Τρία έγγραφα προς αναζήτηση ενός χαμένου αξιωματικού στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο.

Ερευνά και γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης. Δημοσιογράφος – Συλλέκτης. Ανεξάρτητος ερευνητής πειραϊκής ιστορίας και λογοτεχνίας.

Ανάμεσα στα κατάλοιπα του Δρακούλη Μαντούβαλου (1889-1977) που βρίσκονται στο Αρχείο μου [υπήρξε όπως σας γνώρισα πρόεδρος του Ι. Σ. Π. από 24.4.1940 έως 14.10 1945 καθώς και στα έτη 1954 - 1959 ενώ διατέλεσε κατά περιόδους βουλευτής Πειραιώς], μέρος των οποίων έχω δημοσιεύσει παλαιότερα με διάφορους τίτλους (όπως Κατοχικά έγγραφα Ιατρικού Συλλόγου Πειραιά - Παλαιά έντυπα και έγγραφα ιατρικού περιεχομένου - Ιατρικά έγγραφα κατοχής, τεκμήρια από την καθημερινή ζωή των Πειραιωτών) βρίσκονται μερικά άλλα ενδιαφέροντα κείμενα που με δυσκολία μπορεί να διαβάσει και καταγράψει κάποιος λόγω της δυσκολίας ανάγνωσης των χειρογράφων. Αρκετά ευτυχώς είναι ευανάγνωστα, λίγα επίσης είναι δακτυλογραφημένα οπότε δεν μας ταλαιπωρούν. Τα παρακάτω, δείγμα έντονης συναισθηματικής φόρτισης του ίδιου του Μαντούβαλου λόγω αγωνιώδους αναζήτησης του αδελφού του, βγαίνουν στην επιφάνεια για πρώτη φορά.

*ΑΙΤΗΣΙΣ Δρακούλη Ηλία Μαντουβάλου, Ιατρού Κωλέττη 6 Πειραιεύς. Εν Πειραιεί τη 27/9/1942.-
ΠΕΡΙ Του εξαφανισθέντος αδελφού μου Ταγματάρχου Πεζικού Παναγιώτου Ηλία Μαντουβάλου, Διοικητού 11/50 Τάγματος κατά την μάχην της 17ης του Νοεμβρίου 1940, επί του υψώματος 1878 ή Σταυροειδούς λόφου (ύψωμα Κορυτσάς συνέχεια Μάροβα).-
ΠΡΟΣ Τον Μακαριώτατον Αρχιεπίσκοπον Αθηνών και πάσης της Ελλάδος Χρύσανθον. Α θ ή ν α ς. Μακαριώτατε, Λαμβάνω την τιμήν να υποβάλω την παράκλησιν την οποίαν την 25ην τρέχοντος κατά την παρουσίαν μου ενώπιόν Σας υπέβαλον περί του εξαφανισθέντος αδελφού μου και να παρακαλέσω κατόπιν της ευγενούς προσφερθείσης προθυμίας Σας, όπως με εξυπηρετήσητε ζητούντες πληροφορίας περί της τύχης του εξαφανισθέντος κατά την 17ην Νοεμβρίου του έτους 1940 αδελφού μου, επί του υψώματος 1878 ή Σταυροειδούς λόφου (ύψωμα Κορυτσάς συνέχεια Μάροβα).-
Μακαριώτατε, Μεγάλως θα με εξυπηρετήσητε εάν ζητηθώσι πληροφορίαι παρά των εδώ Ιταλικών Αρχών Κατοχής πολιτικών και στρατιωτικών τοιούτων και αύται αρμοδίως ζητήσωσι πληροφορίας εκ Ρώμης.- Αν παρ’ αυταίς δεν τηρείται Αρχείον εξ’ ου να εμφαίνηται ο αριθμός και το ονοματεπώνυμον των αιχμαλωτισθέντων στρατιωτών και αξιωματικών κατά τον Ελληνοϊταλικόν πόλεμον, γράψωσι και ζητήσωσι πληροφορίας παρά των δυναμένων τοιαύτας να παράσχωσι.-
Δεν παραλείπω να Σας γνωρίσω ότι δια τηλεγραφημάτων μου και υπομνημάτων έχω αναφερθή προς όλας τας Αρχάς Ιταλικάς και Ελληνικάς, Διεθνή Ερυθρόν Σταυρόν, Γραφείον Γενεύης, παρ’ ου και τηλεγράφημα έλαβον "ότι παρά τας καταβληθείσας προσπαθείας ουδέν έχουν να ανακοινώσουν περί του Ταγματάρχου Μαντουβάλου Παναγιώτη".-
Έκτοτε και μέχρι σήμερον ουδεμίαν επίσημον πληροφορίαν έχω λάβει.- Εξώδικον μόνον από επανελθόντα αιχμάλωτον Λοχαγόν κ. Μαυρογόνατον Κωνσταντίνον κρατούμενον εις το Στρατόπεδον αιχμαλώτων Μολτάβο, μοι εγνώρισεν ότι ως στρατοπεδάρχης, δι’ εγγράφου του μέσω του Ερυθρού Σταυρού και παρά του Ελβετού αντιπροσώπου είχον λάβει απάντησιν ότι ο αδελφός μου ως τραυματίας ενοσηλεύετο εις έν Νοσοκομείον της Ρώμης.- Εγώ ο ίδιος μεταβάς την 25ην Νοεμβρίου 1940 κατόπιν αδείας Γενικού Στρατηγείου στην Κορυτσάν και εκείθεν επί τόπου και επί του υψώματος εύρον τους τάφους των Αξιωματικών Αποστολίδου Λοχαγού, και Καμαράτου Ανθυπολοχαγού και στρατιωτών ως και ατάφους τοιούτους και Έλληνας και Ιταλούς.- Αλλά τον αδελφόν μου δεν ανεύρον παρ’ όλας επί μίαν ολόκληρον ημέραν ερεύνας εμού και 40 άλλων μετ’ εμού ατόμων εφ’ ολοκλήρου του πεδίου της μάχης, ούτε επί της κορυφής ένθα υπήρχον τάφοι Ιταλών αξιωματικών και στρατιωτών ανεύρον σημείον ενδεικτικόν ότι έχη ταφή ο αδελφός μου.-
Μακαριώτατε, θα μοι προσφέρητε μεγάλην υπηρεσίαν, εάν δια των ενεργειών Σας έλθη οιαδήποτε εκ μέρους των Ιταλικών Αρχών απάντησις εάν συνελήφθη αιχμάλωτος, εάν ευρίσκεται στην ζωήν και πού;
Ή εάν ήτο τραυματίας και υπέκυψεν στα τραύματά του εις ποίαν πόλιν, κωμόπολιν ή χωρίον έχει ταφή, προκειμένου να μεταφέρω τα οστά του μετά το τέλος της συρράξεως στην Πατρίδα, στον οικογενειακόν τάφον. -
Μετά Σεβασμού/ Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ/ Ιατρικού Συλλόγου Πειραιώς/ [Υπογραφή] Δρακ. Ηλία Μαντούβαλος

Οι πληροφορίες μας θα σταμάταγαν εδώ, αν δεν υπήρχαν δυο ακόμα παρόμοια έγγραφα που συντάχτηκαν στο ίδιο χρονικό διάστημα:

**ΑΙΤΗΣΙΣ Δρακούλη Ηλία Μαντουβάλου, Ιατρού, Κωλέττη 6 Πειραιεύς. Εν Πειραιεί τη 27/9/1942.-
ΠΕΡΙ Του εξαφανισθέντος αδελφού μου Ταγματάρχου Πεζικού Παναγιώτου Ηλία Μαντουβάλου, Διοικητού 11/50 Τάγματος κατά την μάχην της 17ης του Νοεμβρίου 1940, επί του υψώματος 1878 ή Σταυροειδούς λόφου (ύψωμα Κορυτσάς συνέχεια Μάροβα).-
ΠΡΟΣ Τον Μακαριώτατον Αρχιεπίσκοπον Αθηνών και πάσης της Ελλάδος Χρύσανθον. Α θ ή ν α ς. Μακαριώτατε, Λαμβάνω την τιμήν να υποβάλω την παράκλησιν την οποίαν την 25ην Σεπτεμβρίου κατά την παρουσίαν μου ενώπιόν Σας υπέβαλον περί του εξαφανισθέντος αδελφού μου και να παρακαλέσω κατόπιν της ευγενούς προσφερθείσης προθυμίας Σας, όπως με εξυπηρετήσητε ζητούντες πληροφορίας περί της τύχης του εξαφανισθέντος κατά την 17ην Νοεμβρίου του έτους 1940 αδελφού μου, επί του υψώματος 1878 ή Σταυροειδούς λόφου (ύψωμα Κορυτσάς συνέχεια Μάροβα).-
Μακαριώτατε, Μεγάλως θα με εξυπηρετήσητε εάν ζητηθώσι πληροφορίαι παρά των εδώ Ιταλικών Αρχών Κατοχής Πολιτικών και Στρατιωτικών τοιούτων και αύται αρμοδίως ζητήσωσι πληροφορίας εκ Ρώμης.- Αν παρ’ αυταίς δεν τηρείται Αρχείον εξ’ ου να εμφαίνηται ο αριθμός και το ονοματεπώνυμον των αιχμαλωτισθέντων στρατιωτών και αξιωματικών κατά τον Ελληνοϊταλικόν πόλεμον, γράψωσι και ζητήσωσι πληροφορίας παρά των δυναμένων τοιαύτας να παράσχωσιν.-
Δεν παραλείπω να Σας γνωρίσω ότι δια τηλεγραφημάτων μου και υπομνημάτων έχω αναφερθή προς όλας τας Αρχάς Ιταλικάς και Ελληνικάς, Διεθνή Ερυθρόν Σταυρόν, Γραφείον Γενεύης παρ’ ου και τηλεγράφημα έλαβον "ότι παρά τας καταβληθείσας προσπαθείας ουδέν έχουν να ανακοινώσουν περί του Ταγματάρχου Μαντουβάλου Παναγιώτη".-
Έκτοτε και μέχρι σήμερον ουδεμίαν επίσημον πληροφορίαν έχω λάβει.- Εξώδικον μόνον από επανελθόντα αιχμάλωτον Λοχαγόν κ. Μαυρογόνατον Κωνσταντίνον κρατούμενον εις το Στρατόπεδον αιχμαλώτων Μολτάβο, μοι εγνώρισεν ότι ως στρατοπεδάρχης, δι’ εγγράφου του μέσω του Ερυθρού Σταυρού και παρά του Ελβετού αντιπροσώπου είχον λάβει απάντησιν ότι ο αδελφός μου ως τραυματίας ενοσηλεύετο εις έν Νοσοκομείον της Ρώμης.- Εγώ ο ίδιος μεταβάς την 25ην Νοεμβρίου 1940 κατόπιν αδείας Γενικού Στρατηγείου στην Κορυτσάν και εκείθεν επί τόπου και επί του υψώματος εύρον τους τάφους των Αξιωματικών Αποστολίδου Λοχαγού, και Καμαράτου Ανθυπολοχαγού και στρατιωτών ως και ατάφους τοιούτους και Έλληνας και Ιταλούς.- Αλλά τον αδελφόν μου δεν ανεύρον παρ’ όλας επί μίαν ολόκληρον ημέραν ερεύνας εμού και 40 άλλων μετ’ εμού ατόμων εφ’ ολοκλήρου του πεδίου της μάχης, ούτε επί της κορυφής ένθα υπήρχον τάφοι Ιταλών Αξιωματικών και στρατιωτών ανεύρον σημείον ενδεικτικόν ότι έχη ταφή ο αδελφός μου.-
Μακαριώτατε, Προ ημερών από επανελθόντα αιχμάλωτον επληροφορήθην ότι τον παρελθόντα Μάρτιον είχον νοσηλευθή εις το Β.΄ Νοσοκομείον της Ρώμης, τον παρελθόντα Απρίλιον ο αιχμάλωτος αυτός μετεφέρθη στο στρατόπεδον Κορυτσάς, τον παρελθόντα Ιούνιον και ο αδελφός μου αεροπορικώς μετεφέρθη εις το στρατόπεδον Κορυτσάς και μένει μαζύ με άλλους δώδεκα αξιωματικούς εις ένα εκ των θαλάμων του Διοικητηρίου αριστερά όταν κανείς εισέρχεται φέρει ακροτηριασμόν του δεξιού ποδός από τον αστράγαλον, της δεξιάς άκρας χειρός από τον καρπόν, του αριστερού μικρού δακτύλου, και του αριστερού ωτός και ουλήν επί του αριστερού μέρους του προσώπου και επί του λαιμού μικράς ουλάς εκ μικρών βλημάτων εξ’ όλμων.
Μακαριώτατε, Θα μοι προσφέρητε μεγάλην υπηρεσίαν εάν δια ενεργειών Σας ο ανάπηρος αδελφός μου αποδοθή εις την οικογένειάν του, παρακληθώσι αι εδώ Ιταλικαί Πολιτικαί και Στρατιωτικαί Αρχαί Κατοχής και ενεργήσωσι παρά τω Αρχηγώ των Εξοχωτάτω κ. ΜΠΕΝΙΤΟ ΜΟΥΣΟΛΙΝΙ, και αποδοθή εις την οικογένειάν του.-
Εκ των άνω πληροφοριών του αιχμαλώτου είμαι βέβαιος ότι ο αδελφός μου ευρίσκεται εν τη ζωή και εν τω Στρατοπέδω της πόλεως Κορυτσάς, του οποίου στρατοπεδάρχης είναι ο Αντισυνταγματάρχης Τσανάκας Αριστείδης εκ Παλιγύρου Χαλκιδικής. Ή χορηγηθή άδεια εις εμέ δια την εκεί μετάβασίν μου προς παραλαβήν του αναπήρου και ανικάνου εκ των τραυμάτων του καταστάντος αδελφού μου.-
Μετά Σεβασμού/ ΠΡΟΕΔΡΟΣ/ Ιατρικού Συλλόγου Πειραιώς/ Δρακ. Ηλία Μαντούβαλος

***ΑΙΤΗΣΙΣ Δρακούλη Ηλία Μαντουβάλου, Ιατρού, Κωλέττη 6 Πειραιεύς. Εν Πειραιεί τη 14/10/1942.-
ΠΕΡΙ Του εξαφανισθέντος αδελφού μου Ταγματάρχου Πεζικού Παναγιώτου Ηλία Μαντουβάλου, Διοικητού 11/50 Τάγματος κατά την μάχην της 17ης του Νοεμβρίου 1940, επί του υψώματος 1878 ή Σταυροειδούς λόφου (ύψωμα Κορυτσάς συνέχεια Μάροβα).-
ΠΡΟΣ … Α θ ή ν α ς. Λαμβάνω την τιμήν να υποβάλω την παράκλησιν την οποίαν την 25ην Σεπτεμβρίου κατά την παρουσίαν μου ενώπιόν Σας υπέβαλον περί του εξαφανισθέντος αδελφού μου και να παρακαλέσω κατόπιν της ευγενούς προσφερθείσης προθυμίας Σας, όπως με εξυπηρετήσητε ζητούντες πληροφορίας περί της τύχης του εξαφανισθέντος κατά την 17ην Νοεμβρίου του έτους 1940 αδελφού μου, επί του υψώματος 1878 ή Σταυροειδούς λόφου (ύψωμα Κορυτσάς συνέχεια Μάροβα).-
Μεγάλως θα με εξυπηρετήσητε εάν ζητηθώσι πληροφορίαι παρά των εδώ Ιταλικών Αρχών Κατοχής Πολιτικών και Στρατιωτικών τοιούτων και αύται αρμοδίως ζητήσωσι πληροφορίας εκ Ρώμης.- Αν παρ’ αυταίς δεν τηρείται Αρχείον εξ’ ου να εμφαίνηται ο αριθμός και το ονοματεπώνυμον των αιχμαλωτισθέντων στρατιωτών και αξιωματικών κατά τον Ελληνοϊταλικόν πόλεμον, γράψωσι και ζητήσωσι πληροφορίας παρά των δυναμένων τοιαύτας να παράσχωσιν.-
Δεν παραλείπω να Σας γνωρίσω ότι δια τηλεγραφημάτων μου και υπομνημάτων έχω αναφερθή προς όλας τας Αρχάς Ιταλικάς και Ελληνικάς, Διεθνή Ερυθρόν Σταυρόν, Γραφείον Γενεύης παρ’ ου και τηλεγράφημα έλαβον "ότι παρά τας καταβληθείσας προσπαθείας ουδέν έχουν να ανακοινώσουν περί του Ταγματάρχου Μαντουβάλου Παναγιώτη".-
Έκτοτε και μέχρι σήμερον ουδεμίαν επίσημον πληροφορίαν έχω λάβει.- Εξώδικον μόνον από επανελθόντα αιχμάλωτον Λοχαγόν κ. Μαυρογόνατον Κωνσταντίνον κρατούμενον εις το Στρατόπεδον αιχμαλώτων Μολτάβο, μοι εγνώρισεν ότι ως στρατοπεδάρχης, δι’ εγγράφου του μέσω του Ερυθρού Σταυρού και παρά του Ελβετού αντιπροσώπου είχον λάβει απάντησιν ότι ο αδελφός μου ως τραυματίας ενοσηλεύετο εις έν Νοσοκομείον της Ρώμης.- Εγώ ο ίδιος μεταβάς την 25ην Νοεμβρίου 1940 κατόπιν αδείας Γενικού Στρατηγείου στην Κορυτσάν και εκείθεν επί τόπου και επί του υψώματος εύρον τους τάφους των Αξιωματικών Αποστολίδου Λοχαγού, και Καμαράτου Ανθυπολοχαγού και στρατιωτών ως και ατάφους τοιούτους και Έλληνας και Ιταλούς.- Αλλά τον αδελφόν μου δεν ανεύρον παρ’ όλας επί μίαν ολόκληρον ημέραν ερεύνας εμού και 40 άλλων μετ’ εμού ατόμων εφ’ ολοκλήρου του πεδίου της μάχης, ούτε επί της κορυφής ένθα υπήρχον τάφοι Ιταλών Αξιωματικών και στρατιωτών ανεύρον σημείον ενδεικτικόν ότι έχη ταφή ο αδελφός μου.-
Ετέραν εξώδικον πληροφορίαν ότι τον παρελθόντα Μάρτιον ο αδελφός μου ενοσηλεύετο εις το Β.΄ Στρατιωτικόν Νοσοκομείον της Ρώμης και αργότερον μετεφέρθη εις το Στρατόπεδον Ελλήνων αιχμαλώτων Κορυτσάς, και έκτοτε παραμένει εκεί.-
Κατά την πληροφορίαν ταύτην φέρει ακροτηριασμόν του δεξιού άκρου ποδός από τον αστράγαλον, της δεξιάς άκρας χειρός από τον καρπόν, του μικρού δακτύλου της αριστεράς χειρός, και του συστοίχου ωτός, και διαφόρους άλλας ουλάς επί του προσώπου και του τραχήλου εκ θραυσμάτων εξ’ όλμων.-
Θα μοι προσφέρητε μεγάλην υπηρεσίαν, εάν δια των ενεργειών Σας, εξακριβωθή ότι ο ανάπηρος αδελφός μου ευρίσκεται εν τη ζωή και αποδοθή εις την οικογένειάν του.-

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Στο αγνώστου έκτασης Αρχείο του Δρακούλη Μαντούβαλου που όπως έγραψα δεν σώζεται πλέον σε άρτια κατάσταση και του οποίου ένα ελάχιστο τμήμα παραμένει στην βιβλιοθήκη μου, βρήκα δυο επιστολές του Παναγιώτη Μαντούβαλου σταλμένες στον αδελφό του Δρακούλη από την Καβάλα στα 1938. Δηλαδή σχεδόν δυο χρόνια πριν τα πολεμικά γεγονότα και την κήρυξή του ως εξαφανισθέντος.

*Εκ Καβάλλας 4 - 12 - 38 Αγαπητοί Δρακούλη, Μητέρα, Βασίλω, υγιαίνομε είθε να υγιαίνετε. Αργήσαμε κάμποσες μέρες να γράψωμε και ελπίζω να μη παρεξηγηθούμε.- Όλως τυχαίως και καμμιά κακή ιδέα … που μπορεί να βάζη η μητέρα δεν είναι στη μέση. – Επ’ ευκαιρία της εορτής του ανηψιού μας του Νίκου, τ’ Αντώνη, ευχόμεθα να μας ζήση και γρήγορα να μεγαλώση νάναι μελετηρός και τυχερός στην ζωήν του .. πάντα… Τα νέα μου είναι τα ίδια και μόνον τώρα κάμποσες μέρες ο καιρός μάς άρχισε με βροχές….
Σήμερα επήγαμε και ακάμαμε μια επίσκεψι και στον κ. Κοντόπουλο, τον άνδρα της Περιστέρας το γένος Ξαφίνου. – Ήτο και η μικρότερη αδελφή της η Αργυρούλα, η οποία είναι ψηλότερη και παχυτέρα από την Περιστέρα ... Την Βασιλάρα την ρίχνει κάτω… Έχετε από όλους των πολλούς χαιρετισμούς των…
Αν ήλθεν η Σταμάτα η Βασίλω θα συνήλθεν από το ντάτεμμα της μικρής και έτσι θα της δοθή η ευκαιρία να μας γράψη και τα νέα της.-
Έγινε τελείως καλά; Έκλεισαν κι έφυγαν τα στίγματα από το πρόσωπο; Το γέλοιο ή μάλλον το σαγόνι της κατά το γέλοιο διορθώθηκε ή το ίδιο; Ας μας γράψει τα δικά της νέα. -
Στην μητέρα ασπασμούς μας και πέστέ της να μη ανησυχή … και πολλές ευχές για το εγγονό της .- Σας φιλούμεν/ Παναγιώτης.
[Τρίτη σελίδα] Σεβαστή μου Μητέρα και αγαπημένε μου αδελφέ Δρακούλη και Βασίλω.
Εν πρώτοις για τη γιορτή του ανεψιού μας Νίκου εύχομαι χρόνια πολλά και ευτυχισμένα. Αργήσαμε λίγο να σας γράψωμε και να μας συγχωρήσητε αλλά ο Παναγιώτης είναι απησχολημένος πολύ με τη δουλειά του και έτσι πέρασαν οι ημέρες χωρίς να τις καταλάβωμεν.
Η Βασίλω τι γίνεται; Καθώς και η οικογένεια Μιχάλη και Αντώνη; Χαιρετισμούς εις όλους. Σας φιλώ. Έλλη.

*Εκ Καββάλας τη 13/12/38
Αγαπητοί Δρακούλη, Μητέρα, Βασίλω, Το Σάββατον τ’ απόγευμα κατά τας 2 ½ με 3 ήλθεν η Κρήτη και κατά τας 4 με την συνδρομήν και του τελωνειακού υπαλλήλου συμπολίτου μας Αναστασάκου (Αρκουδάκου) έλαβα την κάσσα το λάδι με τους δυο τενεκέδες από τον καμαρώτον. Εστείλαμε το τηλ/μα και τα έδωσαν. Το κιβώτιον ήτο κλεισμένο καλά και μόνον το ένα δοχείον έτρεχεν από μια πολύ μικρή οπή που παρουσιάσθη στην κόλλησιν - χωρίς όμως νάχη γίνη ζημιά.- Η τηγανήδες διετηρούντο καλά καθώς και τα ορτύκια..
Σας ευχαριστούμε και του χρόνου να είμεθα καλά, αλλά προς Νότον…
Στη μάνα μας πέστε να μας χρεώση και είμαι πρόθυμος είτε εις είδος είτε εις χρήμα να εξοφλήσωμε τα προϊόντα της περιουσίας της..
Για τας εξετάσεις εύχομαι καλή επιτυχία και σαν απεφάσισες για να περνά και η ώρα μη ταφήνεις… τώρα που έχεις ησυχίαν ..… και ευκαιρίαν.-
Εδώ είναι - υπηρετεί ως έφεδρος - και ο κ. Ραφτόπουλος - εφ. δοκ. ανθ/στής μηχ/κού.- της Παντείου Σχολής - τον θυμάσαι με τον Παπαϊωάννου; Έχεις χαιρετισμούς του - ο ίδιος έχει τελειώσει και του υπολείπονται τώρα με τον νέον οργανισμόν να δώση σε μερικά εξετάσεις.-
Η Βασίλω τι γίνεται; Πέρασε το πρόσωπό της τελείως; Κατά το γέλοιο που το χείλος της λίγο μάζευε διορθώθηκε; Ας μας γράψη κανένα γράμμα να μάθωμε τα νέα της.-
Στον Αντώνη - Μιχάλη οικογενειακούς ασπασμούς μας και φιλιά.-
Στους συγγενείς και φίλους πολλούς χαιρετισμούς μας
Σας φιλώ [Π. Μαντούβαλος]
[Τρίτη σελίδα] Καββάλα τη 13/12/38 Σεβαστή μας μητέρα και αγαπημένε μας Δρακούλη Είμεθα καλά το ίδιο επιθυμούμεν και για σας. Το λάδι και τα λοιπά δώρα σας ελάβαμεν και σας ευχαριστούμεν πάρα πολύ που αν και τόσο μακρυά σάς βάλαμε σε τέτοιες σκοτούρες. Είναι αλήθεια όμως πως μια και είναι Μανιάτικο άξιζε το κόπο γιατί τα λάδια εδώ είναι σαν καθαρτικό μυρίζουν τόσο άσχημα που δύσκολα τα συνηθίζει κανείς. Τέλος θα το φάμε στην υγεία σας ευχόμενοι να είσαστε πάντα καλά. Η Βασίλω τι γίνεται καθώς και οι οικογένειες Αντώνη, Μιχάλη και Σταμάτας; Η Ειρηνούλα τι κάνει ησύχασε ή εξακολουθεί να τσακώνεται με τη γιαγιά;
Χαιρετισμούς πολλούς εις όλους τους συγγενείς/ Σας φιλώ/ Έλλη Μαντούβαλου.

ΣΧΟΛΙΑ
Ο Παναγιώτης (Πότης) Μαντούβαλος γεννήθηκε στους Άνω Μπουλαργιούς στα 1898/1900. Διπλωματούχος Νομικής Αθηνών, απόφοιτος ΣΣΕ (ανθυπολοχαγός). Πήρε μέρος στην Μικρά Ασία. Από το 1923 έως το 1940 δίδασκε σε διάφορες σχολές. Μετά τον θάνατό του προήχθη σε Συνταγματάρχη. Πολλά μανιάτικα έντυπα - και στο διαδίκτυο - έγραψαν για αυτόν. Εκθειάζουν την παλικαριά του και τον ηρωικό του θάνατο, εκεί στο ύψωμα 1878 στις 17 Νοεμβρίου 1940… «Την 17^ην Νοεμβρίου 1940 ο ταγματάρχης Μαντούβαλος διατάσσεται να καταλάβει το ύψωμα 1878 (κλειδί της τοποθεσίας του Μόραβα), θέσις με στρατηγικήν σημασίαν. Κατακλυσμός πυρών των αμυνομένων του υψώματος 1878 προσπαθεί να ανακόψη την πορείαν του αλλά ματαίως. Ο χάλυψ των εχθρικών πυρών λυγίζει την καρδίαν του πραγματικού Μανιάτου του αληθώς γενναίου ταγματάρχου Παναγ. Μαντούβαλου. Φθάνει εις το ύψωμα 1878 όπου προ ισχυρού συρματοπλέγματος τον υποδέχεται κόλασις πυρός όπλων του αμυνομένου. Ο θρυλικός ταγματάρχης πίπτει διάτρητος σφαιρών. Η Τιτανομαχία του υψώματος 1878. Ο ταγματάρχης πεζικού Μαντούβαλος Παναγιώτης του Ηλία έκειτο, μαζί με ευάριθμους στρατιώτας του, εις την κορυφή του υψώματος 1878, Νεκρός Ναι, αλλά ηττημένος Όχι»
[Διάβασα επίσης: Το ύψωμα 1878 κατελήφθη τελικώς στις 22 Νοεμβρίου 1940 από πλήρεις Μεραρχίες Χ και ΧΙ) και άνοιξε έτσι ο δρόμος προς την Κορυτσά. Τα βουνά λέγονται Μοράβα]

Σήμερ’ αστράφτει και βροντά σ’ όλα τα κάστρα του Μωριά,
στου Ταϋγέτου τα βουνά και στου Ταινάρου τα χωριά.
Σήμερ’ ακούστηκε βουή στη Μάνη την αποσκερή
Και νυχτοσκούζει το πουλί με την κατάμαυρη στολή.

Ήρθε μαντάτο ξαφνικό τι έπεσε στ’ Αλβανικό,
ο Ταγματάρχης ο Ξανθός ο Πότης ο Μαντούβαλος.
Πρώτος εμπήκε στη γραμμή - στο τάγμα επικεφαλής
κι’ έδωσε μάχη φοβερή στου Μόροβα την κορυφή.

Όντες ανέβη στην κορφή με μια σημαία Ελληνική,
τον ηύρε σφαίρα εχθρική τούκοψε την αναπνοή!

Έπεσε ο πολεμιστής της Μάνης τ’ άξιο παιδί,
ο ήρωας κι’ ο μαχητής για της Ελλάδος την τιμή.

Έμεινε φύλακας πιστός ψηλά στο ξέσκεπο βουνό,
ο λέοντας ο φτερωτός της λευτεριάς ο σταυραητός!

Ακούστε φίλοι και οχτροί - Οθωμανοί και Χριστιανοί,
τη μέρα την σημερινή θα κάμου μια παρατροπή,

Θα βλαστημήσω το Θεό π’ έκοψε το χοντρό δέντρο,
όπου το πότιζε ο στρατός και το καμάρωνε ο Λαός.
……………………………………………………

Πάλι θ’ ακούσετ’ Έλληνες, για ένα ταγματάρχη
που έπεσε ηρωικώς στο Μόραβα την μάχη.
Ο ήρωας Μαντούβαλος, το τάγμα του οπλίζει,
για το βουνό του Μόραβα αγέρωχος βαδίζει.
Το είχανε οι Ιταλοί, καλά οχυρωμένο,
και με το συρματόπλεγμα πολλές φορές ζωσμένο.
Οι Σπαρτιάται του μιλούν, από τις Θερμοπύλες,
μην τις φοβάσαι ήρωα τις σφαίρες τις οβίδες.
Είσαι Μανιάτης τολμηρός, πρέπει να προχωρήσεις,
εις την κορυφή του Μόραβα, το λάβαρο να στήσεις.
Πρωί πρωί αρχίνησε στο Μόροβα η μάχη,
όπου ετρέμαν τα βουνά τα δέντρα και οι βράχοι.
Οι στρατιώται πολεμούν όλοι σαν λεοντάρια
και κυνηγούν του Ιταλούς τα βρώμικα ζαγάρια.
Πέφτουν οι σφαίρες σαν βροχή οι όλμοι σαν χαλάζι
τον ήρωα Μαντούβαλο καθόλου δεν τον νοιάζει.
Επίθεση το τάγμα του, ο ήρωας διατάζει,
το θάνατο το αψηφά καθόλου δεν δειλιάζει.
Το τάγμα του διαλύθηκε, βλέπει πως δεν θα ζήσει,
το θεωρεί για προσβολή να οπισθοχωρήση.
Δεν θα προσβάλω φώναξε την τιμημένη Μάνη,
που από κτίσεως του ντουνιά ήρωας πάντα βγάνει.
Οι Ιταλοί αφήνουσι τα χαρακώματά τους
φεύγουσι σαν του λαγούς, πετώντας τ’ άρματά τους.
Μια οβίδα του εχθρού το χέρι του το παίρνει
περήφανος και νικητής στο Μόροβα ανεβαίνει.
Και την σημαία έστησε με ένδεκα φαντάρους
και παρεδώθη ηρωικώς στα γόνατα του χάρου.
Στην κορυφή του Μόροβα η δόξα φτερουγίζει
τον ήρωα Μαντούβαλο τον γλυκονανουρίζει.
……………………………………………..

Γενιάς της Μάνης ένδοξη τρισένδοξο βλαστάρι
του Ταϋγέτου σταυραητέ της Μόραβας λιοντάρι
σκληρά το χώμα δάγκωσες για τη γλυκειά πατρίδα
που σε ομηρογέννησε δεύτερο Λεωνίδα.

Ακολουθών τα βήματα γενναίων προπατόρων
επλήρωσες περήφανα της λευτεριάς τον φόρον
και κείσαι αλιβάνωτος στης Μόραβας μια ράχη
έχοντας τη σημαία μας για συντροφιά μονάχη.

Θρηνεί για σένα η Ελλάς κι οδύρεται η Μάνη
αλλά η δόξα σου ’πλεξε αμάραντο στεφάνι
και το ’στησε στης Μόραβας την πιο ψηλή κορφή
τιμώντας την ηρωϊκή και άγια σου ψυχή.

Ο τάφος σου θάναι για μας θείο προσκυνητάρι
κι οι αειφεγγείς λαμπάδες του της λευτεριάς οι φάροι.
Ο θάνατος σου δίδαγμα παλικαριάς θα γίνη
και τιμημέν’ η μνήμη σου αιώνια θ’ απομείνη.

 

Υπεύθυνη δήλωση αστικής αποκατάστασης πρόσφυγα στα 1954.

[Σειρά ΜΙΚΡΑ ΚΕΙΜΕΝΑ]

Ερευνά και γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης. Δημοσιογράφος - Συλλέκτης. Ανεξάρτητος ερευνητής πειραϊκής ιστορίας και λογοτεχνίας.

Έντυπα με πειραιώτικο περιεχόμενο που δεν έχουν πλέον κανένα νόημα ύπαρξης, παρ’ ότι σε εποχές περασμένες ήταν τόσο ενδιαφέροντα για την ενημέρωση κι εξυπηρέτηση των πολιτών, αφού πλέον αποτελούν χρήσιμη πηγή συμπερασμάτων στις ημέρες μας, δύσκολα βγαίνουν στο φως.
Ακόμα διαπιστώνω ότι με μανία δημοσιογραφική πολλοί επίδοξοι ερευνητές, μελετητές, αρθρογράφοι ψάχνουν μόνο το περίεργο, το πικάντικο και το ελκυστικό, για να τραβήξουν την προσοχή του αναγνώστη. Ζητούν επίμονα κι αντιγράφουν αμέτρητα κείμενα παλαιών εφημερίδων αλιευμένα σχεδόν όλα από το διαδίκτυο. Αποτέλεσμα να αναδημοσιεύονται μεγάλα κομμάτια, επιλεκτικά είτε αυτούσια είτε απαράδεκτα διαστρεβλωμένα, πολλάκις χωρίς να μνημονεύεται ούτε το έντυπο ούτε ο δημιουργός. Απαράδεκτη οικειοποίηση και κλεμμένη δόξα η οποία εύκολα αναγνωρίζεται από τους - ελάχιστους δυστυχώς εναπομείναντες - γνώστες των πειραϊκών θεμάτων.
Απέχοντας από κάτι που θα μείωνε την σεβασμό μου στους περασμένους δημοσιογράφους και συγγραφείς επιμένω στην ποιότητα, στην αυθεντικότητα, στην παρουσίαση πρωτογενούς υλικού. Χαίρομαι που έχω ένα μικρό αλλά ποικίλα ενημερωμένο Αρχείο, καρπός συγκέντρωσης πολλών δεκαετιών.
Αντικείμενο της σημερινής καταγραφής είναι ένα δισέλιδο σε κακή κατάσταση, επειδή ήταν διπλωμένο και κουρασμένο από την χρήση. Μια μητέρα, πρόσφυγας, ζητάει αποκατάσταση μέσω αγοράς κρατικής κατοικίας στην περιφέρεια Πειραιώς,

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΔΗΛΩΣΙΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ ΠΡΟΣΦΥΓΟΣ
Ο υπογεγραμμένος δηλώ υπευθύνως και εν γνώσει των διατάξεων της περί αποκαταστάσεως αστών προσφύγων κειμένης νομοθεσίας και των συνεπειών των περί ψευδούς δηλώσεως ενώπιον Δημοσίας Αρχής διατάξεων του Ποινικού Κώδικος ότι:
1) Ονομάζομαι (α) Μαρία χήρα Ανέστη Ευγενίδου το γένος Ιωάννου Βουρδάκη είμαι ετών … εξασκώ το επάγγελμα (β) Οικιακά και απολαμβάνω εκ τούτου μηνιαίως χρηματικόν ποσόν εκ δραχμών (γ) …
2) Τυγχάνω πρόσφυξ, Έλλην το γένος, καταγόμενος εκ (δ) Δαρδανελίων Μ. Ασίας προσφυγών εις την Ελλάδα κατά τον μήνα (ε) Σεπ/ριον του έτους (ε1) 1922 εκ (στ) Δαρδανελίων εγκατασταθείς δε το πρώτον μετά της οικογενείας μου εν (ζ) Πειραιεί.
3) Φέρομαι εγγεγραμμένος εις το Μητρώων Αρρένων της Κοινότητος … υπ’ αύξοντα αριθμόν … και έτος γεννήσεως …
4) Η οικογένειά μου αποτελείτο κατά τον χρόνον, καθ’ ον προσέφυγεν εις την Ελλάδα, εκ των κάτωθι και μόνον μελών, ήτοι: (η) (ηλικία κατά προσέγγισιν κατά τον χρόνον της προσφυγής)
α) εμού της ιδίας
β) του συζύγου μου Ανέστη Ευγενίδου του Κωνσ/νου.
γ) του υιού μου Ιωάννου
5) Από της χρονολογίας της προσφυγής της οικογενείας μου μέχρι σήμερον επήλθον εις ταύτην αι κάτωθι μεταβολαί, ήτοι : (θ)
Το 1922 εγεννήθη ενταύθα ο υιός μου Σπύρος. Το 1926 εγεννήθη ενταύθα η θυγάτηρ μου Αικατερίνη. Το 1941 απεβιώσεν ενταύθα ο σύζυγός μου Ανέστης.
6) Η οικογένειά μου αποτελείται ήδη εκ των κάτωθι και μόνον μελών, ήτοι : (ι)
α) εξ εμού της ιδίας
β) Του υιού μου Ιωάννου ετών 30 εργάτου Δρ. 200.000 μηνιαίως
γ) Του υιού μου Σπύρου ετών 29 εργάτου Δρ. 200.000 μηνιαίως
(α) Ενταύθα δέον να αναγράφηται τ’ όνομα, επώνυμον και τυχόν παρεπώνυμον, όνομα πατρός και μητρός του δηλούντος προκειμένου δε περί εγγάμου γυναικός και το γένος εις ό ανήκει.
(β) Δέον ν’ αναγράφηται το επάγγελμα λεπτομερώς και ειδικώς, ως και αν τυγχάνη άεργος.
(γ) Προκειμένου περί υπαλλήλου εν γένει δέον ν’ αναγράφηται η μηνιαία αντιμισθία προκειμένου δε περί μετερχομένου ελευθέριον επάγγελμα το τεκμαρτόν μηναίον εισόδημα.
(δ) Δέον ν’ αναγράφηται λεπτομερώς ο τόπος της καταγωγής, ήτοι το χωρίον, η Επαρχία, ο Νομός κ.τ.λ.
(ε, ε1) Δέον ν’ αναγράφηται ο μην και το έτος απαραιτήτως.
(στ) Δέον ν’ αναγράφηται το μέρος εξ ου προσέφυγεν εις την Ελλάδα.
(ζ) Δέον ν’ αναγράφηται ο τόπος εις ον το πρώτον μετά την προσφυγήν εγκατεστάθη.
(η) Δέον ν’ αναγράφηται έκαστον μέλος της οικογενείας ονομαστικώς κατά τα εν τη (α) υποσημειώσει αναφερόμενα, και η μετά του δηλούντος συγγενική σχέσις.
(θ) Δέον ν’ αναγράφηται λεπτομερώς η τύχη ενός εκάστου των ελλειπόντων μελών της οικογενείας και ειδικώς αν απεβίωσεν ή ενυμφεύθη, αποτέλεσαν ιδίαν οικογένειαν και ποίαν, πού είναι εγκατεστημένον και αν έτυχεν αποκαταστάσεως και ποίας, ως και η χρονολογία καθ’ ην έλαβε χώραν το αναφερόμενον γεγονός.
(ι) Δέον ν’ αναγράφητε έκαστον μέλος της οικογενείας ονομαστικώς κατά τα εν τη (α) υποσημειώσει αναφερόμενα η μετά του δηλούντος συγγενική σχέσις, η ηλικία το επάγγελμα και μηνιαία αντιμισθία ή εισόδημα.
[Πίσω όψη]
δ) Της θυγατρός μου Αικατερίνης ετών 27. Εργάτρια Δρ. 500.000 μηνιαίως
7) Κατοικώ σήμερον μετά των, ως άνω, εν παραγράφω 6 αναφερομένων μελών της οικογενείας μου εν (ια) εις το υπ αριθ 365 παράπηγμα του Συν/σμού Ποντίων Κερατσινίου από (ιβ) το έτος 1922 ανεγερθέντος Δαπάναις μου
8) Τόσον εγώ ατομικώς, όσον και τα μέλη της οικογενείας μου και υπό την παρούσαν σύνθεσιν και υπό την κατά τον χρόνον της εις Ελλάδα προσφυγής της τοιαύτην, δεν εδηλώθημεν ως μέλη ετέρας οικογενείας, αποκατασταθείσης ήδη παρά το Κράτος ή της τέως Επιτροπής Αποκαταστάσεως Προσφύγων.
9) Τόσον εγώ ατομικώς, όσον και τα μέλη της οικογενείας μου και υπό την παρούσαν σύνθεσιν και υπό την κατά τον χρόνον της εις Ελλάδα προσφυγής της τοιαύτην, δεν έχομεν απανταχού του Κράτους ιδιόκτητον οικίαν ή οικόπεδον, ουδ’ ετύχομεν αποκαταστάσεως γεωργικής ή αστικής παρά του Κράτους ή της Ε.Α.Π. ουδέ παρητήθημεν αγροτικού κλήρου ή την κυριότητα παραχωρηθέντος αστικού ακινήτου, ουδέ τέλος εγκαταλείψαμεν άνευ προηγουμένης σχετικής εγκρίσεως ή οπωσδήποτε παρεχωρήσαμεν εις άλλους την παραχωρηθείσαν ημίν προς δωρεάν χρήσιν Κρατικήν κατοικίαν.
10) Τόσον εγώ ατομικώς, όσον και τα ανήλικα μέλη της οικογενείας μου δεν διωκόμεθα βάσει του Γ΄ Ψηφίσματος, της Δ΄ Αναθεωρητικής Βουλής των Ελλήνων ως και βάσει των διατάξεων των Νόμων 4229/29, 4689/30, 5174/31, ως και των από 19/21-4-26 και 55/2-6-26 Δ)των, μηδέ κατεδικάσθημεν επί παραβάσει των διατάξεων των ανωτέρω Νομοθετημάτων.
11) Ήδη δηλώ, ότι, δια πρώτην και μόνην αστικήν αποκατάστασιν εμού και των προμνημονευομένων εν παραγράφω 6 μελών της οικογενείας μου επιθυμώ ν’ αγοράσω Κρατικήν κατοικίαν εν τη περιφερεία (ιγ) Πειραιεί και ότι θέλω συμμορφωθή προς άπαντας τους όρους και περιορισμούς της εκδοθησομένης επί του προκειμένου αποφάσεως παραχωρήσεως.
Εν Πειραιεί τη 10 / 4 / 1954 Ο υπευθύνως δηλών (ιδ) [Υπογραφή Μ. Ευγενίδου] Βεβαιούται το γνήσιον της υπογραφής της δηλούντος ΕΥΓΕΝΙΔΟΥ Μαρίας χήρας του Ανέστη η ταυτότης του, ως και η υπ’ αυτού αναφερομένη διεύθυνσις της παρούσης κατοικίας του.
Εν Πειραιεί τη 18/4/1954 Το Αστυνομικόν Τμήμα [Υπογραφή] ΙΩΑΝΝΗΣ ΛΙΑΚΑΚΟΣ/ ΑΝΘΥΠΑΣΤΥΝΟΜΟΣ
(ια) Δέον ν’ αναγράφηται [η ακριβής διεύ]θυνσις, ήτοι η πόλις, η οδός και ο αριθμός ταύτης, προκειμένου δε περί κρατικού οικήματος ή παραπήγματος τ’ ακριβή στοιχεία [; τ]ετράγωνον), ως και αν διαμένη δωρεάν ή επί ενοικίω.
(ιβ) Δέον ν’ αναγράφηται ο μην και το έτος απαραιτήτως.
(ιγ) Δέον ν’ αναγράφηται η πόλις εις ην ο δηλών ζητεί ν’ αποκατασταθή η οικογένειά του υπό την προϋπόθεσιν εννοείται, ότι εν ταύτη έχουσιν ανεγερθή ή ανεγείρονται συνοικισμοί παρά του Υπουργείου, ή υπάρχουσιν εκτάσεις απηλλοτριωμέναι προς τον σκοπόν τούτον. Εν η περιπτώσει ζητεί την αγοράν κατοικίας, εις ην είναι εγκατεστημένος μετά της οικογενείας του επί μισθώσει ή δωρεάν, δέον ν’ αναγραφή μετά το ν’ αγοράσω «την, εις ην είμαι εγκατεστημένος μετά της οικογενείας μου, υπ’ αριθ. … κατοικίαν του Αστικού Προσφυγικού Συνοικισμού … από … επί μισθώσι (ή δωρεάν), δυνάμει της υπ’ αριθ. … αποφάσεως (ή διαταγής)».
(ιδ) Ενταύθα δέον να υπογράφη ο δηλών υπευθύνως προκειμένου δε περί αγραμμάτου δέον να υπογράφωσι δυο μάρτυρες σημειουμένης και της διευθύνσεως της παρούσης κατοικίας των.
(ιε) Ενταύθα δέον να τίθηται η φωτογραφία απάσης της δηλουμένης οικογενείας.
(ιστ) Παρακαλούνται αι Αστυνομικαί Αρχαί, όπως, κατά την βεβαίωσιν του γνησίου της υπογραφής των δηλούντων εφιστώσι την προσοχήν αυτών επί της ακριβείας του περιεχομένου της υπευθύνου δηλώσεώς των και επί των συνεπειών, τας οποίας θα είχεν η τυχόν ψευδής τοιαύτη. Α. Μ. 1528
Φωτογραφία [επικόλληση (κολλάζ) φωτογραφιών τεσσάρων προσώπων] και δυο χαρτόσημα.

Πειραϊκές φωτογραφικές λήψεις.

Ερευνά και γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης. Δημοσιογράφος - Συλλέκτης. Ανεξάρτητος ερευνητής πειραϊκής ιστορίας και λογοτεχνίας.

 

ΠΕΙΡΑΙΑΣ - ΠΑΣΑΛΙΜΑΝΙ. Κυριακή 7 Οκτωβρίου 1945. Το νεαρό ζευγάρι με τα ρούχα της εποχής βαδίζει στο ηλιόλουστο πέταλο ενώ πίσω στα σκαλιά στέκονται κάποιοι συγκεντρωμένοι, ανάμεσά τους ναύτες από τα "συμμαχικά" πολεμικά πλοία.

 

 

 

 

 

ΠΕΙΡΑΙΑΣ 1948. Πειραιώτικη γυναικεία ομορφιά. «Αναμνηστικόν προς την πολυαγαπημένην μου εξαδελφούλα Ευαγγελία. Εν Πειραιεί τη 23 / 9 / 48.» "Φωτο Βλαντη / ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ"

 

 

 

 

 

ΠΕΙΡΑΙΑΣ - ΝΕΟ ΦΑΛΗΡΟ 1949. Παρά τα λίγα ορθογραφικά λάθη (ας ήταν τα μόνα λάθη στις ζωές τους) τα τρία κορίτσια φαίνεται ότι απόλαυσαν τα σχολικά νιάτα με την δυνατή φιλία τους που σφράγισαν σ' αυτήν την φωτογραφία.. Ευχής έργον, να την συνέχισαν και στα επόμενα χρόνια... «Ενθύμιον/ Αγάπης και φιλίας/ αιωνίας./ Εν Νέω Φαλήρω τη/ 3 Σεμπτεμβρίου 49/ Φροντηστίριον Κύριον/ Αθανασούλια Μαθηματικό».

 

 

 

 

 

ΣΕΛΗΝΙΑ ΣΑΛΑΜΙΝΑΣ. "Σελήνια 1951" Μια ανέμελη παρέα του 1951..

 

 

 

 

 

ΠΕΙΡΑΙΑΣ 1952. Η πειραιώτισσα μάνα και γιαγιά, αν και για πολλούς λόγους αγράμματη, στέκεται όρθια, υπερήφανη, δυνατή για τα παιδιά της. Εμείς με τη σειρά μας είμαστε τυχεροί που ζήσαμε και λατρέψαμε τέτοιες γυναίκες. «Χαρισμένι σα Αγαπιτάμου πεδγιά Νίκο και Τασούλα η Μητέρασας Ζωή Εν Πιραιεί 3 - 10 – 52».

 

 

 

 

 

ΠΕΙΡΑΙΑΣ. «εις Πειραιά/ 25 Οκτωβρίου 1954». Να θυμηθούμε τα Λούνα Παρκ που σαν σταθερό ψυχαγωγικό μέσον κι επί δεκαετίες στήνονταν κατά διαστήματα σε μεγάλες ανοιχτές αλάνες ή σε άχτιστα οικόπεδα στις γειτονιές, κάθε μεγάλη γιορτή... όπως σε γωνία ψηλά στην οδό Θερμοπυλών... Εδώ σε κάποιο άλλο σημείο, ποιος ξέρει πού... όλοι σαν παιδιά θα είχαμε ανεβεί στον αέρα με αυτά τα μηχανήματα.

 

 

 

 

 

Σελήνια Σαλαμίνας 27 Αυγούστου 1956.

 

 

 

 

 

ΠΕΙΡΑΙΑΣ. Πάντα ένα πλοίο θα μας φέρνει και θα μας πηγαίνει σε λιμάνια αγαπημένα....

 

 

 

 

 

ΠΕΙΡΑΙΑΣ 1959. ΟΚΤ. 1959. "ΦΩΤΟ Ν. ΚΑΡΙΠΗ/ ΛΑΚΩΝΙΑΣ 6/ ΑΓ. ΣΟΦΙΑ - ΠΕΙΡΑΙΑΣ"

 

 

 

 

 

«Χαρισμένη εις τον πολυαγαπημένον μου φίλο Χαράλαμπο και τη γλυκιά του μαννούλα./ Με αγάπη Μέλιος». "Φώτο Κοσμά/ ΒΑΣ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ 79/ ΤΗΛ. 483. 394 - ΜΟΣΧΑΤΟ"

 

 

 

 

 

ΠΕΙΡΑΙΑΣ. Εκδρομές στα πέριξ, χρόνια περίπου 1955-1960. Κορίτσια των μεγάλων σχολικών τάξεων, πειραιωτοπούλες, ντυμένες με ελαφρά καλοκαιρινά ρούχα που αντιπροσωπεύουν την μόδα της εποχής εκείνης. Κοινή παράμετρος ότι οι φωτογραφίες τυπώθηκαν στο "Φωτο - Λουξ/ Δ. ΜΟΣΧΟΛΙΟΣ/ ΝΟΤΑΡΑ 44 ΤΗΛ. 471.171/ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ"

 

 

 

 

 

ΠΕΙΡΑΙΑΣ - ΝΕΟ ΦΑΛΗΡΟ. Μετά την παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου. Η Ρένα κι η Δέσποινα σε ηλικία 15 ετών... δίχως χρονολογία.

 

 

 

 

 

ΠΕΙΡΑΙΑΣ. «Γυμναστικαί επιδείξεις Ε' τάξις γήπεδον Καραϊσκάκη» "Φωτο - Λουξ/ Δ. ΜΟΣΧΟΛΙΟΣ/ ΝΟΤΑΡΑ 44 ΤΗΛ. 471171/ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ"

 

 

 

 

 

«Πειραιεύς-Γεν. άποψις». "COPYRIGHT PHOTOGRAPH/ BY/ PAVLOS MYLOFF. HPS./ MOMFERATOU 85A/ ATHENS/ PLEASE CREDIT"
17/98 16-9-65/ 3200 27Α/2. Χαρτί Agfa Brovira. Ο Παύλος Μυλώφ, 1890 - 1972 ήταν δημοσιογράφος, μεταφραστής, περιηγητής, προ πάντων σπουδαίος φωτογράφος.

 

 

 

 

 

ΠΕΙΡΑΙΑΣ 1966. Στο λιμάνι της εργασίας, του εμπορίου, της ναυτιλίας, του μόχθου, των κοντινών και μακρινών ταξιδιών, της μετανάστευσης.... Στην θύμηση του ιστορικού της κέντρου, των δαντελωτών παραλιών, των δρόμων και των κτηρίων, των παλιών συνοικιών, στις ομορφιές που του χάρισαν διαχρονικά η φύση κι οι άνθρωποι... Ο Πειραιάς της ποικιλομορφίας, της γκρίνιας αλλά και της ανεκτικότητας, της συγκατάβασης, της καλοσύνης, της ηρεμίας, της απέραντης αγάπης των κατοίκων για τον τόπο τους που δεν σβήνει... Στο λιμάνι - πόλη του Πειραιά της δεκαετίας του '60. Εδώ ρίξαμε κι εμείς άγκυρα στα 1964. "MEGALOCONOMOU BROS/ GREEK PHOTO NEWS/ 15, ANTHIMOU GAZI ST./ TEL. 221.000 ATHENS/ GREECE" 27Α/ 2. /5-9-66/245

 

 

 

 

 

ΠΕΙΡΑΙΑΣ. Κωπηλάτες σε εγρήγορση, στο τρέξιμο μιας όμορφης αθλητικής ημέρας με τις απαραίτητες αντοχές κι επιδόσεις..

 

 

 

 

 

ΠΕΙΡΑΙΑΣ. Κοριτσάκια που θα είναι πλέον μητέρες και γιαγιάδες σε κάποια παλιά παράσταση πάνω σε σκηνή, με μπαλόνια και μάσκες.. εμάς ενδιαφέρει η καθαρή εικόνα και τ' όνομα του φωτογραφείου: "ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΒΑΒΑΣΗΣ/ ΦΩΤΟ - “ΣΙΚ„/ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ 53 - ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ"

 

 

 

 

 

ΠΕΙΡΑΙΑΣ - ΜΙΚΡΟΛΙΜΑΝΟ. Κάποτε μού την χάρισε ο Στέλιος Μαρκουλάκης... "ΟΠΤΙΚΑ - ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΑ/ ΛΕΩΝ. ΜΑΡΚΟΥΛΑΚΗΣ/ ΑΚΤΗ ΜΙΑΟΥΛΗ 11 - ΤΗΛ. --/ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ"