊκός χώρος και λογοτεχνική δημιουργία». Μετέχουν Αντώνης Ζαρίφης, Περσεφόνη Κωστέα, Παύλος Μπαλόγλου, Χάρης Χρόνης. Συντονιστής ο Γιάννης Χατζημανωλάκης.
24 Φεβρουαρίου 1993. Πρώτη εκδήλωση του κύκλου «Αφιέρωμα στον Κωστή Παλαμά» (Για τα 50 χρόνια από το θάνατό του). Θέμα «Μια αισθητική προσέγγιση». Συζητούν οι Τούλα Μπούτου, Αντώνης Ζαρίφης.
14 Δεκεμβρίου 1994. 24^η εκδήλωση της σειράς «Παρουσιάσεις βιβλίων Πειραιωτών Λογοτεχνών». Παρουσίαση του βιβλίου του Μόσχου Κεφάλα «Απρόσμενος άνεμος» από τον Αντώνη Ζαρίφη.
20 Δεκεμβρίου 1995. 100 χρόνια Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Η Φιλολογική Στέγη μαζί με τη ΔΕΠΑΠ. Μουσικοφιλολογική βραδιά με τίτλο «Πειραιάς και Λογοτεχνία». Συζητούν: Τούλα Μπούτου, Αντώνης Ζαρίφης, Γιάννης Χατζημανωλάκης.
22 Φεβρουαρίου 2006. Εσωτερική εκδήλωση. Εισηγητής ο Αντώνης Ζαρίφης. Θέμα: «Προσεγγίσεις στις εορτές της Αρχαίας Αθήνας».
13 Μαρτίου 2006. Αίθριο Δημοτικής Πινακοθήκης Πειραιά. Εκδήλωση με ομιλητές: Τον Αναστάσιο Καραγιάννη (Αναπληρωτής καθηγητής Πανεπιστημίου Πειραιώς) με θέμα «Δημοκρατία και οικονομική ανάπτυξη στην αρχαία Αθήνα» και τον Αντώνη Ζαρίφη (Καθηγητής - λογοτέχνης) με θέμα «Η περίπτωση οικονομικής ανάπτυξης στην αρχαία Σπάρτη».
16 Απριλίου 2007. Αίθουσα Βαρώνου Κίμωνος Ράλλη Πειραϊκού Συνδέσμου. Κοινή εκδήλωση με τον Πειραϊκό: «Χρέος εθνικής μνημοσύνης». Ομιλητές η Τούλα Μπούτου με θέμα «Ο Διονύσιος Σολωμός και η ασίγαστη ελληνική φωνή του» (150 χρόνια από το θάνατό του) και ο Αντώνης Ζαρίφης με θέμα «Ρήγας Φεραίος, 250 χρόνια από τη γέννησή του».
14 Νοεμβρίου 2007. Θεατρική αίθουσα Αποφοίτων Ιωνιδείου Σχολής. Εκδήλωση για την παρουσίαση της ποιητικής συλλογής του Νίκου Παπαγιαννάκη «Το μέλι στέγνωσε στα χείλη». Παρουσιάζουν οι Γεώργιος Αρχοντάκης και Αντώνης Ζαρίφης.
28 Δεκεμβρίου 2007. Εσωτερική εκδήλωση. Αποχαιρετισμός του χρόνου που φεύγει. Σύντομες ομιλίες των Παύλου Μπαλόγλου και Αντώνη Ζαρίφη.
26 Ιανουαρίου 2009. Αμφιθέατρο Ελληνογαλλικής Σχολής Πειραιά Saint Paul. Η Φιλολογική Στέγη Πειραιά παρουσιάζει το νέο βιβλίο του Αντώνη Ζαρίφη «Γεγονότα Ερήμην μας». Ομιλητές, Πέτρο Μαριόλης και Χρίστος Αδαμόπουλος. Απαγγελίες από τους Ελευθερία Χατζηδουλή, Μαρία Βλαχοδημήτρη, Όλγα Ιωσηφίδου, Μάνο Χατζηγεωργίου, Ουσίκ Χανικιάν, Κωνσταντίνο Σταματάκο. Στο πιάνο η Έλμα Καφετζηδάκη.
16 Δεκεμβρίου 2010 στο Αίθριο Δημοτικής Πινακοθήκης Πειραιά. Στην Μουσικοποιητική βραδιά αφιερωμένη στους Πειραιώτες ποιητές - μέλη της Φιλολογικής Στέγης αναφέρθηκε και ο Αντώνης Ζαρίφης.
2 Φεβρουαρίου 2011. Εσωτερική ομιλία. Αντώνης Ζαρίφης. «Σπιναλόγκα - Η πληγωμένη πολιτεία».
10 Απριλίου 2013. Αίθουσα Κοσμητείας «Πίτσας Χαραλαμποπούλου» Πειραϊκού Συνδέσμου (4^ος όροφος). Παρουσίαση πέντε βιβλίων του Γιάννη Φύτρα. Ο Νίκος Παπαγιαννάκης μιλάει για το βιβλίο «Οδός Ναυαγών», διηγήματα. Ο Ευάγγελος Αθηναίος το «Ο συγγραφέας», δοκίμιο. Ο Γεώργιος Ρούσκας το «Έλενα», μυθιστόρημα. Ο Αντώνης Ζαρίφης το «Στη σκιά του πολέμου», μυθιστόρημα. Η Σοφία Σπύρου το «50+4 κραυγές», αφηγήματα.
7 Ιουνίου 2013. Αίθουσα ΖΗΝΩΝΑ. Μνήμη πρώην αντιπροέδρου της Στέγης Βασίλη Παπαηλιού. Κύριος ομιλητής ο Αντώνης Ζαρίφης. Μουσική επένδυση πιάνου από τον Κωνσταντίνο Σταματάκο.

Τα ποιητικά - κυρίως - βιβλία του Αντώνη Ζαρίφη έχουν χαρακτηριστεί άρτια σε περιεχόμενο, δηλαδή είναι γραμμένα με οργανωμένη, συγκρατημένη αλλά πλούσια σε νοήματα σκέψη, τον τιμά δε το γεγονός ότι τα περισσότερα έχουν κυκλοφορήσει στην σειρά των εκδόσεων της Φιλολογικής Στέγης Πειραιώς, όσα χρόνια ήταν ενταγμένος δραστήρια στους κόλπους της, πράγμα που έκαναν πολύ λίγοι.
1971
Ξεκίνημα. Πειραιάς.
Για την πρώτη ποιητική εμφάνιση του Ζαρίφη με τίτλο ΞΕΚΙΝΗΜΑ έγραψε ο Γιάννης Χατζημανωλάκης προλογίζοντας την δεύτερη συλλογή του:
Ο Αντώνης Ζαρίφης είναι ένας από τους νέους πνευματικούς ανθρώπους του τόπου μας, που μεταφέρει τις πολλαπλές ανησυχίες του και στον ποιητικό χώρο. Δεν πάει πολύς καιρός που μαζί μ’ έναν άλλο Πειραιώτη, συνομήλικο και συσπουδαστή του, τον Αλέκο Αντζακλή μάς έδωσαν τα πρώτα δείγματα γραφής τους σ’ ένα πολυγραφημένο φυλλάδιο. Ο τίτλος συμβολικός: «Ξεκίνημα». Και το περιεχόμενό του μερικοί στίχοι του Αντώνη Ζαρίφη, μερικά σύντομα πεζογραφήματα του Αλέκου Αντζακλή, που άφηναν να διαγράφονται προσδοκίες για το αύριο.
1972
Αντώνης Ζαρίφης. Μετάγγιση χαράς. Πρόλογος: Γιάννη Χατζημανωλάκη. Φιλολογική Στέγη Πειραιώς, 1972. {Το βιβλίο τούτο τυπώθηκε σε 300 αντίτυπα στο τυπογραφείο της εφημερίδος «Χρονογράφος» τον Μάη του 1972 και στη σειρά των εκδόσεων της Φιλολογικής Στέγης Πειραιώς}. Σελ. 16.
1973
Αντώνη Ζαρίφη. Ο Πειραιάς και η θάλασσα στην ποίηση του Β. Λαμπρολέσβιου. Εισήγηση, Κριτική αναφορά, Φυσική προέκταση στο «Τραγούδι του Πειραιώτη Ναυτικού» και παρουσίαση ανεκδότων ποιημάτων. Φιλολογική Στέγη Πειραιώς. 1973. {Την έκδοση επιμελήθηκε ο κ. Παύλος Μπαλόγλου}. Σελ. 48.
1982
Αντώνης Α. Ζαρίφης. εφήμερες εμπνεύσεις για πνευστά. Φιλολογική Στέγη Πειραιώς. 1982. {Η ποιητική συλλογή τυπώθηκε στη σειρά των εκδόσεων της «Φιλολογικής Στέγης Πειραιώς» το Δεκέμβρη του 1982 στο τυπογραφείο Μιχάλη ΝΙΦΛΗ, Κολωνού 1 - Αθήνα}. Σελ. 32.
1990
Αντώνης Α. Ζαρίφης. βήματα στο διάδρομο. Φιλολογική Στέγη Πειραιώς. 1990. {Η ποιητική συλλογή τυπώθηκε στη σειρά των εκδόσεων της «Φιλολογικής Στέγης Πειραιώς» το Γενάρη 1990 στο τυπογραφείο Ευάγγελου Μυτιληναίου, Αλκιβιάδου 211-213 Πειραιάς. Διεύθυνση: Πραξιτέλους 250 Πειραιάς}. Σελ. 32.
1999
Αντώνη Α. Ζαρίφη. Ρήξεις Συνδέσμων (Ποιήματα). Πειραιάς. 1999. {Επιμέλεια εξωφύλλου: Αλέκος Αντζακλής. Τυπώθηκε στα τυπογραφεία της «Φωνής του Πειραιώς» (Νοταρά 79-81) σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων τον Γενάρη του 1999 και κυκλοφόρησε εκτός εμπορίου}. Σελ. 30.
2006
*Κιβωτός. Το Παιδί και ο Ουρανός. Κείμενα: Χρίστου Αδαμόπουλου - Αντώνη Ζαρίφη. Πειραιάς, 2006. {Σελιδοποίηση - Ψηφιακή Εκτύπωση - Βιβλιοδεσία: ΛΥΧΝΟΣ ΕΠΕ, Πέτρας 16, Αθήνα. Αφιερωματικά Λόγια στην ιερή μνήμη του Βασίλη Δημ. Σολωμού. Χρίστου Αδαμόπουλου. Θεέ μου, γράφω γιατί είσαι ο ανεξάντλητος! (Χρονικό). Πειραιάς, Απρίλιος 2006. Αντώνη Ζαρίφη. «Μεταφυσικές ψηλαφίσεις της ζωής». Ανατάσεως ασκήσεις. (δοκίμιο). Πειραιάς, Απρίλιος 2006}. Σελ. 38.
*ΖΗΝΩΝ Φυσιολατρικός Πολιτιστικός Σύνδεσμος, τεύχος 196, Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2006. Μικρό αφιέρωμα στον Νίκο Βελιώτη 1905-1976. ΝΙΚΟΣ ΒΕΛΙΩΤΗΣ Ένας αριστοκράτης των γραμμάτων. Ένας ευπατρίδης της ζωής. Του Αντώνη Ζαρίφη. Σελίδες 16-21. Κυκλοφόρησε και σε ανάτυπο.
2008
Αντώνης Α. Ζαρίφης. Γεγονότα Ερήμην μας. Φιλολογική Στέγη Πειραιώς 2008.
{Τυπώθηκε τον Μάρτιο του 2008 στο τυπογραφείο «ART HELLAS» του Δημήτρη Μουρούσια ( Κολοκοτρώνη 144, Πειραιάς) στη σειρά των εκδόσεων της «Φιλολογικής Στέγης Πειραιώς». Σελ. 56.
2016
Αντώνης Α. Ζαρίφης. Χάλκινο θολό. Πειραιάς 2016. {Αντώνης Α. Ζαρίφης Πραξιτέλους 250 Πειραιάς. Τυπώθηκε τον Μάιο του 2016 στο τυπογραφείο “ART HELLAS Γεωργία Μουρούσια Μαρία Ελένη Μουρούσια Ο.Ε.” (Κολοκοτρώνη 144, Πειραιάς)}. Σελ. 56.
2021
Αντώνης Α. Ζαρίφης. Θεραπευτήριον εγκαυμάτων. Πειραιάς 2021. {Εκδόσεις - Γραφικές τέχνες «Γεωργία Μουρούσια - Μαρία Ελένη Μουρούσια. Κολοκοτρώνη 144 Πειραιάς}. Σελ. 56.

Στα 23 του χρόνια, στο περιοδικό ΣΤΟΑ (όργανο μιας κίνησης του Δημήτρη Σταματάκη, εντευκτήριο στην Ακτή Τρύφωνος Μουτσοπούλου 38 και μετά στην Πραξιτέλους 169 και Μπουμπουλίνας) τεύχος 4, Νοέμβριος 1971, σελίδα 6, ανιχνεύω την πρώτη - νομίζω - κριτική του προσέγγιση:
Αγαπητή «Στοά»,
Έπεσε προχθές στα χέρια μου το τεύχος Μαΐου (Κάλιο αργά…) και μια που πρόκειται για έκδοση Θεωρητικής Σκέψεως και Ελεύθερης Συζητήσεως, είπα κι εγώ να σου γράψω μια καλόπιστη διαφωνία σχετικά μ’ ένα σου σχόλιο.
Έγραφες λοιπόν σ’ εκείνη την πολυγραφημένη πρώτη σου εμφάνιση, ότι «παρά τα επιτεύγματά του ο άνθρωπος εξακολουθεί να είναι πίσω στον τρόπο του σκέφτεται» κι’ αυτό το συμπαίρανες από τα εισπρακτικά ρεκόρ της ταινίας «Λαβ στόρυ».
Δεν με ικανοποιεί το κριτήριο που διάλεξες για ν’ αποδείξης την στασιμότητα της ανθρώπινης σκέψης γιατί η εισπρακτική κίνηση αυτού του έργου φωνάζει μόνη της ότι ο άνθρωπος κουράστηκε πια, ζητάει ΑΛΛΑΓΗ.
Βαρέθηκε ο άνθρωπος ν’ ασχολήται συνέχεια με τα διάφορα «ψυχολογικά» αριστουργήματα που τελευταία προβάλλονται στους κινηματογράφους. Θέλει να δη, για μια στιγμή, κάτι αφιερωμένο στον ΕΑΥΤΟ του.
Και το «λαβ στόρυ» είναι πραγματικά ταινία αφιερωμένη στον ΑΝΘΡΩΠΟ. Σ’ αυτόν που ξέρει να ανακαλύπτη την ατομική βόμβα αλλά και που του χρειάζεται ο ρωμαντισμός… Γιατί τον ξεκουράζει, τον ξεσκληραίνει.|
Θέλει λοιπόν ο άνθρωπος να τραγουδήση τον μεγάλο έρωτα…γιατί κι’ αυτός υπάρχει στην εποχή μας!
Η ψυχοσύνθεση τ’ ανθρώπου είναι η ίδια μια αλλαγή, έχει υποστή στις συνήθειές του. Το υπόβαθρο παραμένει το αυτό. Θέλει ν’ ακούση τους χτύπους της καρδιά του, θέλει να ζήση για λίγο στο όνειρο και να κλάψη για την «κακή του μοίρα».
Όλα αυτά τα θέλει ο άνθρωπος, για να ξαποστάση για λίγο ο στοχασμός του, για να σπάση την μονοτονία του, για ν’ ανανεώση τις δυνάμεις του στην αντιμετώπιση των βιωτικών του προβλημάτων που όλο και δυσκολεύουν. Το ότι θέλει να ξεφύγη απ’ την πεζότητα και να προβληματισθή με πιο απλά και πιο ανθρώπινα προβλήματα δεν σημαίνει ότι δεν συμβαδίζει με τις τρομακτικές επιτεύξεις που στο κάτω-κάτω αυτός δημιούργησε. Α. Α. ΖΑΡΙΦΗΣ.

Ο Ζαρίφης όμως δεν συμμετείχε την ΣΤΟΑ, στα 1972-73 βρέθηκε μεταξύ άλλων ανήσυχων νεών στο Πνευματικό Κέντρο - Γκαλερί ΝΩΕ του Νίκου Σκιαδόπουλου στην Αλκιβιάδου 143. Στο τεύχος πρώτο του περιοδικό που πήρε το όνομα Κιβωτός του ΝΩΕ, Φεβρουάριος 1972, σελίδα 14 τυπώθηκε το ποίημά του «Ένας σπουδαστής κρεμασμένος»:
Α! ήταν τραγική η εικόνα:
Ένας σπουδαστής κρεμασμένος,
Κρεμάστηκε με τη γεμάτη γυαλάδα γραβάτα του‧
– Χλευάζοντας τα σύμβολα της αξιοπρεπείας –
Τα μάτια του, εναρμονισμένα μ’ ένα σβησμένο χαμόγελο,
δεν δείχναν διόλου πως ήταν αρνητής
«Η λύση αυτή – έγραψε κάπου –
είναι η καλύτερη για τους πελαγωμένους»
Το ίδιο στην συλλογή του ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ ΧΑΡΑΣ, σελίδα 14. Μόνη αλλαγή η λέξη «δείχναν» που έγινε «δείχνουν». Ακριβώς στην απέναντι σελίδα 15 του περιοδικού, ένα βραχύ βιογραφικό : ΑΝΤΩΝΗΣ ΖΑΡΙΦΗΣ: Γεννήθηκε το 1948 στον Πειραιά. Τελειόφοιτος της Α.Σ.Ο.Ε.Ε., άρχισε να γράφη το 1967. Σε συνεργασία με διηγήματα του Α. Αντζακλή, εξέδωσε το 1971 τη πρώτη του ποιητική συλλογή με το τίτλο «Ξεκίνημα». Δημοσιογραφεί σε διάφορα πειραϊκά φύλλα και είναι μέλος της Φιλολογικής Στέγης Πειραιώς. Στη ποίησή του κατορθώνει το συνταίριασμα της παραδοσιακής και μοντέρνας τεχνοτροπίας. Υπογραφή Π. Π., μάλλον Παύλος Πέζαρος. Ο Πέζαρος παρουσίασε και την ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ ΧΑΡΑΣ στα Κριτικά Σημειώματα του τεύχους 5-8, σελίδες 47-48. Στα 1974, στα δύο χρόνια του ΝΩΕ με χορηγία των εκδόσεων «Ιωλκός» τυπώθηκε το ΧΡΟΝΙΚΟ του ΝΩΕ. «Από τους νέους, που ήταν πάρα πολλοί, αναφέρονται εκείνοι που απετέλεσαν και τον πρώτο πυρήνα του «ΝΩΕ» και πολύ βοήθησαν στην πρόοδό του, με την βοήθειά τους στα προγράμματά του και την συμπαράστασή τους στο μεγάλο έργο που ανελάμβανε ο Νίκος Σκιαδόπουλος: Παύλος Πέζαρος, Γιάννης Τραχανάς, Δημήτρης Γρηγορόπουλος, Νίκος Αθανασίου, Παύλος Μπαλόγλου, Αντώνης Ζαρίφης, Κατερίνα Μαριανού, Ηρακλής Παπαλέξης, Άκης Παράσογλου, Άκης Δρακουλινάκος, Γιώργος Χρονάς, Μάκης Κιουλόγλου, Βασίλης Μάργαρης, Ελένη Εμμανουήλ, Μαίρη Ανδρονικάκη, Δημήτρης Τσιουδάκης και άλλοι».

Θα πρέπει να γίνει μια εκτενής αποδελτίωση των δελτίων της Στέγης - και των τευχών άλλων εντύπων - για να εντοπίσουμε ποιήματα ή πεζά του.
Πρώτη του συμμετοχή βρήκα στο υπ’ αριθμό 18 δελτίο της Στέγης, φθινόπωρο 1971, σελίδα 154 με τίτλο ΠΟΛΕΜΟΣ.

Σε πρόσφατη συνάντησή μας στην καφετέρια BERGET της οδού Αφεντούλη, συζητώντας για παλιούς κοινούς φίλους και γνωστούς Πειραιώτες, διαπίστωσα πάλι την ευρυμάθειά του και θαύμασα το γεγονός ότι μπορούσε να θυμηθεί καταστάσεις που εγώ είχα βάλει στην αποθήκη του μυαλού. Τον παρότρυνα να γράψει τις αναμνήσεις του να μην χαθούν, θα φανούν πολύ χρήσιμες γιατί τα τοπικά πολιτιστικά δρώμενα των τελευταίων δεκαετιών με τις μεταξύ των πνευματικών ανθρώπων σχέσεις δεν έχουν καταγραφεί όπως πρέπει.

Μακρηγόρησα όμως, ο Αντώνης Ζαρίφης αρέσκεται σε περιεκτικούς λόγους και σύντομες γραφές…
Κλείνω με ένα κείμενο που μου έστειλε προς δημοσίευση:

O ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΤΟ «ΧΩΝΕΥΤΗΡΙ ΤΩΝ ΚΑΗΜΩΝ» ΚΑΙ «ΤΟ ΛΗΜΕΡΙ ΤΗΣ ΦΤΩΧΕΙΑΣ» ΑΛΛΑΖΕΙ !!!
Του Αντώνη Α. Ζαρίφη.

Ο ιδρωτάρης - υπηρέτης της πρωτεύουσας - , ο Πειραιάς, το μεγάλο και το πρώτο λιμάνι της πατρίδας μας, φορτωμένος μια βαριά ιστορικότητα κομπάζει με το βλέμμα καρφωμένο στα αφρισμένα κύματα της Μεσογείου και διηγείται έρωτες και αίμα που καμπύλωσαν και λείαναν τα γαμψά νύχια των λιθαριών στην δαντελωτή και με πλούσια ιστορία ακτογραμμή του.

Ο τίτλος του παρόντος σημειώματος είναι δάνειο από ποίημα του Πειραιώτη και πειραιολάτρη ποιητή Βασίλη Λαμπρολέσβιου, ο οποίος μαζί με άλλους ποιητές, δημοσιογράφους, λογοτέχνες κ.τ.λ. μετέτρεψαν το πειραϊκό βίωμά τους σε λυρισμό και γόνιμες ιστορικές καταγραφές, ιδιαίτερα πολύτιμες για τους νεώτερους.
Το Πειραϊκό έπος – όπως συνήθιζε να το αποκαλεί – ο πρύτανης της Πειραϊκής ιστορίας και γραμματολογίας, συγγραφέας και δεινός εργάτης της πάλαι ποτέ πειραϊκής πολιτιστικής ζωής αείμνηστος Γιάννης Χατζημανωλάκης, είναι δημιούργημα αγάπης και ιστορικών συγκυριών, στις οποίες το λαμπρό επίνειο ενεπλάκη λόγω της στρατηγικής γεωγραφικής του θέσης. Έτσι η ανάπτυξή του είναι αλματώδης, όσο η Ελλάδα αναπτύσσεται μετά την συγκρότησή της σε κράτος. Στις αρχές του 19ου αιώνα ο Πειραιάς αναλαμβάνει τους «ρόλους» που του αντιστοιχούν με συνέπεια και με ορατό το αποτέλεσμα, ώστε να μεταβληθεί σε μια εργώδη πολυάνθρωπη πολιτεία, που και με τον εποικισμό θα αναδειχθεί η πολεοδομική της αναρχία, αλλά παράλληλα θα στοιχειοθετηθεί και η ιδιαίτερη φυσιογνωμία της.
Μια φυσιογνωμία γεμάτη αντιφάσεις που επιτρέπουν την συνύπαρξη των παραγκουπόλεων πλάι σε διώροφα νεοκλασικά αρχιτεκτονήματα, και σε συνοικήσεις ανώδυνων (;) οικονομικών δραστηριοτήτων (μικροβιοτεχνίες, οικογενειακές μικροεπιχειρηματικές μονάδες, συνεργεία παντός τύπου), εγκατεστημένων στις γειτονιές της αθώας πενίας και της ανείπωτης αυθεντικής αλληλεγγύης.
Στην φυσιογνωμία αυτή συνετέλεσε και η μορφολογία του εδάφους, οι περίφημοι λόφοι της Καστέλας, της Καλλίπολης, του Βώκου κ.λπ. που οι κορυφές τους φιλοξένησαν εκκλησιές των οποίων τα καμπαναριά καθρεπτίζονται αγέρωχα στον υδάτινο καθρέπτη του Σαρωνικού. Φτωχογειτονιές, επιχειρηματικές δράσεις άμεσα συνδεδεμένες με τις δραστηριότητες του λιμένος. Πρόσφυγες στεγασμένοι για πολλά χρόνια σε αυτοσχέδιες παράγκες, με πίστη και θέληση για το νέο ξεκίνημα, φορείς νέων τεχνογνωσιών που υλοποιήθηκαν σε παραγωγικές διαδικασίες με στοιχειώδη μέσα. Όλες αυτές οι περιληπτικές αναφορές που προηγήθηκαν προοιώνισαν ίσως τον εργώδη ρυθμό της πόλης και τον βουερό χαρακτήρα της.
Τα παρακάτω της εξέλιξης είναι λίγο - πολύ γνωστά και καταγεγραμμένα από έγκριτους ιστορικούς ερευνητές (Χατζημανωλάκης κ.ά.) με κρίσιμη περίοδο για την ιστορία της πόλης, αυτή του πολέμου, που η λήξη του άφησε την πόλη σοβαρά τραυματισμένη και τους επιζήσαντες κατοίκους της, πανικοβλημένους, πένητες στην πλειοψηφία τους και διηρημένους στα ενάντια στρατόπεδα του επάρατου εμφύλιου, του οποίου τις απολήξεις βιώνουμε ακόμη και στις μέρες μας οι παλαιότεροι.
Σήμερα ζούμε ένα Πειραιά με χαμένη ιδιοπροσωπία, ένα Πειραιά που διανύει μια χαοτική μεταβατική περίοδο, που ευχόμαστε η εν εξελίξει εκσυγχρονιστική διεργασία να προσφέρει ανέσεις στους πολίτες και οι χώροι του να δίνουν την αίσθηση μιας σύγχρονης Ευρωπαϊκής μεγαλούπολης, ελκυστικής για κάθε επισκέπτη.
Καλοδεχούμενη λοιπόν η μεταμόρφωσή της πόλης και η φιλοξενία στην αγκαλιά της κάθε σύγχρονης οικονομικής δραστηριότητας.
Κάθε εποχή έχει τις ανάγκες της, αλλά και κάθε εποχή κουβαλάει «στις πλάτες της» την ιστορικότητά της.
Σεβασμός λοιπόν στην παράδοση για να συντηρηθεί το διαχρονικό πρόσωπο της πόλης, το πολύπαθο, αλλά και γοητευτικός και τότε καλοδεχούμενος ο απαραίτητος εκσυγχρονισμός.