Φωτογραφίες του Πειραιά αλλοτινών χρόνων.

                                                                              Ερευνά και γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης.

Όταν ψάχνω να βρω κάτι στα συρτάρια μου, όλο και ξεθάβω κάποιον καταχωνιασμένο φάκελο που βρίσκεται σε αναμονή διερεύνησης και χρήσης.
Έτσι αυτή την φορά άνοιξα έναν με 36 φωτογραφίες διαφόρων εποχών και ανόμοιες μεταξύ τους, δηλαδή δεν ανήκουν σε εξακριβωμένα πρόσωπα ή ορισμένες οικογένειες, δεν τραβήχτηκαν από το ίδιο φωτογραφείο, κάποιες, ελάχιστες ίσως δεν είναι πειραιώτικες - βρέθηκαν όμως στην πόλη μας - και με σχεδόν ανύπαρκτες ή αμφισβητήσιμες τις γραπτές πληροφορίες που τυχόν δίνουν στο πίσω μέρος τους.
Τα παραπάνω δεν μειώνουν την αξία και την γοητεία τους, ειδικά στην εποχή μας που επιζητούνται «νέες» θεάσεις του παρελθόντος.
Πολλοί ανταγωνίζονται να αναρτούν στο διαδίκτυο ό,τι πιο σπάνιο και αδημοσίευτο βρουν σε εικόνα, κάτι πολύ χρήσιμο, τις πιο πολλές φορές μάλιστα χωρίς να τους ανήκει το υλικό αφού στην πραγματικότητα αντιγράφουν φωτογραφίες από βιβλία, παλιές εφημερίδες, δελτάρια κι άλλα έντυπα, με αυθαίρετες μάλιστα επισημάνσεις, τα λεγόμενα «ψηφιακά υδατόσημα - υδατογραφήματα» για να προστατεύσουν τα δήθεν πνευματικά τους δικαιώματα. Οι απλοί αναγνώστες άδικα τους θαυμάζουν νομίζοντας ότι είναι μέρος της συλλογής τους και αστήριχτα τους ανεβάζουν στα ύψη της τοπικής έρευνας… εκείνοι όμως, ούτως ή άλλως, με τέτοιο τρόπο συνεχίζουν να αυτοπροβάλλονται.  
Η προέλευση των εν λόγω φωτογραφιών είναι λοιπόν άγνωστη, κάποια στιγμή μαζεύτηκαν μεμονωμένες ή λίγες-λίγες κι αποτέλεσαν το σύνολο των 36 της συγκεκριμένης αυτής ομάδας της συλλογής μου που θα δείτε χωρισμένες σε τρεις συνέχειες.
Όπως κάνω πάντα, τις παρουσιάζω καθαρές, ατόφιες, θεωρώντας ότι είναι μοναδικά στολίδια, κοινή κληρονομιά, τεκμήρια αστικής ιστορικής πολιτισμικής και λαογραφικής επαλήθευσης οπότε δεν έχουν ιδιοκτήτες και επίδοξους προστάτες.
Μου αρκεί η ικανοποίηση ότι κατέχω τα πρωτότυπα.
Περιορίζω στο ελάχιστο τις περιγραφές, δίνω μόνο τα βασικά τους πληροφοριακά δεδομένα.

 

Τρεις φωτογραφίες τραβηγμένες πάνω στο νησάκι του Κουμουνδούρου (Σταλίδα). Χαρακτηριστικό είναι το γυαλιστερό τους χαρτί και τα λευκά περιθώρια με οδοντώσεις. Αν και δείχνουν ότι μπορεί να είναι πρόσφατες ή αντίγραφα (αφού κάποιοι χρησιμοποίησαν σκόπιμα παλαιό χαρτί για να αναπαράγουν κατοχικές φωτογραφίες), έχουν στο πίσω μέρος την σήμανση Agfa Lupex που παραπέμπει σε γερμανική προπολεμική και εντός του πολέμου παραγωγή. Διαστάσεις, περίπου 6Χ4,3. Με μολύβι έχει γραφτεί σε όλες η χρονολογία 7-5-44.
Η πρώτη δείχνει δυο όρθιους λουόμενους στην άκρη του βράχου με θέα τα κτίσματα της απέναντι παραλίας. Στην δεύτερη, πιο καλλιτεχνική, μόλις που διακρίνεται στην σκοτεινή πλευρά ο άντρας με το μαγιό. Η ένδειξη ″Kastella/ Karl Fritz″ (το όνομά του;) βρίσκεται πίσω από την φωτογραφία με τον καθισμένο στον βράχο (μπροστά από το φυτό αθάνατος) άνδρα.

 

 

Καστέλλα. Κάποια χειμωνιάτικη ημέρα. Οι φυσικές κλιτύες του λόφου πριν την διαρρύθμιση της περιοχής και την επιχωμάτωση της ακτής. Αφεθείτε στην μελέτη της φωτογραφίας. 

 

″Νησί Κουμουνδούρου 1943″. Δεν είμαι βέβαιος αν αληθεύει η εγγραφή. Τρεις γυναίκες με φόρεμα, φούστες και κοντομάνικα. Οι ντυμένοι επισκέπτες πήγαιναν εκεί με βάρκες, οι περισσότεροι όμως με τα μαγιό κολυμπώντας.
 
 

Μια πολύ ενδιαφέρουσα για ανάλυση πειραϊκή φωτογραφία. ″21.1.62. Εορτή πίττας Σ.Κ.Β. Πειραιώς″. Πίσω, το ″ΚΑΦΕΝΕΙΟΝ ο Κρίνος″. Διαστάσεις 4Χ6,5.

 

 

″Ενθύμιον της 25 Μαρτίου 19[;]. Παιδ.[αγωγική] Ακαδ.[ημία] Πειραιώς (Ράλλειος)″. Το χαρτί, Α. Μ. CROWN COPYRIGHT RESERVED, από την πολλή χρήση είναι μαλακό και κομμένο στις άκρες. 

1938. Εκδρομή νέων ανδρών και γυναικών σπουδαστών στο Πέραμα. Το όνομα της Σχολής - στην πίσω όψη γραμμένο με μολύβι - δεν διακρίνεται καθαρά [Κουρούνη;].              
       
 

 

Χωρίς χρονολογία. Δυο άντρες με στρατιωτική περιβολή και ένοπλοι είναι καθισμένοι στα βράχια. «ΦΩΤΟ - ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΝ ΛΑΖΑΡΟΥ ΣΩΤΗΡΙΑΔΗ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ 104 - ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑ».

 

 ″Επί του πλοίου «Αίγινα». Λιμήν Πειραιώς. Ιανουάριος 1957″. Διακρίνεται η Ακτή Τζελέπη με το Μέγαρο Γιαννουλάτου (τώρα Hellenic Seaways A.N.E.)

 

Μητέρα και γιος στάθηκαν και απαθανατίστηκαν από κάποιον υπαίθριο φωτογράφο στην Ακτή Μιαούλη, στον κήπο Θεμιστοκλέους (Τινάνειος), με θέα το Δημαρχείο (Ρολόι) και το Μέγαρο ΝΑΤ. ″Εν Πειραιεύς 15/5/57 Προς στη Σεβαστή μου Μάνα και αδερφούλα Μαρίκα. Ενθίμιο. Ελένη Μουλίνου″.

 

Πασαλιμάνι. Οι πολυκατοικίες αντικαθιστούσαν σταθερά τις παλιές οικοδομές. Χωρίς χρονολογία. Χαρτί Agfa. Διαστάσεις 7,3Χ10,5.