Σάββατο 28 Οκτωβρίου 2017

Οι διαλέξεις της Φιλολογικής Στέγης Πειραιώς εις μνήμην Νίκου Καζαντζάκη στα 1957.


                                                                           Ερευνά και γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης. 

Είχα ξεκινήσει να γράφω για τον Καζαντζάκη χρόνια πριν.
Νομίζω άρχισα με την φράση «τι σχέση έχω εγώ με τον Νίκο Καζαντζάκη;» και συνέχισα με το να ξετυλίγω στους τυχόν αναγνώστες μου την εξ απαλών ονύχων γνωριμία με το έργο του.
Το κείμενο όμως χάθηκε, κάπου ανάμεσα στις χειρόγραφες σημειώσεις στα χαρτιά και στην πληκτρολόγηση στο
Microsoft Office Word.
Τώρα προσπαθώ να θυμηθώ και να απλώσω πάλι τις σκέψεις μου..
Αρχικά, στην εφηβεία μου ήμουν συχνός επισκέπτης της Βικελαίας Βιβλιοθήκης Ηρακλείου. Μετά στράφηκα σε πιο συγκεκριμένα θέματα, έγινα τακτικός μελετητής στο Ιστορικό Μουσείο της πόλης και ήλθα σε επαφή με την ειδική αίθουσα ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ, αφιερωμένη στον συγγραφέα με ενθύμια και τεκμήρια της ζωής του.
Ύστερα η δεύτερη γυναίκα του νονού μου Γιάννη Γιακουμάκη, οπότε και το σπίτι τους, ήταν από τους Βαρβάρους Ηρακλείου, γνωστό και ως Μυρτιά, ελάχιστα χιλιόμετρα μακριά από το χωριό που γεννήθηκα, τους Κουνάβους. Μερικά καλοκαίρια τα περνούσα εκεί, κι επειδή η νονά είχε κάποια σχέση, έβλεπα τις εργασίες για την ανέγερση και την ολοκλήρωση του κτηρίου, τριγύριζα ελεύθερα και ξέγνοιαστα μέσα στο Μουσείο (εγκαίνια στις 27 Ιουνίου 1983 από την Μελίνα Μερκούρη) που φτιάχτηκε σκόπιμα για να στεγάσει τα προσωπικά του αντικείμενα και τις πρώτες εκδόσεις - σε όλες τις γλώσσες - των πολύτιμων βιβλίων του.
Ο παλιός μου φίλος, σκηνογράφος Γιώργος Ανεμογιάννης (1919 - 2005) είχε προσφέρει το οίκημα και συγκρότησε την συλλογή. Είναι ο ίδιος που αναφέρει: «Έχοντας κάποια πείρα από το Μουσείο Πάνου Αραβαντινού στον Πειραιά, που την οργάνωσή του είχα αναλάβει λίγα χρόνια πριν, οραματίστηκα, μέσα σε προθήκες την προβολή χειρογράφων, βιβλίων, επιστολών και προσωπικών αντικειμένων που θα εικονογραφούσαν κείμενο - χρονοδιάγραμμα για τον κρητικό τιτάνα της σκέψης…».
Μετά η σταθερή, νυχτερινή κυρίως, επίσκεψή μου στον τάφο του Καζαντζάκη, στον προμαχώνα του Μαρτινέγκο, με θέα προς την πόλη, κάθε φορά που βρίσκομαι στο αγαπημένο μου Ηράκλειο, ηρεμεί το θυμικό μου και κεντρίζει τις πνευματικές μου αναζητήσεις.
Εδώ θα αναφερθώ για τις εκδηλώσεις της Φιλολογικής Στέγης Πειραιώς που οργανώθηκαν αμέσως μετά την αποδημία του. 

Εφημερίδα ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΟΣ, 28.10.1957.
Υπό της «Φιλολογικής Στέγης» εξεδόθη επί των θανάτω του μεγάλου Έλληνος συγγραφέως Νίκου Καζαντζάκη το ακόλουθον ψήφισμα:
Σήμερον 28ην Οκτωβρίου 1957 το Διοικητικόν Συμβούλιον της «Φιλολογικής Στέγης» Πειραιώς κατόπιν προσκλήσεως του Προέδρου του κ. Γρηγορίου Θεοχάρη συνήλθε εις έκτακτη συνεδρίασι και παρισταμένων των κ. Μανόλη Ρούνη, Γιάννη Χατζημανωλάκη, Αργύρη Κωστέα Κ. Θεοφάνους.
ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ ΟΜΟΦΩΝΩΣ
1) Δηλώνει την συγκίνησιν και την συμμετοχήν της «Φιλολογικής Στέγης» εις το πένθος του πνευματικού κόσμου του τόπου για τον θάνατον του κορυφαίου Έλληνος ποιητού και πεζογράφου Νίκου Καζαντζάκη, ο οποίος με το μεγαλόπνευστον έργον του και με το έξοχον [πνευματικόν] ήθος του υπήρξεν πρότυπον ευρυτάτης ηθικής δραστηριότητος, ετίμησε και προέβαλε διεθνώς το ελληνικόν όνομα και υπηρέτησε ειλικρινώς με το έργον του και με την ζωήν του τα μεγάλα κρίσιμα θέματα της ελευθερίας, της κοινωνικής δικαιοσύνης και του ανθρωπίνου προορισμού.
2) Να ανακοινώση ο κ. Πρόεδρος τον θάνατον του Νίκου Καζαντζάκη εις την πρώτην [δημοσίαν] συνεδρίασιν της «Φιλολογικής Στέγης».
3) Να οργανωθή εντός του Νοεμβρίου και εις τον κύκλον των διαλέξεων της «Φιλολογικής Στέγης» σειρά ειδικών ομιλιών για το ποιητικόν, το πεζογραφικόν και το θεατρικόν έργον του εκλιπόντος.
4) Να διαβιβασθούν τα συλλυπητήρια της «Φιλολογικής Στέγης» προς την κ. Ελένην Σαμίου - Καζαντζάκη,  και
5) Να δημοσιευθή το παρόν διά του τύπου.
Ο Πρόεδρος
ΓΡΗΓ. Ν. ΘΕΟΧΑΡΗΣ
Ο Γεν. Γραμματεύς
Γιάννης Ε. Χατζημανωλάκης

 
Εφημερίδα  Η ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ, 31.10.1957.
ΣΕΙΡΑ ΔΙΑΛΕΞΕΩΝ ΔΙΑ ΤΟΝ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΝ
Ως ανηγγέλθη, εις το επί τω θανάτω του Ν. Καζαντζάκη εκδοθέν ψήφισμα, η «Φιλολογική Στέγη» θα οργανώση σειράν διαλέξεων διά τον εκλιπόντα μεγάλον Έλληνα συγγραφέα. Εις την σειράν των τιμητικών αυτών εκδηλώσεων, αι οποίαι θα δίδωνται κατά Τετάρτην εις το Φουαγιέ του Δημοτικού Θεάτρου, περιλαμβάνονται ομιλίαι των κ. κ. Ντέμη Αποστολοπούλου διά τον ποιητήν Καζαντζάκην, Κώστα Σούκα διά τον πεζογράφον, Κωστή Μεραναίου διά τον στοχαστήν και Μανώλη Ρούνη διά το θεατρικόν έργον του Καζαντζάκη.
Στις 13 Νοεμβρίου 1957 έγινε στο Φουαγιέ του Δημοτικού Θεάτρου η πρώτη δημόσια συνεδρίαση της Στέγης της 27ης περιόδου. Ο αντιπρόεδρός της Μανόλης Ρούνης ανακοίνωσε τα εξής:
… Η Φιλολογική Στέγη συμμετέχει στο βαρύτατο πένθος του θανάτου του κορυφαίου Έλληνος ποιητού και πεζογράφου Νίκου Καζαντζάκη, ο οποίος με το ήθος του υπήρξε πρότυπον ευρυτάτης ηθικής δραστηριότητος, ετίμησε και προέβαλλε διεθνώς το Ελληνικόν όνομα και υπηρέτησε ειλικρινώς με την δημιουργίαν του και με την ζωήν του τα μεγάλα κρίσιμα θέματα της ελευθερίας, της κοινωνικής δικαιοσύνης και του ανθρωπίνου προορισμού.
Ο Νίκος Καζαντζάκης ήτο ένας ανένδοτος πνευματικός ασκητής. «Είχε, αληθινά καταργήσει την ύλη - και ετυράννησε τη ζωή του». Έζησε σε μεγάλη μοναξιά, σε σκληρή εγκατάλειψη, σε απέραντη ερημιά και σε απρόσμετρη φτώχεια.
Ο μέγας Κρητικός σβύνοντας το βράδι της 26ης Οκτωβρίου στην κλινική του Φραϊμπουργκ εδικαιούτο να ψιθυρίση το «νυν απολύοις», γιατί η ζωή του ολόκληρη, από τα σοφά νιάτα του μέχρι τα αγωνιστικά γηρατειά του, υπήρξεν ένας ασυμβίβαστος αγώνας ψυχικής αυτοτελειώσεως.
Ήτο ο Νίκος Καζαντζάκης ένας άρτιος άνθρωπος. Ζώντας είχε κάμνει και τη σάρκα του πνεύμα - «πολύχρωμο, ελεύθερο παιχνίδι του αγέρα».
Κι’ αυτό το πνεύμα πιστεύει η Φιλολογική Στέγη ότι ζει - ζει για να τιμά πάντα τον ίδιο - το ηρωϊκό πνευματικό τέκνο της Κρήτης και την Ελλάδα …


Φουαγιέ Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά. Τετάρτη 20 Νοεμβρίου 1957. Η πρόσκληση της Φιλολογικής Στέγης Πειραιώς για την πρώτη διάλεξη αφιερωμένη στον Νίκο Καζαντζάκη. Ομιλητής ο Ντίμης Αποστολόπουλος.
 
Η πρώτη διάλεξη κύκλου για τον Νίκο Καζαντζάκη έγινε στις 20 Νοεμβρίου 1957 στο Φουαγιέ του Δημοτικού Θεάτρου.
Ομιλητής ο  Ντίμης Αποστολόπουλος, παλιός συνεργάτης της πειραϊκής εφημερίδας ΝΕΟΙ ΣΚΟΠΟΙ.
Παρούσα η Ελένη χήρα Νίκου Καζαντζάκη «η οποία και ηυχαρίστησε τον Πρόεδρον της «Φιλολογικής Στέγης» κ. Γρηγ. Θεοχάρην διά τας υπέρ του έργου και της μνήμης του εκλιπόντος συζύγου της συνεχείς και πρωτοπορειακάς εκδηλώσεις της «Φιλολογικής Στέγης».
Πυκνό το ακροατήριο, γεμάτο ονόματα του πειραϊκού πνεύματος της εποχής εκείνης.
Ο Μανόλης Ρούνης προλόγισε και προσφώνησε τον ομιλητή:
… Ζώντας ο Νίκος Καζαντζάκης, τολμηρός πάντοτε ταξιδευτής είχεν εισχωρήσει πολλές φορές στην περιοχή το θανάτου, ακατάβλητος Διγενής στα μαρμαρένια αλώνια της ακριτικής τέχνης - και πεθαίνοντας με το θάνατό του ενίκησε το θάνατο, ένας αιώνιος, αθάνατος Οδυσσέας, που ζει τη φοβερή ανηφορική του έφοδο μέσα σε μιάν ατμόσφαιρα αθανασίας.
Με ανάλογα αισθήματα - υπερήφανη και αδάκρυτη η Κρήτη εδέχτηκε στις 5 Νοεμβρίου τον αθάνατο Οδυσσέα της που επραγματοποιούσε την ύστατη επιστροφή στα γενέθλια χώματα, το «νόστιμον ήμαρ» - . Μιάν επιστροφή πανηγυρική και επίσημη, που ο ίδιος ο Καζαντζάκης, Οδυσσέας και Προφήτης καθώς ήταν, τον είχε επικά τραγουδήσει στους έξοχους στίχους της Οδύσσειάς του:
«…Φωνάζει αλάργα η βάρδια του βουνού:  – Καράβι κατεβαίνει.
Φωνάζει ευθύς η βάρδια του γιαλού: - Μες στο λιμάνι εμπήκε.
Φωνάζει ο δοξαράς κι’ αρπάει τη γης: Κρήτη καλώς σε βρήκα».

«Η περιεκτική και στοχαστική ομιλία του κ. Ντίμη Αποστολοπούλου απέσπασε δικαίως τα χειροκροτήματα του εκλεκτού πυκνού ακροατηρίου της χθεσινής διαλέξεως..» έγραψε ο ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΟΣ στις 21.11.1957.

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΩΡΑ στις 22.11.1957 αναφέρθηκε εκτενώς στην ομιλία του:
Ο κ. Ντίμης Αποστολόπουλος βαθύς γνώστης και μελετητής του έργου του Καζαντζάκη μάς έδωσε στην σχετικά σύντομη αλλά περιεκτική ομιλία του μια πιστή σκιαγραφία του αστάθμευτου αυτού αναχωρητή του πνεύματος, του γεμάτου δημιουργικές ανησυχίες και εναγώνιους οραματισμούς. Κάθε πλευρά που συνθέτει την «περίπτωση» - κι όχι το «πρόβλημα» -  Καζαντζάκη εξετάσθηκε με προσοχή από τον κ. Αποστολόπουλο, με φυσικό επακόλουθο την μεθοδική ανάλυση και την ακριβολογημένη τοποθέτηση του ποιητικού έργου του μεγάλου Κρητικού. Η ομιλία του ήταν ένα άρτιο κείμενο που έκλεινε μέσα του πολλή γνώση, στοχασμό, ευαισθησία και αγάπη…
Τελειώνοντας πρέπει να σημειώσουμε ότι η παρουσία της χήρας του κορυφαίου συγγραφέα κ. Ελένης Σαμίου - Καζαντζάκη έδωσε ένα ιδιαίτερο τόνο στην προχθεσινή εκδήλωση. Απλή και απέριττη μέσα στο πένθος και την οδύνη της, η κ. Καζαντζάκη δέχθηκε με συγκίνηση τις αυθόρμητες εκδηλώσεις σεβασμού και αγάπης του πυκνού και εκλεκτού ακροατηρίου. Και έφυγε με έκδηλη την ικανοποίησή της για την ωραία πρωτοβουλία της «Φιλολογικής Στέγης, που - εις πείσμα μερικών αμαθών θορυβοποιών - απέδειξε πως σε αυτήν την πολιτεία, που όλοι την έχουν εγκαταλείψει και όλοι την αδικούν υπάρχουν επιτέλους μερικοί άνθρωποι, που εξακολουθούν να πιστεύουν στην αξία του πνεύματος και ξέρουν να τιμούν όπως πρέπει τους πνευματικούς ήρωες και τους πνευματικούς οδηγούς…
Στην τιμητική πρόσκληση - σύμφωνα με την επιστολή που συνηθιζόταν να στέλνουν οι μη παρευρεθέντες - δεν ανταποκρίθηκε ο Δήμαρχος Δημήτριος Σαπουνάκης. 
 
Φουαγιέ Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά. Τετάρτη 11Δεκεμβρίου 1957. Η πρόσκληση της Φιλολογικής Στέγης Πειραιώς για την δεύτερη διάλεξη αφιερωμένη στον Νίκο Καζαντζάκη. Ομιλητής ο Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος. 
 
Για την δεύτερη εκδήλωση για την μνήμη του Νίκου Καζαντζάκη δεν βρήκα πολλά στοιχεία. Έγινε την Τετάρτη 11 Δεκεμβρίου 1957, ώρα 7.30 μ. μ.
Ομιλητής ήταν ο τέως υφηγητής (στο 1947 είχε εκδιωχθεί από το Πανεπιστήμιο λόγω φρονημάτων, από την Ψυττάλεια εκτοπίστηκε στην Ικαρία) κι αργότερα ακαδημαϊκός Κωνσταντίνος  Ι. Δεσποτόπουλος (1913 - 2016). Έμενε στην οδό 3ης Σεπτεμβρίου 35. Μετά την διάλεξη, του στάλθηκε ευχαριστήρια επιστολή «Με την ελπίδα, ότι θα θελήσητε και εις το μέλλον να τιμήσητε την "Φιλολογικήν Στέγην" δια της συνεργασίας σας».

Φουαγιέ Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά. Τετάρτη 18 Δεκεμβρίου 1957. Η πρόσκληση της Φιλολογικής Στέγης Πειραιώς για την τρίτη διάλεξη αφιερωμένη στον Νίκο Καζαντζάκη. Ομιλητής ο Κώστας Σούκας.

Η Τρίτη διάλεξη για τον Νίκο Καζαντζάκη έγινε από τον Κώστα Σούκα στο Φουαγιέ Δημοτικού Θεάτρου, 18 Δεκεμβρίου 1957. Ο Μανόλης Ρούνης τον παρουσίασε «στο πολυπληθές και εκλεκτόν ακροατήριον [μεταξύ των οποίων και ο Αιδεσιμότατος   Γεώργος Πυρουνάκης]»με τα παρακάτω λόγια που διαβάζουμε στην εφημερίδα ΝΕΟΙ ΣΚΟΠΟΙ, 19.12.1957.
Συνεχίζοντας η «Φιλολογική Στέγη» τον κύκλο των διαλέξεων, που ανακοίνωσε ότι θα αφιερώση στο έργο του Νίκου Καζαντζάκη καταθέτει κι’ απόψε τα άνθη της πνευματικής ευλάβειάς της στη μνήμη του μεγάλου νεκρού της 27ης Οκτωβρίου.
Μετά τον κ. Ντίμη Αποστολόπουλο και τον κ. Ι. Δεσποτόπουλο ο κ. Κώστας Σούκας ιδρυτικόν στέλεχος της «Φιλολογικής Στέγης», και εκλεκτός εταίρος του κύκλου μας θα μιλήση σήμερα με θέμα «ο Καζαντζάκης και η Κρήτη».
Αφού όμως στο βήμα της «Φιλολογικής Στέγης» θα βρεθή απόψε ο κ. Κώστας Σούκας κάθε μακρηγορία  στην παρουσίαση στοχάζομαι ότι θα κριθή περιττή και άστοχη.
Είναι κοινός τόπος, που έχει προσδεχθή την γενική και ανεπιφύλακτη συνομολόγηση, η διαπίστωση ότι ο ομιλητής μας είναι σήμερα ο κορυφαίος του Πειραϊκού πεζού λόγου, που προσφέρει στον τόπο μας την πολύτιμη ευκαιρία να δοκιμάζη σε μια καθολικώτερη προβολή στον ελλαδικό πνευματικό χώρο την υπερηφάνεια ότι διαθέτει έναν άξιο πεζογράφο, που ζει με ένταση και με στοχασμό τα πεπρωμένα του ανθρώπου και τα κρίσιμα αιτήματα των καιρών μας.
Ο κ. Κώστας Σούκας είναι ο δημιουργός της μοναδικής κι’ ανεπανάληπτης «Θάλασσας», που μένει στην περιοχή της νεοελληνικής γραμματείας σαν ένα ανυπέρβλητο σύμβολο της αγωνιζόμενης ανθρώπινης αξιοπρέπειας και που απέσπασε τον θερμό έπαινο του Καζαντζάκη, που έγραψε τότε - Ιανουάριος 1944 - στον κ. Κώστα Σούκα «…Σας γράφω για να Σας πω όλη μου την ευγνωμοσύνη. Αψεγάδιαστη, αντρίκια γλώσσα∙ ύφος θαυμαστό∙ αρσενικό γράψιμο. Δεν του βρίσκω κανένα ψεγάδι∙ κ’ η μονοτονία που μπορεί να πειράξει όσους αναζητούν στην τέχνη παρδαλές περιπέτειες κ’ ερωτικούς ερεθισμούς, μού φαίνεται το πιο απαραίτητο τραγικό στοιχείο στο έργο Σας αφτό δίνει στη βάρκα της «Θάλασσάς» Σας το πιο φριχτό τραγικό μεγαλείο κι’ η βάρκα αφτή σιγά, σιγά, γίνεται η γης ολάκαιρη μέσα στην αστρική ερημιά του χάους που όλο κάνει νερά, κιντυνέβει και θέτει σε ακατάπαφτη ανήλεη δοκιμασία, μέρα και νύχτα, την αντοχή της ψυχής μας…».
[Το κείμενο αντιγράφω από τα ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΚΡΙΤΙΚΩΝ της «Εταιρείας Ελληνικών Εκδόσεων» για την ΘΑΛΑΣΣΑ στο μυθιστόρημα ΚΑΤΑΔΙΚΑΖΕΤΑΙ Η ΕΛΠΙΔΑ, 1964, σαν πιο κοντά στην ορθογραφία από ότι στην αντιγραφή του στην εφημερίδα]
Είναι, ακόμη, ο κ. Κώστας Σούκας ο πρωτομάστορας του αποκαλυπτικού «Ποινικού Μητρώου» μιάς εποχής που καταξιώνει ιστορικά τον συγκλονιστικό αγώνα του ανθρωπίνου γένους για το ιερό δίδυμο έπαθλο της ελευθερίας και της δικαιοσύνης.
Το θέμα και η εργασία της σημερινής προσφοράς του κ. Κώστα Σούκα θα καλύψουν ένα βασικό και κύριο στοιχείο της καθολικής πνευματικής δημιουργίας του Νίκου Καζαντζάκη, αφού η Κρήτη - από την «Οδύσσεια» και την «Ασκητική» ως τον «Καπετάν Μιχάλη» - ήταν για τον Καζαντζάκη όχι απλά η γεννέθλια γη αλλά το ιερό κέντρο μιάς θρησκευτικής συνειδήσεως και το μυθικό σύμβολο της πρωταρχικής εστίας για την ηθική ζωή και την εγκόσμια ύπαρξή του.
Αυτήν την Κρήτη, την πνευματική θυγατέρα του Καζαντζάκη, που οι άντρες της αντικρύζουν με υπερηφάνεια κι’ αντρεία τη ζωή και τον θάνατο κι’ αυτόν τον Καζαντζάκη φυσικό τέκνο της Κρήτης θα μας ιστορήση απόψε με την τέχνη του λόγου του και με τη ευθύτητα του στοχασμού του ο κ. Κώστας Σούκας.


Εφημερίδα ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΟΣ, 19.11.1957.
«Ο κ. εις την Κώστας Σούκας ανέπτυξε εις την έξοχον ομιλίαν του τους υπάρχοντας δεσμούς μεταξύ Κρήτης και Καζαντζάκη και υπεγράμμισε ότι η Κρήτη απετέλεσε το πρωταρχικόν κέντρον διά την πνευματικήν δημιουργίαν και την εγκόσμιον ύπαρξιν του   Νίκου Καζαντζάκη».
 
ΣΧΟΛΙΑ:
*Στο ψήφισμα, τα εντός [ ] είναι συμπλήρωμα του κειμένου από την ίδια καταχώρηση στην εφημερίδα ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΩΡΑ, 29.10.1957.
*Μετά το θάνατο του Νίκου Καζαντζάκη ο δημοτικός σύμβουλος Κωνσταντίνος Αντωνάκος, 1926  -  2003, σύζυγος της Ελένης Αντωνάκου (λογοτέχνιδα και αντιπρόεδρος της Εταιρείας Γραμμάτων και Τεχνών Πειραιά), πρότεινε στον Δήμο Πειραιά στην συνεδρίαση του Δ.Σ. της 4.11.1957 να ονομαστεί ένας δρόμος με το όνομά του.
Ο Θεοχάρης αρχικά έφερε αντιρρήσεις «διότι τα ονόματα αυτά πρέπει να είναι τοιαύτα ώστε να συνδέωνται αναποσπάστως με πρόσωπα έχοντα άμεσον σχέσιν με τον Πειραιά..». Αν πράγματι όμως υπήρχε ανώνυμη οδός στα Κρητικά, θα εγκατέλειπε την άποψή του... Τελικά συμφώνησε ότι «Αποδέχομαι την πρότασιν, υπό την έννοιαν ότι ούτω τιμώμεν και την παροικίαν των Κρητών και τον θανόντα βεβαίως»..
Ακόμα και σήμερα δεν υπάρχει τέτοια οδός στο Δήμο Πειραιά.
*Ντέμης Αποστολόπουλος: (1909 - 1962). Ταλαιπωρημένο το μικρό του όνομα από τις εφημερίδες της εποχής. 
Οι ΝΕΟΙ ΣΚΟΠΟΙ τον αναφέρουν Ντίνο, η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΩΡΑ σωστά ως Ντίμη. Αναφέρεται ως νομικός, δοκιμιογράφος και φιλόσοφος. Θερμός μελετητής του έργου του Καζαντζάκη. Εργάστηκε στην Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας. Ο Μανόλης Ρούνης τον προσφώνησε: «Η πνευματική λαξευμένη ευαισθησία σας, η δημιουργική ιστορικότητα του στοχασμού σας, η διαύγεια και η πλαστικότητα της εκφράσεώς σας και η ευλυγισία, το χρώμα και ο παλμός του λόγου σας ήταν τα θέματα της αγάπης μας και οι πολυσήμαντες προμήθειες για τη δική μας μελλοντική πορεία».
*Εμμανουήλ (Μανόλης) Θρ. Ρούνης: 1927 - 4.10.2010. Όταν τον γνώρισα έμενε στην Αθήνα, οδός Βεΐκου 22. Ανάμεσα στους τίτλους του, Πρώην διοικητής του Αγίου Όρους (Ιούλιος 1964 - έως το 1967 που παύτηκε) και Άρχων Μέγας Ρεφερενδάριος του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Στην κατοχή εξέδωσε το περιοδικό ΞΕΚΙΝΗΜΑ, τεύχος 1, Μάρτης 1944 και τεύχος 2/3, Απρίλης 1944.
*Κώστας Σούκας: (1894 - 1981). Λογοτέχνης. Υπήρξε ο πρώτος πρόεδρος της Φιλολογικής Στέγης. Στα 1957 του είχε απονεμηθεί το Β΄ Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος για το έργο του «Το ποινικό μητρώο μιάς εποχής».
*Ο Νίκος Καζαντζάκης ήλθε για πρώτη φορά στον Πειραιά στα 1889, όταν με τις δυσκολίες της επανάστασης η οικογένειά του (γονείς του ο Μιχάλης Καζαντζάκης και η Μαρία Χριστοδουλάκη, αδελφές του η Αναστασία και η Ελένη) κατέφυγε στην πόλη μας κι έμεινε περίπου έξι μήνες. Ύστερα χρησιμοποιούσε το λιμάνι του όταν ανέβαινε στην Αθήνα αλλά και για τις μετακινήσεις του με τα πλοία στην Κρήτη, τα νησιά και τα λιμάνια του κόσμου.   
*Ο Νίκος Καζαντζάκης όταν ήταν στην Καντόνα (Canton,
Guangzhou, λιμάνι της νότιας Κίνας) τον Ιούλιο του 1957, έκανε εμβόλιο ώστε να πάει στην Ιαπωνία. Από εκεί η πτήση του πέρασε πάνω από τον Βόρειο Πόλο και πήγε στην Κοπεγχάγη. Εξ αιτίας του εμβολιασμού υπέφερε από ένα οίδημα που κατέληξε σε γάγγραινα στο δεξιό του μπράτσο. Νοσηλεύτηκε στο Εθνικό Νοσοκομείο. Με βεβαρυμμένη την υγεία του μεταφέρθηκε στο Φράϊμπουργκ και εισήχθη στον Πανεπιστημιακή Κλινική. Αισθάνθηκε καλλίτερα, προσβλήθηκε όμως από ασιατική γρίπη, εξαντλήθηκε σωματικά και παρέδωσε το πνεύμα το Σάββατο 26 Οκτωβρίου 1957, ώρα 22.10. Οι τελευταίες λέξεις - επιθυμία του ήταν «ΝΕΡΟ! ΝΕΡΟ!».
*Οι περισσότερες φωτογραφίες που αφορούν στον μεγάλο Κρητικό συμπατριώτη μου έχουν δημοσιευθεί σε έντυπα κι έχουν αναρτηθεί στο διαδίκτυο. Δεν θα πρωτοτυπήσω με κάτι καινούργιο, θα παρουσιάσω κάποιες από την παραμονή του στην Αίγινα αλλά θα τις «τραβήξω» από το εκτός εμπορίου βιβλίου του Γιώργου Ανεμογιάννη με την εικονογραφημένη βιογραφία του Νίκο Καζαντζάκη (δεύτερη έκδοση, Αθήνα 2001) το οποίο μου δώρισε λίγο πριν φύγει από την ζωή.

Τον Ιούλιο του 1925 ο Νίκος Καζαντζάκης επισκέφτηκε την Αίγινα.   Το όμορφο νησί τον τράβηξε για μόνιμη εγκατάσταση. Μετά από πολλά ταξίδια τον ξαναβρίσκουμε από τις 19 Μαΐου 1927 να μένει στο σπίτι του Παύλου Χάνου (οδός Αφαίας, Χαλικάκι) όπου ασχολείται κυρίως με την συγγραφή τμημάτων της Οδύσσειας και άρθρων για το Λεξικό Ελευθερουδάκη. Εδώ σε φωτογραφία που έβγαλε στον Ναό της Αφαίας. Τον Οκτώβριο αναχώρησε για την Ρωσία. Στην Αίγινα επέστρεψε τον Ιανουάριο του 1928. Τον Απρίλιο ξαναέφυγε για Ρωσία. Τον ξανασυναντάμε στην Αίγινα τον Δεκέμβριο του 1930 όπου παρέμεινε όλον τον χειμώνα στην οικία του Γιάννη Αγγελάκη. «Το σπίτι εδώ της Αίγινας είναι εξαίσιο. Μεγάλος κήπος, πορτοκαλιές, μανταρινιές, δάφνες, λαχανόκηπο, ελιές.. Μπορώ κι εργάζομαι σε απόλυτη ησυχία». Αναχώρησε για το Παρίσι. Στις 12 Απριλίου του 1933 έφτασε πάλι στην Αίγινα, όπου μαζί με τον Παντελή Πρεβελάκη κατοίκησαν στο παραθαλάσσιο σπίτι της Μαίρης Πάντου, που ήταν ξαδέλφη της Ελένης Σαμίου - Καζαντζάκη. Εκεί έμεινε και στα 1934.


Στα 1935 ο Νίκος Καζαντζάκης ταξίδεψε στην Ιαπωνία - Κίνα, στα μέσα Ιουνίου πάλι στην Αίγινα όπου αγόρασε ένα χωράφι στα βορειοδυτικά του νησιού (Πλακάκια) και έκανε ενέργειες να το κτίσει. Τα θεμέλια μπήκαν αρχές Μαΐου 1936, σε σχέδια Βασίλη Δούρα. Απεσταλμένος της εφημερίδας Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, ξαναπήγε στην Ισπανία για να περιγράψει τον εμφύλιο. Στην Αίγινα, παρέμεινε τον χειμώνα και άνοιξη του 1937 όπου κατά τον Απρίλιο τελείωσε την ανέγερση του σπιτιού του - οπότε και τον βλέπουμε σε φωτογραφία του ίδιου χρόνου. Εδώ ολοκλήρωσε την Οδύσσεια (επτά γραφές, 33.333 στίχοι !) που την εξέδωσε στα τέλη του 1938.


Αίγινα 1941. Ο Νίκος Καζαντζάκης στα σκαλιά του σπιτιού του. Το περισσότερο διάστημα της κατοχής το πέρασε στο νησί ξαναγράφοντας και τελειώνοντας έργα του.


1944, στο σπίτι του Νίκου Καζαντζάκη στην Αίγινα, με την σύντροφό του Ελένη Σαμίου. Ο Άγγελος και η Εύα Σικελιανού τους πάντρεψαν στις 11 Νοεμβρίου 1945 στον Άγιο Γεώργιο Καρύτση. Τελευταία παρουσία του στην Αίγινα ήταν στα 1946. Η Ελένη Καζαντζάκη (1903 - 18.2.2004) ετάφη σε διαμορφωμένο χώρο στον προμαχώνα Μαρτινέγκο, με διακριτικότητα κοντά σε αυτόν του συζύγου της, το Σάββατο 21 Φεβρουαρίου 2004.       












Σάββατο 21 Οκτωβρίου 2017

Έγκριτα φωτογραφικά στιγμιότυπα προς ενημέρωση των Ελλήνων όλου του κόσμου.


                                                                               Ερευνά και γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης.

Κράτησα για δεύτερη φορά - σε λίγο διάστημα - στα χέρια μου τους λίγους τσαλακωμένους φάκελους που προ πολλού είχαν χάσει το λευκό τους χρώμα.
Ήταν γεμάτοι με παλιές φωτογραφίες.
Μια ακόμα έκπληξη στο γεμάτο βιβλία, έντυπα και ζωγραφικούς πίνακες διαμέρισμα του φίλου μου Παναγιώτη Δριτσάκου στον Πειραιά. Αναγνωρίζοντας την συλλεκτική αδυναμία μου, αρωγός πάντα στις αναζητήσεις μου, ήδη μού είχε χαρίσει τέσσερις από αυτές με περιεχόμενο που αφορούσε στον Πειραιά.
Φαίνεται να είναι μέρος από έναν μεγαλύτερο όγκο φακέλων που κατά πάσα πιθανότητα θα περιμένουν την σειρά τους να φανερωθούν, αν δεν πεταχτούν στα σκουπίδια από κάποιον ανίδεο της αξίας τους που θα θελήσει να καθαρίσει τον χώρο που βρίσκονταν. Οι παρούσες χρονολογούνται από το 1956 έως το 1969.
Μια χάρτινη φωτογραφία, που βγαίνει από παλιό φιλμ και την γνωστή διαδικασία εκτύπωσης δεν θα χάσει ποτέ την γοητεία της όταν την κρατάμε στα χέρια και την κοιτάμε, σε αντίθεση με την σημερινή πρακτική της χρήσης κάμερας ή κινητού που μεταφέρει την εικόνα στην οθόνη, στα αρχεία ενός υπολογιστή, σε έναν σκληρό δίσκο ή ένα
USB.
Οι εν λόγω φωτογραφίες παραπέμπουν στην επίσημη κάλυψη των ειδήσεων με οπτικό υλικό, σε αυτό που ονομάζουμε φωτοειδησεογραφία (από την γαλλική λέξη
photoreportage). Επιστρέφουμε έτσι στην εποχή της αυθεντικής δημοσιογραφίας, πριν τα ηλεκτρονικά μέσα διαβρώσουν την τέχνη της επικοινωνίας στον βαθμό που σήμερα γνωρίζουμε.
Ο δημοσιογράφος με εντολή της εφημερίδας του έτρεχε ο ίδιος κοντά στα γεγονότα για να τα καταγράψει, ρωτούσε, ενημερωνόταν από τα δελτία τύπου και τις προσκλήσεις, κρατούσε σημειώσεις και καθαρόγραφε τα κείμενα με το χέρι ή στην γραφομηχανή ενώ ο φωτογράφος - εργαζόταν μόνος ή ανήκε σε ομάδα φωτορεπόρτερ - έβγαζε πολλαπλά ασπρόμαυρα αντίγραφα και τα έστελνε στα διάφορα έντυπα (εφημερίδες και περιοδικά) που συνεργαζόταν επί πληρωμή.
Έχω ξαναγράψει για τα διάφορα φωτογραφικά πρακτορεία που λειτουργούσαν στον Πειραιά και πιο πολύ στην Αθήνα. Οι φωτογραφίες διατηρούσαν την αποκλειστικότητα των δημιουργών τους με το να τίθενται σφραγίδες στην οπίσθια λευκή όψη.
Οι σφραγίδες που παρατήρησα, μαζί με τις ποικιλίες τους, είχαν τα παρακάτω στοιχεία: 

*ΦΩΤΟΡΕΠΟΡΤΑΖ/ ΑΘΗΝΑΪΚΟΥ ΤΥΠΟΥ/ ΦΛΩΡΟΥ/ ΟΔΟΣ ΠΑΤΗΣΙΩΝ 15/ ΤΗΛ. 52.736 - ΑΘΗΝΑΙ
*ΦΩΤΟΡΕΠΟΡΤΑΖ/ ΑΘΗΝΑΪΚΟΥ ΤΥΠΟΥ/ ΑΦΟΙ ΦΛΩΡΟΥ/ ΟΔΟΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ 64 (ΟΜΟΝΟΙΑ)/ ΤΗΛ. 623-276 - ΑΘΗΝΑΙ
*ΦΩΤΟΡΕΠΟΡΤΑΖ/ ΑΘΗΝΑΪΚΟΥ ΤΥΠΟΥ/ ΦΛΩΡΟΥ/ ΟΔΟΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ 64 (ΟΜΟΝΟΙΑ)/ ΤΗΛ. 623-276 - ΑΘΗΝΑΙ
*ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟΤΗΣ/ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΟΥ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟΥ/ ΤΜΗΜΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟΝ/ ΟΔΟΣ ΣΤΑΔΙΟΥ 5Α/ ΤΗΛ. 30.118-55.065/ ΑΘΗΝΑΙ
*ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΦΩΤΟΡΕΠΟΡΤΕΡ/ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ 39 (ΣΤΟΑ ΠΕΣΜΑΖΟΓΛΟΥ)/ 31.360 ΤΗΛ. 23.556 [Στρογγυλή σφραγίδα]
*ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΦΩΤΟΡΕΠΟΡΤΕΡ/ ΜΑΡΤΟΓΛΟΥ/ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ/ ΦΛΩΡΟΣ/ ΦΩΤΕΙΝΟΠΟΥΛΟΣ/ ΣΤΑΔΙΟΥ 36/ ΣΤΟΑ ΠΕΖΜΑΖΟΓΛΟΥ/ ΑΘΗΝΑΙ/ ΤΗΛ. 22.348 [Στρογγυλή σφραγίδα]
*
COPYRIGHT/ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΦΩΤΟΡΕΠΟΡΤΕΡ/ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ 39 (ΣΤΟΑ ΠΕΣΜΑΖΟΓΛΟΥ)/ 23.858 ΤΗΛ. 31.360 [Τετράγωνο πλαίσιο, στρογγυλή σφραγίδα, με τον χρόνο στις τέσσερις γωνίες]   
*
MEGALOCONOMOU BRO [S]/ GREEK PHOTO NEWS/ 13, ANTHIMOY GAZI ST./ TEL. 21.000/ ATHENS/ GREECE
*ΑΦΟΙ ΜΕΓΑΛΟΚΟΝΟΜΟΥ/ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΑ ΝΕΑ/ ΑΝΘΙΜΟΥ ΓΑΖΗ 13/ (ΟΠΙΣΘΕΝ ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ)/ ΤΗΛ. 21.000 ΑΘΗΝΑΙ
*ΑΦΟΙ ΜΕΓΑΛΟΚΟΝΟΜΟΥ/ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΑ ΝΕΑ/ ΑΝΘΙΜΟΥ ΓΑΖΗ 13/ ΤΗΛ. 21.000 ΑΘΗΝΑΙ
*ΑΦΟΙ ΜΕΓΑΛΟΚΟΝΟΜΟΥ/ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΑ ΝΕΑ/ ΑΝΘΙΜΟΥ ΓΑΖΗ 15/ ΤΗΛ. 21.000 ΑΘΗΝΑΙ [Σφραγίδα με χρονολογία 1962]
*ΑΦΟΙ ΜΕΓΑΛΟΚΟΝΟΜΟΥ/ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΑ ΝΕΑ/ ΑΝΘΙΜΟΥ ΓΑΖΗ 15/ ΤΗΛ. 221.000 ΑΘΗΝΑΙ [Σφραγίδα με χρονολογία 1963]
*
C. MEGALOCONOMOU/ GREEK PHOTO NEWS/ 15, ANTHIMOY GAZI ST. -TEL. 221.000/ ATHENSGREECE
*ΧΑΡ. ΜΕΓΑΛΟΚΟΝΟΜΟΣ/ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΑ ΝΕΑ/ ΕΤΟΣ ΙΔΡΥΣΕΩΣ 1926/ ΣΤΑΔΙΟΥ 7 ΤΗΛ. ΓΡ. 231.288/ ΑΘΗΝΑΙ » ΟΙΚ. 713.242
*ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟΝ/ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΕΠΙΚΑΙΡΩΝ/ "ΕΝΩΣΙΣ"/ ΑΝΘΙΜΟΥ ΓΑΖΗ 9 - ΣΤΟΑ ΕΣΤΙΑΣ/ ΤΗΛ. 222.733 - ΑΘΗΝΑΙ
*ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΑ ΝΕΑ/ Σ. Μ. Τρεβιζάκη/ Βουκουρεστίου 21 Αθήναι Τηλ. 615.550
*ΦΩΤΟΡΕΠΟΡΤΑΖ/ Σ. & Κ. ΤΡΕΒΙΖΑΚΗΣ/ ΒΑΛΑΩΡΙΤΟΥ 4Α /ΑΘΗΝΑΙ [Στρογγυλή σφραγίδα]
*ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΑ/ ΕΠΙΚΑΙΡΑ/ ΜΠΙΡΗΣ/ ΟΔΟΣ ΛΕΚΚΑ 12/ ΑΘΗΝΑΙ - ΤΗΛΕΦ. 33.074 [Στρογγυλή σφραγίδα]
*ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟΝ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ/ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ/ “Χ. ΠΟΥΛΙΔΗΣ,,/ ΚΑΝΑΡΗ 9Α –ΑΘΗΝΑΙ/ ΤΗΛΕΦΩΝΑ 611-688 – 74-514
*
BASILE UL. RENTZIS/ GREEK & FOREIGN NEWSPICTURES SERVICE/ ST. CONSTANTINOU STR. 4-PHONE: 527.992/ ATHENS – GREECE
*
ΡΕΝΤΖΗΣ/ ΦΩΤΟΡΕΠΟΡΤΑΖ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ & ΞΕΝΟΥ ΤΥΠΟΥ/ ΟΔΟΣ ΑΓ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ 4 (ΟΜΟΝΟΙΑ)/ ΤΗΛΕΦΩΝΑ 527-992, 532-770/ ΑΘΗΝΑΙ
*
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟΝ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟΝ/ “Δ. Α. ΧΑΡΙΣΙΑΔΗΣ,,/ ΣΤΑΔΙΟΥ 4 - 1ος ΟΡΟΦΟΣ/ ΤΗΛ. 32.011/ ΑΘΗΝΑΙ
*
ΝΙΚΟΣ ΚΟΝΤΟΣ/ ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ/ STUDIO - ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ/ ΒΑΛΑΩΡΙΤΟΥ 14/ ΑΘΗΝΑΙ 134 - ΤΗΛ. 625.429
*
ΣΠΥΡΟΣ ΜΕΛΕΤΖΗΣ/ ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ/ ΚΑΙΣΑΡΕΙΑΣ 24 - ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ/ ΤΗΛ. 665.839-ΑΘΗΝΑΙ
*
Ε. ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ - Α. ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΣ - Ζ. ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ/ ΔΙΕΘΝΗ ΕΠΙΚΑΙΡΑ/ ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ 13/ ΑΘΗΝΑΙ - ΤΗΛ. 621.523 [Στρογγυλή σφραγίδα]
*
Η ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ/ ΦΩΤΟΡΕΠΟΡΤΑΖ/ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟΝ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ ΤΥΠΟΥ/ ΖΑΛΟΓΓΟΥ 14/ ΤΗΛ. 639.272 – ΑΘΗΝΑΙ
*
ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟΝ/ ΣΥΝΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΦΩΤΟΡΕΠΟΡΤΕΡΣ/ ΟΔΟΣ ΠΡΑΞΙΤΕΛΟΥΣ 26/ ΤΗΛΕΦ. 26-225/ ΑΘΗΝΑΙ
*Copyright/ N. HADJISTYLIANOS/ 29, ANAGENNISSEOS STR./ HYMETTUS, ATHENS/ TEL. 51.279 - 23.075
*COPYRIGHT/ ATHENS NEWS RHOTO AGENSY/ ΑΓ.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ 6/ ΑΘΗΝΑΙ - ΤΗΛ. 56.544
*ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΦΩΤΟΡΕΠΟΡΤΑΖ/ Κ. ΘΕΟΧΑΡΗΣ & Ν. ΤΣΙΚΟΥΡΙΑΣ/ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ 29 - ΑΘΗΝΑΙ/ ΤΗΛΕΦ. 36-393
*ΦΩΤΟ - ΚΟΥΡΜΠΕΤΗΣ/ ΕΛΛΗΝ. ΦΩΤΟΓΡ
. ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟΝ/ ΟΜΗΡΟΥ 6 -ΤΗΛ. 22-423/ ΑΘΗΝΑΙ
*IMAGES DE GRÈCE/ EN PHOTOS/ PAR PAUL MYLOF (F. I. A. P.)/ RUE MONFERATOU 85/ ATHÈNES

Ένας αριθμός φωτογραφιών των παραπάνω φωτορεπόρτερ, με τουριστικό και αρχαιολογικό ενδιαφέρον, έφεραν την σφραγίδα: OFFERED BY THE NATIONAL/ TOURIST ORGANISATION OF GREECE/ 4 ODOS STADIOU - ATHENS. Αρκετές είχαν την πίσω πλευρά κενή.
Εκτός από τον τύπο, τα πρακτορεία είχαν επαφές με διάφορους φορείς και αρχές, με δήμους και υπουργεία, που στο πλαίσιο της τρέχουσας επικαιρότητας φωτογράφιζαν τις εκδηλώσεις τους, τις αφίξεις επισήμων, τις σχολικές - θρησκευτικές εορτές, τα εγκαίνια νέων έργων και εγκαταστάσεων, τα καλλιτεχνικά δρώμενα, τα φεστιβάλ, την αθλητική δραστηριότητα και τόσα άλλα. Σε συμφωνία μαζί τους καθοριζόταν το πλήθος των αντιτύπων και η τιμή. Από τις πολλές φωτογραφίες που τυπώνονταν γινόταν η επιλογή των πλέον κατάλληλων για δημοσίευση. Οι υπόλοιπες φυλάσσονταν σε αρχείο ή πετιόνταν.
Μια κατηγορία από αυτές βρήκα να κατευθύνονται προς το Υπουργείο Εξωτερικών και από εκεί να αποστέλλονται στα Γραφεία Τύπου των ελληνικών πρεσβειών σε όλον τον κόσμο. Στην ακάλυπτη θέση της φωτογραφίας οι υπάλληλοι πρόσθεταν κολλώντας τα μικρά αποκόμματα δακτυλογραφημένου χαρτιού που περιείχαν τα ανάλογα επεξηγηματικά σχόλια. Το κείμενο ήταν σύντομο, σαν τηλεγράφημα.
Με τον τρόπο λοιπόν εκείνο, μαζί με τα κινηματογραφικά επίκαιρα που προβάλλονταν, μάθαιναν στην αλλοδαπή οι συμπατριώτες μας τα νέα της Ελλάδος.
Σε περίπτωση ακόμα που κυκλοφορούσαν ελληνόφωνα περιοδικά κι εφημερίδες ήταν μια καλή ευκαιρία για να συμπληρωθεί η ύλη. 
Τόσα χρόνια μετά, έως τις μέρες μας, οι πληροφορίες και τα πρόσωπα των φωτογραφιών αυτών αποτελούν για τους πολλούς σχεδόν ένα ξεχασμένο, άγνωστο τμήμα της ιστορίας.
Ξεφεύγοντας από την καθαρά πειραϊκή αρθρογραφία μου, θεώρησα καθήκον να τις αναδημοσιεύσω σε συνέχειες και να τις βγάλω από την λήθη, τονώνοντας έτσι την πενιχρή παρουσία ανάλογων φωτογραφιών στο διαδίκτυο, ειδικά τώρα που η κατοικία μου λόγω εργασιακών υποχρεώσεων μοιράζεται ανάμεσα στον Πειραιά και στο κέντρο της Αθήνας. Κάτι σαν αφιέρωμα στην πόλη που με φιλοξενεί…

Η Αθήνα με τον Λυκαβηττό όπως φαινόταν από την βορειοανατολική κορυφή της Ακρόπολης. Χωρίς χρονολογία.
 
Η Αθήνα με τον Λυκαβηττό, την Αγορά και την Αγία Μαρίνα Θησείου όπως φαινόταν από ύψωμα του λόφου των Νυμφών (Αστεροσκοπείου). Χωρίς χρονολογία.

«ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΕΡΓΩΝ ΟΜΟΝΟΙΑΣ. Χοροστατούντος του Αρχιεπισκόπου Αθηνών με την παρουσίαν του Προέδρου της Κυβερνήσεως, των αρμοδίων Υπουργών, πολλών επισήμων και πλήθους κόσμου ετελέσθησαν τα εγκαίνια των έργων Ομονοίας.
Εις την φωτογραφίαν, Νυκτερινή άποψις της Πλατείας με τους φωτισμένους υδατίνους πίδακας εις το μέσον της σχηματισθείσης λίμνης. 31/3/59»
 
«ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΕΡΓΩΝ ΟΜΟΝΟΙΑΣ. Χοροστατούντος του Αρχιεπισκόπου Αθηνών με την παρουσίαν του Προέδρου της Κυβερνήσεως, των αρμοδίων Υπουργών, πολλών επισήμων και πλήθους κόσμου, ετελέσθησαν τα εγκαίνια των έργων Ομονοίας. Εις την φωτογραφίαν Νυκτερινή άποψις της Πλατείας με τους φωτισμένους υδατίνους πίδακας εις το μέσον της σχηματισθείσης λίμνης. 31/3/59». Το σιντριβάνι έγινε σε σχέδια του Γεωργίου Ζογγολόπουλου (1901 ή 1903 - 2006).

«Αθήναι: Υπουργείον Εξωτερικών». Το παλαιό μέγαρο - οικία του Ανδρέα Συγγρού, στην γωνία της λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας 5 και Ζαλοκώστα. Οικοδομήθηκε στα 1872-73 σε οικόπεδο αγορασμένο από την χήρα Θεοδώρου Ράλλη. Το σχεδίασε ο Ernst Ziller. Ο ιδιοκτήτης το τροποποίησε με την επίβλεψη του μηχανικού Νικολάου Σούτσου κι αργότερα ενός Γάλλου μηχανικού. Η Ιφιγένεια Συγγρού το γένος Μαυροκορδάτου το κληροδότησε στα 1921 για να στεγάσει το Υπουργείο Εξωτερικών. Το κτήριο υπέστη αρκετές αλλαγές, προστέθηκε μάλιστα και το αετωματικό προστώο στον όροφο.
 
Η Ακαδημία, το Πανεπιστήμιο και η Εθνική Βιβλιοθήκη στην Αθήνα. Χωρίς χρονολογία.

Αθήνα. Το εσωτερικό της Εθνικής Βιβλιοθήκης. Έτσι το θυμάμαι κι εγώ που το επισκεπτόμουν όταν έκανα τις πειραϊκές έρευνες στα σπάνια βιβλία της. Χωρίς χρονολογία.

Η Γεννάδιος Βιβλιοθήκη Αθηνών. Χωρίς χρονολογία.

«The Tower of the Winds» στην Αθήνα. Χωρίς χρονολογία.
 
Η Στοά του Αττάλου στην αθηναϊκή αρχαία Αγορά. Χωρίς χρονολογία.

«Αθήναι: Κεραμεικός». Χωρίς χρονολογία.

Γυμναστική Ακαδημία Αθηνών. Χωρίς χρονολογία. Βρίσκεται στην Δάφνη (μεταξύ των οδών Ηλιουπόλεως και Εθνικής Αντιστάσεως). Αναγέρθηκε στα 1931. Μηχανικοί αρχιτέκτονες οι    Γ. Σούλης και Γ. Κωνσταντινίδης. Εκτελεστής Δ. ΒΑΚΟΥΛΗΣ.

«Από τα εγκαίνια της νέας Λεωφόρου Ιλισού». Η σημερινή κάτω οδός Αρδηττού κατασκευάστηκε γύρω στα 1959 στην παριλίσσια πολύπαθη περιοχή με τις συνεχείς καταπατήσεις και τις αλλοιώσεις του φυσικού τοπίου. Στο βάθος διακρίνεται ο ναΐσκος της Αγίας Φωτεινής.

Ερχομός του έτους 1962 στο κέντρο της Αθήνας. Έξω από το ξενοδοχείο της Μεγάλης Βρετανίας στην συμβολή Βασιλίσσης Σοφίας και Πανεπιστημίου. Ένα έθιμο που κρατάει δεκαετίες. «Την ημέραν της Πρωτοχρονιάς αι επιχειρήσεις της πόλεως καταθέτουν προ των τροχονόμων δώρα εκ των προϊόντων των επιχειρήσεών των, διά να διατρανώσουν με τον τρόπον αυτόν την αγάπην του Λαού προς τας δυνάμεις εσωτερικής ασφαλείας, και αποδείξουν την συμπαράστασήν του προς το επίπονον και πολλάκις επικίνδυνον έργον των».   

   
ΣΧΟΛΙΑ: Δεν προβαίνω σε αναφορές για την ιστορία του κάθε εικονιζόμενου κτηρίου. Σκοπός της δικής μου ανάρτησης είναι να εμφανίσω το σπάνιο αυτό φωτογραφικό υλικό. Εσείς μπορείτε να περιηγηθείτε ανατρέχοντας σε ανάλογα βιβλία ή στο διαδίκτυο. Επίσης έχετε την δυνατότητα στον υπολογιστή σας να μεγεθύνετε όσο θέλετε κάποιες επιφάνειες που σας ενδιαφέρουν ώστε να αποθαυμάσετε τις λεπτομέρειες που εμφανίζουν.        





   


 

Σάββατο 14 Οκτωβρίου 2017

Αναφορές για τις παραστάσεις του Πειραϊκού Θεάτρου του Δημήτρη Ροντήρη.


                                                                            Ερευνά και γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης. 

Από την εποχή που έγραψα το άρθρο «Ο Δημήτρης Ροντήρης και το Πειραϊκό Θέατρο», πρώτη δημοσίευση στην εφημερίδα ΠΕΙΡΑΪΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ την Πέμπτη 25 Σεπτεμβρίου 1997 και στο παρόν blog μου, Σάββατο 12 Οκτωβρίου 2013 πέρασε πολύ καιρός. Η προτομή του (που είχε στηθεί από τους Ροταριανούς στα 1995) «απομακρύνθηκε» από τον αρχαιολογικό χώρο της Ηρώων Πολυτεχνείου στα 2015 αφού ήδη είχε αφαιρεθεί η πινακίδα του βάθρου από τους «συλλέκτες χαλκού», ένα μεγάλο τμήμα του αρχείου του παραχωρήθηκε από την κόρη του Κωστούλα Ροντήρη - Μαλάμου στον Δήμο Πειραιά την Πέμπτη 21 Ιουλίου 2016, και την Δευτέρα 2 Οκτωβρίου 2017 η κεντρική σκηνή του Θεάτρου μας έλαβε την ονομασία «Σκηνή Δημήτρη Ροντήρη».
[Πολλοί αντέγραψαν παραγράφους του κειμένου μου για να το χρησιμοποιήσουν σε βιογραφικές αναφορές λόγω του γεγονότος. Τους ευχαριστώ που με εμπιστεύονται]
Εορτάζοντας κι εγώ την σημαντική αυτή βραδιά (αν και προσκλήθηκα δεν μπόρεσα να παρευρεθώ) παρουσιάζω ένα σπάνιο έγγραφο από την συλλογή μου ως φόρο τιμής στην μνήμη του δασκάλου Δημήτρη Ροντήρη και στην πολύχρονη φιλία μου με την κόρη του Κωστούλα. Θεωρώ επίσης - το επαναλαμβάνω - ευτυχή τον εαυτό μου επειδή πολύ πριν ανακινηθεί το θέμα αξιοποίησης του αρχείου Ροντήρη (στα επόμενα χρόνια αναδείχτηκε η αγωνία της Κωστούλας για την τύχη του στις συνεντεύξεις που έδινε), όταν ήμουν τακτικός επισκέπτης στην οικία τους στην Γλυφάδα, περιηγήθηκα τους χώρους, χρησιμοποίησα τα ίδια έπιπλα και σκεύη, απόλαυσα αισθητικά στην αρχική τους θέση τα κάδρα, τις φωτογραφίες, τα βιβλία, τα περιοδικά, τις εφημερίδες, τα έγγραφα, τα προγράμματα, τις επιστολές, τα χειρόγραφα, τα δελτάρια, τα έντυπα βραβεία και τα μεταλλικά έπαθλα της θαυμάσιας συλλογής του.


 
Ο Δημήτρης Ροντήρης (17.1.1900 - 20.12.1981)
   
ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
Ο
ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Γραφείον ΔΗΜΑΡΧΟΥ
Εν Πειραιεί τη 13 Αυγούστου 1958
Αξιότιμοι Κύριοι
Επειδή ο Δήμος Πειραιώς φιλοδοξεί να παρουσιάσει εις την πόλιν μας
δια του εκλεκτού «Πειραϊκού Θεάτρου» με σκηνοθέτην τον κ. Δ. Ροντήρην
σειράν παραστάσεων αρχαίου δράματος, και συγκεκριμένως τους Πέρσας του
μεγαλοφυούς Τραγωδού Αισχύλου, και επειδή πιστεύει ότι τοιούτον υψηλόν
έργον θα τιμήση και θα ανυψώση την πόλιν μας, προσφεύγει εις υμάς αιτών
την συνεργασίαν σας επί του εξής θέματος.
Φιλοδοξών όπως ο χορός του αρχαίου Δράματος αποτελεσθή εξ ολοκλήρου
εκ Πειραιωτών νέων, ώστε τούτο να γίνη απαρχήν μιάς ευγενούς παραδόσεως
παρακαλώ υμάς όπως προτρέψητε τους νέους του συλλόγου σας να λάβωσι
μέρος εις την εν λόγω προσπάθειαν.
Επειδή όμως τούτο επείγει, δια να επιτευχθή εντός του Σεπτεμβρίου το
ανέβασμα του έργου, παρακαλούμεν όπως το ταχύτερον μας απαντήσητε τον
αριθμόν των νέων οίτινες επιθυμούν να λάβουν μέρος.
Συγκεκριμένως αύριον Πέμπτην και ώραν 6.30 μ.μ. εις το Δημοτικόν
Θέατρον θα γίνη συγκέντρωσις των νέων αυτών και καλόν θα ήτο όπως
παραπέμψητε εκεί τους νέους του Συλλόγου σας διά να εξετασθώσι υπό του
κ. Δ. Ροντήρη.
Άλλως παρακαλούμεν όπως τηλεφωνήσητε εις το Ιδιαίτερον Γραφείον
(αριθ. 474-241) τον αριθμόν των νέων οίτινες προσφέρονται διά το έργον
αυτό.-
Μετά τιμής
[Υπογραφή και σφραγίδα ΔΗΜΟΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ / ΓΡΑΦΕΙΟΝ ΔΗΜΑΡΧΟΥ]
ΔΗΜΗΤΡ. Κ. ΣΑΠΟΥΝΑΚΗΣ
ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ


Αν οι εφημερίδες και τα θεατρικά έντυπα ασχολήθηκαν αρκετά με τον Ροντήρη και το Πειραϊκό Θέατρο, ο τοπικός πνευματικός κόσμος ήταν φειδωλός στις ανακοινώσεις του αλλά θετικός και επαινετός. 
Εδώ θα μεταφέρω τις αναφορές από ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ, που ως «μηνιαίο όργανο του πειραϊκού λόγου» είχε ειδική στήλη για την τοπική κι αθηναϊκή πνευματική και καλλιτεχνική ζωή, οπότε και για το θέατρο.

Αριθμός φύλλου 1. Ιούλιος 1958. Σελίδα 23. Γράφει ο Μιχάλης Γιωργάς.
Για το Πειραϊκό θέατρο, αξιόλογη στάθηκε η προσπάθεια που καταβλήθηκε τον    περασμένο χειμώνα από τον κ. Δ. Ροντήρη στο Δημοτικό. Φιλότιμη και επαινετή, παρ’ ότι έλειψαν τα μέσα και η γεννέα συμπαράσταση του Δήμου, που θα συντελούσε σε γονιμώτερη απόδοση.

Αριθμός φύλλου 3. Σεπτέμβριος 1958. Σελίδα 76.
ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΑΡΧΑΙΟΥ ΔΡΑΜΑΤΟΣ ΣΤΟΝ ΠΕΙΡΑΙΑ
Μαθαίνουμε με χαρά μας ότι η Καλλιτεχνική Επιτροπή του Δήμου Πειραιώς οργανώνει προσπάθεια δημιουργίας χώρου στον Προφήτη Ηλία, για παραστάσεις αρχαίου δράματος.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες μας, ο διευθυντής του «Πειραϊκού Θεάτρου» κ. Δημ. Ροντήρης, άρχισε δοκιμές στους «Πέρσες» του Αισχύλου, σε μετάφραση του. Ι. Γρυπάρη. Η τραγωδία αυτή υπολογίζεται ν’ ανέβει περί το τέλος Σεπτεμβρίου, στον διαμορφούμενο κατάλληλο χώρο.
Η προσπάθεια αυτή του Δήμου είναι αξιέπαινος και πιστεύουμε ότι θα πλαισιωθεί και με άλλες εκδηλώσεις για την ουσιαστική ανάπτυξη της πνευματικής ζωής της πόλεως.

Αριθμός φύλλου 4. Οκτώβριος 1958. Σελίδα 102.
Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥ Δ. ΡΟΝΤΗΡΗ ΣΤΟΝ ΠΕΙΡΑΙΑ
Αιστανόμαστε χρέος να χαιρετίσουμε την παρουσία στην Καλλιτεχνική Επιτροπή του Δήμου του κορυφαίου σκηνοθέτη του Ελληνικού θεάτρου κ. Δ. Ροντήρη, καθώς και τον ενθουσιασμό που φανερώνει ο παλαιός αυτός και εκλεκτός Πειραιώτης, στο να προσφέρει την πείρα και την δημιουργική του πνοή, στην προσπάθεια του Δήμου για την ανάπτυξη της πνευματικής μας ζωής, παράλληλα με τον καταβαλλόμενο μόχθο του για το Πειραϊκό Θέατρο.

Σελίδα 107. ΑΞΙΟΣΗΜΕΙΩΤΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ. Μιχάλης Γιωργάς.
Άλλη εκδήλωση αυτή όμως του Οκτώβρη που πρέπει να χαιρετιστεί με ενθουσιασμό, γιατί αφορά τον πνευματικό Πειραιά είναι οι παραστάσεις των «Περσών» του Αισχύλου, από τον Θίασο του Πειραϊκού Θεάτρου, που διευθύνει ο κορυφαίος σκηνοθέτης κ. Δ. Ροντήρης, στο υπαίθριο θέατρο που διαμορφώθηκε από τον Δήμο, στην δυτική πλευρά της κορυφής του Προφήτη Ηλία. Αξίζουν θερμοί έπαινοι, τόσο στον Δήμο, για την πρωτοποριακή αυτή πρωτοβουλία του, όσο και στον κ. Ροντήρη και τους ικανούς συνεργάτες του, την χορογράφο κ. Λουκία και την συνθέτη κ. Κ. Κυδωνιάτη, για την υψηλή μυσταγωγία που μας χάρισαν. Δίκαια ο Ακαδημαϊκός κ. Σπ. Μελάς, ο πιο ειδικός στα πράγματα του Θεάτρου χαιρέτησε την έναρξη των παραστάσεων, με τον πιο ανυπόκριτο ενθουσιασμό υπογραμμίζοντας πόση σημασία έχει η δημιουργία θεάτρου του Λαού!
Στον υπαίθριο και γραφικώτατο χώρο του νέου θεάτρου, ακούστηκε για πρώτη φορά ο αρχαίος τραγικός λόγος, κι έφερε το ρίγος στην ψυχή του κόσμου που τον είχε πλημμυρίσει!
Η παράσταση στάθηκε μια πολύ πειθαρχημένη παρουσία. Η κ. Ασπασία Παπαθανασίου, σαν Αττόσα, στάθηκε πολύ φυσική και οι κ. κ. Ν. Δενδρινός (Εξάγγελος), Αντ. Ξενάκης (Δαρείος), Ορφ. Ζάχος (Ξέρξης), φανέρωσαν ομόλογα υποκριτικά στοιχεία. Αποκορύφωμα καλής διδασκαλίας και ερμηνείας στάθηκε, χωρίς άλλο, ο χορός που αποτελούνταν το περισσότερο από εργατικούς νέους, που πρώτη φορά δέχονταν τη μύηση, στα νάματα της ιερής τέχνης!
Ειδικά το ρίγος του πάθους και οι συγκινησιακές καταστάσεις, που απαιτεί η αρχαία τραγωδία, δόθηκαν με αξιοθαύμαστη απόδοση!
Το σκηνικό του εκλεκτού συμπολίτη μας κ. Κλ. Κλώνη λιτό και υποβλητικό.
Η μουσική του κ. Κ. Κυδωνιάτη μέσα στο πνεύμα του μεγάλου έργου.
Γενικά πρόκειται για μια πολύ σοβαρή και μεγάλη προσπάθεια για τον Πειραιά, που ευχόμαστε να βρει την πλήρη δικαίωση!
 
Για το θεατρικό έργο, ιστορικό πλαίσιο, δημοσίευσε στο φύλλο 5, Νοέμβριος 1958 (σελίδες 124 - 126) ο Θανάσης Ζ. Σακκάς κείμενο με τίτλο: «Οι Πέρσες του Αισχύλου». Στην σελίδα 134, ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΪΚΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ, Η Καλλιτεχνική Επιτροπή του Δήμου Πειραιώς απεφάσισε να καλέσει σε μια πλατειά σύσκεψη τους εκπροσώπους των Πειραϊκών εκπολιτιστικών οργανώσεων, επαγγελματικών και λοιπών σωματείων, με σκοπό να μελετηθή το ζήτημα της ενισχύσεως του Πειραϊκού Θεάτρου, η επιτυχία του οποίου αποτελεί μια από τις πιο σοβαρές εκπολιτιστικές επιδιώξεις της Δημοτικής μας Αρχής.
  
Αριθμός φύλλου 6. Δεκέμβριος 1958. Σελίδα 161.
ΕΙΔΗΣΕΙΣ
Το «Πειραϊκό Θέατρο» μετά τους «Γάμους του Φίγκαρω» του Μπωμαρσαί ανεβάζει τώρα μια νέα ελληνική κωμωδία τον «Τοπικό Παράγοντα» του Παναγιώτη Καγιά. Είναι μια τσουχτερή πολιτική σάτιρα που τον κύριο ρόλο του επαρχιακού κομματάρχη υποδύεται ο πειραιώτης ηθοποιός Αθηνόδωρος Προύσαλης και τους άλλους δυό βασικούς ρόλους η Άννα Κυριακού και ο Αντ. Ξενάκης. Στο έργο παίρνουν επίσης μέρος τα γυναικεία στελέχη του θιάσου, Δήμητρα Ζέζα, Βούλα Χαριλάου, Σάσα Κατσάρου, Λίνα Κρασσά και Δέσποινα Στυλιανοπούλου καθώς και οι κ. κ. Δενδρινός, Ζάχος, Πυρπασόπουλος, Τσίρκας, Κοντούλης, Μάζης, Ντούζος και Παπαλάμπρου, που ζωντανεύουν χαρακτηριστικούς τύπους της επαρχιακής ζωής.
          
Αριθμός φύλλου 7 - 8. Ιανουάριος / Φεβρουάριος 1959. Σελίδα 202.
Δύο ακόμα παραδείγματα που δείχνουν πόσο επιζήμιες είναι οι συνέπειες στα πεδία των πνευματικών εκδηλώσεων από τα κακοπαθήματα του θεσμού, είνε ότι ο θίασος του Πειραϊκού Θεάτρου, έχει αποστερηθεί από κάθε δημοτική χορήγηση για την ανάπτυξη των προσπαθειών του, στην ανύψωση της θεατρικής στάθμης της πόλεώς μας…
 

Αριθμός τεύχους 10 - 11. Απρίλιος / Μάιος 1959. Σελίδα 67.
Αυτές τις μέρες έκλεισε και το «Πειραϊκό Θέατρο» του κ. Δημ. Ροντήρη, που παρουσίασε φέτος με εξαιρετική επιτυχία τους «Γάμους του Φίγκαρω» του Μπωμαρσαί, τον «Τοπικό Παράγοντα» του Παν. Καγιά, την «Λουΐζα Μίλλερ» του Σίλλερ και την «Λοκαντιέρα» του Γκολντόνι.
Ακόμα μοναδική υπήρξε για τον Πειραιά η διδασκαλία και η παράσταση στον υπαίθριο χώρο του Προφήτη Ηλία, των «Περσών» του Αισχύλου, που μας δόθηκε η ευκαιρία να θαυμάσουμε για μια ακόμη φορά την έξοχη σκηνοθετική εργασία του κ. Ροντήρη και την πειθαρχημένη και άψογη απόδοση των νέων ηθοποιών του «Πειραϊκού Θεάτρου».

Και παρακάτω:
ΤΟ ΠΕΙΡΑΪΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ
Η μετάβαση έπειτα από πρόσκληση του θιάσου του Πειραϊκού Θεάτρου στην Γιουγκοσλαυΐα και στο Βισμπάντεν, για ν’ ανεβάσει με την ευκαιρία του εκεί φεστιβάλ τους «Πέρσες» του Αισχύλου και την Ηλέκτρα του Σοφοκλέους, είναι ένα καλλιτεχνικό γεγονός που πρέπει να χαιρετιστεί ιδιαίτερα από τον Πειραιά.
Για πρώτη φορά στην ιστορία του το Πειραϊκό όνομα θα προβληθεί σε διεθνή πνευματικά κέντρα συνδεδεμένο με την ερμηνεία του αρχαίου τραγικού λόγου. «Το Περιοδικό μας» σε εκδήλωση της μεγάλης οφειλής της πόλεως και του πνευματικού της κόσμου, οργάνωσε εδώ και λίγες μέρες, δεξίωση στον παλιό Πειραιώτη και κορυφαίο σκηνοθέτη, ιδρυτή και δημιουργό του θιάσου του Πειραϊκού Θεάτρου, κ. Δημήτρη Ροντήρη καθώς και τους άξιους συνεργάτες του, την χορογράφο κ. Λουκία και την πρωταγωνίστρια του θιάσου κ. Ασπασία Παπαθανασίου, κατά την διάρκεια της οποίας μίλησε, από μέρους του κύκλου μας, ο ποιητής Στέλιος Γεράνης, για την σημασία της καλλιτεχνικής αυτής εξορμήσεως, εκφράσας και τις ευχές της πόλεως στον κ. Ροντήρη για την πλήρη ευόδωσή της. Ο κ. Ροντήρης πήρε τον λόγο έπειτα και ευχαρίστησε τον κύκλο του «Περιοδικού μας» για την τόσο τιμητική – καθώς είπε – και παρήγορη συμπαράστασή του, στο επίμοχθο έργο του.
Με την ευκαιρία νομίζουμε πως ο Δήμος θα πρέπει ν’ απονείμει το αριστείο του στον κ. Ροντήρη, σε αναγνώριση του μεγάλου έργου του για την πρόοδο του Νεοελληνικού Θεάτρου.

Τεύχος 19 - 20. Γενάρης / Φλεβάρης 1960. Σελίδα 158.
Ο θίασος του «Πειραϊκού Θεάτρου» με επί κεφαλής τον κορυφαίο σκηνοθέτη Δημήτρη Ροντήρη, κλήθηκε εφέτος για την αναβίβαση αρχαίας τραγωδίας στο «Θέατρο των Εθνών» στο Παρίσι. Ο ίδιος θίασος κλήθηκε δώσει δυο παραστάσεις στη Φλωρεντία, στις αρχές του Ιούνη με την «Ηλέκτρα» του Ευριπίδη και τις «Χοηφόρες-Ευμενίδες» του Αισχύλου, από την Ορέστεια, κατά τη διάρκεια του εκεί φεστιβάλ «Φλωρεντινός Μάϊος».

                                        1960. Η ΟΡΕΣΤΕΙΑ (δεύτερο και τρίτο μέρος) σε σκηνοθεσία 
                                        Δημήτρη Ροντήρη, χορογραφία Λουκίας (Σακελλαρίου) και 
                                        Μουσική Κωνσταντίνου Κυδωνιάτη (1908 - 1996). Οργανωτής 
                                        των περιοδειών στο εξωτερικό ήταν ο θεατρικός επιχειρηματίας
                                        Θεόδωρος Κρίτας (1914 - 2002, σύζυγος της ηθοποιού Βάσως
                                        Μανωλίδου (1917 - 2004). Από το 1957 μέχρι το 1970 εξέδιδε σε 
                                        συνεργασία με τον Μάριο Πλωρίτη το ετήσιο αλμανάκ ΘΕΑΤΡΟ
                                        (14 τόμοι). Με τον ίδιο τίτλο κυκλοφόρησε περιοδικό και ο 
                                        Κώστας Νίτσος, τεύχος 1, Δεκέμβριος 1961 έως τεύχη 67 - 68, 
                                        Μάιος - Αύγουστος 1981). Το πρόγραμμα βρίσκεται στην
                                        συλλογή μου.


 
                                           
                                           1960. ΟΡΕΣΤΕΙΑ. Η διανομή των προσώπων στο έργο. 
                                           Από το  πρόγραμμα που βρίσκεται στην συλλογή μου.


   
Τεύχος διπλό. 23 - 24. Μάιος / Ιούνιος 1960. Σελίδα 252.
ΤΟ ΠΕΙΡΑΪΚΟ ΘΕΑΤΡΟ
Δίκαια το δημοτικό συμβούλιο απέδωκε, κατά την τελευταία συνεδρίασή του, δημόσιο έπαινο στο έργο του θιάσου του «Πειραϊκού Θεάτρου» το επιτελούμενο με την φωτεινή καθοδήγηση του κορυφαίου σκηνοθέτη, συμπολίτη κ. Δ. Ροντήρη. Οι παραστάσεις του στα μεγάλα πνευματικά κέντρα του εξωτερικού τίμησαν την Ελληνική τέχνη κι ανύψωσαν το Πειραϊκό όνομα. Κάθε ηθική αναγνώριση, αλλά και συμπαράσταση ακόμη του Δήμου και της Πειραϊκής κοινωνίας επιβάλλεται στο έργο του κ. Ροντήρη και του θιάσου του.
           
*Ο Γιάννης Χατζημανωλάκης έγραψε λίγα λόγια για το Πειραϊκό Θέατρο στο τμήμα «Η πνευματική και καλλιτεχνική κίνησις του Πειραιώς κατά το 1959» του βιβλίου «Πειραιάς 1960. Ζωή και Τέχνη», σελ. 203:
Στο θεατρικό χρονικό του 1959 πρέπει ιδιαίτερα να υπογραμμισθή η αξιόλογη καλλιτεχνική προσφορά του «Πειραϊκού Θεάτρου», που με την διεύθυνση και την σκηνική διδασκαλία του κ. Δημ. Ροντήρη παρουσίασε, τους πρώτους μήνες του 1959 από τη σκηνή του Δημοτικού μας Θεάτρου, μίαν εργασία ποιότητος.
Με την συγκρότησή του από εκλεκτούς καλλιτέχνες – Ασπ. Παπαθανασίου, Άννα Κυριακού, Αντ. Ξενάκη κ. ά.  – και την αυστηρή επιλογή των έργων του ρεπερτορίου του ανάμεσα από τα καλύτερα του κλασσικού και σύγχρονου δραματολογίου συνέβαλε θετικά στην αισθητική αγωγή του Πειραϊκού κοινού.
Η άψογη παρουσίαση των «Περσών» του Αισχύλου αποτελεί για το «Πειραϊκό Θέατρο» ένα ξεχωριστό τίτλο τιμής. Και η επιτυχής περιοδεία του στην Δυτική Ευρώπη γεννά σε όλους τους Πειραιώτες δίκαια αισθήματα τοπικιστικής υπερηφάνειας..
*Στα 1965, ο Νίκος Κατσικάρος, διευθυντής τότε του τριμηνιαίου περιοδικού ΠΕΙΡΑΪΚΟΝ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ, Αρχείον Πειραϊκών Σπουδών (που τελικά βγήκε ένας τόμος, δυστυχώς δεν είχε συνέχεια), έγραψε ένα ενδιαφέρον άρθρο με τίτλο: «Το ‘ΠΕΙΡΑΪΚΟΝ ΘΕΑΤΡΟΝ, και αι περιοδεία του εις το ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΝ» (σελίδες 472 - 484) με πληροφορίες που σταματούν στον Φεβρουάριο του 1964.

                                                4 Αυγούστου 1964. Εσωτερικό του προγράμματος
                                               παράστασης της τραγωδίας ΗΛΕΚΤΡΑ του Σοφοκλή 
                                               στην πόλη Atri της κεντρικής Ιταλίας.